Tíminn - 17.04.1980, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 17. april 1980
3
„Kom aldrei til greina að
undirrita samkomulag nú”
— segir Olafur Jóhannesson utanríkisráöherra
HEI — „Auövitaö var ekki um
neitt samningsuppkast aö ræöa”,
svaraöi Olafur Jóhannesson,
utanrikisráöherra þegar Timinn
ræddi viö hann í gær um niöur-
stööu viöræönanna viö Norömenn
um Jan Mayen.
Þaö sem um heföi veriö aö
ræöa, væri aö settar heföu veriö
niöur tvær vinnunefndir, meö
samþykki allra, önnur til þess aö
fjalla um landgrunnsmálin og hin
til aö fjalla um fiskveiöimálin.
Undirnefndin i landgrunnsmálinu
heföi veriö fyrri til aö setja eitt-
hvaö á pappir, en auövitaö tekiö
fram aö allt væri öskuldbindandi.
Þegar þaö plagg heföi komiö
fram, heföu menn aö sjálfsögöu
veriö sammála um, aö þaö væri
ófullnægjandi og þyrfti aö athug-
ast betur. Sagöist Ólafur þvi hafa
óskaö eftir aö landgrunnsnefndin
heföi haldiö áfram störfum, sem
híin heföi gert og þá breytt ýmsu
til böta, þar til aö vinnuplagg
hinnar nefndarinnar kæmi fram
lika, þvi bæöi ættu aö mynda eina
heild.
Þaö heföi siöan komiö i ljós, aö
mikill ágreiningur heföi einnig
veriö um fiskveiöiplaggiö og
samkomulag ekki náöst, þrátt
fyrir endurtekna athugun.
Ólafur sagöist aldrei hafa
dreymt um aö skrifaö yröi undir
eitt eöa neitt. Ef samkomulag
heföi hinsvegar tekist, heföi þaö
veriö fest á blaö. En siöan heföi
aö sjálfsögöu oröiö aö leggja þaö
til samþykktar fyrir viökomandi
aöila I hvoru rikinu fyrir sig. Um
þaö væru stjórnarskrárákvæöi
sem yröi aö fullnægja. Hér heföi
hann oröiöaö leggja samkomulag
fyrir rikisstjórnina og siöan heföi
máliö fariö fyrir þingflokkana. Aö
loknu samþykki beggja landanna
heföi siöan samningur getaö
komist á.
ólafur sagöi margt sem strand-
aö heföi á. Sérstaklega heföu þaö
veriö atriöi varöandi fiskveiöarn-
ar, sem menn heföu ekki getaö
komiö sér saman um og væru enn
óleyst, t.d. um þaö, hver ætti aö
ákveöa hámarksloönuveöi og
hver prósenta Norömanna ætti aö
vera af heildarafla. íslendingar
heföu alltaf viljaö hafa jafnrétti i
ákvöröunum um þaö sem veiöa
mætti á Jan Mayen svæöinu.
Ennfremur heföi veriö ágreining-
ur um hvort ákveöiö aflamagn
ætti aö gilda til eins árs eöa til
lengri tima. Islendingar heföu
viljaöhalda þvi óbreyttu til lengri
tima.
Einnig sagöi Ólafur aö i upp-
kastinu um hafsbotnsmálin heföi
ekki legiö fyrir þaö sem Islend-
ingar legöu kapp á aö ná fram og
bæri talsvert á milli. Norömenn
heföu heldur ekki viljaö viöur-
kenna sjónarmiö Islendinga
varöandi hiö svonefnda „gráa
svæöi”. Þeir vissu auövitaö aö Is-
lendingar mundu aldrei fallast á
aö gefa þaö eftir. Um þaö yröi
ekki samiö, en Norömenn heföu
hugsaö sér aö setja fram sérstaka
bókun i þvi sambandi, þar sem
þeir áskildu sér réttinn.
Ef til þess heföi komiö — en þaö
heföi veriö viös fjarri aö þetta
heföi nokkurn timann komist svo
langt — þá heföu Islendingar
mætt þvi meö annarri b<Mcun.
Ólafur var spuröur um fram-
haldiö. Hann sagöi á þaö mundu
reyna á fundinum I Osló hvort
nokkur möguleiki væri á sam-
komulagi. Næöist þaö ekki, þá
lægi fyrir yfirlýsing frá Norö-
mönnum um einhliöa útfærslu
þeirra fyrir 1. júni n.k. Menn yröu
þvi aö gera þaö upp viö sig, hvort
engan samning ætti aö gera, eöa
hvort semja ætti um eitthvaö.
Sjálfur sagöist Ólafur þó ekki
vera of bjartsýnn á aö samkomu-
lag næöist.
Um viöbrögö viö hugsanlegri
einhliöa útfærslu Norömanna
sagöi Ólafur aö þaö yröi aö at-
huga þegar þar aö kæmi. En „viö
munum auövitaö byrja á aö mót-
mæla útfærslunni”, sagöi hann.
Bændafundur á Selfossi:
Bændur standi sam-
an um óhjákvæmi-
legan samdrátt
HEI — „Þaö eru engin gleöitiö-
indi sem ég hef aö flytja ykkur,
heldur er þetta ill nauösyn”,
sagöi Arni Jónasson, erindreki i
upphafi bændafundar á Selfossi i
gær, en fundurinn var boöaöur til
aö kynna bændum úr Flóanum
kvótakerfiömargumtalaöa. Þessi
fundur var einn af mörgum sem
haldnir hafa veriö austanijalls
um þessi mál.
Þaö kom fram, aö heildarverö-
mæti landbúnaöarframleiöslunn-
ar á yfirstandandi verölagsári er
áætlaö veröa um 85,3 milljaröar
króna. 10% útflutningsbótaréttur-
inn úr rikissjóöi nemur þvi rúm-
lega 8,5 milljöröum. Otflutnings-
bótaþörfin á þessu árier hinsveg-
ar áætluö rúmlega 15,3 milljarö-
ar, þannig aö taliö er aö hátt i 7
milijaröa vanti til útflutningsbóta
i ár og jafnvel meira.
Þá sagöi Árni, aö ef taka ætti
þessa upphæö af bændum meö
flötu veröjöfnunargjaldi i staö
þeirrar framleiöslustjórnunar
sem nú er veriö aö koma á
(kvótakerfiö) yröi aö leggja á
veröjöfnunargjald er næmi 32 kr.
af hverjum mjólkurlitra og 233
kr. af kilói af dilkakjöti. Flatt
veröjöfnunargjald heföi lika þann
ókost aö vera framleiösluhvetj-
andi, þaö er aö menn reyndu aö
auka framleiösluna til þess aö ná
upp tapinu.
Meö kvótakerfinu á hinsvegar
aötryggja bændum fullt verö fyr-
ir vissan hluta framleiöslunnar,
en siöan fá þeir aöeins greitt út-
flutningsverö fyrir þaö sem um-
fram er og fyrir þaö sem þeir
framleiöa meira en þeir geröu á
viömiöunarárunum, þ.e. meöal-
tal áranna 1976, 77 og 78.
Arni Jónasson flutti meira en háifs annars klukkutfma ræöu og sýndi
mönnum margar töflur á skermi til útskýringar og samanburöar.
TfmamyndG.E.
Mikiö fjölmenni var á fundinum á Selfossi og auöséö á bsndum, aö um mikiö alvörumál var aö ræöa
fyrir þá. Enda eölilegt aö þeim bregöi f brun, aö minnsta kosti þeim eldri, sem jafnvel hafa sumir veriö
aldirupp nærri hungurmörkum þegar ilia áraöi, aö vera nú skikkaöir til aö minnka sina matvslafram-
leiöslu, aö viölögöum þungum refsingum.
TimamyndG.E.
Eins og dæmiö litur út núna,
fengju þeir þá greidd 34,4% af
veröi fyrir umframframleiöslu
sauöfjárafuröa en aöeins 2,2%
vegna mjólkurafuröa, þar sem
útflutningsveröiö stendur nær aö-
eins undir vinnslukostnaöi.
En þaö er aldeilis ekki sama
hvernig bændur fara aö þvi aö
draga úr framleiöslu sinni. Sagöi
Arni t.d. aö þaö gæti skapaö mikil
vandamál er bændur á svæöi
Mjólkursamsölunnar (Suöur- og
Vesturland) mundu draga úr
mjólkurframleiöslunni jafnt allt
áriö, þvi i febrúarmánuöi er ekki
framleitt nema rétt fyrir neysl-
una á þessu svæöi og
litiö umfram þaö múnuöina
nóv./des./jan./mars. Samdráttur
á þessum tima þýddi þvi aö flytja
yröi mjólk meö ærnum kostnaöi
frá Noröurlandi. Hinsvegar væri
þaö 17 milljóna Utra framleiöslu-
kúfurinn yfir sumarmánuöina
sem þyrfti aö minnka.
Fjöldi manna tók til máls eftir
ræöu frummælenda. I fáum orö-
um sagt var þaö rauöi þráöurinn i
máli manna, aö bændur gera sér
ljóst aö viö mikinn vanda er aö
etja. Sumir töldu aö lengri aölög-
unartimi þyrftiaö koma til. Aörir
töldu, aö af tvennu illu, væri fóö-
urbætisskattur jafnvel skárri
kostur.
1 fundarlok voru þrjár tillögur
samþykktar samhljóöa:
Skoröaö var á Framleiösluráö
aö gera þá breytingu á útreikn-
ingi búmarks fyrir mjólkurfram-
leiöslu, aö kýrkjöt og ungkálfa-
kjöt veröi ekki reiknaö meö, viö
útreikning búmarks kúabúa,
heldur sleppt svipaö og ull og
gærum er sleppt hjá sauöfjár-
bændum.
Fundurinn hvatti bændur til aö
standa saman um óhjákvæmileg-
ansamdrátt i búvöruframleiöslu,
en gerir um leiö þá sanngirnis
kröfu til Alþingis og rikisstjórnar,
að bændur fái nokkurn aölögun-
artima til breytinga á framleiösl-
unni. 3 til 5 ár eftir búgreinum.
Þá var skoraö á stjórn Búnaö-
arsambands Suöurlands aö gera
athugun á, hve mikil afurða-
skeröing hefur oröiö hjá Sunn-
lenskum bændum vegna erfiös
tlöarfars á viömiöunarárunum og
leggja siöan fram rökstudda
greinargerö um hve mikiö þetta
lækkar búshlut þeirra.