Tíminn - 13.08.1977, Qupperneq 15

Laugardagur 13. ágúst 1977
15
Verðlagning loðnu:
Vanda
verður
betur til
sýnatöku
Skip aft landa loftnu i Heykjavik. Fremst á myndinni er vel full
ioðnuþróin. — Timamyndir: Gunnar.
gébé Reykjavik — Þaö olli oft
óánægju viö verölagningu á
vetrarvertiðinni siöustu, aö sjó-
menn töldu sig hafa veitt sömu
loðnu, landað gegnum sama
löndunarbúnaö, en fengu samt
sem áöur mismunandi verð fyr-
ir. Fjórir starfsmenn
Han nsóknarstof nunar fisk-
iðnaðarins, sem sáu um fitu- og
þurrefnismælingar á loðnu vet-
urinn 1977, hafa nýlega skilað af
sér nákvæmri skýrslu um þess-
ar mælingar. Samkvæmt til-
mælum Verðlagsráðs sjávarút-
vegsins voru þessar mælingar
gerðar á sýnum, sem tekin voru
úr sérhverjum loðnufarmi, sem
landað var til bræðslu á vetrar-
vertiðinni. Loðnan var, svo sem
kunnugt er, siðan verðlögð eftir
þessum efnagreiningum. Hér á
eftir verður litillega skýrt frá
þessum mælingum.
Það voru þau Emilia Martins-
dóttir, össur Kristjánsson,
Sigurður Pálsson og Egill
Einarsson öll hjá Rannsóknar-
stofnun fiskiðnaðarins, sem
stóðu af fyrrgreindum mæling-
um.
Vanda verður betur til
sýnatöku
Eins og siðastliðin ár sýndu
niðurstöður fitumælinga reglu-
bundna lækkun á fituinnihaldi,
eftir þvi sem leið á veiðitimann.
Fituinnihald loðnunnar 1977 var
mjög svipað og árið 1975, þ.e.
frá byrjun janúar til byrjunar
april lækkaði fitan frá 13,1%
niður i um 1%, þ.e. ca. 1,1% á
viku. Fitufritt þurrefni mældist
15,9- 0,5%.
Það tókst að sýna fram á, að
þær liffræðilegu breytingar
(hrygningin), sem verða á loðn-
unni yfir vertiðina, hafa áhrif á
þurrefnisinnihaldið. Þurrefnið
hækkar, þegar nálgast hrygn-
ingu, en lækkar aftur um leið og
hrognaþunginn nær hámarki.
Þarna er að visu ekki um stór-
vægilegar breytingar að ræða.
Töluverðar sveiflur i niðurstöð-
um hafa orðið af óvandvirkni og
ónákvæmni við sýnatöku.
Athuguð voru meðaltöl fitu á
hverju veiðisvæði þá daga, sem
bátarnir voru á veiðum á mis-
munandi svæðum. Mjög litill
munur var þar á, nema i lok
vertiðar, þegar nokkrir bátar
veiddu loðnu i Eyjafirði. Einnig
var athugað, hvort meðaltöl fitu
og þurrefnis smáfarma, þ.e.
farma innan við 100 tonn, væru
frábrugðin meðaltölum stærri
farma, en ekki tókst að sýna
fram á að munur væri þar á.
Reiknuð voru út vegin meðaltöl
fitu og þurrefnis i hráefni, sem
hver verksmiðja tók á móti á
vertiðinni.
Ef mælingum þessum verður
haldiðáfram með svipuðu fyrir-
komulagi i framtiðinni, er ljóst
að vanda verður betur til sýna-
töku og þar verði bæði fulltrúar
verksmiðju og veiðiskips ábyrg-
ir.
Samanburður var gerður á
úrgangsloðnu frá frystihúsum
og tilsvarandi loðnu upp úr bát-
um. Það kom i ljós, að úrgangs-
loðnan er a.m.k. 5-6% afurða-
lægri fyrir loðnubræðslurnar en
loðna, sem þær fá beint frá
bátunum.
Óánægja sjómanna
1 skýrslu starfsmanna
Rannsóknarstofnunar fisk-
iðnaðarins segir, að það hafi oft
ollið óánægju við verðlagningu á
vetrarvertiðinni, að sjómenn
töldu sig hafa veitt sömu loðnu,
landað gegnum sama löndunar-
búnað, en fengu samt sem áður
mismunandi verð fyrir. Það að
efnagreina hvern farm, býður
ekki upp á fullkomna ná-
kvæmni, hvað varðar verð. T.d.
ererfitt að ná i nákvæmlega rétt
meðaltalssýni úr stórum loðnu-
farmi, sem fengist hefur i
nokkrum köstum. Ef sjór kemur
með loðnunni úr skiljunum, get-
ur verið erfitt að ná góðu meðal-
talssýni. Ef löndun stendur
lengi, setzt vatnið til i ilátinu og
þarf að hræra vandlega i, áður
en sýnið er tekið. Nokkur mis-
brestur hefur verið á sliku s.l.
vetur, þar sem oft má kenna til-
viljanakenndri sýnatöku um
mismun á loðnuverði.
Þessari fullyrðingu til stuðn-
ings má benda á, að öðru hverju
bárust tvö sýni úr sama farmi,
annað hvortvegna þess að beðið
var um það eða fyrir tilviljun.
Við efnagreiningu á 14 slikum
tvöföldum sýnum, munaði um
og yfir 1% i vatni (allt upp i
1,8% ) á tveimur sýnum úr sama
farmi, en á 9 munaði innan við
efnagreiningarskekkju. Hærra
vatn þýðir einnig að mæld fita
er lægri. Að visu voru sum þess-
ara sýna endurtekin, vegna þess
að niðurstöður fyrra sýnis þóttu
óeðlilegar, þannig að þessar töl-
ur 5 af 14, sýna ekki, hvemig
sýnin eru að meðaltali.
Verðlagningakerfið og
sýnatakan
Ef núverandi verðlagningar-
kerfi verður haldið í svipuðu
formi, þarf nauðsy nlcga að
vanda betur til sýnatöku. Sýn-
in þarf að taka af færibandi
eöa i bil á leið til verksmiðju,
sem næst vigtog fara nákvæm-
lega eftir þeim fyrirmælum,
sem gefin hafa verið. Auk þess
erætlast tilað fulltrúi veiðiskips
og verksmiðju annist sýnatöku I
sameiningu. Frágangur var
viðast mjög góður, en það verð-
ur að frysta öll sýni, sem kom-
ast ekki samstundis á Rann-
sóknastofnun fiskiðnaðarins.
Einnig mætti athuga hvort ekki
mætti sleppa mælingum á smá-
slöttum, t.d. förmum undir 100
tonnum.
Við athugun á dagsmeðaltöl-
um fitu- og þurrefnis farma
undir 100 tonnum, kom i ljós, að
þau voru að meðaltali um 0,2%
lægri en dagsmeðaltöl allra far-
manna. Þetta er ekki marktæk-
ur munur, efnagreiningar-
skekkjan er +- 0,2% og staðal-
frávik + - á þurrefni og + - 0,7%
á fitu. Þannig að dagsmeðaltöl
ættu að vera alveg nógu ná-
kvæm fyrir verðákvörðun á
loðnu, ef um smáfarma er að
ræða.
Það kerfi, sem nú er á komið,
virðistof kostnaðarsamt og fyr-
irferðarmikið, þar sem þvi hef-
urtæplega tekist að ná tilgangi
sinum, sem er réttlát verðlagn-
ing.
Þvi leggja fyrrnefndir fjórir
starfsmenn Rannsóknastofn-
unar fiskiðnaðarins (il i skýrslu
sinni, að samið verði fyrirfram
um verð, t.d. fyrir 6% feita
loðnu með 16% þurrefni eins og
gert var i vetur. Sýni verði tekin
af loðnu hvern veiðidag og efna-
greind alla vertiðina, og ætti
þannig að vera unntað komast
af með 200-250 sýni. Ákveðið
verði samkvæmt efnagreining-
um, hvað loðnan hafi verið feit
ákveðinn dag eða viku, eftir þvi
hvað verðtimabilin yrðu löng.
Þá yrði sama verð greitt fyrir
loðnu, sem veiddist sama dag
eða sömu viku á sama veiði-
svæði.
Auðvitað getur meðalfituinni-
hald, sem lagt er til grundvallar
á hverju verðtimabili, ekki átt
nákvæmlega við hvern loðnu-
farm, hins vegar er það tilviljun
háð, hvort kaupandi eða selj-
andi hagnast eða tapar i hverju
tilviki, svo að búast má við, að
hagnaðurinn eða tapið dreifist
jafnt.
Að lokum segir i skýrslu fjór-
menninganna:
Að sjálfsögðu eru það seljend-
ur og kaupendur sem ákvarða
verðlagningu loðnunnar. Höf-
undar þessarar skýrslu vona þó,
að þeir sem um þessi mál fjalla,
taki þessar ábendingar og til-
lögur til athugunar og hafi þær
til hliðsjónar.
Pelikan
með k-i
— fara um landið i sumarleyfinu
MÓL-Reykjavik Hljómsveitin
Pelikan er komin heim i sumar-
fri sér og landanum til upplyft-
ingar og hyggja þeir á 5 vikna
hljómleikaferðalag kringum
landið, sem hefst 19. ágúst upp á
Akranesi og endar i Reykjavik
einhvern timan i lok september.
— Það gengur sifellt betur hjá
okkur, og gekk þó vel áður,
sagði Ómar Óskarsson, einn
þeirra Pelikan félaga, er Tim-
inn ræddi við hann og Július
Agnarsson i gær um dvöl þeirra
i Danmörku og væntanlegt
ferðalag um Island. Eins og
kunnugt er hefur hljómsveitin
skemmt frændum okkar Dönum
undanfarið eitt og hálft ár i
Kaupmannahöfn og nágrenni.
1 Pelikan eru sex tónlista-
menn, en hingað til lands kemur
aðeins kjarni hljómsveitarinn-
ar, þvi bæði Magnús Magnús-
son og Daninn Sören Larsen
gátu ekki komið þvi við að fara i
þessa ferð. Sá fyrrnefndi vegna
anna i sálfræðinámi sinu og hinn
vegna jóga-áhuga sins, en ein-
hver frægur Tibet-jógi var á
leiðinni til Danmerkur, sem
hann vildi ekki missa af.
— 1 ferðalaginu um Island
mun Einar Vilberg skemmta
með okkur, eins og hann hefur
reyndar gert undanfarna tvo
mánuði, sögðu þeir Ómar og
Július. Hann mun leika og
syngja sin eigin lög við undirspil
okkar, og tekur þetta pró-
gramm um klukkutima. Við
hugsum okkur gott til glóðar-
innar við að skemmta landan-
um, enda erum við með liflega
tónlist að vanda.
Þegar talið bar»t að dvöl
hljómsveitarinnar i Danmörku,
þá kom i ljós, að Pelikan kom
fram i skemmtiþættihjá danska
sjónvarpinu og eftir Islands-
heimsóknina munu þeir fara i
hljómplötuupptöku og svo ligg-
ur fyrir hjá þeim að spila i
æskulýðsmiðstöðvum i haust.
Þá er unnið að skipulagningu
Þýzkalandsferðar eftir áwmót-
in, en lengra fram i timann hafa
áætlánir ekki verið gerðar.
— Og skrifaðu svo Pelikan
með k-i en ekki c-i, sögðu þeir
félagar aö lokum, þvi að á þvi er
grundvallarmunur.
Hljómsveitin Pelikan. Myndin
er tekin fvrir utan æfingarstafi
þeirra i Kaupmannahlfn. Talifi
frá vinstri (sitjandi): Magnús
M agnússon, ómar óskarsson og
Sören Larsen. Standandi: Ólaf-
ur Sigurðsson, Július Agnarsson
og Jón ólafsson.
Afsalsbréf
innfærð 11/7-15/7 — 1977:
Benedikt Ólafss. og Geir Bene-
diktss. selja Hallsteini Sverriss.
hl. i Safamýri 49.
Haukur Pétursson h.f. selur Páli
Jónssyni bilskúr nr. 8 að Dúfna-
hólum 2-6.
Þórður Hall selur Jóni Reykdal
hl. i Vesturbergi 60.
Hjálmar D. Arnórsson selur Frið-
jóni Guðröðarsyni hl. í Efstalandi
20.
Óli J. Asmundsson selur Vilborgu
Guðsteinsd. húseignina Nokkva-
vog 8.
Guðmundur Þengilsson selur
Friðgeiri Sigurgeirss. bílskúr að
Gaukshólum 2.
Breiðholt h.f. selur Magnúsi Friö-
geirss. hl. i Krummahólum 6.
Anna Ólafsd. og Hermóður
Sigurðss. selja Ólafi Valdimarss.
ogUnni Hauksd. hl. i Irabakka 32.
Elin Bryndis Bjarnad. selur
Svavari Egilss. hl. i Bólstaöarhlið
30.
Bergsteinn Arnason selur Guð-
mundi Einarss. hl. i Kleppsvegi
52.
Loftur Ólafsson selur Agnari
Armannss. raðhúsið Logaland 5.
Jón Rikharðsson selur Ragnheiði
Valtýsd. húseignina Ljárskóga
16.
Magnús Bjarnason selur Jóhanni
Guðmundss. fasteignina Núpa-
bakka 19.
Birna Torfadóttir selur Páli Jóns-
syni hluta i Æsufelli 2.
Reynir Hauksson selur Sigurði og
Ragnari Þorvaldss. hl. i Hraunbæ
118.
Anna Laufey Þórhallsd. selur
Jensinu Jóhannsd. hl. i Kapla-
skjólsvegi 51.
Gunnar Fjeldsted selur Jóni
Samúelss. hl. i Klapparstig 17.
Þórarinn Sigurjónss. selur
Kristjáni P. Guðnasyni hl. i Lang-
holtsv. 90.
Aðalbjörg Hjartard. og Birgir
Stefánss. selja Kristinu
Jóhannesd. hl. i Miklubraut 72.
sömu selja Sigurjóni Hólm Sigur-
jónss. hl. i Miklubraut 72.
Gylfi Konráðsson selur Eliasi
Magnúss. og Guðnýju Elinu
Eliasd. hl. i Stangarholti 2.
Asta Erlingsd. selur Jóni
Einarss. hl. i Sigtúni 59.
Jón Jónsson selur Ragnari
Ágústss. o.fl. hl. i Stórholti 19.
Miðafl h.f. selur Kristinu Krist-
insd. hl. i Krummahólum 4.
Sigurlaug Jóhannsd. selur Ingi-
björgu Arnad. hl. i Nökkvavogi
17.
30. júni 1977 varð borgarsjóður
Vikur eigandi að hl. i Alftamýri
48, skv. uppboðsafsali dags. þann
dag.
Ágúst Hinrikss. selur Kára F.
Guðbrandss. húseignina
Bláskóga 1.
Guðrún Kjerúlf selur Láru
Jóhannesd. hl. i Kleppsvegi 132.
Sigriður Friðriksd. o.fl. selja
Vélasölunni h.f. fasteignina Ana-
naust E (Grimsbær) Byggingafél
Afl s.f. selur Linu Kragh hl. i
Hraunbæ 102.
Steinunn Jóhannesd. selur Vigni
Thoroddsen hl. i Grettisg. 54.
Ólafur Finnbogason o.fl. selja
Jóni Óskarss og Baldri
Aadnegard v/b. Hrönn RE. 58
Svanhildur Daviðsd. selur Bolla
Sigurhanss. og Stefáni Sigurðss.
hl. i Blikahólum 8.
Stefán Sigurðss. og Bolli Sigur-
hanss. selja Svanhildi Daviðsd.
hl. i Jörfabakka 18.
Árni Jónsson selur Halldóri Guð-
jónss. hl. i Alftamýri 8.
Tómas G, Guðmundss. selur
Nönnu Guðrúnu Zoega hl. i
Njálsg. 35.
Svala Lárusd. selur Róbert
Róbertss. hl. i Mariubakka 18.
Asgrimur Egilsson selur Ingi-
björgu Ingimarsd. og Brynjólfi
Vilhjálmss. hl. i Alfheimum 56.
Kristján Bjarnason selur Jóni
Magnússyni hl. i Fálkagötu 25.
Jón Bjarnason selur Hansinu
Jónsd. húseignina Hitaveituveg 7.
Grétar Magnússon selur Páli
Jonssyni hl. i Gautlandi 1.
Louisa Matthiasd. selur Birni
Halldórss. og Þórði Kristjánss hl.
i Kleppsvegi 26.
Ttmlnn er
peníngar j
j Auglýsíd
: íTímanum i
• •
•••••iiiÍMiMÍMMMMÍiiMÍMi