Tíminn - 15.07.1982, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 15. JULI1982
erlent yfirlit
erlendar fréttir
■ ÞAÐ hefur sýnt sig undanfarna
daga, að Bandaríkjastjórn gengur illa að
hafa taumhald á ísraelsstjórn í sambandi
við umsátrið um Beirút. Þó ber að
viðurkenna, að ísraelsstjórn virðist nú
taka meira tillit til Bandaríkjanna en á
meðan Haig var utanrikisráðherra.
Bandaríkjastjórn hefur reynt eftir
megni að fá ísraelsstjórn til að fallast á
vopnahlé i Beirút meðan samið væri um
brottflutning þeirra '5000-6000 skæruliða
FrelsishreyfingarPalestinumanna,PLO,
sem hafast við i vesturhluta borgarinnar.
ísraelsstjórn hefur fallizt á slikt
vopnahlé, en hvað eftir annað rofið það
og hafið skyndiárásir, sem stundum hafa
leitt til harðra bardaga. Fyrir atbeina
Bandarikjanna hafa ísraelsmenn hætt
þessum áhlaupum og heitið því að nýju
að halda vopnahléð meðan Bandaríkja-
menn teldu von um samninga.
ísraelsmenn hafa afsakað sig með því,
að Palestinumenn hafi byrjað árásirnar.
Þetta þykir þó heldur ósennilegt, eins og
staða Palestínumanna er. Hitt þykir
líklegra, að ísraelsmenn hafi njósnara
meðal Palestínumanna og fái frá þeim
upplýsingar um, hvar helzt muni snöggir
blettir á vörn Palestinumanna.
Arafat ræðir við skæruliða i Beirút.
FORUSTA um samkomulagsumleit-
anir hefur fyrst og fremst verið i höndum
Bandaríkjamanna og hefur Philip Habib
stjórnað þeim. Hann hefur rætt við alla
viðkomandi aðila, nema fulltrúa PLO,
en leiðtogar múhameðstrúarmanna i
Líbanon hafa flutt boð á milli.
Segja má, að þannig hafi komizt á
óbeint samband milli PLO og Banda-
ríkjastjómar og mun ísraelsstjórn engan
veginn geðjast að því.
Leiðtogar PLO munu hafa fallizt á
brottflutning skæruliðanna frá Beirút,
en þó með vissum skilyrðum.
Þeir munu m.a. vilja fá fulla
tryggingu fyrir því, að ekki verði hafnar
árásir á þá meðan á brottflutningnum
stendur, en þeir vilja fara landleiðina til
Sýrlands. í því sambandi hefur verið
rætt um stofnun sérstakrar alþjóðlegrar
friðargæzlusveitar, sem hafi umsjón
með flutningnum, og hafa bæði Banda-
ríkjamenn og Frakkar boðizt til að taka
þátt í henni.
Leiðtogar Palestínumanna og ísraels-
manna munu mjög ósammála um,
hvemig slík friðargæzlusveit skuli mynd-
uð og hvemig brottflutningnum skuli
hagað. Þetta er eitt þeirra atriða, sem
enn hefur ekki náðst samkomulag um.
ísraelsstjóm mun helzt vilja, að
Bandarikjamenn skipi gæzlusveitina
einir og að hún verði áfram við
gæzlustörf í Libanon. Þessu andmæla
leiðtogar PLO, og ekki mun heldur fást
samþykki Bandaríkjaþings fyrir þessu.
Sovétmenn hafa einnig mótmælt þessu.
Þá munu leiðtogar PLO vilja fá að
hafa áfram skrifstofu i Beirút og að
einhver hluti skæruliðanna gangi sem
herdeild í her Líbanons. ísraelsstjórn er
ófáanleg til að fallast á þetta.
Annars eru frásagnir af þeim hug-
myndum, sem rætt hefur verið um í
sambandi við brottflutning skærulið-
anna, ógreinilegar og oft ruglingslegar,
sem stafar af því, að fréttamenn hafa
ekki fengið Ijósar upplýsingar og oft
orðið að geta sér til og byggt á
óstaðfestum sögusögnum. Það virðist
George P. Shultz.
þó sennilegt, að hinar ýmsu hugmyndir,
sem uppi hafa verið, hafi strandað á
deiluaðilum á vixl.
SITTHVAÐ virðist benda til þess, að
samningaumleitanir hafi gengið tregara
en ella vegna þess, að Shultz er enn ekki
tekinn formlega við utanríkisráðherra-
embættinu. Áður en Shultz tekur við
því, þarf hann að vera til yfirheyrslu í
utanríkismálanefnd öldungadeildarinn-
ar og síðan að fá staðfestingu deildarinn-
Yfirheyrslurnar hófust í nefndinni í
fyrradag, og þótti m.a. koma í Ijós, að
Shultz hefur meiri áhuga en Haig á
bættri sambúð við Arabarikin og að
Palestinudeilan leysist í samráði við þau
og fulltrúa Palestinumanna.
Það væri ekki ósennilegt, að Arafat
og félagarnir hans teldu það frekar
hagstætt, að samningamir um brottflutn-
inginn frá Beirút drægjust það mikið á
langinn, að Shultz væri tekinn við
utanríkisráðherraembættinu og gæti
beitt sér meira við lausn þessarar deilu.
Hann væri liklegri til að leggja fastar að
ísraelsstjórn en fyrirrennari hans.
ísraelsstjórn mun hins vegar ekki
fagna komu Shultz í embætti utanrikis-
ráðherra. Því er veralega óttazt, að hún
rjúfi vopnahléð áður og láti koma til
úrslitaorrustu milli fsraelshers og skæru-
liða PLO í Beirút. Enginn efast um getu
ísraelshers til að sigra í þeirri styrjöld,
en þó ekki án gifurlegs mannfalls og
eignatjóns, sem einkum myndi bitna á
óbreyttum borgurum.
Þeir Begin og Sharon myndu ekki láta
slikt blóðbað á sig fá, en öðru máli
gegnir um ísraelsmenn almennt. Sam-
kvæmt skoðanakönnunum er meirihluti
ísraelsmanna þessu andvígur, en þó
ekki meira en svo, að þeir Begin og
Sharon þykja líklegir til að sigra í
þingkosningum, ef þær færu fram nú.
Sennilega verður slíkum ógnaratburð-
um þvi ekki afstýrt í Beirút, nema
Bandarikjastjórn gripi þvi fastar í
taumana. Reagan myndi mjög vaxa í
áliti, ef hann afstýrði blóðbaði i Beirút.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
íranir ráöast inn í írak:
Harðir
bardagar
og mikið
mannfall
Biður Arafat eftir
að Shuitz taki við?
Hörku þarf til að stöðva Begin og Sharon
■ Herir írana réðust yfir landa-
mæri íraks í fyrrinótt og síðan hafa
fréttir borist af hörðum bardögum og
miklu mannfalli sérstaklega í kring-
um olíuhöfnina Basra.
Útvarpið í Teheran sagði að herir
írana hefðu komist marga kílómetra
áleiðis inn yfir landamærin, en írakar
segja að íranir hafi náð á sitt vald 9
km. svæði í kringum Basra.
írakar sögðu ennfremur að árás
írana hefði verið stöðvuð í gærmorg-
un, er írakar gerðu gagnárás á írana
enmannfallvarðmikiðá báðabóga.
íranir munu hafa haldið uppi
mikilli stórskotahrið á Basra og i
hefndarskyni flugu þotur íraka inn i
íran og gerðu loftárásir á þrjár borgir
þar.
Meðan á þessum bardögum stóð
var útvarpað til Iraka boðskap frá
leiðtoga íran Khomeini, þar sem
hann hvetur þá til að hrinda stjórn
Saddam Hussein.
Bandaríkjastjóm hefur látið í ljós
áhyggjur út af þessu striði og segjist
reiðubúin að hjálpa öðrum ríkjum á
þessum slóðum til að tryggja betur
öryggi sitt. í yfirlýsingu frá Hvíta
húsinu sagði að Bandaríkin myndu
verða hlutlaus i þessu stnði.
írakstjórn hefur aðvarað olíufélög
um að sigla ekki til irönsku
oliuhafnarinnar á Khark-eyju. Ef
þau geri það munu skip þeirra verða
fyrir árásum flughers íraka. Tals-
maður íraska hersins i Bagdad sagði
aö tmgherinn hefði gert loftárásir á
eyna í gær, sem svar við stórskota-
hríð írana á skotmörk innan Irak.
Eþíópíumenn
raðast inn
í Sómalíu
■ Diplómatar i Sómaliu hafa sagt
frá innrás hermanna frá Eþíópíu inn
i landið. Þeir segja að herlið, sem
telji um 9000 manns, hafi tekið tvö
þorp rétt innan landamæra Sómaliu.
Hermennirnir eru sagðir að mestu
frá Eþíópíu, en telji einnig nokkra
sómaliska uppreisnarmenn.
Útvarp uppreisnarmanna í Sóma-
liu segir að herliðið sé eingöngu
skipað mönnum frá þeim og sé
ætlunin að hertaka tvær héraðshöf-
uðborgir.
Ef þetta tekst mun eini vegurinn á
milli norður og suðurhluta Sómalíu
verða lokaður.
Einn diplómatanna sagði að herlið
Sómaliu gerði sitt besta gegn
brynsveitum og flugher Eþiópíu, en
hefði hinsvegar næstum engin vopn
eða birgðir.
Stjórnin í Eþiópiu hefur neitað
þvi að eiga þátt i þessari árás og
kallar fréttir um slikt lygar stjómar-
innar í Sómalíu sem vilji beina at-
hygli þegna sinna frá erfiðu efnahags-
ástandi innanlands.
Líbanonstjórn:
Erlenda
heri burt
■ Líbanonstjóra hefur sett fram
kröfu um brottflutning allra herja
ísraelsmanna, Sýrlendinga og PLO-
manna frá landinu. 1 yfirlýsingu sem
gefm var út eftir ríkisstjómarfund í
gær segir ennfremur að upp verði
komið alþjóðlegri hersveit til að sjá
um brottflutning PLO manna frá
vesturhluta Beirut, og að dreifa ætti
hersveitum Libanonsher um allt
landið.
Leiðtogi PLO Arafat sagði fyrr um
daginn í yfirlýsingu að þögn margra
þjóðarleiðtoga heimsins um árás
ísraelsmanna væri hræðileg, en á
■meðan hann flutti yfirlýsingu sina
flutu þotur ísraelshers Iágt yfir
Beirut.
Vopnahlé það sem komið var á sl.
sunnudag virðist halda ennþá.
■ Pólland: Pólska stjómin hefur gefið mörgum, sem setið hafa inni vegna
herlaganna, leyfi til að flytjast til Bandaríkjanna. Fjöldi þeirra sem fá að fara
mun verða takmarkaður, en talsmaður stjórnarinnar i Póllandi sagði að svo
gæti farið að meðlimir Einingar yrðu meðal þeirra sem mættu flytjast á brott.
Enn eru um 2000 félagar samtakanna lokaðir inni.
■ Argentina: Síðustu stríðsfangar Breta á Falklandseyjum hafa snúið heim,
þeirra á meðal fyrrum herstjómandi eyjanna Menendez hershöfðingi. Búist
er við að hann þurfi að svara erfiðum spuraingum yfirmanna sinna um ástæður
þess að Bretum gekk svo vel að taka eyjamar aftur.