Tíminn - 25.01.1978, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 25. janúar 1978.
I HLl1L,l|lL,Ll!
5
Holdanaut

með f lugvél
á bithaga í
vanþró-
uðum
löndum
— og siðan heim aftur
i nægtalandið
Ranglætið, miskunnarieysið og gróðahyggjan I hnotskurn: Holda-
naut fituð á bithögum i hungurlandinu Haiti, þar sem fólkið er fiæmt
upp i gróðurvana fjallahliðar, þar sem l'úka moldar er eins og fjár-
sjóður i augum vesalinganna.
Sex milljónir manna búa
við hungur í heiminum, börn
I milljónatali eru svo aðþrengd
af næringarskorti, að þau
megna ekki einu sinni aö gráta.
og um tólf þús. manna deyja
daglega úr hor og harðrétti. t
þessum sama heimi eru blind og
miskunnarlaus verðlagslögmál
alls ráðandi á matvæla-
markaðnum, og ekki spurt i
skiptum þjóða og einstaklinga
um gróða. Og við stjórnvölinn
sitja þeir, sem rlkastir eru.
Fimm amerisk stórfélög hafa
tögl og hagldir á kornvöru-
markaði heimsins. Þriðjungur
alls korns er notaður i fóður
handa búfénaði.svo að við, sem
tilviljunin hefur látið fæðast
meðal allsnægtaþjóða, getum
hámað i okkur flesk og steikur.
Bændum i rikum löndum er iðu-
lega borgað fyrir að takmarka
matvælaframleiðslu sina —
halda henni i skorðum, svo að
verðið falli ekki. Háir tollmúrar
eruhlaðniri sama skyni. Það er
undantekning, ef gengið er i þær
birgðir, sem umfram verða, og
hungurþjóðunum liknað á þann
hátt. Miklu frekar er birgðum
hrúgað saman upp á von og
óvon — eða þær eru þá seldar til
skepnufóðurs.
Fjölþ’jóðafyrirtæki leggja sig
af yfirlögðu ráði fram við að
breyta matarvenjum van-
þróaðra landa. Þannig er hægt
að koma upp gróðavænlegum
markaði. Heimafengnum mat-
vælum er stjakað til hliðar, út-
lend matvæli gerð að keppikefli
þeirra fáu, sem borgað geta.
Aðrir þegnar vanþróaðra landa
mega eiga sitt hungur án af-
skipta, þvi að þar er ekki feitan
gölt að flá.
í Zaire, sem áður var sjálf-
birgt land, hefur ameriska
fyrirtækið Continental Grain
komið upp álitlegum brauð-
markaði. Mjölið er flutt þangað
frá Bandarflcjunum og Contin-
Tugmilljónir barna þjást af varanlegum næringarskorti. A Haiti,
þar sem holdanautin eru fituð fyrir Bandarikjamarkað, er barna-
dauði óhugnanlega mikill, lifskjör afar slæm og meðalaldur lágur.
ental Grain hriðir gróöann. Það
er orðið ,,fint” i Zaire að eta út-
lent brauð, eitt af stöðutáknum
landsins. Það hafa að visu ekki
nema sumir efni á því, enda
væri þá allt ónýtt. Fólk veit, að
svona brauð átu nýlendu-
herrarnir, og þá er ekki nema
sjálfsagt, að hin nýja yfirstétt
gangi i þá slóð. Þetta gerðist að
sjálfsögðu á kostnað bænda og
búaliðs. Hinn gamli undirstöðu-
matur i Zaire, chikwanga, selst
ekki lengur nema meöal fá-
tæklinganna i borgunum, og
greiðslugetu þeirra er minni en
við getum gert okkur i hugar-
lund.
I vanþróuðu löndunum kepp-
ast bæði útlendingar og nýrikir
efnamenn yfirstéttanna við að
kaupa allt það jarðnæði, er þeir
fá komið höndum yfir. Þaö gera
þeir i þvi skyni að rækta þar
afurðir til útflutnings. Stjórnar-
völdin láta sér þaö mæta vel
lynda, þvi að þau sjá hilla undir
gjaldeyri, auk þess sem þau
geta fitað sig sjálf á þessu á
ýmsa vegu. Ræktað er kaffi, tó-
bak, te, bananar og meira að
segja kokkteiltómatar og nellik-
ur. Til þessarar ræktunar er
stofnaö á viðlendum ekrum, þar
sem unnt er að koma við þeim
vélum, sem sökum afkasta
sinna reynast ódýrari en fólk á
sultarlaunum. Þannig dregst
eftirspurn eftir vinnuafli einnig
saman, svo að enn hægara verö-
ur um vik en áðui að framfylgja
miskunnarlausri kaupkúgun.
Þannig fer almenningur alls á
mis, jafnvel þótt hagskýrslur
sýni betri afkomu i orði kveðnu.
Haiti er eitt þeirra landa i
veröldinni, sem uppblástur og
gróðureyðing hefur leikið
hroðalegast. Fjallahliðarnar
eru eins og naktar beinagrind-
ur, og hvar sem lúka moldar
finnst, reynir fólk að rækta eitt-
hvað i svanginn handa sér og
sinum.
Niðri á láglendinu eru aftur á
móti viða gott land. Það eiga
auðkýfingar, sem sumir hverjir
koma aldrei á þessar slóðir,
heldur láta ráðsmenn sina og
verkstjóra halda þar uppflosn-
uðum öreigalýð til vinnu. 1 frjó-
um dölum er ræktaður sykur-
reyr, kaffi og alfaalfa, og allt
selt úr landi. Peningarnir fyrir
uppskeruna hafna að langmestu
leyti í Bandarikjunum.
Seinasta uppátæki gróða-
valdsins við hagnýtingu Haiti
hrópar til himins. Holdanaut
eru fiutt flugleiðis frá Texas til
Haiti. Þar eru þau fituð i góöum
högum, sem landsmönnum er
meinað að notfæra sér, og þegar
þau eru þung og feit, eru þau
sett á ný i flugningaflugvélar og
farið með þau á markaö i
Bandarikjunum til þess að fylla
borðin i húsi nægtanna. En
meirihluti fólks á Haiti hjarir á
mörkum hungurs og dauða.
HINT-veggsamstæður
Húsgögn og
innréttingar
Suðurlandsbraut 18
Sími 86-900
Tek að mér
að leysa út vörur fyrir innflytjendur, með
l-2ja mánaða greiðslufresti.
Þeir sem hafa áhuga, leggi tilboð inn á
afgreiðslu blaðsins, merkt, Fyrirgreiðsla.
EIMDURSKIIMS-
MERKI ERU
IMAUÐSYIMLEG
FYRIR ALLA
UMFERÐARRAÐ
Hótel Borgarnes
Kynnir þjónustu sina.
Þorramatur, þorrablót, þorrakassar.
Við höfum ávallt vant fólk til að annast
þorrablótin.
Dúkar, hnifapör og leir ef óskað er, —
fyrir þá sem heima sitja sjáum við lika
fyrir bita„ okkar vinsælu þorrakassar.
Sendum heim góðan mat, gott verð, góða
þjónustu, góðan frágang.
Reynið viðskiptin.
Hótel Borgarnes
simi (93) 7119 og (93) 7219