Tíminn - 25.06.1978, Síða 6

6
Sunnudagur 25. júni 1978
menn og málefni
Framsókn og
öryggi
AOalforinginn i framfarasókn Islendinga slöustu sjö árin.
Farsældafrón
Þaö var ekki bjart um aö litast
á Islandi, þegar Jónas Hallgrims-
son orti hiö fræga kvæöi sitt:
island farsældafrón og hagsælda
hri'mhvita móöir. Þegar þetta
kvæöi var ort, þurfti bæöi bjart-
sýni og framsýni til aö yrkja um
Island sem land farsælda og hag-
sælda. Hagur þjóöarinnar hefur
sjaldan veriö lakari eftir miklar
náttúruhamfarir og langvinna
óhagfeilda erlenda stjórn.
Þaö er vissulega ööruvisi um-
horfs á islandi um þessar mundir
en þá var. Nú er þaö ekki lengur
draumsýn aö tala um Island sem
farsælda frón og hagsælda móöui
Islendingar búa um þessar mund-
ir viö betri kjör en langflestar
aörar þjóöir. Slöustu árin hafa
þeir veriö I hópi örfárra þjóöa,
sem ekki hafa búiö viö stórfellt
atvinnuleysi. A skemmri tima en
einum áratug, hafa þeir endur-
nýjaö og aukiö fiskiskipastólinn
og hraöfrystiiönaöinn og lagt
þannig grundvöll aö stórauknum
þjóöartekjum i framtiöinni, þar
sem jafnhliöa hefur fengizt fram
viöurkenning á 200 milna fisk-
veiöilögsögulandsins. Siöustusjö
árin hefúr veriö gert hvert stór-
átakiö ööru meira til aö nýta auö-
lindir landsins til upphitunar og
orkuframleiöslu. Framfarir I
landbúnaöi hafa oröiö miklar.
Iönaöur hefur tekiö stööugum
framförum og getur keppt meö
góöum árangri viö erlenda keppi-
nauta, ef honum er búin sambæri-
leg aöstaöa. Velmegun þjóöarinn-
ar má vel ráöa af þvi, aö árlega
halda margar þúsundir til dvalar
i sólarlöndum og bilainnflutning-
ur hefur aldrei veriö meiri en á
siðasta ári, aö metárinu 1974 einu
undanskildu. Þannig mætti nefna
fjölmörg dæmi, sem staöfesta, áö
velmegun er óviöa meiri en á
Islandi um þessar mundir.
Um þessar mundir er þvi
sannarlega ha?gt aö tala um
tsland sem land farsældarog hag-
sældar. Landiö hefur reynzt gjöf-
ult og gott, þegar þjóöin hefur
sýnthugogdug til aö nýtaþaö. Þó
heföi þetta ekki tekizt, ef stjórnin
heföi ekki oftast veriö sæmileg.
Þrír sögnlegir
dagar
Lifsreyndur og sögufróöur
maöur var nýlega spuröur um
hvaöa þrjá daga hann myndi telja
merkasta i sögu tslendinga á 20.
öldinni. Hannnefndi 1. desember
1918 þegar fullveldi Islands var
viöurkennt, 17. júni 1944, þegar
lýöveldiö var stofnaö, og 1.
desember 1976, þegár Islendingar
ööluöust fullyfirráöyfir 200mflna
fiskveiöilögsögu samkvæmt Osló-
arsamningnum, sem haföi veriö
geröur fyrr á árinu. Vafalitiö eru
ekki aörir dagar merkari i sögu
tslands á þessari öld.
Hinn sögulegi atburöur, sem
geröist 1. desember 1976, var
árangur langrar baráttu.
óneitanlega var lokaþáttur henn-
ar hafinn meö samkomulagi miili
þriggja stjórnmálaflokka, Fram-
sóknarflokksins, Alþýöubanda-
lagsins og Samtakanna, sam lagt
var fram á Alþingi fyrir kosning-
arnar 1971, en þaö fjallaöi um aö
landhelgissamningarnir frá 1961
yröu lýstir úr gildi fallnir og fisk-
veiöilögsagan færö út i 50 milur
ekki sföar en 1972. Þessir flokkar
fengu meirihluta í kosningunum
og mynduöu aö þeim loknum
stjóm undir forustu ólafs
Jóhannessonar, sem geröi land-
helgismáliö aö höfuömáli sinu.
En hún lét þar ekki numiö staöar,
heldur hóf strax sumariö 1972
baráttu á alþjóölegum vettvangi
fyrir 200 milna fiskveiöilögsögu.
Núverandi rikisstjórn fylgdi
þessu máli svo rösklega eftir, aö
Islendingar voru fyrsta þjóöin viö
Noröur-Atlantshaf til aö færa
fiskveiöilögsöguna Ut i 200 milur,
en öll önnur strandriki I þeim
heimshluta hafa nú fylgt á eftir.
Þess vegna er 1. desember 1976
einn mesti merkisdagur i allri
sögu þjóöarinnar.
Framsókn
í sjo ár
Rikisstjórnin, sem kom til
valda áriö 1971, markaöi á fleiri
sviöum djúp spor. HUn hófst
handa um róttæka byggöastefhu.
Aöur haföi þéttur fólksstraumur
legiö úr dreifbýlinu til þéttbýlis-
ins, öllum til óhags. Nú hefur
skapazt jafnvægi, sem er öllum
til gagns. Stjórnin hóf einnig stór-
fellda uppbyggingu atvinnuveg-
anna, eins og togaraútgeröarinn-
ar og hraöfrystihúsaiönaöarins.
Samfara útfærslu fiskveiöilög-
sögunnar hefúr þar verið lagöur
grunnur aö stórbættri afkomu
þjóöarinnar i framtiöinni. Núver-
andi rikisstjórn hefur ótrauö
haldiö þessari framfarasókn
áfram. Hún hefur haft forustu um
margvislega uppbyggingu aöra,
og er þar ekki sizt aö nefna nýjar
hitaveitur, sem spara stórfelldan
erlendan gjaldeyri á komandi ár-
um. Hún hefur ekki aöeins beitt
sér fyrir miklum verklegum
framförum, heldur margvisleg-
um félagslegum uppbótum. T.d.
hefur verötrygging lifeyris veriö
stórlega aukin. A sviöi dómsmála
hafa oröiö meiri umbætur en um
langt árabil. Arin 1971—78 hafa
verið ein mestu framfaraár i sögu
Islands. Framsóknarflokkurinn
hefur óneitanlega átt meiri þátt I
þvi en nokkur annar flokkur.
Aimenningur hefur notiö góös
af þessari framfarasókn i batn-
andi lifskjörum. Ariö 1977 var
kaupmáttur verkamannalauna
(miöaö viö dagvinnukaup) 25%
meiri en á árinu 1970 og I ár mun
hann afltaf veröa 30% meiri en
bá. Kaupmáttur ellilifeyris og
annarra tryggingabóta hefur
aukizt eins mikiö og i sumum til-
fellum meira.
Mesti vá-
gesturinn
Framsóknarmenn viöurkenna,
aö þótt vel hafi tekizt á flestum
sviöum áundanförnum sjö árum,
eins og rakiö er hér aö framan,
hefur ekki allt tekizt jafnvel. Þaö
hefur ekki tekizt aö ráöa viö verö-
bólguna og valda þvi bæöi inn-
lendar og útlendar orsakir.
Baráttan gegn veröbólgunni
veröur aöalmál næsta kjörtima-
bils, ef vej á aö fara,. Þaö veröur
vissulega ekki vandalaust, þvi aö
þar er engin undraráö aö finna.
Þaö mun hins vegar óneitaniega
gera lausn þessa máls auöveld-
ari, aö á undanförnum árum hef-
ur átt sér staö stórfelld uppbygg-
ing, sem mun skila vaxandi aröi
ánæstuárum.Þaö muniika veröa
til aö létta skuldabyrðina viö út-
lönd.
En þrátt fyrir þetta, skal siöur
en svo gert fltiö úr vandamál-
unum, sem viö er aö fást. Margar
hættur bíöa á veginum framund-
an, en ein er mest og verst. Þaö er
atvinnuleysiö. Þvi hefur Fram-
sóknarflokknum tekizt aö bægja
frá dyrum þjóöarinnar á sama
tima og þaö hefur veriö hinn
mesti vágestur i mörgum nálæg-
um löndum. Sé ekki rétt haldiö á
málum, getur þessi vágestur ver-
iö nær en margur hyggur.
5500
Sú hætta, aö atvinnuleysiö sæki
ísland heim, getur veriö á alveg
næstu grösum. Til þess þarf ekki
annaö en stjórnarskipti. Ýms
sólarmerki benda til þess, aö
Sjálfstæöisflokkurinn og Alþýöu-
flokkurinn geti fengið samanlagt
þingmeirihluta I kosningunum 25.
júni. Þá munu þeir taka höndum
saman. Hvernig var ástandið I at-
vinnumálunum þegar þessir
flokkar fóru meö völd? Hinn 8.
marz siöastl. var þaö rakið I for-
ustugrein I Mbl., hvernig atvinnu-
ástandiö var hér á árunum 1968
og 1969. Bæöi þau ár var hér stór-
fellt atvinnuleysi. Um skeið
komst tala skráöra atvinnuleys-
ingja upp f 5500 manns, þótt mörg
hundruö manna heföu þá horfiö til
annarra landa i atvinnuleit.
Meginástæöa þessa mikla at-
vinnuleysis var sú, aö rikisstjórn
Sjálfstæöisflokksins og Alþýöu-
flokksins fylgdi svokaliaöri sam-
dráttarstefnu i efnahagsmálum,
en þaö er einmitt sama stefnan og
þessir flokkar báöir boöa fyrir
kosningarnar nú. Þeirri stefhu
yröi þvi fylgt, ef þessir flokkar
kæmust til valda á ný.
Oskastjórn
gróða-
mannanna
Þaö hefur ekki slzt vakið at-
hygli I kosningabaráttunni, aö
siödegisblööin hafa veitt Alþýöu-
bandalaginu og Alþýöuflokknum
ýmsan stuöning, þó einkum
Alþýöuflokknum.Þetta kemur þó
ekki neitt á óvart. Gróöamennirn-
ir, sem gefa út VIsi og Dagblaöið,
eru andvigir núverandi rikis-
stjórnog þó einkum Framsóknar-
flokknum. Draumur þeirra hefur
veriö og er aö fá annaö hvort svo-
nefnda viöreisnarstjórn, þ.e.
samstjórn Sjálfstæöisflokksins og
Alþýöuflokksins, eöa svonefnda
nýsköpunarstjórn, þ.e. samstjórn
Sjálfstæöisflokksins, Alþýöu-
flokksins og Alþýöubandalagsins.
Eftir bæjarstjórnar- og sveitar-
stjórnarkosningarnar hefur þetta
hvaö eftir annaö veriö predikaö
opinskátt i forustugreinum Visis.
Þarhefur veriö sagt, aö æskileg-
asta stjórnin væri stjórn Sjálf-
stæöisflokksins og Alþýöufbkks-
ins, en hún myndi reynast helzt
til veik til aö fást við vandann.
Heppilegasta og öflugasta rikis-
stjórn eftir þingkosningarnar
væri þvi stjórn Sjálfstæöisflokks-
ins, Alþýöuflokksins og Alþýöu-
bandalagsins.
Þetta er siöur en svo neitt
undarlegt, þegar málin eru
skoöuö betur. Heildsalarnir segj-
ast hafa haft aöeins tvo góöa viö-
skiptaráöherra eftir siðari
heimsstyrjöldina, þá Gylfa Þ.
Gislasonog Lúövik Jósepsson, og
hafi ekki mátt á milli sjá hvor
betri var. Þaö fer ekki heldur
framhjá peningamönnunum, aö
þessir tveir flokkar eiga þaö sam-
eiginlegt aö gera þaö aö höfuö-
máli sfnu fyrir kosningarnar aö
berjast fyrir fullum verðlagsupp-
bótum, jafnt á hæstu laun sem hin
lægstu, og tryggja þannig aö
hálaunamenn fái margfaldar
bætur á viö láglaunamenn. Þaö
dylst ekki heldur fjármálamönn-
unum, sem græöa mest á verö-
bólgunni, aö dagar hennar væru
siöur en svo úr sögunni, ef fylgt
yröi þeirri stefnu, sem Alþýöu-
flokkurinn, og Alþýöubandalagiö
hafa beitt sér fyrir á kjörtimabil-
inu sem nú er aö ljúka.
Lítið traust
En þetta gildir ekki aöeins um þá
yfirborösstefnu, sem Alþýöu-
bandalagið og Alþýöuflokkurinn
hafa fylgt á liönu kjörtimabili.
Kosningaboöskapur þessara
flokka hefur veriö á sama anda.
Jöfiium höndum er lofað mikilli
skattalækkun og stórauknum
framlögum til meiri samneyzlu
og framkvæmda. Alþýöuflokkur-
inn lofar I sömu andránni spari-
fjáreigendum aö hækka vextina
og ungu fólki aö lækka vexti á
húsnæöislánum. Þannig mætti
lengi telja. Stjórnarandstööu-
flokkarnir hafa ekki haft upp á
nein úrræöi að bjóöa, heldur
botnlaust skrum og falskar gyll-
ingar. Augljóst er lika af þeim
skoöanakönnunum siödegisblaö-
anna, sem gefa til kynna fylgis-
aukningu þeirra, aö þaö stafar
ekki af auknu trausti til þeirra.
Aöeins 0.4% af þeim, sem svör-
uðu, óskuöu eftir stjórn þessara
flokka, ef þeir fengju þingmeiri-
hluta saman. Þetta er vissulega
vfebending um, þótt heimildin sé
ekki góö, aö menn treysta þessum
flokkum ekkitil aö stjórna, nema
þeir hafi annaö hvort Fram-
sóknarflokkinn eöa Sjálfstæöis-
flokkinn meö sér. Þaö er þvi ekki
tiltrúin til þessara flokka, sem
eykur fylgi þeirra, heldur ýmiss
konar óánægja. En óánægjan er
ekki góöur leiöarvisir, þegar hún
veröur til þess aö menn kjósa
flokka, sem þeir treysta ekki.
Framsókn og
öryggi
1 ávarpi frá ólafi Jóhannessyni,
formanni Framsóknarflokksins,
sem birtist i fimmtudagsblaði
Timans, var rifjuö upp sú fram-
farastefna sem hefur rikt i tiö
vinstri stjórnarinnar og núv.
stjórnar.
Siöan sagöi orörétt:
„1 báöum þessum rikisstjórn-
um tala verkin sterklega máli
Framsóknarflokksins. A næsta
kjörti’mabili mun Framsóknar-
flokkurinn sérstaklega leggja
áherzlu á lausn verðbólguvand-
ans, fulla atvinnu, áframhaldandi
byggðaþróun launajöfnunar-
stefnu og umbætur i landbún-
aöarmálum.
Viö Framsóknarmenn biöjum
kjósendur aö dæma okkur af
verkunum. Geri þeir þaö eftir
beztu samvizku þurfum viö engu
aö kviöa. Þeirsem þaö gera þurfa
ekki aö iðrast eftirá, á mánudag-
inn eöa kannski næstu fjögur ár,
hvernig þeir greiddu atkvæði á
sunnudaginn.
Aukin áhrif Framsóknarflokks-
ins, hvort sem hann veröur i
stjórn eða utan stjórnar, stuöla að
framförum, framsókn og öryggi.
Frams<Scnarfk)kkurinn heitir
þvi á alla stuöningsmenn sina aö
duga sem bezt i alþingiskosning-
unum hinn 25. júni.”
Þ.Þ.