Tíminn - 14.11.1978, Blaðsíða 11

Þriöjudagur 14. nóvember 1978
Einar Agústsson
Matthias Bjarnason
Gunnar Thoroddsen
Umræður um málefni öryrkja:
Öryrkjar njóti
jafnréttis
SS — Fyrir skömmu fór fram á
Alþingi 1. umræfta um laga-
frumvarp Jóhönnu Siguröar
dóttur (A) um Framkvæmda-
sjóö öryrkja.
Jóhanna sagöi aö markmiö
sjóösins „væri aö tryggja nauö-
synlegt, sameiginlegt átak þjóö-
arinnar til þess aö bæta úr aö-
búnaöi og aöstööu likamlega og
andlega fatlaöra I þjóöfélaginu.
Sjóöi þessum er ætlaö aö greiöa
fyrir fjármögnun þeirra fram-
kvæmda, sem gert er ráö fyrir i
lögum, reglugeröum og áætlun-
um um sérkennslu og endurhæf-
ingu.”
„Ég held aö öllum sé ljóst,
sem hafa leitt eitthvaö hugann
aö málefnum öryrkja, aö enn
vantar mikiö á, aö þeim sé
tryggt jafnrétti á viö aöra þjóö-
félagsþegna. I mannréttinda-
yfirlýsingu Sameinuöu þjóö-
anna segir, aö hver maöur sé
jafnborinn til viröinga og rétt-
inda, er eigi veröi af honum tek-
in. Þar stendur einnig, aö hver
maöur eigi sama rétt til mennt-
unar, en viö skulum hafa þaö
hugfast, aö t.d. þroskaheftir
hafa litla möguleika til aö
standa vörö um þau réttindi.”
Þá sagöiþingmaöurinnaö þaö
væri þýöingarmikiö atriöi, sem
oft á tiöum gæti ráöiö úrslitum
um framtlö þroskaheftra, aö
þeim sé tryggö rétt uppeldis- og
kennslufræöileg meöferö strax
frá fæöingu og væri þaö brýn
undirstaöa einhvers árangurs i
námi þeirra siöar meir.
Minntist hann á mörg málefni
öryrkja, sem biöu úrlausnar og
taka þyrfti fyrir.
Þá minnti Jóhanna á þau atr-
iöi í mannréttindayfirlýsingu
S.Þ. aö verknám skuli standa
öllum jafnopiö og vera öllum
jafnfrjálst og einnig, aö hver
maöur eigi rétt á atvinnu aö
frjálsu vali ogréttlátum og hag-
kvæmum vinnuskilyröum. Siö-
ansagöihún: „Nauösynlegt er,
aö öryrkjum veröi búin fullkom-
in aöstaöa til aö kanna og undir-
búa möguleika þeirra til aö fara
út á hinn almenna vinnu-
markaö, þar sem þeim væri gef-
inn kostur á fjölbreyttu vali I
verkmenntun og starfsþjálfun.”
Viö mættum ekki gleyma þvi,
aö likamlega og andlega fatl-
aöir hafa engu minni þörf og
löngun til aö fá tækifæri til aö
efla þroska sinn en heilbrigöir,
til þess aö þeir geti reynst nýtir
þjÆfélagsþegnar.
Jóhanna sagöi aö þótt skiln-
ingur á vandamálum þroska-
heftra værihverginægur ennþá,
heföi samt oröiö umtalsverö
hugarfarsbreyting varöandi
málefni þeirra: „Þaö er ekki
ýkja langt siöan þroskaheftum
var taliö best fyrir komiö á
einhverjum einangruöum, lok-
uöum stofnunum.”
„Grundvallaratriöiö er, aö
þroskaheftum sé gert kleift aö
búa viö lifsskilyröi, sem séu eins
lik lifsskilyröum annarra
þjóöfélagsþegna eins og frekast
er unnt. Staösetning nauösyn-
legra sérskóla, fjölskyldu- og
vistheimila þurfi aö vera i eöli-
legu umhverfi. Þroskaheftir
þurfa þvi aö blandast heilbrigö-
um á þroskabrautinni eins og
frekast er kostur, bæöi I hinum
almenna grunnskóla og í dag-
vistunarstofnunum, svo aö
eitthvaö sé nefnt.”
alþingi
— á við
aðraþegna
þjóðfélags
ins
Um tekjur sjóösins sagöi
Jóhanna Siguröardóttir m.a.:
„Eins og fram kemur f grg.
meö frv. er ekki óvarlegt aö
áætla, aö þeir tekjustofnar, sem
þar er gert ráö fyrir.gefi 900-1000
millj. á ári. Hvaö varöar tekjur
af áfengi og tóbaki, þá er byggt
á þeirri forsendu, aö magnsala
áfengis og tóbaks sé svipuö frá
ári til árs og sala á árinu 1977
lögö til grundvallar. Tekjustofn-
ar þess eru samt ekki valdir af
neinu handahófi, sem gleggst
má sjá af þvi, aö örorku má i
mörgum tilfellum rekja til
neyslu áfengis og tóbaks. Þau
eru t.d. ekki fá, bllslysin, sem
örorku hafa valdiö vegna þess
aö áfengi var haft um hönd og
einnig hafa læknar bent á, aö
sjúkdómar tengdir reykingum,
eru oft orsök örorku. Sjóönum
er lika ætlaö aö hafa tekjur af
öllum seldum aögöngumiöum
hvers konar félags- og
skemmtanastarfsemi i land-
inu.”
Einar Agústsson(F) sagöi aö
eins og oft vildi veröa, þá vant-
aöi fjármagniö til aö vinna aö
góöum málum. Taldi hann
naumast nauösynlegt aö hafa
stjórn yfir þessum sjóöi, þar
sem um væri aö ræöa lögboönar
framkvæmdir samkv. frum-
varpinu.
Varöandi tekjustofna sjóös-
ins, sagöist Einar vera andvíg-
ur mörkuöum tekjustofnum.
Taldi hann heppilegra aö þau
verkefni sem frumvarpiö geröi
ráö fyrir yröu fjármögnuö á
fjárlögum rikisins. Varaöi hann
viö þeirri fjáröflunarleiö sem
frumvarpiö geröi ráö fvrir.
Frh. á bls. 8
Þing Sambands byggingamanna:
Greiðslubyrði húsbyggjenda
aldrei meiri en 20%
af ársmeðaltali dagvinnutaxta
Kás — A þingi Sambands bygg-
ingamanna sem haldiö var um
sföustu helgi var m.a. gerö áiykt-
un um húsnæöismái. Er i henni
lögö áhersla á nauösyn þess, aö
kannaö veröi á hvern hátt megi
betur tengja lánastarfsemi lif-
eyrissjóöanna viö byggingu ibúöa
á félagslegum grundveili. Er i þvi
sambandi sérstaklega bent á
þann möguleika aö beina iána-
starfsemi sjóöanna tD ibúöa -
bygginga á vegum Byggingasjóös
verkamanna.
Þingiö lýsir yfir ánægju sinni
meö samníngu frumvarps tii laga
um húsnæöismál, en þaö er i
veigamestu atriöum byggt á
grundvelli húsnæöismálayfirlýs-
ingar ASl frá þvi I febrúar 1977.
1 frumvarpinu er m.a. lagt til
aö lánveitingar byggingasjóös
verkamanna nemi 90% af kostn-
aöarveröi ibúöa, og greiöslubyröi
lántakenda veröi aldrei meiri en
sem nemi 20% af ársmeöaltali
dagvinnutaxta viömiöunarstétta.
Skorar þing Sambands bygg-
ingamanna á Alþingi og rikis-
stjórnaöbregöastnúskjó'.t viö og
afgreiöa þetta frumvarpsem lög,
svo sem fyrst veröi hægt aö hefja
undirbúning framkvæmda og
standa aö eignaraöild og lánveit-
ingum á þann hátt, sem verka-
lýöshreyfinging hefur f mörg ár
krafist.
n
Jóhanna Siguröardóttir
Þingmenn Alþýðuflokksins:
Virðisaukaskattur
í stað söluskatts
— tekjuskattur verði afnuminn
SS — Þingmenn Aiþýöuflokks-
ins aö ráöherrunum 3 undan-
skildum hafa iagt fram á Al-
þingi tiilögu til þingsályktunar
,,um viröisaukaskatt f staösölu-
skatts og um afnám tekjuskatts
af almennum launatekjum”.
Tillagan felur þaö i sér, aö
rlkisstjórnin láti „endurskoöa
gildandi skattalög meö kerfis-
breytingu fyrir augum, sem af-
næmi úrelta og óréttláta skatt-
stofna, einfaldaöi skattkerfiö og
tryggöi bætt framtöl, betri
skattskil og raunhæfara skatta-
eftirlit”.
Þá ergert ráö fyrir aö tillögur
um breytingar veröi m.a. miö-
aöar viö eftirfarandi grund-
vallaratriöi:
1. Aö í ársbyrjun 1980 leysi
viröisaukaskattur söluskatt
af hólmi og skal upphæö hans
viö þaö miöuö, aö tekjur af
honum veröi jafnmiklar og af
núgildandi söluskatti og
tekjuskatti aö frádregnum
þeim tekjuskatti, sem áfram '
yröi greiddur af atvinnu-
rekstri og hæstu tekjum sam-
kvæmt siöari ákvæöum
þingsályktunar þessarar.
Sem undanfari þeirrar breyt-
ingar færi fram allsherjar-
endurskoöun á útgjadlakerfi
rikisins i því skyni aö minnka
tekjuþörf rikissjóös og auka
stjórnunarsvigrúm viö fjár-
lagagerö meö þvi m.a. aö
draga úr sjálfvirkni útgjalda.
2. Aö frá sama tima veröi felld-
ur niöur tekjuskattur af
launatekjum nema þeim, sem
náhærrifjárhæöum en nemur
tvöföldum meöaltekjum
verkamanna, sjómanna og
iönaöarmanna á siöasta ári
eftir aö þær hafa veriö leiö-
réttar samkvæmt kaup-
gjaldsvisitölu. Viö ákvöröun á
skattskyldum tekjum ein-
staklings af eigin atvinnu-
rekstriskulu laun hans áætluö
eins og telja má eölilegt miö-
aö viö vinnuframlag hans i
þágu fyrirtækis sins, svo og
stööu hans, og vera hliöstæö
tekjum fyrir sams konar störf
I atvinnurekstri einsográöer
fyrir gertí lögum, en sérstöku
eftirliti veröi auk þess beitt til
þess aö koma i veg fyrir aö
fólk sé tekiö á launaskrá án
þess aö þaö starfi I þágu fyrir-
tækisins, enda liggi þung
viöurlög viö sliku.
3. Hvort hjóna um sig veröi
sjálfstæöur skattgreiöandi án
tillits til þess, hvort vinna fer
fram utan eöa innan heimilis
eöa hluta eöa einvöröungu.
Vinni annaraöilinn einungis á
heimili skal hann eiga rétt til
ráCstöfunar á hluta af tekjum
hinsog greiöa útsvar af þeirri
f járhæö, en þó aldrei til hærri
hluta en svarar til helmings
af tekjum heimilisins. Ef þaö
hjóna, sem annast heimilis-
störf, sýnirfram á aö þaö hafi
ekki fengiö til ráöstöfunar
þannhluta teknanna.sem hún
eöahanner talinneiga rétt á,
ber þeim, sem tekna heimilis-
ins aflaöi, aö greiöa allt út-
svar af þeim.
4. Af atvinnurekstri, hvort sem
hann er stundaöur af ein-
staklingum, sameignarfélög-
um, hlutafélögum eöa opin-
berum aöilum, skal greiddur
stighækkandi tekjuskattur.
5. Reglur um afskriftir eigna
skulu annars vegar viö þaö
miöaöar, aö afskriftirnar
svari til eölilegrar verö-
mætisrýrnunar miöaö viö
verömæti eignar þegar af-
skrift fer fram og hins vegar
aö jafnan sé miöaö viö mat á
upphaflegum endingartima
eignarinnar, þ.e. aö kaupandi
eignar afskrifi hana meö
sama hætti og seljanda henn-
ar heföi boriö aö gera, þannig
aö sama eign veröi aídrei af-
skrifuö oftar en einu sinni.
6. Reglur um heimild til þess aö
draga vexti af skuldum frá
tekjum skulu viö þaö miöaö-
ar, aö um hafi veriö aö ræöa
nauösynlega lánsfjáröflun I
þágu atvinnurekstrarins.
7. Hagnaöur af sölu eigna veröi
skattlagöur aö svo miklu leyti
sem hann á ekki rót sina aö
rekja til rýrnunar á verögildi
peninga.
8. Hert veröi eftirlit meö fram-
tölum og skattskilum og
skattsvik meöhöndluö meö
sama hætti og önnur fjár-
svikamál.
9. Jafnframt fari fram endur-
skoðun á lögum um tekju-
stofna sveitarfélaga meö þaö
fyrir augum aö auka frjáls-
ræöi þeirra til þess aö ákveöa
á hvern hátt þau afla sér
tekna sinna. Þó skulu þáu
ekkifá heimild til þess aö inn-
heimta söluskatt né virbis-
aukaskatt. 1 sambandi viö
þessa endurskoöumveröi m .a.
sérstaklega athugaö, hvort
rétt sé ab sameina i einn skatt
tekjuskatt til rikisins og
tekjuútsvar til sveitarfélaga
þannig aö hinn nýi skattur
yröi lágur, en stighækkandi
brúttóskattur, sem staö-
greiddur yröi og skipt yröi á
ákveönu hlutfalli milli rikis
og sveitarfélaga. Þar meö
féUi tekjuskattur einstaklinga
i’núverandi mynd alfariö niö-
ur og sömuleiöis tekjuútsvar 1
núverandi inynd.