Fréttablaðið - 17.02.2008, Qupperneq 18

MENNING 2
M
örg íslensk verk eru á uppboðshrinu
hjá Uppboðshúsi Bruun Rasmussen í
Kaupmannahöfn í byrjun mars. Dag-
ana 3.-7. mars verða fjögur uppboð á
vegum Rasmussen. Hinn 3. og 4. er
stórt uppboð á verkum CoBrA-málaranna og hefur
verið safnað til þess í nokkurn tíma en um þessar
mundir eru sextíu ár síðan hreyfingin varð til. Í allt
verða 277 verk seld og eru olíuverk þar í mestum
meirihluta auk vatnslitaverka, teikninga og þrí-
víðra verka. Hefur ekki í annan tíma verið náð
saman svo stóru safni verka eftir Jörn, Appel og
félaga. Elstu verkin eru frá stríðsárunum og þau
yngstu ná allt fram til starfsloka þessara meistara.
Seinni daginn eru verk úr safni Richards Winter
málara (1926-2007) sem var samtímamaður CoBrA-
manna í Höfn sem ungur maður og kenndi síðar við
Konunglegu Listaakademíuna í Höfn frá 1975-76
og var þar prófessor 1980-86 og átti gríðarstórt
safn myndaverka. Þar í bland eru fimm myndir úr
safni Roberts Dahlman Olsen eftir Svavar Guðna-
son en úr hans safni hafa komið óhemju mörg verk
eftir Svavar á síðustu misserum.
Dýrustu verkin að mati uppboðshússins verða
seld fyrsta daginn að kvöldi til, safn Winters er selt
frá kl. 13 þann 4. en um kvöldið er uppboð á sér-
völdum málverkum yngri málara og eru þar á
meðal þrjú verk eftir Ólaf Elíasson, stórt olíumál-
verk frá 1992 (110 x 140 cm) og er það metið á 250
- 300 þúsundir danskra króna; nýlegt ljósmynda-
verk frá Íslandi og það þriðja er mynd frá ungl-
ingsárum hans, Werewoolf frá 1982.
Íslenskir málarar eru fyrirferðarmeiri í uppboð-
inu þann 7. mars sem hefst kl. 13 en þar eru 22
íslensk málverk til sölu eftir ýmsa: Þórarin B. Þor-
láksson, Ásgrím Jónsson, Þorvald Skulason, Jón
Engilberts, Júlíönu Sveinsdóttur, Svein Þórarins-
son og fleiri. Má sjá myndir af verkum á þessum
uppboðum á vef: www.bruun-rasmussen.dk.
Uppboðið hjá Gallerí Fold þann 3. febrúar bendir
til að verðlækkun sé á íslenskum myndlistarmark-
aði á verkum í hærri hluta verðskalans. Fór þar
mikill fjöldi verka langt undir mati af þeim sem
ódýrari voru metin en af hinum dýrari má greina
verðlækkun sem er á milli 10 og 20 prósent. Næsta
uppboð Gallerí Foldar er fyrirhugað í byrjun
mars.
Um allan er heim er búist við að verð á virtri
myndlist á uppboðum fari lækkandi og það hægist
á sölu verka í galleríum. Þeirra áhrifa gæti bæði á
alþjóðlegum markaði og heimamarkaði sem er
víða. Hér á landi er ekki hægt að tala um hlutdeild
hins erlenda markaðar enda verk flutt að utan
sköttuð með fullum virðisaukaskatti meðan inn-
lend verk, bæði á uppboði og í umboðssölu gallería
eru undanþegin virðisaukaskatti.
MIKIÐ FRAMBOÐ
Málverk eftir Ólaf
Elíasson unnið
1992 er í allt
öðrum stíl en síð-
ari verk hans sem
þekktari eru. Það
er metið á tvær
og hálfa til þrjár
miljónir íslenskra
króna.
MYND/BRUUN RASMUSSEN
UPPBOÐSHÚS
Olíumynd eftir
Þorvald Skulason
úr eigu dóttur
hans er seld á
uppboðinu 7.
mars.
MYND/BRUUN RASMUSSEN
SAMKEPPNISSTOFNUN
HAMLAR STÓRVIRKJUM
Páll Baldvin Baldvinsson skrifar
FURÐA
Sumir karlar eru svo frábitnir öllu kvenlegu
að þeir sjá ekki einu sinni móður sína
fyrir fjallskugga föðurins.
Þeir ráða ráðum sínum
í reykmettuðum skrifstofum
og fundarsölum.
Síðdegis leita þeir hvíldar
á garðbekkjum
og muldra og tuldra í skeggið
hver við annan
Beri svo við
að þeir rölti niður á strönd
í kvöldrökkrinu
hætta hafmeyjarnar söng sínum
og stinga sér í þögult djúpið.
Þeir heyra aðeins lágvært gjálfur
lognöldunnar við fjöruborðið.
listaverka
Uppboðshúsin dönsku eru áhrifamikil um verðþróun á eldri myndlist frá Íslandi.
MYNDLIST PÁLL BALDVIN BALDVINSSON
LJÓÐIÐ
Vilborg Dagbjartsdóttir
S kilyrði sem Samkeppniseftirlitið hefur sett fyrir sameiningu JPV og Máls og menningar munu ef
gengur eftir hamla dýrum og fjárfrekum verkefnum
í íslenskri bókaútgáfu. Stofnunin telur nauðsynlegt að
skorið sé af verkum sem hið sameinaða fyrirtæki
ætti rétt á til endurútgáfu: Íslenskri orðabók, Ensk-
íslenskri orðabók og áframhaldandi útgáfu á verkum
Halldórs Laxness.
Þegar eru til þúsundir eintaka af verkum Halldórs í
hillum landsmanna. Raunar vann Ólafur Ragnarsson
þrekvirki með endurútgáfu á öllum tiltækum verkum
Halldórs sem voru uppurin á sínum tíma hjá Helga-
felli þá hún rann saman við Vöku. Ekki er því eftir
miklu að slægjast í þeim rétti en vissulega er það
stöðutákn hjá þeim sem býður í réttinn og lagerinn. Í
hlut þeirrar útgáfu kemur að berjast áfram á
erlendum vettvangi fyrir útgáfu á verkum Halldórs,
sem verður bæði tímafrekt og fjárfrekt verkefni.
Verra er með orðabækurnar: slík útgáfa heimtir
sterka stofna, fyrirtæki sem eru með margþætta
útgáfu á mörgum sviðum og eru því þess megn að
geta tekið stórvirki á borð við þessar orðabækur
reglulega til endurskoðunar. Á sínum tíma var ráðist í
útgáfu á vegum ríkisins meðal annars til að standa
fyrir útgáfu að þessu tagi. Vel má vera að Hið
íslenzka bókmenntafélag treysti sér til að taka þann
bagga af eigendum hins nýstofnað Forlags, en það
verður aðeins til þess að harðar verður af þeim sótt í
sameiginlega sjóði landsmanna eftir útgáfustyrkjum.
Byrðinni og ábyrgðinni er þannig velt yfir á skatt-
borgara.
Víst er Samkeppniseftirlitinu skylt lögum sam-
kvæmt að huga að stærð fyrirtækja á markaði. Margt
í dómi þeirra er í raun viðurkenning á gildandi
reglum í samskiptum höfunda og forlaga, til dæmis
tímalengd útgáfusamninga. Annað lýtur að afsláttar-
pólitík gagnvart stórum söluaðilum. Þeir hjá Sam-
keppniseftirlitinu segjast hafa leitað víða eftir
athugasemdum hjá aðilum í íslenskum bókaiðnaði.
Gaman væri að vita hverjir hafa verið ráðgjafar
þeirra í smíði skilyrða sem vega svo alvarlega að
útgáfu stærri verka. Ekki hafa þeir eða starfsmenn
Samkeppniseftirlitsins litið til sögunnar og reynsl-
unnar og áttað sig á hinu sögulega samhengi í
íslenskri bókaútgáfu: Almenna bókafélagið, Mál og
menning fyrr á tíð, Fróði, Örn og Örlygur, Iðunn,
Svart á hvítu, Vaka-Helgafell – frá stríðslokum hafa
öll þessi fyrirtæki risið og hnigið, oft sökum þess að
forráðamenn þeirra réðust í stórvirki í útgáfu sem
var ekki studd dreifðari tekjupóstum og naut ekki
styrkja á því litla málsvæði sem við erum á. Saga
íslenskrar bókaútgáfu á tuttugustu öld er vörðuð
horfnum fyrirtækjum sem færðust of mikið í fang og
lutu í gras fyrir bragðið. Og nú eru samkeppnis-
aðgerðir orðnar Þrándur í götu íslenskum bókaútgef-
endum.