Fréttablaðið - 01.04.2007, Page 18

Erindreki utanríkisráðuneytis
raskar svefni mínum um klukk-
an 4.30. Ferðalag uppá 6.660 kíló-
metra framundan. Fljúgum til
Osló. Með rútu til flugvallar
norska hersins. Erindrekinn er
með kassa merktan Nóa-Síríus;
flytur friðargæsluliðum páskana
til Afganistans. Og á Nóa þekkj-
umst við á vellinum; íslenskur
hergagnaframleiðandi heilsar upp
á okkur. Hann er á sömu leið, á
vegum og í búningi norska hers-
ins. Kveðjum vestræna menningu
með pulsu og kók.
Tyrkneskt leiguflug flytur
okkur og hermennina til Istanbúl
á þremur og hálfum tíma. Þar er
okkur gert að bíða um nóttina í
fríhöfninni í þrjá tíma til viðbótar.
Undarlegur staður þessi tómlega
fríhöfn. Verslanir loka ekki, þótt
einungis sé ein vél með áhugalaus-
um hermönnum um hituna. Mosku
má finna í kjallaranum og norskur
herprestur er á vappi. 3.581 kíló-
metri eftir.
„Welcome to... e... Kabúl,“ náði
hún loks að botna, tyrkneska flug-
freyjan með aflitaða hárið. „Thank
you for flying Pegasus Airlines,“
sagði hún næst við hermennina.
Herflugið var hið ljúfasta; engin
grenjandi börn og pláss til að
leggja sig.
Það er sól í Kabúl og lýsir af
hvítum toppum fjallahringsins
sem umlykur borgarstæðið. Djúp-
ar skorur í malbiki flugvallar-
ins. Vél frá Aserbaídsjan á vinstri
hönd, Kam-Air hægra megin, en
það flugfélag er í eigu sterkefn-
aðra Hasara. Þeir eru til, þótt ekki
sé svo að skilja á Flugdrekahlaup-
aranum. Háaldraðir Volvo og
Scania tankbílar standa moldugir
í sólinni, án sjáanlegs hlutverks.
Erum heldur rislág eftir volkið
í háloftunum. Framundan bíður að
því er virðist fúlskeggjaður alls-
herjargoði í norskum herbúningi
með útbreiddan faðminn. Hann
heilsar okkur á íslensku. En þetta
er víst ekki goði og búningurinn
er íslenskur, eftir norskri fyrir-
mynd. Sá skeggjaði, Ingi Þór, út-
býtir lyklum að svefngámum og
býður upp á ömurlegt kaffi. Höld-
um í bíltúr um flugvöllinn, sem er
eitt risavaxið framkvæmdasvæði
og alþjóðleg herstöð.
Skyndilega heyrast sprengingar
í fjarska. Enginn kippir sér neitt
upp við það. En þegar þær endur-
taka sig stuttu síðar vill Ingi Þór
vita hver fjandinn sé á seyði og
skokkar í átt að flugbrautinni til
að átta sig. Já, þetta er í malar-
námunni hér í austri. Ef þið heyr-
ið sprengingar þaðan er ekkert að
óttast. Sprengingar úr vestri, það
væri önnur saga.
Seinna á ferð með öðrum friðar-
gæsluliða. Hann tæmir tankbíl af
einhverjum slökkvivökva ásamt
bandarískum verktaka. Sá er
ekki á því að hljóðin hafi borist úr
malarnámunni og segir frá svip-
uðum hávaða fyrr í mánuðinum.
Ekkert hafi verið um það rætt, en
hann viti fyrir víst að þá hafi verið
eldflaugaárás í höfuðborginni.
Um kvöldið er farið á eina af
fjölmörgum krám á kampnum:
Nordica, samskandinavískur stað-
ur. Bjórneysla á beis er takmörk-
uð við tvo skammta á mann.
Allah akbar! Ljúfur söngur morgun-
bænarinnar rýfur annars andvöku-
nótt. Tónarnir heyrast greinilega
inn í gáminn, en moldarhús Kabúl-
borgar standa rétt upp við girð-
ingu flugvallarins.
Morgunmatur í stórum sal, sem
tekur eflaust þúsund manns. Hun-
angsmelónur og sætar appelsínur,
innfluttar frá Dubai-furstadæm-
inu og framreiddar af Pakistönum
og Filippseyingum. Hér eru allra
þjóða kvikindi. 37 þjóðir standa
hér opinberlega að alþjóðlegu her-
námi/uppbyggingu. Jafnvel Al-
banar eru hér áberandi með sinn
volduga arnarprýdda fána gnæf-
andi yfir eldhúsinu.
Hér á kampi eru fjölmargar
verslanir sem selja bækur, búrk-
ur, sælgæti og kúbverska vindla.
Þýska búðin selur minjagripi um
þýska herinn. Á einum bolnum,
undir mynd af vopnuðum þýsk-
um sérsveitarmönnum, stendur
„Við gerum húsleit, UM ALLAN
HEIM!“ Víst er sjálfstraust Þjóð-
verja að aukast.
Á drullugum götum ráfa villi-
kettir í leit að rottum. Þeir eru
ámátleg dýr og mjálma ekki, held-
ur æpa afar mannlega, svo kalt
vatn rennur milli skinns og hör-
unds. Þeir eru varir um sig, enda
réttdræpir pestberar.
Kabúl-sprænan sem renn-
ur gegnum höfuðborgina liggur
að flugvellinum, undir hann og
út hinumegin. Lækurinn er opin
skólprás borgarinnar. Sem betur
fer er vindur máttlaus.
Í filippseyska kaffihússgámnum
er þröngt og sest hjá mér frönsk/
alsírsk herstúlka. Hún kom hing-
að sjálfviljug, en sér eftir því og
hlakkar mikið til að komast heim að
lifa eðlilegu lífi. „Sometimes, is like
prison,“ segir hún mér dapurlega.
Keyrum um næsta nágrenni. Þar
eru miklar framkvæmdir, því
innan skamms á að flytja hernað-
arstarfsemina um set og koma þar
upp borgaralegri starfstöð með
fraktgeymslum og tilheyrandi. Í
fimm ár hefur verið hér vestrænn
her og enn er verið að hreinsa nán-
asta umhverfi herstöðvarinnar af
jarðsprengjum. Sífellt finnast ný
menguð svæði. Afganar eru vanir
þessu og setja víst ekki efst á for-
gangslistann að segja Samein-
uðu þjóðunum hvar jarðsprengjur
megi hirða úr jörð. Það er grá-
myglulegt og blautt á jarðsprengu-
svæðinu við flugvöllinn. Afgan-
arnir standa þar í skotheldum
vestum og pota prikum í jörðina.
Friðargæsluliði gerir mér ljóst
að í Kabúl sé blaðamönnum ekki
treyst. Nokkuð erfitt að fá Íslend-
ingana í viðtal.
Um kvöldið spjalla ég við mið-
aldra belgíska lögreglumenn, sem
ferðast víða við störf sín. Þeir
segja mér frá ástandinu í Kongó.
Torvelt sé að koma landinu í hend-
ur heimamanna, sem nenni engu.
Kongóbúar þjáist af „svörtu gáfna-
fari“ og vilji ekki læra. Því þurfi
belgískir sérfræðingar og fyrir-
tæki að stjórna ýmsu þar, enn um
sinn.
Heimsæki bandarískan ofursta,
sem dvelur í höfuðstöðvum Al-
þjóðlegu öryggissveitanna, ISAF.
Til þess þarf bílalest. Minnst
tvo brynvarða bíla og eina fimm
breska sérsveitarmenn. Klæddur
í níðþungt járnvesti og með hjálm
á höfði. Bretarnir með vélbyss-
ur. Bílferðin hefst á undirbún-
ingsrapporti þar sem farið er yfir
hvernig bregðast skuli við fyrir-
sát og hvað „sá eini sem eftir lifir“
eigi að gera, fari illa.
Keyrum gegnum bæinn og bíl-
stjórinn virðist forðast allt sem
nálgast bílinn, jafnvel lítil börn. Í
hernaði leynast hætturnar víða.
Á leiðinni til baka eru sérsveitar-
mennirnir okkar beðnir að vernda
vörubíl sem flytur vistir á flug-
völlinn. Höldum af stað. Herjeppi
fremst og aftast og vörubíllinn
fyrir miðju. Á hringtorgi hverf-
ur fremri herjeppinn skyndilega.
Talstöðin dettur út um leið. Breski
sérsveitarmaðurinn Ice Baby frá
Suður-Afríku státar af sex ára
reynslu, en fríkar út. „I’ve lost
Velkomin til... hérna, Kabúl
Blaðamaður Fréttablaðsins, Klem-
ens Ólafur Þrastarson, heimsótti
Íslensku friðargæsluna í Kabúl í
Afganistan á dögunum. Margt bar
fyrir augu og birtast hér brot úr dag-
bókum hans.