Tíminn - 19.08.1983, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 19. ÁGÚST 1983
umsjón: B.St. og K.L.
JOAN COLLINS „Það var ekki gaman að lesa út úr krotinu
hennar. Skartgripirnir segja mér, að hún hafi mesta ánægju af
því, sem er fyrirferðarmikið og áberandi, að hún sækist eftir
fjármunum. Þeir eru líka hálf skelfilegir og það segir mér, að
hún sé óánægð, að henni hafi ekki enn tekist að ná öllum þeim
markmiðum, sem hún hefur sett sér. Andlitssvipurinn ber vott
um óánægju og það segir sína sögu. Þeir, sem teikna
óánægjusvip, eru sjáifir óánægðir.“
SEANCONNERY
HEFUR VINNINGINN
■ Senn eru væntanlegar til sýn-
inga í kvikmyndahúsum víða um
heim tvær nýjar kvikmyndir um
hetjuna sívinsælu James Bond,
leyniþjónustumann nr. 007. Ekki
er það þó einn og sami leikarinn,
sem fer með hlutverk 007 í
báðum myndunum, heldur fá nú
áhorfendur að sjá til þeirra
tveggja, sem hvað oftast og best
hafa þótt setja sig í spor hans.
Það eru sem sagt gömlu og
góðu kempumar, Sean Connery
og Roger Moore, sem gera 007
góð skil, hvor í sinni kvikmynd.
Mynd Rogers, en hann hefúr
sem kunnugt er „verið“ 007
mörg undanfarin ár, ber nafiúð
„Octopussy“ og verður heldur
fyrr á ferðinni en mynd Seans,
„Never Say Never Again,“ en
Connery er hinn upphaflegi 007,
eins og ýmsa rámar í. Framleið-
endur myndar Connerys vom
heldur uggandi yfir því að verða
ekld fyrri til og óttuðust að
aðsóknin að þeirri mynd yrði
minni fyrir bragðið. En nú btur
út fyrir, að þeir þurfi ekki að
hafa neinar áhyggjur, þeirra mað-
ur stendur alltaf fyrir sínu.
Bandaríska timaritið Pent-
house hefur nefnilega gert viða-
milda könnun á vinsældum þeirra
kumpána Seans Connery og Ro-
gers Moore. Kom í Ijós, að Sean
hefúr algera jfirburði í þeim
samanburði. 64% aðspurðra
karia tóku hann framyfir Roger í
þessu hlutverld og 52% kvenn-
anna.
Þeir em nú báðir komnir á
sextugsaldurinn og kannski eins
léttir á sér og á ámm áður.
vitnilegt að takast á við nýtt
starf?
„Ég verð nú að viðurkenna að
ég þurfti langan tíma til að
hugsa mig um. En það er ágætt
að breyta til og skoða málin frá
fleiri hliðum en maður hefur gert
undanfarið. Það getur svo verið
hressandi að koma inn í kennslu
á ný þegar maður er búinn að sjá
hvernig þetta er annars staðar."
- Kannski einnig hagnýtt -
getur betur kennt ungum bænda-
efnum hvernig þeir eigi að berj-
ast við kerfið á eftir?
„Það er nú líkast til - ég er
þegar búinn að læra mikið á
þessum rúma hálfa mánuði og
met það mikils. Hvort sem menn
ætla að verða bændur eða eitt-
hvað annað, þá er sífellt að
aukast þörfin fyrir þekkingu á
stjórnkerfinu - bæði landsins og
einstakra greina í þjóðfélaginu.
Það þarf því að vera þáttur í
hinum hagnýtu fræðum. Til gam-
ans má t.d. geta þess, að eftir að
ég hafði lokið doktorsprófi í
búfræði, þá kunni ég þó ekki
almennilega að fylla út víxil. Það
eru því víða göt í þessari kennslu
okkar.“
- Nýr verðlagsgrundvöllur er
sennilega meðal byrjunarverk-
efna (vandamála) í þessu nýja
starfi þínu?
„Þetta er auðvitað sá árstími
sem verðlagsmálin verða helsti
pósturinn. Hins vegar er verka-
skiptingin hér í húsinu sú, að
Guðmundur Sigþórsson hefur að
mestu með þann hlutann að
gera. Þessir fyrstu dagar mínir
hafa fyrst og fremst farið í það
að setja mig inn í hin ýmsu mál
sem legið hafa á borðinu og þau
viðfangsefni sem óðum eru að
koma hér inn - reyna að verða
viðræðuhæfur ef svo má segja.“
Bjarni var spurður hvort ekki
séu líkur á að upp komi háværar
raddir um afnám eða lækkun
fóðurbætisskatts í kjölfar minnk-
andi mjólkurframleiðslu og lé-
legs heyfengs á helsta mjólkur-
sölusvæði landsins.
„Sjálfsagt koma fram ein-
hverjar raddir um það. En margt
getur breyst til batnaðar ennþá
og því ekki farið að tala um
neina hreyfingu á kjarnfóður-
gjaldi eða öðrum þvílíkum ráð-
stöfunum enn sem komið er.“
-HEI.
■ Hermenn að reka Rios Montt út úr forsetaskrifstofunni
Rios Montt hélt ad hann
þjónaði réttum drottni
Annað kom hins vegar á daginn
■ Mejia Victores að vinna forsetaeiðinn
■ GAMANSAMUR náungi í
Bandaríkjunum hefur búið til
þá sögu, að daginn eftir bylting-
una í Guatemala á dögunum
hafi Reagan lagzt á bæn og hafi
bæn hans verið eitthvað á þessa
leið:
Guð minn, ég treysti því að
þú fyrirgefir mér. Ég varð að láta
Rios Montt víkja, því hann
hlýddi þér, en ekki mér?
Fóturinn fyrir þessari sögu er
sá, að Montt var látinn víkja
vegna trúarskoðana sinna og að
Bandaríkjastjórn var áreiðan-
lega ósárt um, að honum yrði
steypt af stóli.
Sendiráð Bandaríkjanna í Gu-
atemala hefur þó hátíðlega lýst
yfir því, að það hafi hvergi nærri
komið og ekki vitað um bylting-
una fyrr en hún var um garð
gengin. Vel getur verið að þetta
sé rétt, hvað sendiráðið snertir.
Hitt þykir hins vegar grunsam-
leg staðreynd, að byltingin var
gerð mánudaginn 8. ágúst, en
laugardaginn 6. ágúst sat Oscar
Humberto Mejia Victores land-
varnarráðherra Guatemala
veizlu um borð í bandaríska
flugvélamóðurskipinu Ranger,
ásamt varnarmálaráðherrum
Hondúras og E1 Salvador.
Ýmsir fréttaskýrendur gizka
á, að hér hafi þau ráð verið
ráðin, sem urðu Montt að falli.
A.m.k. gerist það tveimur
dögum síðar eða nær strax eftir
að Mejia Victores kemur heim,
að hann notar vald sitt sem
varnarmálaráðherra til að steypa
Montt af stóli og tekur sj álfur við
forsetaembættinu með tilstyrk
hersins.
Það gerðist svo degi síðar, að
Bandaríkjastjórn viðurkenndi
hinn nýja forseta og Iagði blessun
sína yfir stjórn hans.
Margir eiga því erfitt með að
trúa því, að CIA hafi verið alveg
ókunnugt um það, sem til stóð,
þótt það kunni að vera rétt, að
bandaríska sendiráðið í Guate-
mala hafi ekki vitað neitt.
VALDAFERILL Rios Montt
stóð ekki nema í 17 mánuði.
Hann brauzt til valda að nýlokn-
um forsetakosningum í Guate-
mala áður en hinn nýkjörni for-
seti tók við embættinu.
Hans var þó ekki saknað, því
að kosning hans hafði verið full-
komlega ólögleg, eins og fyrri
forsetakosningar í Guatemala
um langt skeið.
Þær höfðu aðeins verið sjón-
leikur, sem hershöfðingjaklíkan,
sem með völdin fór, setti á svið
til að reyna að réttlæta stjórn
sína.
Svo illræmd var harðstjórn
hershöfðingjaklíkunnar í Guate-
mala, að Carter forseti sá sig
tilneyddan til að svipta Guate-
mala allri efnahagslegri aðstoð
1977.
Stjórnin hafði verið sérstak-
lega illræmd vegna þeirrar
grimmdar, sem hún hafði sýnt í
skiptum við skæruliða og aðra
pólitíska andstæðinga.
Ýmsir, sem til þekktu, gerðu
sér vonir um, að þetta kynni
heldur að skána eftir að Montt
kom til valda. Hann var að vísu
einn af hershöfðingjunum, en
lenti fyrir 10 árum í andstöðu við
hershöfðingjaklíkuna, sem fór
með völd, og bauð sig fram í
forsetakosningunum 1974 sem
forsetaefni stjórnarandstöðu-
flokka, en einn þeirra flokka,
sem studdu hann, var Kristilegi
flokkurinn.
Hershöfðingjaklíkan hélt því
fram þá, að Montt væri komm-
únisti, en hann sakaði hana síðar
um að hafa falsað kosningaúrslit-
in 1974.
Montt virtist í fyrstu fara
sæmilega af stað, en lenti fljótt í
stríði við skæruliða og reyndist
ekkert betur í þeim efnum en
fyrirrennarar hans. Sumt snerist
þó heldur til betri vegar. Reagan
forseti felldi því niður á síðast-
liðnu hausti bannið, sem Carter
hafði sett á efnahagsaðstoðina
við Guatemala.
Montt samdi illa við hershöfð-
ingjana og réði þar mestu, að
hann gerðist mjög einráður.
Hann hafði gerzt áhangandi fél-
agsskapar strangtrúaðra mót-
mælenda, sem á rætur sínar í
Kaliforníu, og taldi sig hafa bein-
ar fyrirskipanir um hegðun sína
frá drottni sjálfum. Af þessu er
sprottin gamansagan, sem sagt
er frá í upphafi.
En óneitanlega leiddi þetta til
þess, að Montt var ekki alltaf
eins ráðþægur við Reagan og
Reagan mun hafa kosið. Montt
trúði því að annar væri meiri.
Þessi átrúnaður hans, sem hafði
leitt til hreinna öfga, varð honum
að-falli.
ÞVÍ ER yfirleitt ekki spáð, að
það dragi úr harðstjórninni í
Guatemala, að Mejia Victores
hefur hafizt til æðstu valda, held-
úr megi frekar búast við að hún
aukist.
Meðal þeirra, sem hafa látið
þessa skoðun i ljós, er bandaríski
þingmaðurinn Clarence D.
Long, sem er formaður undir-
nefndar fjárveitinganefndar full-
trúadeildarinnar. Hann lýsti yfir
því, þegar hann frétti af valda-
töku Mejia Victores að nefnd
hans myndi ekki mæla með
neinni efnahagsaðstoð til Guate-
mala.
Long’byggði þetta á því, að
hann hefði rætt við Mejia Victor-
es, þegar hann heimsótti Guate-
mala síðastl. vetur. Eftir þetta
samtal, taldi Long að Mejia
Victores væri mesti harðlínu-
maðurinn, sem hann hefði rætt
við í Guatemala. Long segist því
ekki að óreyndu trúa því, að
valdataka hans reynist til bóta.
Mejia Victores verður 53 ára
9. desember næstkomandi.
Hann gekk ungur í herinn og
hlaut æfingu sem fallhlífarher-
maður. Til viðbótar hermennsk-
unni, hefur hann lokið prófi í
hagfræði við háskóla í Guate-
mala. Um skeið stundaði hann
herþjónustu í Bandaríkjunum
og er því vel enskumælandi.
Mejia Victores naut vaxandi
álits hershöfðingjaklíkunnar,
sem fór með völdin fyrir valda-
töku Montts. Hann var orðinn
aðstoðarvarnarmálaráðherra,
þegar Montt gerði byltinguna.
Montt gerði hann að varnar-
málaráðhera.
Hinn nýi forseti hefur að
mestu skipað sömu menn í stjórn
sína og áður voru í stjórn Montts.
Þó hefur utanríkisráðherrann
verið látinn víkja, en hann hefur
verið sagður mótfallinn náinni
samvinnu við E1 Salvador og
Hondúras og ekki viljað taka
harða afstöðu gegn Nicaragua.
Hinn nýi utanríkisráðherra er
sagður mjög andvígur stjórn
Sandinista í Nicaragua og eru
hann og Mejia Victores þar á
sama máli, en hann hefur sagt að
Sandinistar væru ógnun við alla
Mið-Ameríku.
Guatemala er fjölmennasta
rfki Mið-Ameríku. íbúar þar
eru rúmar sjö milljónir. Meira
en helmingur þeirra eru Indíán-
ar, sem búa við mikla fátækt.
Vegna pólitísks ófrelsis hefur
þróazt þar verulegur skæruhern-
aður. Stjórnarvöldum hefur ekki
tekizt að brjóta skæruliða á bak
aftur þrátt fyrir grimmdarlegar
aðgerðir.
Bandaríkin hafa jafnan fylgzt
vandlega með ástandinu í Guate-
mala og oft gripið þar í taum-
ana. Guatemala liggur að Mex-
íkó. Bandaríkjamenn óttast, að
komist róttæk stjórn til valda í
Guatemala, geti það haft áhrif í
Mexíkó.
Þórarinn o
Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar