Tíminn - 07.11.1976, Síða 26

Tíminn - 07.11.1976, Síða 26
26 TÍMINN Sunnudagur 7. nóvember 1976 50 ár eru liðin frá dauða sjónhverf■ inga- mannsins fræga, Houdinis Eitt a( þeim mörgu veggspjöldum, sem Houdini notaöi til aö auglýsa sjálfan sig. Harry Houdini, frægasti sjónhverfingamaöur f heimi. ÞREKVAXINN, vöövastæltur maður, fremur lágur f loftinu, skokkaöi fram og aftur um al- menningsgarö I Moskvu seint að næturlagi og haföi upp i sifellu meö þungum áherzlum: Ég skora á einhvern rússneskan lögreglumann aö setja mig i járn, sem ég get ekki brotiö af mér, eöa fangaklefa, sem ég kemst ekki út úr. Maöur þessi var stuttu siöar handtekinn af lögreglumönnum, sem héldu hann vera auönuleys- ingja frá einhverju nágranna- héraöinu. Eftir mikiömálaþras, kom fljós,aö maöurinn var hinn frægi Houdini, sem vakiö haföi heimsathygli fyrir leikni sina I aö brjótast útúr læstum klefum. A meðan hann var aö skokka, hafði hann veriö aö æfa sig fyrir sýningu, sem hann ætlaði aö halda daginn eftir. t Þýzkalandi lék hann sama leikinn og fullyrti, aö ekki væri til sá fangaklefi, handjárn eba hlekkir, sem gætu haldiö hon- um. Keisaralegu lögreglunni i Köln fannst heldur aö sér vegið með þessum ummælum og lýsti þvi yfir, að Houdini væri svik- ari. Hann svaraði meö því aö stefna lögreglunni fyrir rétt. Akæran var ærumeiöing. Houd- ini vann máliö. t Bandarikjunum fékk Houd- ini yfirvöld til aö loka sig inni I rammbyggilegum öryggisklefa, á nærfötum einum fata. A aö- eins tuttugu og niu minútum haföi hann ekki einasta klætt sig og komizt úr úr klefanum, heldur haföi hann til gamans látiö átján fanga skipta um klefa. Þann þritugasta og fyrsta október siöastliöinn voru fimm- tiu ár liðin frá dauöa Harry Houdini. Hann er án efa fræg- asti sjónhverfingamaöur i heimi, en mesta frægö gat hann sér fyrir hæfileika sinn til aö brjótast út úr læstum klefum. Nafn hans hefur verið tekiö upp I enskri tungu, þannig, aö „to houdinize” eöa ,,to a houdini” þýöir aö koma sér úr klipu eða erfiðri aöstöðu. Hans rétta nafn var Ehrich Weiss, og fæddur var hann I Búdapest áriö 1874 (sjálfur full- yrti hann þó, ab hann heföi veriö fæddur Amerikani). 1 æsku var franski sjónhverfingamaöurinn Robert-Houdini fyrirmynd hans og hetja. Sautján ára gamall fékk hann nafnið „Houdin” lán- aö, en bætti bara einu i-i viö. Harry tók hann frá „Ehrie”, en þaö var gælunafn hans sem drengur. 1 allmörg ár feröaöist hann I slagtogi viö bróður sinn, Theodor, viöa um lönd sem ann- ars flokks töframaöur. Houdini tókst samt sem áöur ekki vel upp og þótti fremur lélegur I töfrabrögðunum. Þaö var ekki fyrr en hann sérhæföi sig I að brjótast úr úr klefum, ab hann öðlabist frægb og frama. A timabilinu 1896 til 1925 feröaöist hann um Ameriku og Evrópu og skildi eftir sig ótal opna fanga- klefa, brotin handjárn og hlekki og gapandi áhorfendur. Þaö er aö miklu leyti á huldu hvernighonum tókst að losa sig. Mikið af leyndarmálunum tók hann meö sér I gröfina, en nokk- ur eru þekkt. Til dæmis fékk hann venjulega leyfi til aö rann- saka klefana og lásana fyrir- fram og lánaðist honum aö taka óséð vaxafsteypu af lyklinum, er hann hélt honum i hendi sér, þannig aö það var hægurinn hjá honum að búa til eftirmynd. Hann var alltaf rannsakaöur meö tilliti til þess, hvort hann heföi falið á sér einhver tól áöur en hann var hlekkjaöur eba sett- ur inn. Samt sem áöur tókst honum einhvern veginn ab smygla lyklinum meö sér inn. Er vitaö, að hann hafði þjöl i hælnum á sandölunum, sem hann gekk ávallt I á sýningun- um. Sagan segir ennfremur, aö kona hans, Bess, hafi margoft laumaö lykli til hans meö þvi aö geyma hann uppi i sér og koma honum til hans, er hún kyssti hann I gegnum rimlana og ósk- aöi honum gæfu og gengis. Opinberlega var Houdini ör- uggur meö sig en i einkalífinu feiminn og innhverfur. Hann var bundinn móöur sinni óvana- lega sterkum böndum. Þegar hún dó, átti hann mjög erfitt meö aö sætta sig viö, aö hún væri horfin. 1 örvæntingu sinni leitaöi hann á náöir miöla til aö reyna aö komast i samband viö hana aftur. En hann uppgötvaði fljótt, að þeir voru slungnir svindlarar, sem notuðu töfra- brögö til aö framkalla sjón- hverfingar, og notfæröu sér trú- girni og óskhyggju grandalauss fólksins. Hann varö ævareiöur, og það sem eftir var ævi sinnar, háöi hann baráttu gegn spirit- istunum. Hann bauö þeim miöli tiu þúsund dali, sem gæti kallaö fram yfirnáttúruleg fyrirbæri, sem hann sjálfur gæti ekki leik- iö eftir. Þaö kom aldrei til þess, aö hann þyrfti að greiöa þetta. Houdini var ekki aðeins sjón- hverfingamaöur og leikinn í aö brjóta af sér hlekki og aörar hindranir. Hann var einníg upp- finningamaður, flugmaöur, kvikmyndastjarna meö sitt eig- iö kvikmyndafyrirtæki og höf- undur rúmlega fjörutiu bóka. Arið 1953 var gerö amerísk kvikmynd um lif hans, og lék Tony Curtis titilhlutverkiö. I þessari mynd er Houdini látinn deyja þar sem hann er aö sýna eitt áhrifamesta atriöi sitt, þ.e. kúnstirnar I kinverska vatns- píningarklefanum, sem var hár mahogany kassi fylltur af vatni. Houdini var hlekkjaður á hönd- um og sökkt í kassann meö höf- uðið á undan en fæturnir voru festir i þar til gerðar holur á lok- inu. En f rauninni lét Houdini lffiö á allt annan hátt. 1 októbermán- uöi 1926 hélt hann fyrirlestur viö McGill háskólann i Montreal um svindl og pretti spiritista. Vakti þetta mikla mótmælaöldu og daginn eftir heimsóttu nokkrir stúdentar hann þar sem hann bjó. Einn þeirra spuröi hann, hvort það væri rétt, aö hann þyldi ab fá þungt högg i magann án þess aö veröa meint af. Hann kvað já við, en áöur en honum vannst timi til að spenna vööv- ana haföi piltur rekib honum bylmingshögg f kviöinn. Þetta varö til þess, að botnlanginn i honum sprakk, og dró þaö hann til dauba. Mörg þúsund manns fylgdu Houdini til grafar og ár hvert á dánardægri hans safnast marg- ir sjónhverfingamenn saman viö gröf hans, og I húsi þvi, sem hann fyrrum bjó, er haldinn andafundur. Houdini lofaöi nefnilega, aö ef þaö væri yfir- höfuð nokkrir möguleikar á þvi aö koma á sambandi milli dauðra og lifandi, skyldi honum takast þaö. Hingað til hefur hann ekkert látið frá sér heyra. Honum hefur ekki tekizt aö brjóta hlekki dauðans. (Þýtt og endursagt JB)

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.