Tíminn - 29.11.1979, Síða 10

10

Fimmtudagur 29. nóvember 1979
Framboðslisti Framsóknarflokksins í
Reykj aneskj ördæmi 1979
1. Jóhann Einvarðsson bæjar-
stj., Kefiavik.
6. Bragi Arnason, prófessor,
Kópavogi
2. Markús A. Einarsson
veöurfr., Hafnarfiröi.
7. Siguröur Jónsson bifreiöastj.,
Seltjarnarnesi.
3. Helgi H. Jónsson fréttam.,
Kópavogi.
8. Unnur Stefánsdóttir hús
freyja, Kópavogi.
9. Kristin Björnsdóttir húsfreyja
Grindavfk.
5. ólafur Vilhjálmsson, bif-
reiöastj., Garöábæ.
10. Margeir Jónsson, útgeröarm..
Keflavik.
Barátta
og þróun
Hennar
var ríkið
Vopnaskipti og vinakynni.
Ævisögufrásögn Hannesar
Pálssonar frá Undirfelli.
Andrés Kristjánsson skráöi.
Bókaútgáfan örn og örlygur.
Hannes Pálsson var fæddur
1898. Hann tók þátt I félagsmál-
um heima Húnavatnssýslu
framum 1940 og iReykjavik frá
þvi á fjóröa tug aldarinnar. 1
þessum málumhræröisthannaf
lifi og sái og haföi þvi frá mörgu
að segja. Andrés Kristjánsson
er greinagóður skrásetjari, laus
viö aö teygja lopann úr hófi og
skráir allt skipulega.
Kjarni þessarar bókar er um
þróun félagsmála i Húnaþingi
en einnig er minnst á atvinnu-
mál og þróun þeirra enda náiö
nef augum. Hygg ég aö þetta
muni lengitaliö meö heimildum
um þá sögu.
Þess er getiö i upphafi aö bók-
in sé einkum byggö á minni. Þó
er mér nær aö halda aö ekki
muni þar miklu skeika. Samt
skal þess getiö aö ókunnugum
kynni aö viröast aö Hannes
heföi unniö aö athugunum til
undirbúnings kreppulánalög-
gjöf fyrir þingrofiö 1931 en ekki
er þaö sagt berum oröum.
Ég finn ekki aö ástæöa sé til
aö bæta um frásögnina nema i
sambandi viö hreppsnefndar-
kosninguna örlagariku I Svina-
vatnshreppi. Þá var kjörtimabil
hreppsnefndarmanna 6 ár, og
kosiöá þriggja ára fresti, 2 og 3 i
einu þar sem voru 5 i hrepps-
nefnd. Oftast var kosiö I heyr-
anda hljóöi þannig aö kjósandi
var spuröur hverja hann kysi og
þaö bókaö jafnóðum. Ariö 1915
var aukið viö lögin og sam-
kvæmt þvl gat hreppsnefnd
ákveöiö aökosning væri skrifleg
og sömuleiöis gat ákveðinn
fjöldi kjósenda krafist þess.
Ekki sé ég hvernig hægt er aö
eigna Magnúsi Torfasyni þau
lög. Hann var þá sýslumaður á
tsafiröi og alls ekki þingmaöur.
Hannes Pálsson frá Undirfelli.
Guömundur Ólafsson I Asi flutti
þetta framvarp. 1 meöferö
þingsins flutti hann sem nfndar-
maður breytingartillöeu bess
efnis aö kjósandi gæti gefiö
sama manni öllatkvæöin ef þrjá
átti aö kjósa. Kjósandi átti aö
skrifa númer þess er hann kaus
en ekki eiginnafn og hefur þaö
sennilega átt aö vera til þess aö
rithöndin þekktist siður. En
þess skal getiö aö i frumvarpi
Guömundar i Asi var þaö glöggt
tekiö fram aö formaöur kjör-
stjórnar skyldi rétta félögum
sinum i kjörstjórninni hvern
kjörseðil til athugunar þegar
hannheföi lesiö af honum og viö
þvi var ekki hróflaö I meöferö
þingsins. Þvi ákvæöi hafa þeir
illa fylgt i Svinavatnshreppi.
Vitanlega er margt i þessum
frásögnun sem maöur vestan af
fjöröum kannekkium aö dæma.
Hitt get ég boriö um aö hér er
hóflega sagt frá og illkvittnis-
laust.
Hannes Pálsson varkunnugur
málum i Framsóknarflokknum
þegar hann var aö klofna 1933
þar sem þeir Jón i Stóradal og
Jónas frá Hriflu toguöust á um
hann, en þeir höföu öörum
fremur mótaö pólitiskar skoö-
anir hans. Það voru meinleg ör-
lög aö veröa aö snúast gegn
þeim báöum, öörum fyrst og
siöan hinum. Hannes vill eigna
Asgeiri Asgeirssyni höfuösök á
þvi aö flokkurinn klofiiaöi. Þar
grunar mig aö nokkru kunni aö
ráöa að honum hefur þótt vænna
um Jón I Stóradal. Jón haföi aö
ýmsu leyti fastari og ákveönari
þjóömálaskoðanir en Asgeir.
Asgeir vissi aö þar er allt af-
stætt og atvikum háö. Jón I
Stóradal leit svo á aö bændur
ættu öllu meiri samleið meö at-
vinnurekendum en verkalýð.
Þar voru þvi ósættanleg s jónar-
miö. En þaö hef ég vitað siðan
ég hlutstaöi á framboösræöur
Asgeirs 1934 aö menn dreymdi
um samstarf hluta af Sjálf-
stæöisflokknum viö Bænda-
flokkinn og hluta af Fram-
sóknarflokknum. Þaö má sjálf-
sagt mest rekja til Ólafs Thors
og Jónasar frá Hriflu aö Jóni I
Stóradal tókst ekki sú miö-
flokksmyndun. En nú er gagns-
laust aö hugleiöa hvaö hefði get-
aö oröiö ef þetta og hitt —
Sumar mannlýsingar Hann-
esar I þessari bók sýnast mér
liklegar til aö geymast lengi.
H.Kr.
Kristinn Reyr
Vegferö til vors.
Ægisútgáfan.
Kristinn Reyr er fágaö og
vandvirkt ljóöskáld. Hann
stuölar og rimar og frágangur
allur er smekklegur hvaö form-
iö varöar. Hér eru kenndarljóö
manns meö ærna llfsreynslu á
geigvænni öld en samt er tekiö
æörulaust á efni. Hvort sem ort
er um landslag eöa heimsmálin
er allt gert af smekkvísi og
raunar hófsemi. Kannski er
bernskuminningin sem bókin
endar á spegiil lffsreynslunnar
og kjarni ævisögunnar:
„Teiknaöu skeiö, gaffal,
hnif,
sól, tungl og stjörnur
aö sýna bröndóttu kisu
og sóknarprestinum næst
hvlslaði hamingjustundin.
Og hennar var rikið”.
Kristinn Reyr yrkir um aö
frelsisstyttan lagöi eld I Víet-
nam og iikneski Lenins reið á
skriödreka inn i Tékkóslóvaklu.
Og margur fylgdi s jálfum sér til
grafar segir i fréttum.
Þaö er nokkur þreytubragur
sem rekja mætti til vonbrigða á
þessu:
„Mikiö er þetta
myndarlegt athafnafólk
til munnsins
og ætlar á þing
aö elska náungann.
Kristinn Reir.
1 Þér gefst á aö llta
gengur I klefa
og krossar viö bókstaf
eins flokks
á fjögurra ára fresti:
Annað er þaö ekki”.
A kosningatíma stöövast hug-
ur lesandans viö þetta ýmsu
ööru fremur.
Hér langar mig svo aö lokum
að taka upp slöustu hendingarn-
ar úr Firnindum ort:
„Hver á land,hverá ísland?
Þjóð eöa þrýstiloft
pistólukrafan
um peninga eöa lifiö?
Enn má þó draga andann
i Islensku háfjallalofti
krjúpa að foldu og teyga
úr tærum svalandi læk
og signa þig ættland sem
siglir
breiöablik alda
fyrir brimhvltum jöklum”.
Þessibók er einkennandi fyrir
öld sina og kynslóö höfundar
sins. Hún er ávöxtur liöandi
daga og reynslu liöinna ára.
H.Kr.
bókmenntir