Fréttablaðið - 18.04.2006, Blaðsíða 16

18. apríl 2006 ÞRIÐJUDAGUR16
fréttir og fróðleikur
9 9
2003
2005
Fj
öl
di
11
2004
Ár
FRÉTTASKÝRING
GUÐRÚN HELGA SIGURÐARDÓTTIR
ghs@frettabladid.is
Byrjendur
30 kennslustunda byrjendanám-
skeið. Engin undirstaða nauð-
synleg, hæg yfirferð með reglu-
legum endurtekningum í umsjá
þolinmóðra kennara.
Aðalmarkmið námskeiðsins er að
gera þátttakendur færa að nota
tölvuna sjálfstætt, m.a. til að
skrifa texta og prenta, nota Inter-
netið sér til gagns og gamans,
taka á móti og senda tölvupóst.
Kennsla hefst 24. apríl og lýkur 17. maí.
Kennt er mánudaga og miðvikudaga kl. 13 - 16.
Verð kr. 19.500,- Vegleg kennslubók innifalin
Framhald I
30 kennslustundir. Hentar þeim sem lokið hafa byrjendanámskeiðinu
eða hafa sambærilega undirstöðu. Byrjað er á upprifjun áður en haldið
er lengra í ritvinnslu í Word. Framhaldsæfingar á Internetinu og í allri
meðferð tölvupósts.
Kennsla hefst 25. apríl og lýkur 16. maí.
Kennt er þriðjudaga og fimmtudaga kl. 13 - 16.
Verð kr. 19.500,- Vegleg kennslubók innifalin.
ELDRI BORGARAR 60+
Faxafen 10 • 108 Reykjavík • Sími: 544 2210 • www.tsk.is • skoli@tsk.is
Miklar óeirðir hafa verið undanfarið í Nepal,
þar sem íbúar landsins hafa verið að mótmæla
konungi sínum. Gyanendra konungur tók til sín
allt vald í febrúar 2005, eftir mikil umrót í stjórn-
málum landsins og blóðuga uppreisn maóista.
Hví tók konungurinn valdið í sínar hendur?
Gyanendra konungur ásakaði Sher Bahadur
Deuba forsætisráðherra og ríkisstjórnina um
að hafa ekki tekist að hefja friðarumræður við
maóista, og að hafa ekki undirbúið jarðveginn
fyrir kosningar vorið 2005 nægilega. Hins vegar
sögðu stjórnmálaskýrendur að konungurinn
notfærði sér þessar aðstæður til að styrkja
stöðu sína, hugsanlega í þeim tilgangi að skapa
algjört einræði. Konungurinn neitaði þessu og
lofaði að lýðræði og friður yrði aftur komið á
í landinu innan þriggja ára. Konungurinn lét
loka símum landsmanna, allt flug lá niðri og
herlögregla ók um götur höfuðborgarinnar
Katmandú. Hermenn stóðu vörð við heimili
þingmannanna sem bolað hafði verið burt og
forsætisráðherranum var haldið í stofufangelsi.
Hverju er fólk að mótmæla?
Sjö stærstu stjórnmálaflokkar landsins hafa í
nokkurn tíma unnið saman að því að mótmæla
aðgerðum konungsins og heimta að lýðræði
verði aftur komið á í landinu, en konungur
hefur eingöngu samþykkt að vera ekki alveg
einvaldur. Mótmælin hafa aðallega farið fram í
Katmandú og undanfarna daga hefur konungur
brugðist við með því að skipa hersveitum
sínum að gera allt sem þær telja nauðsynlegt til
að koma í veg fyrir mótmælin, og sett útgöngu-
bann. Jafnframt hafa leiðtogar stjórnmálaflokk-
anna verið handteknir.
Hins vegar hefur ófriður ríkt í landinu síðan
maóistar rufu sjö mánaða vopnahlé í águst
2003. Maóistarnir vilja setja nefnd sem gert
yrði að semja nýja stjórnarskrá og gæti lagt til
að konungsveldið yrði fellt úr gildi. Þó virðist
sem stuðningur óbreyttra borgara við maóist-
ana fari dvínandi, en talið er að 10.000 manns
hafi týnt lífi í átökunum milli maóistanna og
hersins síðan árið 1996.
FBL GREINING: ÓEIRÐIRNAR Í NEPAL
Konunginum mótmælt
Eiríkur Bergmann Einars-son, dósent í stjórnmála-fræði við Viðskiptaháskól-
ann á Bifröst, hélt nýlega erindi í
Reykjavíkurakademíunni þar sem
hann reyndi að svara spurning-
unni um það hver væri stefna
íslenskra stjórnvalda í innflytj-
endamálum. Eiríkur kannaði ríkj-
andi stefnu samkvæmt lögum,
reglugerðum og stjórnvaldsað-
gerðum og sendi fyrirspurn á
stjórnmálaflokkana.
„Svörin voru frekar snautleg.
Vinstri grænir höfðu mestan
áhuga, Samfylkingin hafði áhuga,
Framsóknarflokkurinn sendi
falleg orð en Sjálfstæðisflokkur-
inn lýsti yfir að hann hefði ekki
mótað sér neina sérstaka stefnu. Í
stuttu máli komst ég að því að
þessa stefnu skortir, hún er hrein-
lega ekki til staðar og það er í
sjálfu sér merkileg niðurstaða,“
segir Eiríkur.
Óvenjumikil harka
Þjóðfélagsþróunin í öðrum löndum
Evrópu síðustu áratugi hefur víða
leitt af sér óvenjumikla hörku í
samskiptum innflytjenda og inn-
fæddra. Þetta hefur til að mynda
birst í uppgangi þjóðernisöfga-
flokka víða um álfuna og leiðtogum
þeirra, og má nefna sem dæmi le
Pen í Frakklandi, Jörg Haider í
Austurríki og Carl I. Hagen í Nor-
egi. Þá hafa samskipti farið í ógn-
vekjandi áttir eftir 11. september,
til dæmis eftir skopmyndamálið í
Danmörku þar sem sambúð mús-
lima og Vesturlandabúa hefur
verið erfið og jafnvel slæm.
Þjóðfélagsþróunin á Íslandi
fylgir yfirleitt þróuninni í Evrópu,
hún er bara nokkrum árum eða ára-
tugum seinna á ferðinni. „Það er
sjálfvirk seinkun, kannski sökum
legu landsins og fámennisins. En
maður spyr sig þegar maður horfir
á svona þróun hvað íslensk stjórn-
völd og stjórnmálaflokkar eru að
gera til að mæta henni og koma í
veg fyrir að hér verði sömu þjóðfé-
lagsátök eða átök milli menningar-
hópa eins og eiga sér stað í öðrum
löndum Evrópu. Svarið er ískyggi-
legt. Stjórnvöld eru ekki að gera
neitt. Þess vegna var yfirskrift
erindisins: Fljótum við sofandi að
feigðarósi?“
Eiríkur segir að fjölmenningar-
legt þjóðfélag hafi myndast á
Íslandi án þess að nokkur umræða
hafi átt sér stað eða að þjóðfélagið
hafi tekist á við þá spurningu með
neinum hætti. „Stundum hlæja
menn og segja að Ísland eigi ekki
að vera fjölmenningarlegt þjóðfé-
lag. Það er bull því þessi þróun
hefur löngu átt sér stað.“
Erlendir ríkisborgarar og fólk
af erlendu bergi brotið er líklega
um 20 þúsund á Íslandi, eða fimm
prósent þjóðarinnar. Tæplega 15
þúsund erlendir ríkisborgarar búa
hér og til viðbótar hafa um fimm
þúsund manns fengið ríkisborg-
ararétt á síðustu 20 árum.
„Þetta fólk er ekki allt á landinu
og sumir fara eftir skamman tíma
en það breytir ekki þeirri stað-
reynd að hér er fjölmenningarlegt
þjóðfélag. Við getum verið ánægð
með að hingað vilji fólk koma. En
það er ískyggilegt að það er ekkert
gert til aðlögunar fyrir þetta fólk,
að laga þjóðfélagið að nýjum hátt-
um og búa það undir sambúð við
fólk af erlendum menningarupp-
runa,“ segir hann.
Eiríkur telur að útlendingana
þurfi að tengja með markvissum
hætti inn í þjóðfélagið, í íþróttafé-
lögum, af vinnuveitendum, laun-
þegasamtökum, allir verði að
leggjast á eitt og læra af reynslu
annarra ríkja.
Innflytjendagettó eru
púðurtunnur
„Eitt af því sem blasir við er að það
hafa orðið til innflytjendagettó í
öðrum ríkjum. Nærtækasta dæmið
er þegar eitt slíkt sprakk í loft upp
í París hér um árið. Þessi hverfi
eiga það til að breytast í púður-
tunnu sem springur þegar minnst
varir. Útlendingar flytja í hverfi
þar sem er ódýrast að búa. Þar
verður mikið af innflytjendum,
fólk sem oft er af sama uppruna.
Innfæddir flytja úr hverfinu sam-
fara þróuninni og til verða nánast
hrein innflytjendagettó. Öllum er
sama, skólarnir drabbast niður,
fólkið fær ekki vinnu og þá er orð-
inn til vítahringur,“ segir Eiríkur.
„Þessi þróun er að byrja í Breið-
holti,“ segir hann. „Í sumum leik-
skólum hverfisins er helmingur
barnanna innflytjendur, sem er í
sjálfu sér ekkert slæmt. En það
þarf að mæta þessu þannig að það
sé unnið með fólki og það sé aðlag-
að þjóðfélaginu, það fari fram
samþætting en hana vantar alveg.
Fólkið er afskipt, það er látið vera
í einhvers konar einangruðum
heimi.“
Eiríkur hvetur til þess að stjórn-
völd og stjórnmálaflokkarnir tak-
ist á við þróunina og móti stefnu í
málefnum innflytjenda um hinar
breiðu pólitísku línur í þjóðfélag-
inu. „Þetta er klárlega eitt af stóru
málunum. Gagnvart stjórnvöldum
eru málefni innflytjenda bara hluti
af atvinnulífinu á Austfjörðum.
Þau eru að gera sömu mistök og
önnur lönd Evrópu á sínum tíma
þegar þau litu á fólkið sem vinnu-
afl, ekki fólk. Stjórnmálaflokkarn-
ir verða að takast á við þetta mál,“
segir hann.
Skrifstofumennirnir stýra
löggjöfinni
Íslendingar hafa tekið upp danska
og norska löggjöf í innflytjenda-
málum en sú danska er sú harka-
legasta sem til er í Evrópu og stór
hluti íslensku löggjafarinnar
kemur til vegna tilmæla frá skrif-
stofumönnum í Brussel.
„Af samtölum við fólk sem
vinnur við málefni innflytjenda
eða hefur orðið fyrir barðinu á
lögum þá er sú rödd samhljóma að
hér séu reglur ekki bara strangar
heldur sé þeim beitt með einstak-
lega harkalegum hætti. Það eru
engin grið gefin og fólk er tekið í
harkaleg viðtöl þar sem gengið
nærri einkalífi þesss. Fólkinu
mætir fjandsamlegt viðmót í
lögum, reglum og stjórnvaldsað-
gerðum en ekki jákvæðni og aðlög-
un sem er lykillinn að farsælli
sambúð,“ segir Eiríkur.
Hann minnir á gengin „sem eru
að myndast uppi í Breiðholti. Það
er ábyrgðarhluti af horfa upp á
þessa þróun ganga eftir sömu braut
og í löndunum í kringum okkur þar
sem þróunin hefur sums staðar
leiðst út í hálfgerða borgarastyrj-
öld. Við erum í þeirri einstöku
aðstöðu að geta brugðist við þróun-
inni. Það er enn tími þó að hann sé
naumur og við hefðum átt að vera
búin að bregðast við fyrir löngu.“
Hætta á að útlendingagettó
myndist í Breiðholtinu
Stefnuleysi ríkir í innflytjendamálum, að sögn Eiríks
Bergmanns Einarssonar, dósents í stjórnmálafræði. Fjöl-
menningarsamfélag hefur myndast og hætta á að innflytj-
endur einangrist í „gettó“ eins og víða erlendis. Eiríkur
segir ógnvænlegt að stjórnvöld og stjórnmálaflokkar skuli
ekki móta sjálfstæða stefnu í málefnum innflytjenda.
EIRÍKUR BERGMANN EINARSSON
„Við erum í þeirri einstöku aðstöðu
að geta brugðist við þróuninni. Það
er enn tími þó að hann sé naumur
og við hefðum átt að vera búin að
bregðast við fyrir löngu,“ segir Eirík-
ur Bergmann Einarsson, dósent í
stjórnmálafræði á Bifröst.
Umræða hefur verið um læknamistök
í þjóðfélaginu í kjölfar staðfestingar
Hæstaréttar á niðurstöðu héraðsdóms
um stórkostlegt gáleysi læknis.
Matthías Halldórsson aðstoðarland-
læknir segir hugtakið læknamistök
falla yfir mjög vítt svið.
Hvað felst í hugtakinu læknamistök?
Það getur átt við meinta ranga með-
ferð. Fólk getur lagt hvaða skilning í
hugtakið sem það vill svo lengi sem
það skilgreinir hvað það er að meina.
Það getur verið allt frá því að vera
óhappatilvik yfir í eitthvað sem gerist
vegna vankunnáttu eða hirðuleysis.
Er of mikil áhersla í kerfinu á að
finna sökudólg?
Oftast er það þannig að ekki er um
ákveðinn sökudólg að ræða heldur er
eitthvað í kerfinu sem brestur. Margir
koma að heilbrigðisþjónustu og því er
þetta spurning um samspil sem verður
aldrei sterkara en veikasti hlekkurinn.
Áherslan er lögð á að vinnuferlið sé
í lagi.
SPURT OG SVARAÐ
LÆKNAMISTÖK
MATTHÍAS HALLDÓRSSON
AÐSTOÐARLANDLÆKNIR
Margs konar
skilningur
Svona erum við
> Fjöldi fæðinga mæðra 16 ára og yngri
Heimild: Hagstofa Íslands