Fréttablaðið - 23.01.2009, Blaðsíða 18

18 23. janúar 2009 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is
og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf.
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Fróðlegt var að bera saman svipmyndir frá Washington
og Reykjavík þriðjudaginn 20.
janúar 2009. Enn sýndu Banda-
ríkjamenn hversu sterkum rótum
lýðræði hefur þar skotið. George
W. Bush rétti Barack H. Obama
valdataumana, og forsetarnir
tveir sýndu hvor öðrum virðingu.
Allt fór vel fram. Obama býður af
sér góðan þokka, og mikið hlýt-
ur að vera spunnið í mann, sem
nánast einn síns liðs sigraði tvær
öflugustu kosningavélar heims,
fyrst Clinton-hjónanna, síðan Lýð-
veldisflokksins, Repúblikana.
Athygli vekur, hversu rólegur
Obama virðist vera og varfærinn.
Ánægjulegt er og, að þessi vold-
uga þjóð skuli í fyrsta skipti hafa
valið sér þeldökkan forseta.
Bush hverfur ekki úr forseta-
embættinu með glæsibrag. En
líklega fær hann betri eftirmæli
síðar. Sjálfsagt var að stöðva
starfsemi hryðjuverkamanna frá
Afganistan. Enginn vafi er heldur
á því, að Bush var í góðri trú (ef
það er heppilegasta orðið), þegar
hann mælti fyrir um innrás í Írak:
Hann taldi eins og forsvarsmenn
Sameinuðu þjóðanna, að Saddam
Hussein réði yfir gereyðingar-
vopnum, enda hafði Hussein áður
orðið ber að því að beita slíkum
vopnum í árásum á grannríki.
Þetta reyndist ekki rétt, en bót er
í máli, að við innrásina fækkaði
um einn grimman einræðisherra
í heiminum. Festa Bush í barátt-
unni við hryðjuverkamenn hefur
líka skilað árangri. Þeir eru nú
einangraðir.
Bandaríkin eru ekki galla-
laus, en margt hefur tekist þar
vel. Þetta er samband fimmtíu
ríkja. Verðmætasköpun er miklu
meiri en í Evrópusambandinu,
sem er samband 27 ríkja. Í tveim-
ur Bandaríkjanna, Delaware og
Connecticut, er landsframleiðsla
á mann svipuð og í langríkasta
Evrópusambandsríkinu, Lúxem-
borg. Gengi Svíþjóð úr Evrópu-
sambandinu og í Bandaríkin, þá
yrði ríkið eitt hið fátækasta þar
vestra, ásamt Arkansas og Missis-
sippi. Mörg Evrópusambandsríki
eru síðan miklu fátækari. Evrópu-
búar ættu enn fremur að muna
Bandaríkjamönnum, að þeir stöðv-
uðu tvö Evrópustríð á tuttugustu
öld og tryggðu frið í álfunni, þegar
veldi Kremverja var sem öflugast.
Þegar litið var til Reykjavík-
ur þriðjudaginn 20. janúar, blasti
við dapurlegri mynd. Fámennur
hópur grímuklæddra óspektar-
manna beitir þessar vikurnar
ofbeldi í því skyni að knýja lög-
lega kjörna ríkisstjórn frá völdum.
Þessi hópur kom í veg fyrir, að
umræður stjórnmálaleiðtoga gætu
farið eðlilega fram á gamlárs-
kvöld, skemmdi tæki fyrir fjöl-
miðlum og veittist að starfsfólki
þeirra jafnt og stjórnmálamönn-
um. Sami hópur notaði tækifær-
ið nú á þriðjudaginn til að ráðast
á Alþingishúsið, grýta lögreglu-
þjóna, brjóta rúður og kveikja
elda. Á meðan sátu ráðherrar í
húsinu og gátu sig hvergi hreyft.
Þetta ástand er óþolandi. Lýð-
ræði er ekki ofríki fámenns
minni hluta og því síður ofbeldi
slíks hóps. Stjórnmálamenn
verða að geta tekið ákvarðan-
ir sínar óáreittir. Umræður eiga
að fara eðlilega fram, en ekki
undir steyttum hnefum ofbeldis-
seggja. Hrun bankanna og hinir
stórkostlegu efnahagserfiðleikar
eftir það breyta vitanlega miklu í
íslenskum stjórnmálum. En ríkið
hefur samið við Alþjóðagjaldeyr-
issjóðinn um viðreisnaráætlun,
og bankahrunið sætir nákvæmri
rannsókn. Kosningar eru ekki
tímabærar, fyrr en þessu
tvennu er lokið. Lýðræði er ekki
skrílræði.
Tvær borgir
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
Í DAG | Lýðræði
SPOTTIÐ
Greiningin
Gísli Marteinn Baldursson hefur lítið
tekið þátt í mótmælum síðustu daga,
enda er hann í námi í Edinborg. Gísli
fylgist samt með gangi mála hér
heima og birti hugleiðingar sínar um
Samfylkinguna í tilefni af félagsfundi
Reykjavíkurfélags flokksins á mið-
vikudag á heimasíðu sinni.
Gísli er ekki í nokkrum vafa um
undirliggjandi ástæður þess að
Reykjavíkurfélagið vill nú slíta ríkis-
stjórn og boða til kosninga. „Eru
þetta stuðningsmenn Össurar
sem vilja grafa undan Ingibjörgu
Sólrúnu með þessum hætti?“
spyr Gísli.
Þegar stórt er spurt verður
oft lítið um svör og víst
er svo nú. Þeir sem
héldu hins vegar að
Samfylkingarfélagið væri að bregðast
við reiði almennings hafa hins vegar
greinilega farið villur vegar.
Eðlið
Ágúst Borgþór bloggar um hvernig
hans líf er ósnert af mótmælum.
Á meðan stór hluti þjóðarinnar
mótmælir sé hann á kafi við að
skipuleggja verkefni sín, skrifa, kenna
á námskeiðum og hitt og þetta.
„Þetta er eðli sjálfstæðismannsins og
svo sem ekkert til að stæra sig af
þessa dagana.“
Að halda áfram eins
og ekkert hafi í skorist og
hunsa ástandið, er það
eitthvað sem hljómar
kunnuglega?
Fyrirlitningin
Annar Gísli, Freyr Valdórsson í þetta
skiptið, skrifar aftan á Viðskiptablað-
ið. Þar fer hann yfir það sem hann
nefnir „fyrirlitningu VG á lögreglunni“.
Grípum niður í pistilinn:
„Þá hefur Atli Gíslason farið fram
á fund í allsherjarnefnd Alþingis þar
sem hann vill láta fara yfir verklag
lögreglunnar og það ekki í fyrsta
skipti sem þingmenn VG efast um
rétt lögreglunnar til að sinna starfi
sínu.“
Stefán Eiríksson hefur upplýst
að lögreglan fari yfir verklags-
reglur sínar eftir hvern viðburð.
Ætli Gísli Freyr líti á það sem
efasemdir um rétt lögreglunnar
til að sinna sínu starfi?
kolbeinn@frettabladid.isF
lest bendir til að mikilvægur vendipunktur hafi orðið fyrir
utan stjórnarráðið í fyrrinótt í því eldfima ástandi sem
ríkir í samfélaginu. Örfáir lögregluþjónar höfðu tekið sér
stöðu fyrir utan bygginguna þegar grjóti og götusteinum
tók að rigna yfir þá. Lögregluþjónarnir voru mun fálið-
aðri en mótmælendur og hefðu mátt sín lítils ef átök hefðu brotist
út. Sú varð ekki raunin því hópur mótmælenda steig fram og sló
skjaldborg um lögregluþjónana. Skilaboðin voru skýr. Grjótkast
og ofbeldi verður ekki liðið.
Áður en mótmælendurnir komu lögreglunni til varnar gegn
óeirðaseggjunum höfðu nokkrir lögregluþjónar slasast. Viðbrögðin
við þeim fréttum hafa með réttu verið á eina leið: ofbeldi er óásætt-
anlegt með öllu. Úr grasrót mótmælanna er línan vafningalaus:
Lögreglan er ekki andstæðingur fólksins. Fáeinir ofbeldismenn
mega ekki komast upp með að yfirskyggja skilaboð mótmælanna
um að stjórnin fari frá og boðað verði til kosninga sem fyrst.
Viðbrögð forystumanna ríkisstjórnarinnar við þeirri kröfu benda
til þess að þar fari fólk sem er ekki í góðum tengslum við raunveru-
leikann. Ósk forsætisráðherra um vinnufrið er óskiljanleg. Frið til
hvers? er réttmæt spurning.
„Háskalegur skortur á forystu“ var fyrirsögn á pistli sem birtist á
þessum stað 13. ágúst í fyrra og fjallaði um flótta forsætisráðherra
frá því að grípa til aðgerða gegn því, sem þá leit út fyrir að verða
djúp niðursveifla en varð að kerfishruni.
Á þeim mánuðum sem eru liðnir, hefur forsætisráðherra ekki
lukkast að ná taki á hlutverki sínu, við mjög erfiðar aðstæður, svo
allrar sanngirni sé gætt. Því miður er engin ástæða til að trúa á
að það breytist. Þvert á móti má ætla að það hvernig haldið er um
stjórnartauma landsins, sé ávísun á áframhaldandi óvissu og ólgu.
Ríkisstjórnin fékk tækifæri til að hreinsa út úr þeim stofnunum,
sem brugðust, hún gat tekið til í eigin röðum og hún gat lagt fram
aðgerðaáætlun með skýrum markmiðum. Hún kaus að gera ekkert
af þessu. Það er fátt annað eftir fyrir ríkisstjórnina en að játa sig
sigraða. Ekki fyrir mótmælum, heldur eigin getu- og andleysi. Það
verður ekki snúið við úr því sem komið er. Kosningar á þessu ári
eru óumflýjanlegar.
Næstu daga mun reyna mjög á hvort mótmælendur hafa þrek til
að stöðva óeirðaseggina sem blanda sér í þeirra hóp. Viðbrögðin
fyrir utan stjórnarráðið og kakó- og blómagjafir til lögregluþjóna
á Austurvelli í gær benda til þess að þeir eiga að geta það. Ef ekki
á lögreglan fáa aðra kosti en að beita allan hópinn hörðu.
Bilið milli mótmæla og óeirða getur verið hárfínt. Hingað til,
með fáum undantekningum, hefur lögreglan sýnt aðdáunarverða
stillingu. Lögregluþjónar hafa mátt sitja undir því að á þá er hrækt,
skyri slett yfir þá og þeir ausnir svívirðingum. Þó að slíkar send-
ingar valdi ekki líkamlegum skaða eins og grjótkastið eiga þær
ekki að líðast heldur.
Það fer heldur ekki á milli mála að hinn breiði fjöldi mótmæl-
enda er fyllilega meðvitaður um að pottar og sleifar eru máttugri
en grjótið.
Það verður ekki aftur snúið.
Pottar og sleifar
en ekki grjót
JÓN KALDAL SKRIFAR