Tíminn - 01.11.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Laugardagur 1. nóvember 1975.
Á kvennaári hefur mikið verið
rætt um kynskiptingu i handa-
vinnukennslu i skólum og mis-
munun, sem þvi er óhjákvæmi-
lega samfara. Ég hef ekki enn
séð viðtal við smiðakennara um
þetta mál og tel þvi vel hæfa að
rita skoðun mina hvað þetta
varðar nú, þegar konur hyggj-
ast sýna mikilvægi sitt i þjóðfé-
laginu með þvi að leggja niður
vinnu á degi Sameinuðu þjóð-
anna.
Hefðbundin verkaskipting
hefur viðgengizt hér á landi sem
annars staðar og verið viður-
kennd alveg fram á þennan ára-
tug, sem góð og gild, samanber
hefðbundna kennslu i kvenna-
skólanum. Það var ekki fyrr en
fáeinar konur fóru að æsa sig og
láta bera á skoðunum sinum um
misrétti kynjanna, meðal
annars i skólum, að fólk
uppgötvaði, að það lifir á
breyttum timum, þar sem kon-
an vill ganga inn i hefðbundin
störf karlmannsins, eftir þvi
sem hæfileikar hennar og löng-
un standa til, og að karlmaður-
inn eigi að ganga inn i hefðbund-
in störf konunnar á sömu for-
sendu.Éghygg að fáir Islend-
ingar eigi gott með að neita þvi,
að þetta eru sjálfsögð mannrétt-
indi og að okkur beri að vinna að
þvi að allir fái að njóta þeirra.
Ég hef kennt smiðar i 3 ár og á
þessum tima átt þess kost að
kenna stúlkum og drengjum
smiðar saman i bekk. Tilraun
þessi sannfærði mig um, að
svipuð breidd er i hæfileikum
stúlkna og drengja til smiða,
m.ö.o. að stúlkur væru jafn hæf-
ar til smiða og drengir, ef þær
fengju sömu þjálfun og kennslu.
Hvað veldur þvi þá að stúlk-
um eru ekki kenndar smiðar?
Eru smiðar- og hannyrðakenn-
arar á móti þvi og þá hvers
vegna? Eru æðstu stjórnendur
landsins á móti þvi og þá hvers
vegna? Er ekki aðstaða til þess i
skólum? Er orsökin e.t.v. fólgin
i göllum á menntun mynd- og
handmenntakennara? Ég vona
að bráðlega verði gefin svör við
þessum spurningum af réttum
aðilum, en hér á eftir er ætlun
min að skýra viðhorf mitt til
málsins sem -smiðakennara.
Afstaöa smíða-
og hannyröakennara
Smiðakennarar, sem ég hef
átt viðræður við um þetta, virð-
ast allir hlynntir þvi að hafa
bæði kynin saman i bekk. Stúlk-
ur virðast hafa jafnmikinn
áhuga á smiðum og drengir. Þvi
er þó ekki að neita, að stúlkur
gefast oftast fyrr upp, þegar á
reynir, en drengir og bera þá
fyrir sig að smfðar séu karl-
mannsverk. Það er skoðun min,
að þetta mótaða viðhorf nem-
enda og foreldra, hverfi með
timanum, þegar stúlkur fá að
byrja i smiðum á sama tima og
drengir og aukin áherzla verður
lögð á sjálfsmat og skynsamleg
vinnubrögð nemenda og nem-
endur verða gerðir ábyrgir i
skólastarfinu.
Hannyrðakennarar hafa hins
vegar kvartað yfir, að drengirn-
ir hafi litinn áhuga á hannyrð-
um og ætla sumir þeirra þess
vegna, drengjunum önnur og
-| ITII ~ II II.........
araskortur, húsnæðisskortur,
ófullnægjandi menntún og
endurmenntun smiðakennara i
Kennaraháskóla fslands, skipu-
lagslaus innkaup rikisins til
handavinnukennslu, og þvi
óviðunandi og mun dýrari en
ástæða er til, sérstaklega fyrir
landsbyggðina.
Bæta þarf mennt-
un smíðakennara
Skortur á menntuðum smiða-
kennurum er’ gifurlegur. Ot-
skrifun þeirra, hefur engan
veginn haldist i hendur við
fjölgun skólanna undanfarna
áratugi, og mjög óviða er um þá
að ræða úti á landi. Á þessu
vandamáli verður að taka fyrr
en seinna, m.a. með þvi að meta
oftar góða iðnmenntun til jafns
við stúdentspróf inn i smiða-
kennaranám, bæta kennsluna til
muna i Kennaraháskólanum og
hefja tilraunakennslu hið bráð-
asta i 3-6. bekk grunnskóla, með
það i huga að prófa á hvaða
aldri bezt hentar að kenna
ákveðin kennsluatriði. Safna
siðan saman niðurstöðum af
athyglisverðum tilraunum og
reynslu smiðakennara, t.d. um
ýmis efni og hvernig þroska má
upp einstaka mikilvæga eigin-
leika i nemandanum. Einnig
mættu slikar tilraunir leiða i
ljós leiðir til að halda áhuga
nemandans við námsefnið, gera
nemandanum ljósa ábyrgð hans
á náminu og skólastarfinu og
leiðir til að ná öðrum mark-
miðum handavinnukennslunn-
ar, s.s. gera honum auðveldara
að túlka og útfæra hugmyndir
sinar, þekkja eigin getu og
kunnáttu, hagnýta sér aðgengi-
lega þekkingu o.s.frv.
Ég tel það til mannréttinda-
mála, að allir fái lært i skóla að
tjá hug sinn, setja hugmyndir
sinar fram, útfæra þær og túlka
og verða þannig hæfari til að
móta umhverfi sitt að þörfum
sinum, jafnframt þvi að taka til-
lit til og vinna með náunganum.
Þetta tel ég eitt af aðalmark-
miðum smiðakennslunnar, og
þetta er bezt að temja og kenna
nemendum i 3.-6. bekk grunn-
skóla. Óþarfi er að tiunda gildi
smiða hjá börnum, ef þeim er
kennt að nota verkfærin, skilja
efnið sem handleikið er og verk-
efnið, sem unnið er að. Þetta sjá
menn i sjálfum sér. Ef árangur
er góður er hugarfarið jákvætt
og gildi áhugamálanna i sam-
ræmi við gildi verkefnanna.
Stefnumótun og góð kennsla i
Kennaraháskóla Islands ér for-
senda fyrir þvi að uppvaxandi
æska fái notuð umræddra
nannréttinda.
Ef til vill er þess að vænta að
.neð auknum áhrifum kvenna i
stjórnmálum ráðist bót á þessu
máli. Mér er þó til efs að svo
verði, meðan hannyrða- og
smiðakennsla er i hugum nem-
enda, kennara og foreldra,
föndurtimi, sem helzt má likja
við afþreyingu frá bóklegu
námi. Að sjálfsögðu mega
handavinnukennarar sjálfum
sér um kenna að nokkru leyti og
vona ég þvi að þeir finni bráð-
lega hvöt hjá sér til að bæta úr
þessu.
léttari verkefni en stúlkunum.
Ef drengir og stúlkur eiga að
vera saman I handavinnu, tel ég
að kenna eigi þeim skilyrðis-
laust sömu undirstöðu. Annað er
ekki sjálfsögð mannréttindi.
En hvaða gagn er að hafa
drengi og stúlkur saman i smiði,
ef kennslutiminn sem til handa-
vinnu er ætlaður, er skertur um
helming i hvorri grein, þannig
að ekki er mögulegt að fara yfir
nema innan við helming af
nauðsynlegu kennsluefni. Þá
verður þjálfunin helmingi
minni, kennarinn hættir að
þekkja nemendurna, og kennsla
hans verður ómarkviss og
ómögulegt er- fyrir hann að
finna — hvað þá lagfæra — ein-
staka galla i sjálfsgagnrýni,
hegðun, hreyfingum likama og
verkhæfni nemandans, þar sem
fjöldi nemenda eykst um helm-
ing á skólaárinu og hver nem-
andi er aðeins 2 tima á viku
1/2 veturinn, eða 2 timahálfs-
mánaðarlega allan veturinn.
Hver heilvita maður, sem átt
hefur við uppeldi og kennslu,
hlýtur að sjá að hér er verið að
hlaupa úr öskunni i eldinn. Ég
vil því eindregið vara við þvi að
tekin verði upp umrædd breyt-
ing, án þess að til kennslunnar
verði ætlaður minnst 2 kennslu-
stundir á viku i hvorri grein.
Ætti slik ósk ekki að vera óraun-
hæf, ef miða á við yfirlýsingar
menntamálaráðherra og ann-
arra stjórnmálamanna, svo og
ráðuneytisstjóra, um aukinn
þátt verkmenntunar i skólum
landsins. Við siðustu setninguna
vildi ég bæta: ,,og betri nýtingu
verkkennslunnar”.
Ég vil nú ganga út frá þvi, að
almenningur og forráðamenn
þjóðarinnar hugsi skynsamlega
og bæti við 2 timum i handa-
vinnu, þannig að hannyrðir og
smiðar fái 4 tima á viku samtals
i 3-6 bekk grunnskóla. Þá blasa
við ýmis vandamál, s.s. kenn-
Stúlkur i handavinnutima.
Prengir við smiðar.