Tíminn - 15.11.1981, Blaðsíða 15

Sunnudagur 15. nóvember 1981
15
á þaö hásæti. Þar sem Japanir
höfðu gert sig seka um ótvíræöa
árásarstefnu hafði þessi aðgerö
lltið að segja.
Chiang Kai-shek var þá yfirfor-
ingi lýðveldissinna og réði mestu i
Kina. Hann átti þó i höggi við
harðsnúinn hóp andstæðinga,
nefnilega kommúnista sem voru
farnir aö láta mjög aö sér kveða.
Yfir þeim var litt þekktur maður
sem hét Maó Tse-tung en lauti-
nant hans var Chu An-lai. Börðust
þessir hópar um yfirráöin í Kína
en Japanirfærðu sig æ meira upp
á skaftið. Var hin vesæla sögu-
hetja okkar,P’u-Yileppur þeirra.
Chaing Kai-Shdc vildi reynast
keisaranum vel og bauö honum
aö snúa aftur til Forboönu borg-
arinnar og ekki hljóta neinn
skaða af tiltæki sinu, ef hann vildi
hafna Japönum og tala gegn
þeim. A það féllst P’u-Yi ekki,
vegna þess að hermenn Chang
Kai-sheks höfðu nokkru áöur
framiðhelgispjöllá helgum véum
Manchu-ættarinnar en slikt taldi
hann hið versta mál. Gagnaöi
ekki þótt Chang segöi honum að
um hefði veriö að ræöa liðhlaupa
úrhersveitum hans en ekki reglu-
lega hermenn.
Ástarævintýri keisara-
ynju og óbreytts varð-
liða
Þannig glataöi P’u-Yi siðasta
tækifæri sinu til aö veröa annað
en peð í höndum Japana en peð
var hann næstu árin. Japanir fóru
heldur illa með söguhetju vora og
var hann meöal annars neyddur
til aö klæöast japönskum liðsfor-
ingjabúningi viö krjfningu sina og
var hann látinn hylla guöi þeirra
og þeir arðrændu Manchukuo til
að undirbúa innrás si'na i Kína.
Persónuleg mdl keisarans voru i
hinum mesta ólestri allan þann
tima sem hann var i raun band-
ingi Japana — fylgdarkona hans
Wen Hsiu yfirgaf hann og kona
hans, keisaraynjan átti frægt ást-
arævintyri með óbreyttum varö-
dáta i höllinni. Var þaö aö sjálf-
sögðu hið versta hneyksli en keis-
araynjan bætti um betur eftir að
hún haföi veriö sett i stofufangelsi
i herbergjum sinum i höllinni:
gerðist þar ópium æta svo henni
var ekki við bjargandi.
P’u-Yi kvæntist ,öðrú sinni en
kona hans dó á voíeifilegan hátt,
er hann geröi þriöju tilraun sfna
neyddu Japanir upp á hann eigin-
oröi og var þaö japönsk-menntuð
kona úr Manchuriu.
Sem betur fer fyrir P’u-Yitöp-
uðu Japanir striöinu en daginn
fyrir hina opinberu uppgjöf jap-
anska hersins greip hann tæki-
færið og sagði enn einu sinni af
sér. Hann hélt sig geta lifað eöli-
legu lifi upp frá þvi en það fór á
annan veg. RUssneskar hersveitir
tóku hann höndum viö landamæri
Manchuriu og var hann fangi
Sovétmanna næstu árin.Eftir aö
Maó-Tse-tung haföi sigrast á her-
sveitum Chang Kai-sheks og
kommúnistar tekiö öll völd i Ki'na
afhenti Stalin hinum nýju vald-
höfum keisarann fyrrverandi og
var hann sem fyrr haföur i
fangelsi. Alls eyddi P’u-Yi fjórtán
árum ævi sinnar i fangelsum
Stalins og Maós en aö sönnu var
ekki farið sérlega illa meö hann.
Keisarinn gerist harð-
linukommúnisti.
'Arið 1959 var P’u-Yi látinn laus
úr fangelsi en hann hafði þá verið
i svokölluðum „hugsanabúöum”
kommúnista og kom þaöan sann-
færöur um gildi kenninga Marx,
Engels, Lenins, Stalins og Maó!
Sagði hann viö það tækifæri:
„Skuld mín viðMao Tse-tung er
meiri en skuld nokkurs þegns við
nokkurn þjóöhöföingja.”
Hann sneri aftur til Peking en
þar tóku ættingjar hans á móti
honum en flesta þeirra haföi hann
ekki séð i tuttuguogfimm ár. Þá
sýndu blaöamenn honum mikinn
áhuga enda var um að ræða fyrir-
bæri sem ekki er algengt á tutt-
ugustu öld — fyrrverandi alræðis-
keisara sem, tignaöur hafði verið
sem guð af þjóð sinni, eöa í öllu
falli hluta hennar.
Vegna þess að P’u-Yi reyndist
hafa nokkurn áhuga á garðrækt
var honum fengin vinna i jurta-
görðum við Vísindaakademiu
Pekingsborgar. Hann var nú
oröinn hinn dyggasti kommunisti
og tók meöal annars þátt i við-
tækum mótmælaaögerðum Kin-
verja gegn sáttmála sem geröur
var milli Japana og Bandarikja-
manna þar sem samskipti land-
anna voru enn aukin.P’u-Yi gekk i
sellu harölinumanna og þann 22.
nóvember 1960 voru honum veitt
full borgararéttindi i hinu nýja
Alþýöulýöveldi Kina. Stuttu
seinna var hann kjörinn til að
taka sæti i Þjóðarnefnd Stjóm-
málaráðgjafasamkundu alþýð-
unnar á Þjóðlega alþýðuþinginu.
Þá gekk hann að eiga f jórðu konu
sina og var hún kinversk enþann-
ig enduðu allar vonir Manchuriu-
manna um aö afkomendur hans
gætu oröiö þeim sameiningartákn
i hugsanlegri sjálfstæöisbaráttu.
öll þessi ár vann P’u-Yi sleitu-
laust aö stórmerkri ævisögu sinni
en hún kom út áriö 1964 á vegum
forlags i Peking sem gefur Ut
bækur á erlendum málum. Vakti
þessi sjálfsævisaga keisarans
fyrrverandi gifurlega athygli
viða um heim, en hann kallaði
hana ,,Frá keisara til borgara”.
Eftir þetta lifði P’u-Yi í ro' og
næöi til æviloka sinna, hann rækt-
aöi garðinn sinn og dundaði hitt
ogþetta. Tilkynnt varárið 1967 aö
hann væri látinn. Þeir voru til
sem héldu þvi fram aö hann hefði
orðið eitt fórnarlamba" . Rauðu
varöliöanna I Menningarbylting-
unni svokölluðu en eftir á aö
hyggja erlitil ástæöa til aö dvelja
of lengi við slikar ágiskanir. Mun
sennilegra er hin opinbera skýr-
ing sem var að hann heföi fengið
hjartaáfall og ekki lifaö það af.
Alt&iter óhættaösegja aðP’u-Yi
hafði lifaö timana tvenna.
Endursagt.
PLASTPOKAVERKSMtUA ODDS SIGURÐSSONAfl GRENSASVEGI 7 REYKJAVIK
BYGGINGAPLAST • PLASTPRENTUN • MERKIMIÐAR OG VÉLAR
ISHIDA
ran^1
wW
_
jm tekið í umboðssölu nokkrar
lítið notaðar ISHIDA D82 vogir
á göðu verði
PLASTPOKAR
ö 8 26 55
H.'ISÉ.OS lll
PLASTPOKAR
O 8 26 55
kraft
f£NCY
ríomato
^tcltup
Nf r wr. i4 ozs. Í39?S>
KRAFT
frá einum þekktasta
matvælafmmleiðanda Bandaríkjanna
Gerið verðsamanburð
SKAUPFEIAGIÐ