Fréttablaðið - 30.07.2008, Síða 6

MARKAÐURINN 30. JÚLÍ 2008 MIÐVIKUDAGUR6
F R É T T A S K Ý R I N G
Jarðvarmi er framtíðin. Þetta var
samdóma álit nær allra gesta á
fjölsóttri ráðstefnu Jarðhitasam-
bands Bandaríkjanna, sem fram
fór í New York fyrir réttri viku.
Vel á annað hundrað fulltrúa
fjárfesta, fjölmiðla og fyrirtækja
í jarðvarmageiranum sóttu ráð-
stefnuna – fleiri en nokkru sinni
fyrr ráðstefnu af þessu tagi. Til
viðbótar voru á fimmta hundrað
manns skráðir í vefútsendingu
frá viðburðinum.
Þessi áhugi er sagður til marks
um að augu fjármálalífsins, sem
og almennings, séu loks að opn-
ast til fulls fyrir möguleikum á
sviði jarðvarmanýtingar.
NÁMSKEIÐ FYRIR PENINGAMENN
Yfirskrift ráðstefnunnar var
Jarðvarmi 101 – Heitasta hreina
orkulindin, með vísan í yfirlýst-
an tilgang hennar, sem var að
uppfræða viðskiptalífið um eðli
jarðvarma og nýtingamöguleika
hans, einkum í Bandaríkjunum.
Helstu styrktaraðilar ráðstefn-
unnar voru Glitnir, sem er við-
loðandi jarðvarmaverkefni um
víða veröld, og Ormat, eitt helsta
orkufyrirtæki heims á sviði jarð-
varma.
Í hlutverki uppfræðara voru
fjórtán sérfræðingar í geiranum,
forstjórar fyrirtækja og aðrir
áhrifamenn. Meðal ræðumanna
var Arnar Hjartarson, jarðeðlis-
fræðingur hjá Glitni, sem flutti
lærða tölu um borholuprófanir
og áhættumat, en Glitnir stær-
ir sig einmitt af því að vera eina
fjármálafyrirtækið sem hefur á
sínum snærum sérfræðing í jarð-
varma sem hefur það að aðal-
starfa að meta áhættu af fjárfest-
ingum í jarðvarmaverkefnum.
Nokkur erindanna voru afar
tæknilegs eðlis, en fjármála-
mennirnir virtust síður en svo
slegnir út af laginu og höfðu aug-
ljóslega unnið heimavinnuna
sína. Þeir spurðu spurninga um
flóknustu atriði og ráku jafnvel
virtustu sérfræðinga í geiranum
á gat.
GRÍÐARMIKLIR MÖGULEIKAR
VESTRA
Ólíkt því sem sumir telja þá gerir
varminn sem kraumar í íslenskri
jörð landið ekki einstakt. Jarð-
varmi finnst víða um heim, og
það í meira magni en hér. Hér
eru framleidd rúm 400 mega-
vött af jarðvarmaafli árlega,
samanborið við 3.000 megavött
í Bandaríkjunum og 3.200 í Suð-
austur-Asíu, einkum Indónesíu
og Filippseyjum. Yrði allur kunn-
ur jarðvarmi á Íslandi virkjaður
gæti raforkuframleiðsla numið
tæpum 6.000 megavöttum, sam-
anborið við um 42 þúsund mega-
vött í Suðaustur-Asíu og um 38
þúsund á vesturströnd Suður-
Ameríku.
Möguleikarnir eru sömuleið-
is gríðar miklir í Bandaríkjunum,
þar sem fræðilega væri hægt að
beisla um þrjátíu þúsund mega-
vött af jarðvarmaafli, ef miðað
er við þau svæði sem þegar eru
kunn. Þó skal taka fram að inni
í tölum sem þessum eru svæði
sem líklega verða aldrei virkjuð,
eða að minnsta kosti ekki í náinni
framtíð, svo sem þjóðgarðar og
náttúruperlur. Að sögn forsvars-
manna Glitnis er fjárfestinga-
þörfin í jarðvarmaverkefnum
fyrir Bandaríkin ein á bilinu
einn til einn og hálfur milljarð-
ur Bandaríkjadala á ári hverju
næstu árin, og mun líklega rísa í
tvo til tvo og hálfan milljarð á ári
að nokkrum árum liðnum.
Um helmingur bandarískrar
raforku er nú framleiddur með
kolabrennslu, en einungis um tvö
og hálft prósent með endurnýj-
anlegum orkugjöfum og þar af
ekki nema eitt prósent með jarð-
varma. Í því felst einmitt sér-
staða Íslendinga; við svölum raf-
orkuþörf okkar að 99,9 hundr-
aðshlutum með endurnýjanlegri
orku.
FYRIRMYNDARRÍKIÐ ÍSLAND
Ólafur Ragnar Grímsson, for-
seti Íslands, var einn aðalræðu-
manna ráðstefnunnar, og var þar
í föngulegum flokki með Alex-
ander Karsner, aðstoðarorku-
málaráðherra Bandaríkjanna, og
Dan Reicher, framkvæmdastjóra
loftslags- og orkusviðs Google.
Forsetinn rakti hvernig það tók
Íslendinga rétt um hálfa öld að
kasta kolunum og olíunni fyrir
jarðvarmann og umturnast úr
samfélagi sem nýtti heitu lind-
irnar einungis til þvotta á laug-
ardögum, í samfélag sem geng-
ur nær eingöngu fyrir endurnýj-
anlegri orku, alla daga. „Ef við
getum það, 300 þúsund talsins,
þá hljóta aðrir að geta það líka,“
sagði Ólafur og gestir kinkuðu
andaktugir kolli. Hann bauð því
næst öllum þeim sem efuðust um
að jarðvarmanýting væri fýsi-
legur og arðbær kostur að koma
í heimsókn til Íslands og sjá með
eigin augum hvað hægt væri að
gera.
Forsetinn sagðist hafa fund-
að með fjölda áhrifamanna í
Bandaríkjunum um möguleik-
ana á nýtingu jarðvarma þar í
landi, meðal annars með verð-
andi forsetaframbjóðendunum
John McCain og Barack Obama,
og víðast hvar fengið afar góðar
viðtökur. Hann sagðist eiga von á
því að viðhorfið til jarðvarmans
taki stakkaskiptum að loknum
forsetakosningunum í nóvember,
þar eð báðir frambjóðendurnir
væru umtalsvert jákvæðari í
garð þessarar nýju tækni en sitj-
andi forseti, og hefðu lýst yfir
vilja til að greiða leið fyrirtækja
í geiranum frekar en nú er.
MÓTBYR Í STJÓRNKERFINU
Það var raunar leiðandi stef í er-
indum á ráðstefnunni hve stirt
bandaríska regluverkið er gagn-
vart fyrirtækjum í jarðvarma,
þótt þokast hafi hægt í rétta átt
á liðnum árum. Um þetta virtust
allir sammála, jafnvel aðstoðar-
orkumálaráðherrann Alexander
Karsner. Hann skellti skuldinni
þó að mestu á Bandaríkjaþing,
sem er undir stjórn demókrata.
Karsner sakaði þingmenn um
skort á frumkvæði í lagasetn-
ingu um endurnýjanlega orku-
gjafa, og tók reyndar fram að
það gilti þvert á flokkslínur.
Karsner flutti erindi sitt af
gríðarmiklum ákafa, sagði
ríkisstjórn landsins mjög spennta
fyrir því að stuðla að framgangi
fyrirtækja á jarðvarmamarkaði
og að bylting hefði þegar orðið
í þá veru með auknum áhuga
og níutíu milljón dollara þróun-
arverkefni stjórnarinnar. „Þetta
er það sem ég er allra stoltast-
ur af í embættistíð minni,“ sagði
Karsner, og átti þar við það sem
hann kallaði „endurreisn jarð-
varmans“. Nú væri búið að snúa
skútunni við. Ráðuneyti hans
væri sérlega óvinsælt, nyti ein-
ungis 24 prósenta stuðnings, en
honum væri sama. Ríkið væri
búið að gera sitt og nú væri fjár-
málalífsins að taka við taum-
unum. „Við þörfnumst ykkar,“
sagði hann og beindi orðun-
um að fulltrúum fjármálastofn-
ana í salnum. Þrátt fyrir fagur-
galann virtust ekki allir sann-
færðir um heilindi Karsners
og hlökkuðu eflaust flestir til
forsetakosninganna í haust.
Augun opnast fyrir jarð-
varmanum – og veskin með
Mikill áhugi á jarðvarmaráðstefnu í New York á dögunum þykir til marks um að jarðvarminn sé loks að brjóta sér leið upp á
yfirborðið. Markmiðið var að fræða fjármálaheiminn um jarðvarma og kveikja áhuga. Forskot Íslands er að hverfa, segir forset-
inn. Stígur Helgason sótti ráðstefnuna og heyrði marga ræðumenn gagnrýna stjórnvöld vestra fyrir takmarkaðan samstarfsvilja.
Forseti Íslands, Ólaf-
ur Ragnar Grímsson,
segir að ráðstefnan sýni
á afar skýran hátt þær
miklu breytingar sem
orðið hafa á umræðunni
um nýtingu jarðvarma á
örfáum árum.
„En mér finnst þessi
fundur líka vera merki-
legur fyrir það að hann
er vísbending um að það
ótvíræða forskot sem
Íslendingar hafa haft á undan-
förnum árum á þessu sviði mun
kannski endast okkur í fjögur,
fimm eða sex ár til viðbótar.“ Ís-
lendingar þurfi að hafa sig alla
við á næstu misserum, ætli þeir
að láta forskotið nýtast þjóðinni
til hagsbóta.
Ólafur segir þrennt drífa sig
áfram í baráttunni fyrir endur-
nýjanlegri orku.
„Í fyrsta lagi þá hef ég í meira
en tíu ár verið virkur þátttak-
andi í umræðunni um loftslags-
breytingar og hvernig mannkyni
stafar hætta af þeim. Sú um-
ræða snýst fyrst og fremst um
orkunýtingu því það er fyrst og
fremst nýting jarðefna,
kola og olíu, sem hafa
skapað þessa hættu. Ég
tel að Íslendingar hafi
nánast siðferðislega
skyldu að sýna öðrum
þjóðum fram á það að
það er hægt að bregðast
við með árangursríkum
hætti, eins og við höfum
gert,“ segir hann.
„Í öðru lagi tel ég að
á þessu sviði séu gríðar-
legir tekjumöguleikar fyrir Ís-
lendinga og í þriðja lagi er þessi
vettvangur mikilvægur starfs-
vettvangur fyrir unga kynslóð
menntamanna, sem hugsanlega
hafa hikað við að mennta sig í
raunvísindum.“
Ólafur hefur rætt við báða
forsetaframbjóðendur í Banda-
ríkjunum um málið, við góðar
undirtektir. „Ég er sannfærð-
ur um að það skiptir ekki máli
hvor þeirra vinnur forseta-
kosningarnar, þeir munu báðir
beita bandaríska stjórnkerfinu
á komandi árum í þá átt sem við
höfum verið að leggja áherslu
á,“ segir hann.
Forskot Íslendinga
óðum að hverfa
ÓLAFUR RAGNAR
GRÍMSSON
Fulltúi netfyrirtækisins Google
hélt erindi á ráðstefnunni og gaf
þar tvær yfirlýsingar um þátttöku
Google í þróun jarðvarmatækni.
Annars vegar kynnti Dan Rei-
cher, framkvæmdastjóri lofts-
lags- og orkusviðs Google, nýja
tækni sem Google hefur þróað til
að kortleggja mögulega leiðni í
bergi á háhitasvæðum, sem unnt
væri að dæla vatni í með há-
þrýstidælum til að framleiða gufu. Hins
vegar tilkynnti hann um tæplega hálfr-
ar milljónar dollara styrk frá Google til
háskólarannsókna á háhitasvæðum, þar
sem flestar þær upplýsingar sem til eru
um slík svæði í Bandaríkjunum
eru frá áttunda áratugnum og
mögulega úreltar.
Reicher sagði í samtali við
blaðamann að Google hefði mik-
inn áhuga á jarðvarma, enda sam-
rýmdist notkun vistvænnar orku
af því tagi mjög vel umhverfis-
vænni stefnu fyrirtækisins.
Í erindi sínu sagði hann það
markmið Google að gera end-
urnýjanlega orkugjafa ódýrari en kol, á
næstu árum en ekki áratugum.
Þá átaldi hann bandarísk stjórnvöld
fyrir skort á stuðningi og nefndi Ástralíu
sem dæmi um liðlega stjórnsýslu.
Google í liði með
umhverfinu
DAN REICHER
Glitnir var annar aðalbakhjarl
ráðstefnunnar, enda á bankinn
mikið undir því að jarðvarminn
komist upp á yfirborðið í
Bandaríkjunum, ef svo má að
orði komast. Glitnir stefnir að
því að verða leiðandi lánastofn-
un á heimsvísu þegar kemur að
jarðvarmaverkefnum og er nú
þegar kominn af stað með fjög-
ur verkefni í Bandaríkjunum.
Glitnir tók þá ákvörðun að
fara inn á jarðvarmamarkaðinn árið 2005
í ljósi reynslu sinnar af sjávarútvegs-
markaði. „Þar höfðum við byggt upp um-
fangsmikla alþjóðlega starfsemi grund-
vallaða á íslenskri sérstöðu. Og
við tókum ákvörðun um að gera
eiginlega nákvæmlega það sama í
endurnýjanlegri orku. Við notuð-
um hvíta fiskinn og hina íslensku
sögu til að brjótast inn í alþjóð-
legan sjávarútveg og gerðum það
sama með endurnýjanlegu orkuna
og jarðvarmann.“
Í dag er Glitnir með um 45 millj-
arða króna í fjárfestingum og út-
lánum til jarðvarmaverkefna. „Það
er mikilvægt að vera sjáanlegur í brans-
anum og þetta er ráðstefna bransans.
Þessar samkomur eru sífellt að stækka,
og gestirnir að yngjast,“ segir Magnús.
Fóru fiskislóðina inn á
jarðhitamarkaðinn
MAGNÚS
BJARNASON
Á kortinu sést hve mörg megavött af jarðvarmaafli væri mögulegt að virkja á hverju svæði
fyrir sig og einnig hversu mikið er virkjað nú þegar. Á öllum svæðum eru gríðarmiklir
möguleikar til nýtingar. Rauðleitu svæðin eru jarðvarmabelti, sem flest má finna á fleka-
mótum. Vert er þó að geta þess að inni í þessum tölum eru svæði sem tæpast verða
virkjuð í fyrirsjáanlegri framtíð, svo sem þjóðgarðar og aðrar verndaðar náttúruperlur.
420
38.000
3.200
42.000
440
9.000
3.500
30.000
420
5.800
900
10.000
140
14.000
Möguleikar á nýtingu
Virkjaður jarðvarmi
H
EIM
ILD
/G
LITN
IR