Tíminn - 29.10.1982, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 29. OKTÓBER 1982
7
erlent yfirlit
Kennedy og Shamie
Carter.
Lftil kjörsókn
yrði republik-
önum hagstæö
Shamie kom Kennedy á óvart
■ KOSNINGAHRfÐINNI í Banda-
ríkjunum er um það bil að Ijúka, en
kosningarnar fara fram á þriðjudaginn
kemur. Venjulega er lítið um fundi
síðustu tvo dagana fyrir kosningar, en
þeim mun meiri áherzla lögð á áróður í
sjónvarpi og útvarpi og kosningavinnu,
sem beinist oft mest að því að fá sem
flesta til að kjósa.
Þátttakan í kosningum hefur farið
síminnkandi í Bandaríkjunum á síðari
áratugum og þykir gott, ef helmingur
kjósenda mætir við kjörborðin.
Margir spá því nú, að þátttakan í
kosningunum muni ráða mestu um hvort
úrslitin gangi Reagan og flokki hans í vil
eða ekki. Lítil þátttaka verði forsetan-
um hagstæð. Af hálfu demókrata er nú
líka lagt aðalkapp á að hvetja menn til
að kjósa.
Yfirleitt er talið, að það muni helzt
koma í ljós við kosningamar til
fulltrúadeildar Bandaríkjaþings, hver
sé afstaða kjósenda til ríkisstjómarinnar
og stefnu hennar. Kosningar til öldunga-
deildarinnar em taldar meira persónu-
bundnar. Það er heldur ekki kosið nema
til þriðjungs hennar, en kosið er til
fulltrúadeildarinnar allrar.
VENJAN hefur verið sú að flokkur
forsetans hefur misst þingsæti í kosning-
unum til fulltrúadeildarinnar, sem fara
fram á miðju kjörtímabili forsetans. Um
það vitnar eftirfarandi yfirlit:
Árið 1946 töpuðu demókratar, en
Truman var þá forseti, 56 þingsætum.
Verðbólgan var þá talsverð, atvinnu-
horfur slæmar og demókratar höfðu
farið samfleytt með völd í 14 ár.
Árið 1950 töpuðu demókratar 27
þingsætum, en Truman var þá enn
forseti. Orsökin var talin Kóreustyrjöld-
in, sem var þá nýhafin.
Árið 1954 töpuðu republikanar 15
þingsætum, en Eisenhower var þá
orðinn forseti og naut vinsælda. Þetta
þótti góð útkoma fyrir republikana.
Árið 1958 töpuðu republikanar 47
þingsætum, en Eisenhower var þá
forseti. Efnahagsástandið hafðiversnað
og atvinnuleysi var um 7.1%.
Árið 1962 töpuðu demókratar ekki
nema fjórum þingsætum. Kennedy var
þá forseti og stóð á hátindi vinsælda
sinna, því að hann hafði sigrað í
Kúbudeilunni fáum dögum fyrir kosn-
ingarnar.
Árið 1966 töpuðu demókratar 47
þingsætum. Johnson var þá forseti og
Víetnamstyrjöldin var að verða óvin-
sæl.
Árið 1970 töpuðu republikanar 10
þingsætum, en Nixon var þá forseti og
hafði sett baráttuna gegn glæpum oe
eiturlyfjanotkun á oddinn.
Árið 1974 töpuðu republikanar 43
þingsætum. Ford var þá forseti, en
Watergatemálið mun hafa átt mestan
þátt í tapi republikana.
Ári 1978 töpuðu demókratar 12
þingsætum, en Carter var þá forseti og
naut enn talsverðra vinsælda, enda hafði
efnahagsástandið heldur batnað.
Samkvæmt þessu yfirliti telja fjölmiðl-
ar, að Reagan megi vel við una, ef
republikanar tapa ekki meira en 10-12
þingsætum. Hins vegar myndi öllu meira
tap teljast ósigur.
ÞAÐ ER TALIÐ, að úrslitin í
kosningum til öldungadeildarinnar gefi
minna til kynna viðhorf kjósenda til
stjórnarinnar í Washington. Þá er kosið
meira um persónur. Sama gildir um
ríkisstjórakosningarnar. Þá blandast
líka heimamálin í fylkjunum inn í
kosningabaráttuna.
Yfirleitt eru það þó kosningarnar til
öldungadeildarinnar, sem vekja einna
mesta athygli. Þá koma líka oftar við
sögu menn, sem eru orðnir landsþekktir
og þykja líklegir til að geta orðið
forsetaefni síðar. Þetta gildir t.d. nú um
kosninguna í Massachusetts, þar sem
Edward Kennedy sækir um endurkjör
eftir að hafa átt sæti í öldungadeildinni
í þrjú kjörtímabil.
Það þykir fullvíst, að Kennedy muni
ná endurkjöri, en vafasamara þykir,
hvort hann nær eins hagstæðum úrslitum
og áður. Þetta þykir máli skipta með
tilliti til næstu forsetakosninga. Verði
úrslitin honum óhagstæðari en áður mun
það veikja aðstöðuhanssemforsetaefn-
is.
Hægri öfl víðs vegar um Bandaríkin
hafa lagt fram mikið fé til stuðnings
keppinauts Kennedys, Ray Shamie, sem
var óþekktur auðkýfingur áður en hann
gaf kost á sér til framboðs á móti
Kennedy. Giskað er á, að Shamie hafi
fengið um tvær milljónir dollara í
kosningasjóðinn og leggi hann fram
helminginn sjálfur. Kennedy er heldur
ekki á flæðiskeri staddur, en kosninga-
sjóður hans er metinn á 2-5 milljónir
dollara.
Þeir Kennedy og Shamie háðu nýlega
sjónvarpseinvígi og stóð Shamie sig
betur en flestir áttu von á. Hann
jafnaðist að vísu ekki neitt á við
Kennedy í útliti eða ræðumennsku.
Shamie kom Kennedy hins vegar á
óvart með löngum lista yfir ýmis
ummæli, sem hann hafði látið falla við
ýmis tækifæri, ásamt lista yfir umdeild-
ar atkvæðagreiðslur í þinginu. Kennedy
var hvergi nærri nógu vel undirbúinn til
að mæta þessari óvæntu upptalningu og
fékk jafnframt minni tíma en ella til að
koma því að, sem hann vildi leggja
áherzlu á.
Til vibótar þessu hefur Shamie fengið
stuðning úr óvæntri átt. Carter fyrrver-
andi forseti og sumir nánustu aðstoðar-
menn hans í Hvíta húsinu, hafa í seinni
tíð látið hafa eftir sér ummæli, sem
þykja óhagstæð fyrir Kennedy. Þeir hafa
lýst stuðningi við Mondale, fyrrv.
varaforseta, sem forsetaefni demókrata
og lýst andstöðu við Kennedy. Vel má
vera að þetta veiki Kennedy eitthvað.
Mondale hefur hins vegar stutt
Kennedy í kosningabaráttunni og mætt
á fundum með honum.
Jafnhliða kosningunum fara fram
atkvæðagreiðslur um hin ólíklegustu
mál í fylkjunum. Þannig verða greidd
atkvæði um það í Massachusetts,
Kaliforníu, New Jersey, Rhode Island
og Norður-Dakota hvort kjósendur vilji
mæla með gagnkvæmu banni á fram-
leiðslu kjarnavopna.
Þórarinn Þórarinsson, P
ritstjóri, skrifar
Bændur í
Rangárvallahreppi
og nágrenni
Veturgamalt mertryppi tapaðist úr girðingu á
Stóra Hofi í sumar. Litur: Brúnn eða verðandi
steingrár. Mark: Biti aftan hægra og biti fr. vinstra.
Vinsamlegast hringið í s. 24753 eða 66326.
Raflagnir
Fyrsta flokks
þjónusta
Ef þú þarft að endurnýja, gera við, bæta við
eða breyta raflögnum, minnir Samvirki
á þjónustu sína með harðsnúnu liði rafvirkja,
sem ávallt eru tilbúnir til hjálpar.
samvirki
SKEMMUVEGI 30 - KÓPAVOGI - SÍMI 44(566
Kjarnaborun
Tökum úr steyptum veggjum fyrir hurðir, loftræstingu, glugga,
og ýmisskonar lagnir, 2", 3", 4", 5", 6" og 7" borar.
HLJÓÐLÁTT OG RYKLAUST. Fjarlægum múrbrotið, önnumst
ísetningar hurða og glugga ef óskað er. Hvert á land sem er.
Skjót og góð þjónusta.
Kjarnaborun sf.
Símar 38203-33882
Styrkir til háskólanáms í Sviss
Svissnesk stjórnvöld bjóða fram í löndum sem aöild eiga aö
Evrópuráöinu fimm styrki til háskólanáms i Sviss háskólaárið
1983-84. Ekki er vitað tyrirfram hvort einhver þessara styrkja muni
koma í hlut islendinga. Styrkirnir eru eingöngu ætlaöir til
framhaldsnáms við háskóla og eru veittir til 9 mánaða námsdvalar.
Nauösynlegt er aö umsækjendur hafi nægilega þekkingu á frönsku
eöa þýsku og þurfa þeir að vera undir þaö búnir, aö á þaö verði reynt
meö prófi. Umsækjendur skulu eigi vera eldri en 35 ára og hafa lokið
háskólaprófi áður en styrktímabil hefst. Umsóknir um styrki þessa
skulu sendar menntamálaráöuneytinu, Hverfisgötu 6,101 Reykjavík,
fyrir 15. desember n.k. á tilskildum eyðublöðum sem þar fást.
Menntamálaráðuneytið.
25. október 1982.
Hjúkrunarfræðingar,
sjúkraliðar
Sjúkrahúsiö í Húsavík óskar aö ráöa, hjúkrunar-
deildarstjóra og hjúkrunarfræðinga, í fastar
stööur nú þegar eöa eftir samkomulagi.
Sjúkraliða frá 1. desember.
Upplýsingar veitir hjúkrunarforstjóri, í síma
96-41333 alla virka daga frá kl. 09-16.
Sjúkrahúsið í Húsavík s.f.
Til leigu JCB
traktorsgrafa með framdrifi.
Er til leigu alla daga vikunnar sími 14113.
Bilaleigan\$
CAR RENTAL
O 29090 S?S?tÍ2u3
REYKJANESBRAUT 12 REYKJAVIK
Kvöldsimi: 82063