Tíminn - 16.12.1982, Blaðsíða 21

FIMMTUDAGUR 16. DESEMBER 1982
21
þarna sozialpádagog. Tvær ungar
kennslukonur þarna urðu okkur mjög
handgengnar, því að þær (báðar í
sambúð) buðu okkur heim til sín,
tveimur í hóp, ásamt öðrum kennurum
við skólann. Þennan dag fórum við
Pétur með Astrid Duggen sozialpádagog
heim til hennar og manns hennar í
Blumenthal, Gartnerstasse 10, en það er
í þorpi um 15 km. frá Neumúnster. Þau
hjón búa þar í einbýlishúsi, dönsku
múrsteinshúsi. Þarna er lítið um að vera
og mikill léttir hlýtur það að vera að
komast þangað úr stórborgarysnum.
Móttökur voru dýrðlegar hjá Duggen-
hjónunum. Þau búa vel, og ekki íþyngir
þeim ómegðin fremur en fólki yfirleitt
nú á tímum. Þau eiga eina 9 ára dóttur.
Á heimili þeirra er allt fullt af bókum.
Bæði vinna úti. Hann er með sömu
menntun og konan. í næsta húsi elur
eigandinn gæsir allmargar. Lét hátt í
þeim, blessuðum. Frú Duggen ók okkur
aftur til hótelsins. Ekið er hratt á
hraðbrautum (Autobahnen).
Um kvöldið bauð Lothar Heinz okkur
til veislu í kjallaranum undir húsi sínu
að Brachenfelderstrasse 88. Þar hefur
hann innréttað skemmtilegan sal til
mannfagnaðar. Þarna var allt það til
reiðu sem seðja kann og gleðja. Veislan
stóð frá kl. 8-11 um kvöldið. Þarna
vorum við öll, Lothar Heinz og frú, svo
og „verndarenglar" vorir, en slíkt nafn
gáfum við því fólki er sérstaklega
annaðist um okkur, hvað heimsóknir og
ferðalög snerti. Þarna færði Kjartan
Lothar Heinz frá okkur hlýja íslenska
lopapeysu, hneppta. Klæddist hann
peysunni, og fór hún honum vel. Frú
Heinz fékk sjal eitt fagurlega heklað.
Hún heitir Hanne. Góðleg kona, hvít á
hár, þótt hún sé ekki aldin að árum.
„Verndarenglar“ vorir hlutu platta hver
með myndum af ýmsum íslenskum
stöðum og náttúrufyrirbærum. Fór vel á
því. Margar myndir voru teknar við
þetta tækifæri, en gestgjafar þökkuðu
hrærðum huga gjafirnar, sem eiga vafa-
laust eftir að hlýja þeim í eiginlegum og
óeiginlegum skilningi. Sem borðdömu
þarna hafði ég unga kennslukonu frá
Uker Schule, með sömu menntun og
Duggen, Louise Steinmann að nafni. Að
hófi loknu var okkur síðan ekið til
hótelsins, sem fyrr er getið, en það er í
Gasstrasse 11. Rétt við járnbrautarlín-
una. Vaknaði ég stundum við hávaðann
í lestunum, er þær fóru um á nóttunni.
í hóteli þessu eru 14 herbergi á tveimur
hæðum, sum tveggja manna. Ég var í
herbergi af þeirri tegundinni og hafði
sem herbergisfélaga Bernharð Haralds-
son. Ljómandi Ijúfan og þægilegan
náunga.
Að lokinni heimsókn hvers dags í
ákveðinn skóla var skrifuð skýrsla
dagsins. Ég skráði þá fyrstu eftir
áreiðanlegum heimildum félaga minna.
Að öllum öðrum ólöstuðum, held ég, að
Þuríður hafi reynst drýgst á þeim
vettvangi. Hún lærði nefnilega hraðritun
á sínum tíma hjá Helga Tryggvasyni
Kennaraskólakennara. Slík kunnátta er
mikilsverð, þegar ná skal upp efni úr
fyrirlestrum. Ég endaði skýrsluna á
þessum orðum um Uker Schule: Góður
hljómur í bjöllunni! Þuríður skaut því
fram með góðlátlegu brosi.
Þriðjudagur 24. ágúst:
Hlýtt, sólar naut talsvert. Skoðuðum
svokallaðan Integríerte Gesamtschule
Neumúnster, sem þýða mætti með
orðunum fullgildur samskóli. Undirtitill
skólans er: Versuchsschule in der Sek-
understufe 1 mit gymnasialer Oberstufe,
eða tilraunaskóli á framhaldsskólastigi
með menntadeild. Þarna eru nemendur
alls 1.237 þar af 194 á menntaskólastigi.
Kennarar alls 88 þar af 17 í hlutastöðum.
Að sjálfsögðu er skólabyggingin reisuleg
fyrir þetta marga nemendur og starfslið.
Þarna vorum við viðstödd kennslu.
Okkur fannst það dálítið skrýtið að vera
í skóla þegar úti var hásumar og sólskin.
Sumarfríið er ekki langt, eða um 6-7
vikur. Nokkuð er það þó mismunandi
eftir ríkjum. Allt skipulagt löngu fyrir-
fram. f lok skólaársins eru allar stunda-
töflur tilbúnar fyrir næsta skólaár. Þarna
er meiri stöðugleiki í starfsliði skóla en
hér gerist. Mikill er sá munur. Við
hlýddum á ræðu skólastjórans, sem lýsti
starfi skólans og öllum búnaði.
Húsið er aðeins 11 ára, tvær hæðir.
Gluggar eru flannastórir, og taldi skóla-
stjórinn það mikinn ókost. Við það
tapaðist mikill hiti, sem er bagalegt á
tímum sívaxandi verðhækkana á orku.
Umhverfi skólans er einkar snoturt. Allt
steinlagt, sem ganga verður á. Þar fyrir
utan grasvellir og trjálundir, mjög
morgunverð vel úti látinn. Stundarfjórð-
ungi fyrir átta birtist svo Lothar Heinz
með bros á vör. Síðan gengum við
saman til torgs þess sem er rétt við
Aðaljárnbrautarstöðina og tókum okkur
far með strætisvagni til þess skóla sem
heimsóttur var hverju sinni. Fargjald:
1,10 mörk. Fyrsti skólinn sem við
heimsóttum er skóli sá er Heinz veitir
forstöðu og nefnist UKER SCHULE.
Þarna eru fjórir bekkir grunnskóla, 1.-4.
Alls eru nemendur 253, en bekkjardeild-
ir 14 í 15 kennslustofum. Kennarar í
heilu starfi eru 11 að tölu, tónlistarkenn-
ari þar að auki og 1 kennari í hálfri
stöðu. Skólaritari í hálfri stöðu. Skóla-
húsið er 16 ára gamalt. Tímar hefjast kl.
7.30 og kl. 12.30 er allt búið. Þetta er
einsettur skóli. Kennsluskylda hjá al-
mennum kennurum er 28 stundir á viku,
en nokkru lægri, ef um sérkennslu er að
ræða, laun kennara eru frá 2500 mörkum
á mánuði upp í 4000 mörk. En kennslu-
mánuðir eða kennsluvikur eru talsvert
fleiri þarna en hjá okkur. Þótt þeir hafi
haustfrí og vetrarfrí nokkurt. Þarna er
ekki um neina yfirvinnu að ræða hjá
kennurum, því að mikið atvinnuleysi er
meðal þeirra. Var mér tjáð, að 50
þúsund kennarar væru án atvinnu í sinni
grein í Sambandslýðveldinu Þýskalandi.
■ Ég átti stutt samtal við yfirkennarann,
sem er með 40 ára starf að baki, þótt
ekki sé hann rneira en 57 ára að aldri. í
Þýskalandi telst kennaranámið með
starfsárum kennarans. Hann kennir
næstum jafn marga tíma og aðrir
kennarar við skólann, eða 26 stundir á
viku. Mér fannst hann ekki áberandi
þreytulegur sem maður í þessu starfi,
kominn á efri ár. Ég er hræddur um, að
íslenskur kennari liti þreytulegar út með
jafnmörg ár að baki í þessu starfi.
Uker Schule er í fögru umhverfi. Allt
í kringum eru leikvellir og trjálundir.
Hvergi sést malar- eða moldarstígur.
Skólalóðirnar eru vel gerðar í Þýska-
landi. Mikill munur eða víða hér á landi,
enda er átaks þörf í þeim efnum, óhætt
að segja.
Við skiptum okkur niður í stofurnar
og hlýddum á kennslu í forskóladeild: 6
ára börn í lestri, 9 ára börn í móðurmáls-
kennslu og tónlist hjá 10 ára. Kennslu-
konan lék undir á gítar og börnin sungu
af hjartans lyst. Er ógleymanlegt að hafa
átt þess kost að hlýða á söng þessara
barna.
Yngstu börnunum kennir fólk með
sérmenntun, er heitir á máli manna
■ Holstentor, borgarhliðið fræga í Liibeck.
hann meðal reykháfa að hluta, en gætti
þess að hafa gluggann opinn eins og
þægilegt var vegna súgs. Nokkúð var um
glens og gaman á leiðinni. Fólk blandaði
geði óháð aldri, kyni og klefum. Sumir
köstuðu fram stökum. Áttu enda létt
með það á köflum. Páll og Jón köstuðu
fram þessari ferhendu:
Ekki svíkur hún Svana,
sú kemst upp í vana.
Traust mitt set ég á Tana
til skemmt - ana.
Þarna er Kjartan nefndur Tani og
Svanhildur Svana. Einn varpaði fram
þessum fyrriparti og bað undirritaðan að
botna:
Þegar ég sé flösku á ferð
fyllist hugur kæti
Botninn kom fljótlega, þannig útlít-
andi:
Svo ég bara verð, ég verð,
verð að fá mér sæti.
Býsna drjúg reyndist leiðin frá Höfn
til Neumúnster. Samt sem áður var þetta
ferðalag mjög ánægjulegt, fyrir því sá
ágætur félagsskapur. Frá fyrri tíð þekkti
undirritaður fast að helmingi félaganna,
enda víða verið. Við hina sköpuðust
kynni undra fljótt. Það er nú einu sinni
þannig, að á ferðalögum kynnumst við
fólki á skemmri tíma en við aðrar
aðstæður. Og á útleið gerist ætíð meira
en á heimleið, það er almenn reynsla.
Við komum til Neumúnster, borgar í
sambandsríkinu Schleswig-Holstein, um
kl. hálf níu um kvöldið. Ferðin hafði
sem sagt varað í hálfa sjöundu klukku-
^stund. Sá sem tók á móti okkur á
aðaljárnbrautarstöð borgarinnar var
skólastjóri nokkur, Lothar Heinz að
nafni. Miðaldra maður. Hann fylgdi
okkur til hótels skammt frá stöðinni.
Voru að því mikil þægindi, því að
farangur höfðum við talsverðan með-
ferðis. En ekki var okkur nóg að fá
húsaskjól, við þörfnuðumst fæðu - og
það ríflegrar - eftir langan dag. Snarl
það sem við fengum okkur á ferjunni
yfir Stóra-Belti reyndist víst heldur létt
í maga og miður staðgott. Heinz hafði
pantað mat handa okkur í veitingahúsi
rétt við hótelið, er nefnist Wappen-
Klause. Hóteiið heitir Lenz Hotel.
Þarna fengum við góðan mat, Wiener
Schnitzel á máli innfæddra. Fremur var
þetta ódýrt, eða 15 mörk á mann.
Afgreiðslan þægileg, enda eru Þjóðverj-
ar afar háttvís þjóð og nákvæm.
Eins og fyrr var að vikið, var erindi
okkar til Þýskalands fyrst og fremst að
skoða skóla í einni ákveðinni borg.
Lothar Heinz var okkur til halds og
trausts. Hann er skólastjóri sjálfur. Auk
þess að sýna okkur sinn skóla, fylgdist
hann með okkur í aðra skóla sem við
heimsóttum.
Mánudagur 23. ágúst:
Rigndi svolítið öðru hverju. Sú var
venja að rísa árla úr rekkju þá daga sem
við vorum í Neumúnster og borða
■ Hópurinn á faraldsfæti að Pétri undanskildum, en
hann tók myndina. Frá vinstri: Sigurður, Bernharð,
Edda, Svanhildur, Jón, Auðunn Bragi, Kjartan, Ingi-
björg, Þuríður, Páll.
rúmgott og vel um gengið. Þýskan
reyndist okkur flestum auðveld í notkun.
Ég hef raunar aldrei lært þýsku í
eiginlegum skóla. Mest af sjálfsnámi,
útvarpsins og af kynnum við Þjóðverja.
Var samtíða þýskum manni hátt í ár fyrir
meira en þremur áratugum og bý að því
enn að sjálfsögðu. Þýskan er hreint mál
og svipar til íslensku hvað það snertir.
Einnig hvað beygingar varðar. Enda er
sagt, að Þjóðverjar eigi auðvelt með að
nema móðurmál okkar.
Miðvikudagur 25. ágúst:
Rigndi smávegis í morgun. Við heim-
sóttum sérskóla nokkurn er ncfnist
Wiehern Schule. Ég fylgdist með
kennslu seinfærra barna hjá tveimur
kennurum. Þar er vel fyrir öllu séð.
Kennslugögnin fjölbreytt. Ekkert virðist
til sparað, svo að börn þessi megi öðlast
þann þroska sem hægt er. Þarna eru
kennarar vel menntaðir, enginn án
kennsluréttinda.
Að heimsókn lokinni í þennan ágæta
skóla, þar sem við nutum og veitinga,
var haldið til ráðhúss borgarinnar. Var
þar móttaka hjá forseta borgarstjórnar
(Stadtprásident) og fræðslustjóra. Vel
var þarna veitt og loks voru allir leystir
út með gjöfum. Kjartan fékk bók um
borgina, og við hin fengum möppu með
ótal kortum og pésum okkur til upplýs-
ingar um Neumúnster. Myndir voru
teknar af hópnum, og komu greinar um
okkur og heimsóknina í a.m.k. tveimur
blöðum í borginni daginn eftir - ásamt
myndum. Ráðhúsið er orðið gamalt, en
rétt þar við er nú hafin bygging nýs
ráðhúss. Þetta er þrifaleg borg og fögur.
Mikið um trjágróður. Á rennur eftir
borginni miðri að kalla, og eru brýr yfir
hana hér ogþar. Mikil prýði að þessari á.
Eftir hádegið var haldið í ferðalag
með okkur til Lúbeck. Duggen ók okkur
Pétri, en auk hennar var frú Steinhaus í
bílnum. Við héldum okkur í aftursætinu.
Það var eins og við værum óaðskiljanleg
hvar sem við komum saman; kannski var
það aðeins tilviljun. Ekið er eftir
hraðbraut til borgarinnar. Bílarnir voru
skildir eftir nokkuð frá aðalborginni,
sem er á eyju inni í landi sem kunnugt
er. Fyrst gengum við að gömlu borgar-
hliði og því frægasta, er ber nafnið
JfOLSTENTOR. Er mikið safn í húsi
þessu á tveimur hæðum. Má þar kynnast
sögu Lúbeck býsna vel. Þetta er ein af
hinum kunnu Hansaborgum. Hún er við
ána Trave, aðeins 16 metra yfir sjávar-
fleti. Hún nær yfir rúma 202 ferkílómetra
og telur 225 þúsund íbúa. Kaupmenn
tóku að setjast að þarna á 12. öld.
Forystuborg Hansakaupmanna varð
Lúbeck á miðri 14. öld. Hinar Hansa-
borgirnar í Þýskalandi voru Hamburg og
Bremen. Á fyrrihluta 17. aldar lauk
veldi Hansakaupmanna, en borgir þess-
ar bera enn í dag heitið Hansaborgir.
Auk Holstentor skoðuðum við Ráðhúsiö
og Marienkirkjuna. Kirkja þessi er
gífurlegt guðshús, en varð fyrir mjög
miklum skemmdum í síðustu heimsstyrj-
öld. Er hún senn að fullu endurreist. Þó
er látið eiga sig að laga kirkjuklukkurnar
sem féllu niður á gólf. Þar liggja þær enn
og munu gera um ókomna tíma. Eiga
að minna þjóðina á ógnir styrjalda.
Lúbeck er afburða fögur og hreinleg
borg. Mikið er um skraut á byggingum,
jafnvel á íbúðarhúsum. Löng göngugata
er í i.uðborginni og er þar mikið af
sölumönnum. í borg þessari er póstversl-
unin Quelle, sem margir versla við hér
á landi. Við gengum talsvert um borgina.
Sumir höfðu aldrei komið til Lúbeck
fyrr. Ég hafði ekið í gegnum borgina
þjóðhátíðarárið 1974, þá á leið frá
Hamborg til Khafnar. Kjartan hafði
verið nokkrum sinnum í þessari gömlu
Hansaborg. Borgin liggur rétt við landa-
mæri Vestur- og Austur-Þýskalands,
og sú stærsta á þeirri línu.
Að lokum var svo komið, að við
fórum að finna til sultar og leituðum að
einhverju góðu veitingahúsi. Mun
Kjartan, sá þekkilegi fararstjóri vor,
hafa átt upptökin að því, að við réðumst
til inngöngu í gamalt sjómannaveitinga-
hús, skammt frá Ráðhúsinu. Þar gefur
að líta nöfn ótal skipa skráð á veggi;
einnig líkön skipa, hangandi neðan úr
loftum. Við biðum alllengi eftir kræsing-
unum. Var þeim skolað niður með
Holsten Pils. Ölið er borið fram í stórum
kollum. Við vorum þarna sjö af liðinu,
en fjórir brugðu sér til Kílar: Sigurður,
Edda, Þuríður og Bernharð. „Verndar-
englarnir, sáu svo um að koma okkur
heim áður en miðnætti var komið. Ég
kvað á heimleiðinni í bílnum, en þess á
milli sungum við þýska söngva, eins og
Ich weiss nicht wie soll es bedeuten: Ég