Tíminn - 31.03.1978, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 31. marz 1978
RABIK byggir ekki sízt á
félagslegum grundvelli
— sagdi iðnaðarráðherra við umræður utan
dagskrár um f járhagsvanda
Rafmagnsveitna ríkisins
Viö setningu fundar í
neðri deild Alþingis í gær
kvaddi Lúövík Jósefsson
(Abl) sér hljóðs utan dag-
skrár og geröi aö umtals-
efni f járhagsvandamál
Raf magnsveitna ríkisins.
Beindi hann nokkrum fyr-
irspurnum til forsætisráö-
herra um aðgerðir og
ákvarðanir rikisstjórnar-
innar til þess að bregðast
við þessum vanda og um
framhald fyrirhugaðra
framkvæmda við Austur-
og Vesturlinu. Þá sagði
Lúðvík m.a. í ræðu sinni að
hann teldi útilokað að
RARIK gæti velt út i raf-
orkuverðið öllum stofn- og
framkvæmdakostnaði og
vaxta og afborgunar-
greiðslum. Ekki væri al-
gjörlega hægt að skilja á
milli svæða Landsvirkjun-
ar og RARIK og menn
þyrftu að athuga að Lands-
virkjun stæði ekki eins
traust og raun ber vitni
nema fyrir fullan stuðning
rikisheildarinnar.
Málum borgið í bili
Geir Hallgrimsson forsætisráð-
herra tók næstur til máls og gerði
grein fyrir fjárhagsvanda RARIK
og þeim ákvörðunum sem rikis-
stjórnin hefði þegar tekiö til úr-
bóta. Sagði forsætisráðherrra að
á fundi þann 16. marz hafi
rikisstjórnin rætt greinargerð
iðnaðarráðherra um fjárhags-
vanda stofnunarinnar og hafi i
framhaldi af þvi verið skipuö
nefnd til að gera tillögur til úrbóta
og lausnar á fjárhagsvanda
RARIK. Tillögur nefndarinnar
hafi siöan verið ræddar þann 21.
marz og aftur i gærmorgun.
Þá sagði forsætisráðherra að
fjárhagsvandi RARIK væri eink-
um fólginn i rekstrarhalla 1977
sem næmi 140 milljónum og áætl-
uðum rekstrarhalla á þessu ári
upp 285 milljónir. llér á ofan
bættist siðan að fram-
kvæmdakostnaðúr sfðasta árs fór
fram úr áætlun sem næmi 446
milljónum króna og áætlað væri
að á þessu ári færi framkvæmda-
kostnaður fram úr áætlun sem
næmi 325 milljójum króna. Vand-
inn sem viö væri að glima væri
þvi aö útvega fjármagn fyrir
stofnunina upp á um 1200 milljón-
ir króna.
1 tillögum umræddrar nefndar,
sagði forsætisráðherra, að hefði
verið gert ráð fyrir að við vand-
anum yrði brugðizt i fyrsta lagi
með hækkun raforkutaxta
til húshitunar um 25% og gæfi það
110 milljónir króna i auknar tekj-
ur á árinu. I öðru lagi hafi verið
gerð tillaga um hækkun verðjöfn-
unargjalds úr 13 i 20%. A fundi
rikisstjórnarinnar i gærmorgun
hafi verið ákveöið að fallast á
hækkun húshitunartaxta en hafn-
að hefði verið hugmynd um hækk-
un veröjöfnunargjalds. Þá hefði
rikisstjórnin ákveðiö að taka alla
taxta til fullkominnar endurskoð-
unar með það fyrir augum að
tekjur RARIK gætu aukizt með
einhverjum hagkvæmum breyt-
ingum á þeim. Ennfremur sagði
forsætisráðherra, að eðlilegt væri
að á þssu ári yrði athugað sér-
staklega hvernig hátta beri
rekstri byggðalina i framtiðinni
og hver bæri þá af þeim
fjármagnskostnað. Til að draga
úr vandanum á þessu ári mætti
hugsa sér að hafa nokkuð hærra
verð á raforku sem um
byggðalinu færi.
Fyrirhuguð lántaka.
1 þriðja lagi gerði nefndin ráð
fyrir lánsfjármagni sem greiðast
skyldi á næsta ári og ennfremur
að rekstrarlán upp á 250 milljónir
yrðu framlengd. 1 siðasta lagi,
sagði forsætisráðherra, hefði
nefndin gert ráð fyrir þeim val-
kostum að fresta byggingu
Vesturlinu ellegar frekari lántök-
um til að mæta þeirri 500 milljón
króna fjármagnsþörf sem enn
eftir væri. Sagði forsætisráðherra
að rikisstjórnin hefði ekki talið
raunhæft að fresta gerð Vestur-
linu og þvi yrði nauðsynlegt að
taka lán innanlánds til að mæta
þessari fjárþörf.
Geir Hallgrimsson forsætisráð-
herra lauk máli sinu meö þvi að
itreka aö ákvarðanir rikisstjórn-
arinnar i þessum efnum ættu að
tryggja að á þssu ári yrði lokið við
lagningu Austurlinu og fram-
vkæmdir við Vesturlinu yrðu
hafnar. Vandi RARIK væri
leystur i bráð og unnið yrði áfram
að endanlegri lausn á vandanum.
Orkumálamistök
Gylfi Þ. Gislason tók næstur til
máls og sagði m.a. að hvergi
hefðu átt sér stað meiri né alvar-
legri mistök á siöustu árum en i
orkumálum. Nefndi hann siöan
nokkur dæmi sem hann sagði öll
fela i sér rangar ákvarðanir.
t fyrsta lagi að 500 milljónum
krónum af skuldum Orkubús
Vestfjarða hefði verið velt yfir á
Orkumálssjóð. I öðru lagi ákvörð-
um um rafstreng til
Vestmannaeyja og að 250 milljón
króna kostnaði af honum hefði
verið velt yfir á RARIK sem væri
gjaldþrota fyrirtæki eða þvi sem
næst. I þriðja lagi sagði Gylfi,
heföi það verið röng stefna að
hvetja til þess aö hús væru hituð
með rafmagni sem siðan hefði
orðið aö framleiða með oliu og af
hefði hlotist óhóflegur kostnaður.
Eignir RARIK meiri en
skuldir
Gunnar Thoroddsen iðnaðar-
ráðherra svaraði ummælum
Geir Hallgrimsson.
Gunnar Thoroddsen
Gylfa lið fyrir lið og sagði i upp-
hafi aö i ræðu hans hefði ekki
skort stóryröin og eintóma nei-
kvæða gagnrýni en hinsvegar
heföi ekki örlað á ráðum til
úrbóta.
Sagöi iðnaðarráöherra að menn
þyrftu að athuga það aö um
RARIK gilti ekki hið sama og t.d.
Landsvirkjun sem algjörlega
væri rekin á viðskiptalegum
grundvelli. RARIK væri ekki
siður félagsleg stofnun sem falið
hefði verið framkvæmd ýmissa
óarðbærra fjárfestinga af félags-
legum toga. Hitt væri þó sýnu
meiri firra og kvaðst iðnaðarráð-
herra harma þá fullyrðingu
alþingismanns, að RARIK væri
gjaldþrota stofnun. Þegar það
mál væri skoðaö kæmi hitt i ljós
að eignir RARIK geröu xniklu
meira en að vega upp á móti
skuldum.
Þá sagði ráðherra að þvi væri
ekki að neita að sú stefna fyrir-
rennara sins að beita sér af alefli
fyrir raforkuhitun húsa hefði
reynzt nokkuð varhugaverð.
Þetta hefði ekki aðeins leitt til
mjög aukinnar diselframleiðslu
raforku heldur einnig hins að
dreifikerfi hefði viða gengið úr
sér á allt of skömmum tima.
Með stjórnarskiptum hefði
mjög verið snúið við á þessari
braut og stuðlaði fremur að aukn-
ingu jarðvarmanýtingu og hefði
sú stefna valdið byltingu. T.d.
hefði komið fram i skýrslu fyrr-
verandi iðnaðarráðherra,
Magnúsar Kjartanssonar árið
1974, að Akureyri yrði aö vera á
rafhitunarsviði. Með nýrri stefnu
núverandi rikisstjórnar og kaup-
um á stærsta bor landsins hefði
nú orðið sú breyting á að jarð-
varmi heföi fundist i Eyjafirði og
framkvæmdir viö hitaveitu þegar
hafnar.
Þá væri það ný stefna
rikisstjórnarinnar og miklar von-
ir við hana bundnar að koma á fót
svokölluðum fjarvarmaveitum
sem notast gætu við jarövarma,
afgangsorku og diselframleidda
orku til jafns.
Benti iðnaðarráðherra á að það
væri einnig i tiö núverandi
rikisstjórnar að byrjað væri á
Austurlinu og Vesturlinu og
framvkædum við Norðurlinu lok-
ið og a.m.k. hvað Austfirðinga
varðaði hefðu önnur eins átök i
raforkumálum þeirra ekki verið
gerð i áravis.
Nánar verða umræður ekki
raktar hér en auk ofangreindra
tóku til máls Karvel Pálmason
(Sfv) og Pálmi Jónsson (S)
alþingi
Menntamálaráðherra:
Tilefnislaus
fjölgun embætta
A fundi neðri deildar Alþingis
i gær fór fram þriðja umræða
um frumvarp til laga um breyt-
ingu á lögum um grunnskóla, en
i frumvarpi þessu felst að sveit-
arfélag með 10 þúsund íbúa eða
fleiri geti orðið að sérstöku
fræðsluumdæmi. Vilhjálmur
Iljálmarsson menntamálaráð-
herra talaði einn við umræðuna
og varaði hann við samþykkt
þessa frumvarps.
Sagði menntamálaráðherra
að hann vissi ekki til annars en
hvarvetna hefði tekizt hið ágæt-
asta samstarf i fræðsluhéruðun-
um. Hann teldi þaö væri óráð að
samþykkja þær breytingar er
frumvarp þetta hefði i för með
sér, hann sæi heldur enga raun-
hæfa ástæðu til þess, og ljóst
væri að af þvi hlytist mikið
óhagræði. Frumvarpið væri
flutt fyrir beiðni bæjarstjdrnar
Hafnarfjarðar, en ljóst væri, að
þegar Hafnarfjörður væri orð-
inn sér fræðsluumdæmi, mundu
aðrir koma á eftir og beiðast
hins sama, þá ekki einungis
vegna mannfjölda, heldur ekki
siður vegna landfræðilegra
ástæðna og væru landfræðilegar
röksemdir ekki léttari á metun-
um. Af þessuöllu mundi hljótast
sundrung og ruglingur aö
ástæðulausu.
Þá sagði Vilhjálmur, að það
sem kannski mælti mest á móti
samþykkt þessa frumvarps,
væri að fræðsluskrifstofunum
væri ætlað aö vinna hluta af
þeim samræmingarstörfum
sem nú væru unnin i ráðuneyt-
inu.Eftir þvisem skrifstofurnar
yrðu fleiri yrði slikt samræm-
ingarstarf erfiðara og þyngra i
vöfum.
Laukráðherra ræðusinni með
þeim ummælum að sér þætti
ekki nægt tilefni til þessarar
breytingarog flest mæla á móti

Vilhjálmur Hjálmarsson
fjölgun embætta á þessu sviði
nú.
Atkvæðagreiðslu um málið
var frestað.
A fundi efri dcildar Alþingis i
gærvoru þrjú stjórnarfrumvörp
til fvrstu umræðu. Mælti Ólafur
Jóhanncsson dómsmálaráð-
herra fyrir frumvarpi um
áskorunarmáI en i þvi felst að
sú breyting verði gcrð á gild-
andi lögum að stefnandi iaskor-
unarmáli geti sjálfur gefið út
áskorunarstefnu, ennfremur að
stefnukröfur verði aðfararhæf-
ar að liðnum sjö sólarhringum
frá áritun dómara um aðfarar-
hæfi.
Gunnar Thoroddsen félags-
málaráðherra mælti fyrir frum-
varpi til laga um vátryggingar-
starfscmi. Ilelztu hreytingar
sem i frumvarpi þessu felast
eru hækkun lámarkshlutafjár
félags, sem sækir um leyfi til
vátryggingarstarfsemi. Stofnfé
gagnkvæms vátryggingar-
félags, scm starfsleyfis óskar
verða að vera 35 m.kr. i staö 5
og 10 m.kr. áður. Gerðar eru
auknar kröfur um eignir á
tslandi þegar erlend
vátryggingarfélög eiga i hlut.
Ný og itarleg ákvæði er um
ávöxtun á eigin tryggingarsjóði
erlen-'i vátryggingarfélags.
Gerð • krafa um skýrleika i
nafni try ggingarféla ganna.
Gert er ráð fyrir breytingum á
st jórnarskipun tryggingar-
eftirlitsins. Ennfremur að skip-
uð verði nefnd til að vera
umsagnaraöili i hugsánlegum
deilum milli tryggingareftirlits-
ins og vátryggingarfélags um
framkvæmd laganna.
Matthias Bjarnason
heilbrigðisráðlierra mælti fyrir
tveimur stjórnarfrumvörpum,
annarsvegar um ónæmisað-
gerðir og hinsvegar um lyfja-
fræöinga. Frumvarpið um
ónæmisaðgerð er heildarcndur-
skoðun á fyrri löggjöf þar sem
meðal annars er ckki gert ráð
fyrir skyldubólusetningu gegn
bólusótt.
Frumvarp til laga um
lyfjafræðinga felur i sér lögfest-
ingu reglna um allt það, sem að
starfsrettindum og skyidum
lyf jafræöinga lýtur á sem breið-
ustum grundvelli.
A fundi efri deildar Alþingis i
gær voru ennfremur tvö stjórn-
arfrumvörp til annarrar
umræðu, frumvarp um varnir
gegn kvnsjúkdómum og frum-
varp um þroskaþjálfa. Voru
flutt nefndarálit og mæltu
nefndir i báðum tilvikum með
samþykkt frumvarpanna.