Tíminn - 07.05.1982, Blaðsíða 5

Föstudagur 7. mal 1982
5
Gudjón B. Ólafsson, framkvæmdastjóri
lceland Seafood Corp.:
„Stór spurning
hvort okkur
hefur farið fram”
■ — Viltu ekki byrja á að segja
hvernig gekk hjá ykkur á siðasta
ári? spurði fréttamaður Timans,
fyrst, þegar honum hafði tekist að
króa Guðjón B. Olafsson fram-
kvæmdastjóra Iceland Seafood
Corporation i Bandarikjunum, af
til að spyrja hann tiðinda.
„Ég get sagt þér frá þvi t.d.,
svaraði Guðjón og byrjaði að
fletta ársskýrslu fyrirtækisins,
,,að sala fyrirtækisins hjá okkur
var i fyrra rétt tæplega 91 milljón
dollara og hafði minnkað um 0,7%
i dollurum frá árinu á undan.
Á árinu 1981 höfðum við
aukningu á verksmiðjufram-
leiddum vörum, þ.e. vörum, sem
við framleiðum fyrir vestan úr
blokkum frá íslandi, en það var
samdráttur i flakasölu. Hlutdeild
okkar i þessum framleiddu vör-
um jókst. Heildarsala á
markaðnum minnkaði um 6-7%
en okkar sala jókst nokkuð i
magni.
En það var samdráttur hjá okk-
ur i flakasölu sem bæði orsakaðist
af minni framleiðslu hér heima
og þó kannski sérstaklega vegna
þess að þorskflakasalan dróst
saman. Það varð verðhækkun á
islenskum þorskflökum i mai
1981, sem leiddi af sér minnkaða
sölu og kannski hjálpaði verulega
til að opna dyrnar fyrir Kanada-
menn til að koma sér inn á þenn-
an markað i vaxandi mæli á
miklu miklu lægri verðum heldur
en eru á islensku flökunum.
Þeirra markaðshlutdeild jókst
verulega i þorskflakasölu á
siðasta ári. Tölurnar um þetta
eru talsvert athyglisverðar, skal
ég segja þér. A sama tima sem
þorskflakainnflutningur frá Is-
landi minnkaði um 14% á árinu
1981 miðað við árið áður, jókst
innflutningur á þorskflökum frá
Kanada um 57%. Markaðshlut-
deild Islendinga minnkaði úr
52,5% i 39,7% en markaðshlut-
deild Kanada i þorskflökum jókst
úr 35,2% i 48,5%.
Þetta er miklu stærri hlutur,
heldur en menn kannski gera sér
grein fyrir.”
— Heldur þessi þróun eins
áfram?
„Það er enn of snemm t að seg ja
um yfirstandandi ár, en það er
ansi mikil hætta á að það hafi
orðið þarna breyting, sem geti
orðið til langfrana, vegna þess að
ýmislegt hefur skeð samfara
þessu og þetta er kannski eitt
stærsta málið i markaðsmálum
fyrir vestan núna. Kanadamenn
hafa stórlega bætt sin gæði, þeir
geta selt sin flök á allt frá 20-40%
lægra verði heldur en Islendingar
og sækja það sem á vantar i rikis-
kassann, þeir fá stóra rikisstyrki.
Þeir hafa náð tangarhaldi á þeim
hluta markaðarins sem Is-
lendingar sátu að, að verulegu
leyti einir fram á seinasta ár.”
— Eru gæöi þeirra flaka orðin
sambærileg við þau Islensku?
„Ég vil nú halda þvi fram að
þeir komist aldrei i það sama sem
við gerum best. Þótt ekki væri
nema vegna þess að það er gæða-
munur á þeim þorski sem þeir
veiða og þeim sem við veiðum.
En það má segja að i vinnslu og
meðferð séu þeir komnir á miklu
hærra stig en áður var. Ég mundi
aldrei láta hafa það eftir mér að
þeir væru eins góðir eins og við.
En við megum verulega hyggja
að þessari þróun, þvi það er
spurning hvort okkur hefur farið
fram á siðustu árum, það er stór
spurning. Ég vil nú ekki taka
sterkara til orða en það er full
ástæða til að vara bæði sjómenn
og frystihúsamenn við þessari
þróun.
Þróunin, sem hefur orðið hjá
okkur með vaxandi skreiðar-
vinnslu tel ég að sé hættulegur
skammtima hugsunarháttur. Ég
held að menn séu að byrja að
skilja að Nígeriumarkaður sé
mjög áhættusamur. Ég efast ekki
um að það hafi verið skammtima
hagnaður af að framleiða mikla
skreið og selja hana, en menn
mega ekki gleyma þvi að efna-
hagsástand i Nigeriu er áhættu-
samt.
En ef þessi mikla eftirsókn i
skreiðarmarkað á að þýða það að
I Guðjón B. ólafsson: Ekki
spurning um verð á fiski, heidur
um lifsgæðakröfur á lslandi.
menn vanrækja freðfiskmarkað
þá fullyrði ég að um stórkostlega
hættulegan hugsunarhátt er að
ræða, vegna þess að það er ekkert
til sem heitir skammtima vinn-
ingur i Bandarikjamarkaði við
verðum að hugsa til lengri tima.
Við byggjum ekki upp markað
þar nema við getum sannfært
kaupendur um að það sé á okkur
að treysta bæði með gæði og af-
greiðslu og þjónustu. Þeim
verður alls ekki selt það sem er
afgangs af öðrum mörkuöum.”
— Hcldurðu aö við höfum tapað
á Bandarikjamarkaönum vegna
þess að við höfum ekki sinnt hon-
um sem skyldi?
„Já, ég fullyrði það að ef
skreiðarmarkaðirnir hefðu ekki
verið eins opnir og þeir hafa
verið, þá hefðum við ekki þurft að
tapa þessari hlutdeild i ameriska
markaðnum og aldrei þurft að
leyfa Kanadamönnum að komast
þangað sem þeir hafa komist.”
— Hvaö gerist núna, þegar
skreiöarmarkaðurinn hefur lok-
ast, a.m.k. í bili, eru afsetningar-
möguleikar á freðfiskmörkuðun-
um?
„Ég hef aldrei efast um að það
er hægt að selja freðfisk frá Is-
landi i vaxandi mæli til Banda-
rikjanna. Ef við höfum það sem
stefnumið að vinna að jafnri
aukningu á freðfisksölu á Banda-
rikjamarkaði, þá tel ég að það sé
hiklaust hægt. Það er ekki hægt
að taka stórar sveiflur með toppa
fram og til baka.”
— Er niðurstaðan sú, að þeir
erfiðleikar sem talaö er um, scu
að mestu heimatilbúnir?
„Að verulegu leyti er þetta rétt,
en ég vil ekki viðurkenna að viö
séum búnir aö tapa markaðnum
til frambúðar. En það getur orðið
óþarflega mikil vinna og óþarf-
lega kostnaðarsamt að ná þessari
hlutdeild aftur til okkar. En ég
held að það sé hægt.”
— Hvernig eigum við að snúa
okkur núna?
„Við eigum alltaf að gera okkur
grein fyrir þvi að Bandarikja-
markaður er okkar stærsti
markaður, ef litið er framhjá
stuttum skammtima sveiflum.
Við eigum að haga okkur skyn-
samlega á þeim markaði og halda
okkar hlutdeild þar og vinna okk-
ur þar vaxandi sess. Við eigum að
láta toppana mæta afgangi en
ekki hafa forgöngu.”
— Getum við keppt við Kanada-
menn þrátt fyrir þeirra lága
vcrð?
„Við höfum getað það hingað
til. Þeirra verð getur orðið til að
verð á Bandarikjamarkaði lækk-
ar en miðað við þá valkosti sem
við höfum, þá sé ég ekki aðra
betri.”
— Gctum viö selt fiskinn á
iægra vcrði?
„Við erum raunverulega ekki
að tala um verðlagningu á fiski,
þegar við veltum þeirri spurningu
fyrir okkur, heldur lifsgæðakröf-
ur á Islandi”, svaraði Guðjón B.
Ólafsson.
SV
Adalfundur Félags Sambandsfiskframleiðenda
Benedikt Sveinsson, framkvæmdastjóri
lceland Seafood Itd.:
„Höfum hækkað
fiskverófö um
25% á hálfu ári”
■ Fyrir rúmu ári varð skipu-
lagsbreyting á sölukerfi Sjávar-
afurðadeildar SIS, i Evrópu.
Skrifstofa SIS I London annaðist
sölu sjávarafurða með öðrum
störfum, en breytingin fólst i þvi
að sett var upp sérstök söluskrif-
stofa eða öllu heldur sölufyrirtæki
undir nafninu Iceland Seafood
Ltd.,og er það i eigu SIS og sam-
bandsfrystihúsanna. Fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins var
ráðinn Benedikt Sveinsson. Tim-
inn tók hann tali, þegar hann var
hér á ferð til þess að sitja aðal-
fund Félags Sambandsfiskfram-
leiðenda nýlega. Við báðum hann
um að segja frá hvernig til hefði
tekist fyrsta starfsárið.
„Það má segja að það hafi farið
nokkuð vel af stað. Við tókum
húsnæði á leigu i Lowestoft og við
höfum verið að koma okkur fyrir
en aðallega þá höfum við verið að
selja fisk auka okkar hlutdeild i
markaðnum o.s.frv.
Það meginmarkmið að selja,
tókst nokkuð vel. A þessu fyrsta
ári höfum við selt 4310 tonn sem
voru að verðmæti 3,5 milljónir
sterlingspunda. Þetta er sölu-
aukning miðað við meðalsölu
næstu þrjú ár á undan i magni um
66% en i verðmætum miðað við
næsta ár á undan um 45%.”
— Seljið þið eingöngu freðfisk?
„Já og skiptingin i tegundir er
þannig að þorskur er tæplega
helmingur, sild er annað eins, eða
jafnvel heldur meira. Aðrar teg-
undir eru ýsa og grálúða og annað
i minna magni.”
— Er aukin fjölbreytni á döf-
inni?
„Að sjálfsögðu. Sambands-
frystihúsin framleiða geysilega
margar pakkningar, sennilega
nær tvö hundruð. Við fáum sýnis-
horn af þessum pakkningum út og
kynnum þær fyrir okkar
kaupendum og könnum hvort við
getum aukið sölu i þvi sem til er,
án þess að búa til nýtt. I öðru lagi
reynum við að auka söluna i þess-
um hefðbundnu pakkningum fyrir
Bretland, þ.e. þorskflök með roði
og ýsuflök með og án roðs. I
þriðja lagi erum við að reyna nýj-
ar pakkningar eins og allir og við
höfum náð svolitlum árangri i
sölu á löngu til Frakklands. Við
höfum lika verið að selja þangað
þorskflök með beinum og roðlaus
og það er ljóst að markaðurinn er
fyrir hendi og menn sem fengu
þennan fisk voru mjög ánægðir og
þeir eru opnir fyrir að taka upp
meiri og stærri viðskipti. En þá
kemur það okkur i koll að það er
ekki mikill fiskur til skiptanna frá
okkar húsum.
Sem betur fer hefur salan
gengið svo vel vestur i Banda-
rikjunum hjá systurfyrirtæki
okkar þar að þeir hafa oft fengið
minni fisk heldur en þeir hafa
viljað. Viðhöfum þá verið að taka
af þvi sem eftir er og kannski
hentar ekki fyrir Bandarikin.
Þannig má kannski segja að við
séum góðlátlega aðeins að bitast
um fiskinn. Það er staða, sem við
kunnum vel við.”
— Þú nefndir að þiö hefðuð selt
til Frakklands. Er markaðssvæöi
ykkar stærra en Bretland ein-
göngu?
„Já, markaðssvæðið sem við
fengum i upphafinu var Bretland,
Frakkland, Holland og Belgia. Á
fyrsta árinu höfum við verið að
selja á Bretlandi og i Frakklandi
reyndar langmest i Bretlandi um
85%, en i hinum tveimur löndun-
um höfum við ekki unnið enn.”
— Þið þurfiö að bitast um fisk-
inn söluskrifstofurnar. Þýðir það
að þið séuð svona miklir sölu-
menn eða er ekki til nógur fiskur?
■ Benedikt Sveinsson: Það er
erfitt aö vera spámaður I
fiskiönaði.
„Vonandi er þaðfyrst og fremst
vegna þess að fiskurinn okkar er
svo góður og það er svo létt að
selja hann. Þetta vita menn
beggja megin við hafið. Hvort við
erum duglegir að selja skal ég
láta ósagt, það reynir kannski
miklu meira á það ef efirspurnin
verður minni. Ég sagði að við
værum svolitið að bitast en þetta
er samt allt i höndum fram-
leiðenda okkar, þeir framleiða
einfaldlega fyrir þann sem best
borgar i hvert sinn. Gengi
sterlingspundsins gagnvart doll-
ar hefur lækkað um 25% á einu
ári. En á móti kemur að á siðasta
hálfu ári höfum við getað hækkað
fiskverð um ca. það sama. Þetta
er góð hækkun og ef pundið fer að
hressast aftur held ég að menn
halli sér meira til okkar og fari að
framleiða meira fyrir Bretland.
Annað sem gerir að við höfum
tæpast nóg er mikil aukning i
saltfisk- og skreiðarframleiðslu.
Það er ljóst að fiskurinn sem i það
fer, mundi annars fara i
pakkningar til Bretlands, t.d.”
— Nú horfir svo að verulega
dragi úr skreiðarframleiðslunni,
a.m.k. i bili. Eruð þið tilbúnir að
taka á móti aukningunni á freö-
fiski, sem þvi fylgir?
„Ég held að við séum það
kannski ekki. Ef við ættum að fá
allan þann fisk til okkar er ég
hræddur um að við mundum
safna birgðum. Hinsvegar er
ljóst að ef Nígeríumarkaðurinn
lokast eöa dregst saman um
stund, þá dreifist fiskurinn milli
okkar og Bandarikjanna.
— Hvernig er tilfinning þin fyrir
markaðnum, er hægt að auka söl-
una verulega?
„1 Bretlandi er mikill
markaður fyrir fisk. Bretar veiða
mikið sjálfir og kaupa mikið frá
öörum þjóðum, t.d. Norðmönn-
um, Kanadamönnum ,
Hollendingum, Dönum og okkur.
Þannig eigum við i mikilli sam-
keppni. Nú, ég hugsa að i Bret-
landi sé islenskur fiskur vel
þekktur og hafi á sér gott orð og
menn vita að þeir fá héðan stóran
og góðan fisk. Þetta gefur mér þá
trú að ýmsir kaupendur i Bret-
landi vilji styrkja stöðu sina með
þvi að tryggja sér fisk frá ts-
landi.”
— í stuttu máli, horfurnar eru
góðar?
„Já horfurnar eru góðar,”
sagði Benedikt Sveinsson, , en
það er erfitt að vera spámaður i
fksiðnaði.”
sv