Tíminn - 20.08.1977, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 20. ágúst 1977
borgarmál borgarmál borgarmál borgarmál borgarmál
veg sjálfsagt að nýta til aö
treysta stööu annarrar atvinnu-
starfsemi — og til aö bæta lifs-
kjörin. (Hér er fólgiö óbeint
svar viö spurningum, sem
Kristinn Bjömsson sálfræöing-
ur birtinýlega hér iblaöinu, þar
sem hann krefst svara viö þvi,
hversvegna launakjör eru
framur léleg hér á landi.)
Nú vill svo til aö viss hluti
þjóöarinnar hefur eða gæti haft
— einskonar lykilaðstööu — eöa
kverkatak (mér þykir leitt aö
þurfa aö nota þaö orð) á efna-
hagskerfinu. A ég þar við þær
byggöir, sem liggja aö þeim
svæöum, þarsem botnfiskurinn
elst upp. Þetta eru norður- og
austurbyggöir landsins — eins
og flestum er nú löngu kunnugt.
Ef þessar byggöir — og þeirra
pólitisku fulltrúar vilja neyta
kverkataksins — og krefjast
þess tillitslaust aö fá aö drepa
fiskinn okkar i uppeldinu, þá er
ekki gott iefni fyrir þjóöina sem
heild. Raunar heldur ekki fyrir
þessar byggðir sjálfar — sbr.
þrjá siöustu pistla mina hér i
blaöinu um kreppu á Suö-
vesturlandi.
Hiö ákjósanlega væri aö full-
trúar þessara byggöa i stjórn-
kerfinu gengu strax frjálsir og
fúsir til þeirrar umskipu-
lagningar, sem þjóöarheild
krefst. Og sannarlega ætti fólkið
i öörum landshlutum að hafa
skilning á þvi aö þaö bezta er
ekki of gott fyrir norður- og
austurbyggöir. Þaö er lifs-
nauösyn allrar þjóöarinnar, aö
gera svo vel til þessara byggða
að fólkið þar megi m jög una vel
viö breytingarnar.
Auðvelt
úrlausnarefni
Og nú staöhæfi ég, aö auövelt
sé aö koma málum svo fyrir að
breytingin verði eftirsóknar-
verö fyrir fólkiö i noröur- og
austur-byggöum.
Ég segi auðvelt — og ég legg
áherzlu á, aö þetta úrlausnar-
efni —-sjálf skipulagningin — er
miklu minna mál og auöleyst-
ara en margir halda viö laus-
lega athugun.
Auövitaö veröa einstök atriöi I
slikum málefnabálki vandasöm
og nokkuð viökvæm en þrátt
fyrir miklar umþenkingar um
þetta úrlausnarefni sé ég þar
engan þann vanda, sem til
dæmis væri hægt að bera saman
viö ýmis önnur úrlausnarefni á
sviöi þjóðmálanna. Ef maöur
ber vanda þessa úrlausnarefnis
Það bezta er ekki
of gott fyrir
N orðlendinga og
Anstfirðinga
Nauðsyn
áætlunar
Ef viö íslendingar ætlum aö
snúa vörn I sókn i efnahags-
málúm okkar, þá verður ekki
hjá þvl komizt aö gera heildar-
áætlun og koma á vissri stjórn-
un. Eins konar afmörkunar-
stjórnun eöa „ramma-stjórn-
un ”.
Aætlun um uppbyggingu
iönaöar þarf aö tengjast áætlun
um skynsamlega nýtingu land-
helginnar.
Ein meginforsendaþess, aö sú
áætlun veröi gerö af hagsýni er
sú, að þaö verði hugfast þjóö-
inni, aö botnfiskveiöarnar viö
Island er ekki venjulegur at-
vinnuvegur, heldur er þar um
aö ræöa nýtingu þjóöarhlunn-
inda. Þjóöarhlunninda, sem i
eðli sinu er óskipt sameign allra
landsmanna, alinna og óbor-
inna.
Arögjöf I þessari grein efna-
hagslifsins á aö vera svo langt
um fram það, sem gerist i
öðrum atvinnurekstri, aö óhjá-
kvæmilegt er aö smiöa alla
efnahagsmálabyggingu þjóö-
lifsins svo aö segja utan um
þessa staöreynd strax I upphafi
endurskipulagningarinnar, en
siöan ætiö meö fullri hliösjón af
henni.
Ef þessi þjóöarhlunnindi eru
nýtt á hagkvæmasta hátt eöa
svo hagkvæmlega sem menn nú
hafa þekkingu til aö gera þá
gæti engin önnur atvinnustarf-
semi keppt viö þessa, hvorki um
fjármagn né vinnuafl. Alveg
augljóst er þvi, að þessa starf-
semi verður aö skattleggja sér-
staklega til þess að önnur at-
vinnustarfsemi geti þróazt meö
eölilegum hætti — starfsemi
einsog iðnaöur, landbúnaður og
hverskonar þjónustustarfsemi.
Ef menn ekki ganga þessari_
staöreynd á hönd þá er aö minu
mati litil von til þess aö takast
muni aö byggja upp sæmi-
lega traust efnahagslif og þjóö-
Ilf yfirleitt. Sveiflurnar i útgerö
sem er án efnahagsstjórnunar
veröa svo miklar, aö þær
sundurskaka allt efnahags-
kerfið. Ef menn láta lögmál
blindrar samkeppni ráöa ferö-
inni á þessu sviöi, leiöir þaö til
þjóðarfátæktar. En auölinda-
skattinum eöa temprunargjald-
inu veröur auövitaö aö stilla i
hóf — þannig aö útgeröin búi viö
traustan efnahag.
En þaö fjármagn sem þjóöin
eignast sameiginlega viö skatt-
lagningu hlunninda sinna, er al-
saman viö flókin og viökvæm
þjóölifsvandamál — svo sem
heilbrigöis- og tryggingamál
sem i öllum þjóöfélögum eru
mjög vandmeðfarin— þá sýnist
mér umskipulagningarverkefni
eins og þaö sem hér um ræðir,
næsta auðvelt viðfangs.
Sú er lika bót i máli, aö
ávinningsmöguleikinn er hér
svo stórfelldur og augljós, — að
við höfum efni á aö reikna með
einhverjum mistökum, sem
kynnu að tengjast úrlausnarefn-
inu i framkvæmd. Mistökin geta
naumast orðiö nema tiltölulega
smávaxin — á mælikvaröa
þjóöarbúsins. Segjum sem svo,
að viö þurfum að setja á stofn
ein 20 litil iönfyrirtæki á svæö-
inufrá Djúpavogi til Húsavikur,
svo ég haldi mig viö þann grófa
áætlunarramma sem ég áöur
hef sett fram um þetta efni. Og
sgjum aö þrjú til fimm af þess-
um litlu fyrirtækjum mis-
heppnuöust aö meira eða minna
leyti og þyrftu stuðning eöa ný-
skipulagningu I einhverju
formi, þá er kostnaöur viö slikt
gjörsamlega hverfandi —■ þegar
haföur er i huga ávinningurinn,
sem heildarumskipulagningin
heföi í för meö sér.
ínæsta kafla mun ég vikja aö
einstökum þáttum þessa úr-
lausnarefnis.
Kristján Friöriksson
Astandið á Artúnshöfða
A sama tíma og Reykjavikurborg borgar með
strætisvagnaferðum á Seltjarnarnes, er stórt
iðnaðarhverfi i Reykjavik án strætisvagna
JG RVK. — Það hefur
vakið nokkra athygli,
að á sama tima og
skýrslur sérfræðinga
sýna að atvinnutekjur
á höfuðborgarsvæðinu
minnka hlutfallslega
kemur i ljós að stærsta
iðnaðarhverfi borgar-
innar i Ártúnshöfða
hefur verið vanrækt af
borginni. Götur eru
troðningar einir, þrátt
fyrir að húsbyggjendur
hafi greitt gatna-
gerðargjöld og þvi
borgað fyrir götury
götulýsingu vantar og
hverfið er ekki i sam-
bandi við strætisvagna
Reykjavikur, þótt
fjöldi manns sæki
þangað vinnu.
AlfreðÞorsteinsson um
Ártúnshöfðamálið
Blaöiö snéri sér vegna þessa
til Alfreös Þorsteinssonar
borgarfulltrúa Framsóknar-
flokksins og spuröi hann álits á
þessu máli. Hann haföi þetta aö
segja:
— Þaö er auövelt fyrir
borgarfulltrúa, sem tilheyrir
stjórnarandstööu I borgár-
stjórn, aö vera fullur vand-
lætingar.
Hver sanngjarn maöur hlýtur
þó aö sjá aö viö svo búiö má ekki
standa.
Eigendur húsa i Artúnshöföa
hafa stofnaö meö sér samtök og
ég tel aö þeir hafi veriö mál-
efnalegir I kröfum sinum og I
raun og veru fóru þessir menn
aöeins fram á hluta af sinum
kröfum, en þeim er ekki svaraö
þegar þeir senda borgarstjóra
bréf.
Þeir fara aöeins fram á aö
helztu götur veröi malbikaöar i
sumar og þeir hafa greitt fyrir
þaö og eiga þvi forgangskröfur
aö minu mati.
Sama sagan viröist vera aö
endurtaka sig hjá borginni og
þegar hún sinnti engum fram-
kvæmdum i iönaöarhverfinu viö
Elliöaárvog árum saman.
— En hvaö um strætisvagn-
ana?
— Þaö er fyrir neöan allar
hellur, að borgin skuli ekki opna
strætisvagnaleið þangaö, á
sama tima og borgin hefur ráö á
aöhalda uppi strætisvagnasam-
göngum fyrir Seltjarnarnesbæ,
sem er sjálfstætt sveitarfélag.
Nýr strætisvagn kostar um 30
milljónir króna og Seltirningar
greiöa smánarupphæö á hverju
ári, afgangurinn fæst svo með
þvi aö leggja á útsvör i Reykja-
vik til þess aö halda úti vögnun-
um. Ég tel aö þaö eigi aö senda
Seltjarnarnesbilinn upp á Ar-
túnshöföa I staöinn. Þar er fólk
sem ákröfuá þjónustu frá borg-
inni.
Þetta eru erfiöir tlmar, en viö
réttum ekki úr kútnum nema
viö styöjum atvinnu I borginni
eftir mætti og ég er reiðubúinn
til þess aö ræöa og samþykkja
allar skynsamlegar tillögur I
borgarstjórn vegna fram-
kvæmda I Ártúnshöföa.
Sjálfsagter aöeiga góöa sam-
vinnu viö nágrannasveitar-
félögin, en ég vil ekki leggja út-
svör á Reykvikinga til þess aö
halda þar uppi strætisvagna-
ferðum 'á Seltjarnanesi meöan
þýöingarmikil hverfi I Reykja-
vik eru án strætisvagna.
Alfreð Þorsteinsson
Þess má geta aö meöan Sel-
tirningar greiöa um 6 milljónir
á ári f yrir strætisvagna Reykja-
vikur, þurfa Kópavogsbúar aö
borga 50 milljónir til þess aö
halda uppi sjálfstæðum strætis-
vagnaferöum hjá sér, en það
gera þeir af myndarbrag, eins
og flest annað.
borgarmál borgarmál borgarmál borgarmál borgarmál