Tíminn - 28.07.1982, Blaðsíða 9

„Sennilega lifi ég ekki að menn læknist af
þessari dellu fremur en mörgum öðrum
dellum, sem nú virðast koma í stað þess
sem áður varð að nægja en það var að
glíma við höfuðskepnurnar og hafa af
þeim sigur. Þessari ómenningu ættum við
samt að svara með því að hefja bílinn til
þeirrar virðingar, sem honum ber í
höndum okkar annars svo vanmáttugra
gagnvart víðáttunni.“
hrærði í gírkassanum eins og hann væri
að leita að fimmta gírnum. Það söng og
hvein í vélinni en tryllitækið óð framúr.
Keli átti fullt í fangi með að halda í við
það, en þegar hinn þurfti að snarbremsa
á rauðu, gaf hann í botn og húrraði
framúr á gulu, kominn með forskot sem
hinn treysti sér ekki til að vinna upp.
Ásta lág fram á hnén eins og flugvél sem
hrapar. „Það sem vantar á hestöflin vinn
ég upp hér öskraði Keli og benti á
toppstykkið", (höfuð sér)...
Þama er það ungur maður sem segir
það sem segja þarf. Það er á þessa
strengi sem rallíið slær, það er nokkurs-
konar uppreisn æru þeirra sem ekki eiga
þann þroska sem fellur undir að kallast
almennt velsæmi. Að vísu er það engin
uppreisn æm nema fljótt á litið gagnvart
nánasta umhverfi, innra með þessu fólki
býr meðvitundin um þann mismun sem
peningamir valda. Enginn kemst í
alvöru rallí nema eiga uppmöndlað tæki
og helst annað í varahlutum.
Sennilega lifi ég ekki að menn læknist
af þessari dellu fremur en mörgum
öðrum dellum sem nú virðast koma í
stað þess sem áður varð að nægja, en
það var að glima við höfuðskepnumar
og hafa af þeim sigur.
Þessari ómenningu ættum við samt að
svara með þvi að hefja bilinn til þeirrar
virðingar sem honum ber í höndum
okkar, annars svo vanmáttugra gagnvart
víðáttunni.
Þeir sterkari eiga ekki að storka
hinum sem em minni máttar, fyrir þetta
uppátæki eigum við að skammast okkar
og fara með það í felur meðan það losnar
ekki við eiganda sinn.
Bönnum að birtar verði frásagnir af
rallii, kannski þætti þá Kela allt í lagi að
vera á Moskvis og þyrfti þá ekki að
brenna yfir á gulu.
Ef við náum ekki hugsunarhættinum
niður á almennt velsæmi er allt tal um
bætta menningu í umferðinni út í hött,
þó rallíið sé kannski ekki sýkingarvald-
urinn heldur mannlegur breiskleiki, er
óþarfi að dekra svona vitleysu. Ég er
ekki uppnæm fyrir mótbárum, við
skulum segja eins og þeirri að ekki
hættum við að sigla um hafið þó það
geymi bræður okkar og systur. Við
þurfum að hjálpa „Kela“ yfir sitt
vandamál, um þann þátt mætti vel skrifa
annað vers.
Jónína Jónsdóttir
<
X
<
—l BO
cc
Q
z
3
W »0
O
ja
Q
LU *°
>
X
<
HEILDARMAGN AF
KÖFNUNAREFNI, N,
i TILBÚNUM ÁBUROI
/ /
/ /
/
/
/
i
/ / V LAXVEIÐI,
/ / MEÐALTÖL 5 ARA
y
.• /
/S
<
z
WM
g
cc
o
co
•o
ri
■£
D
X
t—
O
z
ÍÉ
z
LL
UJ
tr
<
z
3
Z
u.
O
X
73 ÁBURÐAR ÁR
!*' LAXVEIDI-
AR,
5 ARA
MEÐALTÓL
tilbúnum áburði um árabil og Einar
Hannesson, starfsmaður Veiðimála-
stofnunarinnar, lét mér í té töflu yfir
heildarlaxveiði hérlendis á tímabilinu
1946-1980. Þessar upplýsingar eru færð-
ar á línuritið sem fylgir þessum
greinarstúf. Með því að áhrif áburðar á
laxagengd myndu ekki koma fram fýrr
en 4-5 árum eftir að áburðinum er dreift
eru á línuritinu heildaráburðamotkun
tiltekið ár og heildarlaxveiði 5 árum
síðar færð á sömu punkta á timaás
línuritsins. Greinilega gætir talsverðrar
fylgni milli köfnunarefnisnotkunar og
laxaframleiðslu, og á skoða þetta sem
staðfestingu á þvi sem raunar er
auðsætt, að notkun tilbúins áburðar
hefur óhjákvæmilega nokkur jákvæð á-
hrif á framleiðslu silungs og lax. En að
sjálfsögðu eru hér aðrir þættir að verki.
Skal að svo stöddu ekki gerð tilraun til
að meta tölulega mikilvægi tilbúins
áburðar i þessu sambandi,en ég tel þó
ómaksins vert að birta umrætt línurit.
Könnun á tilteknum vatnasvæðum- eða
kerfum gæti reynst áhugaverð, í Ijósi
þeirra atriða sem hér hefur verið vakin
athygli á.
landfari
íslensk
tunga og
þjóðern-
ishyggja
■ Ég var að lesa í riti sem hópur
háskólanemenda gefur út. Þar er
ýmislegt sem vekur til umhugsunar
og gaman væri að minnast á. En í
þetta sinn ber ég mig upp undan
málfari einnar greinar í ritinu. Þess
er að vísu getið að ritgerðin sé byggð
á erlendum greinum eða bókum.
Ég kippi mér ekki upp við þó að
þarna sé talað um „strauma sem eiga
rætur sínar að rekja til nýpósitífisma,
strukturfunktionalisma og sögulegr-
ar efnishyggju." En svo kemur þessi
kafli:
„Að nota hugtök eins og konur
sem minnihlutahópur/konur sem
ákveðinn félagshópur getur að-
eins verið aðferðafræðilega rétt-
lætanlegt ef meðlimir þess hóps/-
hópa búa yfir ákveðnum félags-
legum eiginleikum, eru í þeirri
hlutlægu stöðu og hafa til að bera
svipaða vitund sem á fleira
sameiginlegt heldur en þau ein-
kenni sem aðskilur meðlimi hóps-
ins/hópanna.“
Þetta finnst mér nokkuð torskilið,
en þó held ég að merkingin eigi að
vera þessi:
„Að nota hugtak eins og konur
um ákveðinn minnimáttar félags-
hóp er því aðeins rétt, að
sameiginlegir, félagslegir eigin-
leikar hópsins séu meiri en það
sem aðskilur einstaklinga hans.“
Svo er annar töluliður, sem mér
finnst heldur erfiður til skilnings:
„Til að geta notað hugtakið
konur sem hópur andspænis
körlum sem hóp, þá verður það
þar fyrir utan að vera krafa, að
þau atriði sem einkenna konur
sem hóp séu mun meira afgerandi
sem flokkunartæki, heldur en þau
atriði sem bæði einkenna stöðu
karla og kvenna, gerðir þeirra og
afstöðu gagnvart öllum hlutum."
Ég held helst að þetta mætti segja
svona:
„Svo að hægt sé að tala um
konur sem hóp andspænis körlum,
er nauðsynlegt að sameiginleg
sérkenni þeirra séu meiri en það
sem sameiginlegt er bæði körlum
og konum í stöðu og viðhorfum.“
í þessu riti er talsvert rætt um
þjóðerniskennd og tilfinningar þær
sem gera menn að þjóð. Það er
kannski íhaldsemi úr hófi að sætta
sig ekki við að sagnfræðinemar í
Háskóla íslands ræðist við með því
tungutaki sem hér hefur verið vitnað
til. Samt hygg ég að sagnfræðinem-
um og kennurum þeirra kunni að
vera nokkur fróðleikur í því að þetta
kemur illa við þjóðerniskennd okkar
sumra.
H.Kr.
Um siðferðismörk
útvarpsráðsmanna
— eftir Gunnar Stefánsson
■ Síðustu daga hef ég beðið eftir
tilkynningu um afsögn Ellerts B.
Schram úr útvarpsráði. Hún er ekki
komin enn. Nú má það kallast minni
háttar mál hverjir sitja í útvarpsráði
hverju sinni. En hér stendur sérstak-
lega á. Fyrirtækið Videoson hugðist
fyrir skömmu sýna upptökur af
knattspyrnuleikjum frá heimsmeist-
arakeppninni í knattspyrnu sem
teknar höfðu verið í Danmörku í
heimildarleysi. Ríkisútvarpið hafði
keypt sér einkarétt af þessu efni og
má ætla að útvarpsráðsmönnum hafi
ekki verið verið um það ókunnugt.
Einn þeirra er Ellert B. Schram,
ritstjóri Dagblaðsins & Vísis. Hann
er meðal þeirra sem standa að
fyrirtæki sem heitir hinu fagra nafni
„Frjáls fjölmiðlun" og þeir gripu til
þess „örþrifaráðs" sem Ellert kallar
(Mbl 16. júlí) að afla sér þessa efnis
með þeim hætti sem að ofan greinir
og ætla að sýna það. Ríkisútvarpið
fékk að sjálfsögðu sett lögbann á
þetta athæfi. Að vísu er ekki að sjá
að lögfræðingurinn Ellert hafi alls
kostar verið við þeirri aðgerð búinn
því að hann segir í Morgunblaðinu
16. júlí: „Mér hefur ekki dottið í hug
annað en það væri allt í góðu lagi
með það“ (að sjónvarpa þessu efni á
vegum Videoson)... „Menn voru í
góðri trú um að það yrði ekki amast
við þessu.
Það hefur ekki farið fram hjá
neinum að blað Elierts Schram
útvarpsráðsmanns er andsnúið Rík-
isútvarpinu. Dag eftir dag birta
starfsmenn þess og dálkahöfundar
óhróður um stofnunina. Fjaðrafokið
vegna knattspyrnunnar var fegins-
fengur þessu blaði til að blása að
glæðum óvildar og búa þannig í
haginn fyrir þá sem bíða málþola
eftir að geta gert sér „frjálsa
fjölmiðlun" að gróðalind, en þar
munu eiga hlut að menn sem
nátengdir eru þessu dagblaði.
Það er pólitískt álitamál hvort
ríkið skuli hafa einkarétt á útvarpi
eða sjónvarpi eða hvort láta á
gróðahákörlum eftir að sinna þeirri
starfsemi og leyfa þeim um leið að
grafa undan Rikisútvarpinu fjárhags-
lega, semóhjákvæmilega fylgdi skerð-
ingu á einkarétti þess. Slík mál var
ekki ætlun mín að ræða nú. Ég vil
aðeins vekja athygli á þeim ódæmum
að þingkjörinn útvarpsráðsmaður
hefur gengið fram fyrir skjöldu til að
brjóta lög á Ríkisútvarpinu. Slíkt
hefði einhvern tíma verið kallað að
níðast á því sem manni er til trúað.
Ég trúi því ekki að mönnum finnist
almennt slíkt framferði sem þessi
útvarpsráðsmaður hefur í frammi
sæmandi. Ég trúi því ekki fyrr en ég
tek á að siðferðisblinda Ellerts
Schram i sé slík að hann sjái ekki að
áframhaldandi seta hans í útvarps-
ráði er allt í senn: Gróf móðgun við
Ríkisútvarpið og forráðamenn
þess, storkun við heilbrigða réttarvit-
und almennings og óvirðing við
Alþingi sem fól honum forsjá
þessarar stofnunar.