Tíminn - 29.10.1976, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Föstudagur 29. október 1976
LÖGREGLUNJÓSNIR
hættulegasta
starfið innan
lögreglunnar
Kathy Burke á blaöamannafundi sem haldinn var i tilefni þess, aö henni var veitt stööuhækkun. Vegna starfs sfns sem njósnari
getur hún ekki sýnt andlit sitt.
1 New York-borg eru njósnarar
starfandi i fjölmörgum deildum
lögregiunnar, — eiturlyfjadeild,
glæpadeild og innanrikisdeild,
svo eitthvaö sé nefnt. Verksviö
þessa fólks er ab komast i sam-
band við grunaða glæpamenn og
reyna aö finna sönnunargögn,
sem nota má gegn þeim. Engar
tölur eru til um fjölda þeirra, sem
við þetta starfa, en vitað er, að
vegna fjárhagsörðugleika borg-
arinnar hefur þurft að segja
mörgum upp — flestum konum.
Hingað til hefur enginn þessara
njósnara verið drepinn. Samt
sem áöur eru þeir 1 stööugum lifs-
háska og hafa fengið að kenna á
hnefum og rýtingum — og stöku
sinnum byssukúlum. Kathy
Burke er einn af þessum — njósn-
urum. —
t glæpaþáttum i sjónvarpinu er
lif lögreglumanna oft gyllt. Allir
kannast við það, að jafnan, er i
harðbakka slær, kemst söguhetj-
an heilu og höidnu frá þvi, með
fötin bletta- og hrukkulaus og
hárið I réttum skorðum. En i
raunveruleikanum er þessu harla
ólikt farið. Vinnusvæði Kathyar
erekkiglæsthótelog veitingahús,
heldur skuggaleg hverfi og
hliöargötur, og hún hefur fengið
aö dúsa i steininum, handtekin af
lögreglumönnum, sem vissu ekki
hver hún var. Hún klæöist þvæld-
um gallabuxum og skyrtu, og hár
hennarerógreittog rytjulegt. Þá
er hún frábrugðin sjónvarpshetj-
unum I þvi að hún er hrædd, — svo
skelkuö, að hendur hennar titra.
En þaö er bara gott, þvi þaö gerir
gervi hennar sem eiturlyfjaneyt-
anda meira sannfærandi. Ekki
hefur hún heldur þá tryggingu,
sem margir starfsfélagar hennar
á skerminum hafa, að hafa falinn
á sér hljóðnema, þvi aö eitur-
lyfjasalar fylgjast einnig með
glæpaþáttunum, og það er
þeirra fyrsta verk að leita að föld-
um hljóðnemum. Aöstoðarmenn
hennar verða þvi aö liggja i leyni
og sjá hverju fram vindur. — En,
segir hún, þeir geta ekki verið
fljótari til en byssukúla. Ef lif
hennar bara væri eins auðvelt og i
sjónvarpinu!
Kathy Burke er þrjátiu og
þriggja ára og giít lögregluvarð-
stjóra. Húnn er fimm fet og tveir
þumlungar á hæö og vegur 45 kiló.
Hún er, þrátt fyrir aldurinn, svo
ungleg, að hún getur auöveldlega
leikið unglingsstúlku, sem hún og
gerir oft. Starf hennar er i þvi
fólgiö að kaupa eiturlyf. Til þess
aö handtaka mann, þarf lögregl-
an aö hafa keypt af honum a ,m .k.
tvisvar sinnum til að sannarnir
teljist ótviræðar. Dag hvern legg-
ur Kathy leiö sina i gegnum
óþrifaleg leiguhús- og skugga-
hverfi, þar sem eiturlyfjaneyt-
endur og -salar eru á hverju
horni. Hún er alein innan um fólk,
sem er vopnaö byssum og hnifum
og til alls vist. Þetta er lika talið
hættulegasta starfiö innan lög-
reglunnar.
Hún hefur unniö við þetta frá
þvi árið 1969, eöa i sjö ár. Aö visu
hætti hún um tima. óttinn cg
taugaspennan, auk persónulegra
vandamála, riöu henni næstum
þvi að fullu. En svo saknaöi hún
spenningsins frá strætunum og
fór aftur aö starfa. Samt segir
hún, að þetta sé ekki ævintýra-
legt, heldur veki aöallega ugg.
Þúsund sinnum hefur hún átt
viöskipti við eiturlyfjasalana, en
þrátt fyrir það skelfur hún af
hræöslu i hvert sinn. Kathy er
ekki ein um að vera hrædd. Hver
einn og einasti lögregluþjónn i
hennar sporum karlkyns sem
kvenkynser eins hræddur og hún.
Margir þeirra eru áberandi
skjálfhentir og bera önnur merki
um taugaóstyrk. Allir eru þeir
hræddir við að láta sjá sig á opin-
berum stöðum, t.d. veitingahúsi
eöa kvikmyndahúsi, af ótta viö að
þekkjast.
Hvaö er það, sem Kathy er svo
hrædd við? Hún er hrædd viö aö
veröa drepin, að verða neydd til að
taka eiturlyf sjálf, eða að henni
verði nauögað. Starf mitt er
nokkuð sérstakt og almenningi til
góöa, segir hún. Sumir telja, að
lögreglunjósnarar séu eitthvaö
skrýtnir, en eiturlyfjasalar ættu
ekki að fyrirfinnast. Þaö verður
að uppræta þá og einhver verður
aö vinna aðþvi. Það villsvo til, aö
ég var talin hæf i þetta, og þaö er
gott að ég get oröib til gagns. Ég
sór þess hvort eð er eið að þjóna
fólkinu.
Það er mjög ánægjulegt aö geta
látið handtaka eiturlyfjasala, þó
ekki sé nema i einn sólarhring.
Hann gerir öðru fólki ekki nein á
meðan hann situr inni. Ég er
auðvitaö ekki ánægð yfir þvi, að
svo mikiö skuli vera um eiturlyf,
en ég er ánægö I starfi mlnu. Starf
sem þetta er afar lærdómsrikt.
Það gefur manni innsýn I það,
sem er að gerast i heiminum.
Eftir að ég tók þaö að mér, er ég
orðin þolinmóðari, umburöar-
lyndari og skilningsbetri. Maður
sættir sig betur við það litia, sem
maöur hefur sjálfur, er maður sér
neyö annarra.
Kathy fékk þetta starf vegna
þess hve ung hún litur út fyrir aö
vera. Hún getur setzt á skólabekk
með gagnfræðaskólanemum og
komizt inn á diskótek og ýmsa
aðra staöi, sem unglingarnir
sækja, en eldri njósnarar komast
ekki inn á. Fyrst varö hún að fara
I sérstaka þjálfun. Það tók átta
vikur (til viðbótar viö lögreglu-
skólann), og var þannig háttað,
að reyndur njósnari fór með
henni um strætin og kenndi henni.
Hann kenndi henni hvernig hún
ætti að ganga og tala eins og
eiturlyfjaneytandi, og hvernig
hún ætti að athuga það svæði, sem
hún ætlaði að vinna á, með hlið-
sjón af þvi hvernig fólkið klæddist
og liti út, þannig að hún stingi
ekki i stúf viö fjöldann, en gæti
auöveldlega veriö ein úr hópnum.
Ef hún til dæmis ætlaöi að vinna i
skóla, yröi hún fyrst aö athuga á
hvaða útvarpsstöövar krakkarnir
hlustuöu, hvaða plötur þeir spil-
uðu og hvaöa hljómsveitir væru i
uppáhaldi hjá þeim. Einnig yrði
hún aö finna út, hvaða orötök þau
notuðu um dópið, þvi það breytist
stöðugt.
En það, sem fyrst og fremst
þarf að hafa, er skarpt imynd-
unarafl og hraðir fætur. Áður en
lagt eraf stað þarf aö hafa tilbúna
sögu og skýringar. Þú veröur aö
spyr ja sjálfa þig hvaö þú gerir, ef
þetta kemur fyrir, eöa þessi segir
þetta o.s.frv. Þú þarft aö vera til-
búin fyrir hvað, sem er, og mátt
aldrei komast i mótsögn við sjálfa
þig. Þetta er klókt fólk. Það lýg-
ur, stelur, svikur, reynir að
lumbra á þér og hanka þig á ein-
hverju. Þú getur aldrei slappað
af, þarft sifellt aö vera á varö-
bergi og I viðbragðsstöðu. Eitur-
lyf jasalarnir munu krefjast þess,
að þú takir eitriö, og þú verður að
hafa svar viö þvi, ef þú vilt það
ekki. Þeir bretta upp ermarnar á
skyrtunni þinni — þeir ganga allir
i langerma skyrtum — til aö at-
huga hvort þú hefur för eftir nál-
arnar á handleggnum. Ég segi
alltaf, aö ég taki efnið ekki i æð,
heldur sprauti þvi undir skinnið á
þjóhnöppunum og detti ekki i hug
að taka niðrum mig til aö sýna
þeim. Stundum rétta þeir mér
áhöldin, og þá segi ég þeim, aö ég
noti aðeins nýjar nálar, að ég sé
rétt að ná mér eftir lifrarbólgu,
eða aö eitrið sé fyrir pabba. Ef þú
hefur ekki afsakanir á reiðum
höndum, ertui vanda staddur. En
það mikilvægasta er aö gera sér
grein fyrir þvi, að þú ert alltaf
einn og átt þér hvergi skjól, ef
eitthvað fer úrskeiöis. Hvern dag
áður en ég fer til vinnu segi ég við
sjálfa mig — ég er ein, og þetta
gæti orðið siðasti dagurinn minn á
lífi. —
Fyrsta verkefni Kathyar var i
skóla. Hún innritaðist sem nem-
andi i gagnfræðaskóla i New
York. Hún sá þar unglinga stunda
eiturlyfjasölu og stóðu nemend-
umir i röðum eftir að fá af-
greiðslu á meðan kennararnir litu
i hina áttina. Hún heyröi einn
kennarann segja viö órólegan