Fréttablaðið - 23.03.2006, Blaðsíða 22

23. mars 2006 FIMMTUDAGUR22
fréttir og fróðleikur
FRÉTTAVIÐTAL
KRISTJÁN SIGURJÓNSSON
kristjans@frettabladid.is
Rými geðfatlaðra sé virt
Í dag eru 79 geðfatlaðir sem búa hjá foreldrum eða aðstandendum og eru í
brýnni þörf fyrir annað búsetuúrræði. Alls eru 215 sem óska eftir breytingu á
búsetu. Heilbrigðismálaráðuneyti og félagsmálaráðuneyti ætla að taka á búsetu-
málum geðfatlaðra og að sögn heilbrigðismálaráðherra mun einn og hálfur
milljarður verða lagður í þennan málaflokk. Formaður Geðhjálpar segir félagið
taka virkan þátt í þeirri vinnu.
Hver er staðan í þessum málaflokki hérlendis miðað við hin Norðurlöndin?
Í dag stöndum við mjög illa miðað við öll hin Norðurlöndin í búsetumálefnum
fatlaðra og þá sérstaklega geðfatlaðra. En með þessu átaki þá eigum við mögu-
leika á að koma þessum málum í mjög viðunandi horf.
Hvað vill Geðhjálp sjá gert í þessum málaflokki?
Við viljum sjá myndarlegt átak í að til verði góðar íbúðir fyrir geðfatlaða, ýmist
sem sjálfstæð búsetuúrræði eða í litlum íbúðakjörnum sem njóti sólarhrings
þjónustu með viðveru starfsfólks.
Við viljum fara frá þeim stofnanaúrræðum sem geðfatlaðir búa við í dag en dæmi
eru um að fólk hafi búið á Kleppi í tvö ár sem er algjörlega óviðunandi, alltof dýrt
og ófullnægjandi úrræði fyrir geðfatlaða. Sjálfstæð búseta er markmiðið þar sem
sjálfsákvörðunarréttur geðfatlaðra og hans rými eru virt.
SPURT & SVARAÐ
BÚSETUMÁL GEÐFATLAÐRA
SIGURSTEINN MÁSSON Formaður Geðhjálpar.
Umræður um fjárfestingar
Íslendinga og íslenskt efna-
hagslíf hafa verið næstum
daglegt brauð í Danmörku
undanfarnar vikur og mán-
uði. Töluvert hefur hallað á
Íslendinga í umfjölluninni
og Danir vilja nánari út-
skýringar á því hvers vegna
Íslendingar hafa peninga til
að fjárfesta af sama krafti
og síðastliðið ár.
Forsvarsmenn íslensku fyrirtækj-
anna hafa ekki látið mikið eftir sér
hafa í dönskum fjölmiðlum og
telja viðmælendur Fréttablaðsins
í þeirra hópi að umræðan í Dan-
mörku byggist oft á misskilningi
sem ekki gangi vel að leiðrétta.
Í síðustu viku birtist hins vegar
grein eftir sendiherra Íslands í
Danmörku, Svavar Gestsson, í
dagblaðinu Børsen þar sem hann
setur út á eina af greinum blaðsins
um fjárfestingar Íslendinga.
Kornið sem fyllti mælinn
Af hverju fannstu þig knúinn til að
svara þessari grein frekar en
öðrum neikvæðum greinum um
fjárfestingar Íslendinga?
„Þessi grein var eiginlega korn-
ið sem fyllti mælinn. Þar var talað
um þátttöku Íslendinga í dönsku
efnahagslífi eins og hún væri
gagngert gerð til að veikja það.
Þessu var líkt við það þegar menn
eru sendir inn í óvinaherbúðirnar
til að brjóta niður baráttuandann
hinum megin víglínunnar. Þessi
uppsetning mála og textinn í grein-
inni var líka þannig að allt væri
þetta slæmt, eingöngu vegna þess
að Íslendingar eiga í hlut.
Það er okkar hlutverk sem
störfum í sendiráðinu að taka til
varna fyrir Ísland og Íslendinga
og því skrifaði ég þessa grein sem
vakið hefur athygli sennilega
vegna þess að ég kvað í henni
skýrt á um hlutina,“ segir Svavar
og bætir við að varla hafi liðið sá
dagur síðan að hann tók við sendi-
herrastarfinu í Danmörku, fyrir
fimm mánuðum síðan, að ekki hafi
verið einhver umfjöllun um
íslenska fjárfesta í dönskum fjöl-
miðlum.
Berlingske alltaf gagnrýnið á
Ísland
Að mati Svavars eru það helst dag-
blöðin Børsen og Berlingske
tidende sem eru á neikvæðu nót-
unum. „Berlingske hefur alltaf
verið gagnrýnið á Ísland, nánast
alla tíð. Blaðið gagnrýndi afhend-
ingu handritanna, stofnun lýðveld-
isins og gerð uppkastsins og hefur
því alltaf verið á þessari línu gagn-
vart Íslendingum.“
Svavar áréttar að í Danmörku
birtist fjöldi annarra greina um
Ísland, t.d. um menningarlífið,
Íslendingasögurnar og íslenska
náttúru. „Í það heila tekið er ekki
hægt að segja að það andi köldu til
Íslendinga hér. Okkur er vel tekið
enda búa hátt í tíu þúsund Íslend-
ingar hér. Danmörk er það land
sem unga fólkið fer til og fyrir-
tækin koma hingað líka. Það er því
yfirleitt engin ástæða til að láta
neikvæð skrif á okkur fá. En það
er hins vegar okkar skylda að
útskýra okkar hluti og að reyna að
skilja Danina. Við viljum heyra
það og læra af því ef það er eitt-
hvað sem við gerum eða látum
ógert sem er sérstaklega gagn-
rýnivert.
Það er eins og menn gleymi því
að þegar fyrirtækin koma til Dan-
merkur þá verða þau dönsk. Þau
verða hluti af dönsku efnahagslífi
og fá lán hjá dönskum bönkum og
Danir selja þeim vörur og eignir í
stórum stíl. Menn vinna hér sam-
kvæmt þeim reglum sem hér
gilda. Það stendur ekki annað til.
Mér sárnar pínulítið að virðuleg
blöð skuli gefa það í skyn að við
séum með annarlegar hvatir þegar
við erum að vinna í Danmörku.
Það stendur ekkert annað til að
hálfu okkar fólks en að rækja sín
verkefni samkvæmt þeim reglum
sem hér gilda og reyndar almennt
á evrópska efnahagssvæðinu,“
segir Svavar.
Fyrirtækin hugi að ímyndarmál-
um
Danskir fjölmiðlar leita töluvert
til viðskiptafulltrúa sendiráðsins
sem lætur þeim í té upplýsingar.
En Svavar segir það ekki hlutverk
sendiráðsins að standa í orða-
skylmingum. Fyrirtækin verða
sjálf að taka þátt í átökunum um
sjálf sig í dönsku viðskiptalífi. En
þegar vegið er að Íslandi eins og
gert var í þessari fyrrnefndu grein
þá finnist sér að sendiráðið geti
tekið til varna.
Aðspurður um hvort hann telji
íslensk fyrirtæki sinna þessari
vörn segir Svavar að honum finn-
ist þau mættu skoða þessa hluti
aðeins betur og huga betur að
„ímyndarmálunum“. Hann segist
þó ekki vera með uppskriftina að
því hvernig þau eigi að standa að
því. „Það er þó skiljanlegt að þegar
menn koma hingað til Danmerkur
til að fjárfesta að þeir reikni ekki
með því að þeir þurfi að gera út
auglýsingastofu eins og stjórn-
málaflokkur til að gæta orðspors-
ins. Þeim er því eiginlega vor-
kunn.“
Neikvæðri umræðu linnir
Fyrir tveimur vikum var haldinn
fundur í Danmörku þar sem
nokkrir frammámenn íslenskra
fyrirtækja kynntu fyrirtæki sín
og reyndu að svara þeim spurn-
ingum sem danskir fjölmiðlar og
fjármálastofnanir hafa spurt síð-
ustu misseri. Svavar telur að þar
hafi komið svör við öllum þeim
atriðum sem Danir hafa helst
spurt út í. „Til dæmis er alltaf
verið að spyrja hvaðan peningarn-
ir komi og ég tel að það hafi verið
gert vel grein fyrir því á fundin-
um.“ Hann segist þó ekki viss um
að allir Danir hafi viljað heyra
svörin.
Svavar segist reikna með að
neikvæðri umræðu í Danmörku
linni einn daginn og sérstaklega ef
einhver tími líði milli fjárfestinga.
Hann segist þó ekki sjá í spilunum
að Íslendingar hætti að fjárfesta í
Danmörku meðan þeir sjá sér
ávinning í því.
„Það verður til dæmis gaman
að sjá hvaða viðtökur væntanleg
blaðaútgáfa Íslendinga í Dan-
mörku fær. Nú þegar er farið að
tala um blaðið sem íslenskt og
hluta af íslensku viðskiptaút-
rásinni hér og það verður sjálf-
sagt reynt að finna veikan blett á
þeim áformum, allavega í fyrstu.“
Hlutverk okkar að verja
hagsmuni Íslendinga
Eins og öllum er ljóst hefur Bandaríkja-
stjórn tekið ákvörðun um brotthvarf nær
alls Varnarliðsins frá Keflavíkurflugvelli í
septemberlok. Þar með er framtíð þeirra
sem þar hafa starfað í uppnámi og hafa
miklar hræringar átt sér stað á ýmsum
vígstöðum til að stemma stigu við því.
Hvað vinna margir Íslendingar hjá
Varnarliðinu?
Samkvæmt upplýsingum frá starfs-
mannaskrifstofu Varnarliðsins starfa
593 íslenskir starfsmenn þar. Einnig
starfa á þriðja hundrað manns fyrir
Varnarliðið sem verktakar að sögn Þorvalds
Kristleifssonar starfsmanns þar en hann fer fyrir
hópi starfsmanna sem tilkynnt hefur að muni
berjast fyrir því að þeir fái biðlaun við starfslok-
in þegar þeim hafi borist uppsögnin.
Hvaðan koma starfsmennirnir?
426 starfsmenn, eða þrír fjórðu, eru búsettir
á Suðurnesjum. Þar af eru flestir búsettir í
Reykjanesbæ eða 378 sem er 64 prósent
starfsmanna varnarliðsins. 21 er búsettur í
Sandgerði, 18 í Garði og sex í Grindavík
og sex í Vogum.
Af heildarfjölda íslenskra starfs-
manna Varnarliðsins eru 108 hjá
Verslunarmannafélagi Suðurnesja,
92 hjá Verkalýðs- og sjómannafélagi
Keflavíkur en 393 hjá öðrum stéttar-
félögum.
Hvernig verður staðið að starfslok-
um?
Eins og fyrr segir hefur stigið fram
hópur starfsmanna sem mun krefjast
biðlauna við starfslokin. Árni Sigfússon,
bæjarstjóri í Reykjanesbæ, lagði fram þær til-
lögur við ráðamenn þjóðarinnar að starfsmenn
60 ára og eldri verði boðinn einhvers konar
starfslokasamningur en aðrir fengju aðstoð við
atvinnuleit eða endurráðningu.
FBL – GREINING: STARFSMANNAMÁL VARNARLIÐSINS
Þriðji hver býr utan Suðurnesja
> SVONA ERUM VIÐ
Alkóhólneysla á mann á Íslandi.
Í lítrum talið (hreint alkóhól).
Heimild: Hagstofa Íslands
1980 2005
4,
53
5,
49
3,
14
1999
SVAVAR GESTSSON SENDIHERRA ÍSLANDS Í DANMÖRKU Svavar segir að í heildina séð andi
ekki köldu í garð Íslendinga í Danmörku þrátt fyrir neikvæð skrif danskra blaða um íslensk
efnahagsmál að undanförnu. FRÉTTABLAÐIÐ/KS