Tíminn - 18.09.1983, Blaðsíða 27

Ekkert fær
stöðvað hann
halda á sér hita. Bakpokana og svefnpok-
ana hafa þeir skiiið eftir í kofanum um
morguninn. þar sem þeir ;etluðu að vera
komnir þangað aftur að kvöldi.
Um nóttina herðir storminn og um
morguninn er kuldinn orðinn 21 gráða
og Hugh og Jeffrey skíða úr snjóskýli
sínu og leggja aftur af stað.
Þar sem þeir hafa hvorki vatn né vistir
finna þeir brátt að þeir eru að verða svo
þróttlitlir að þeir munu ekki komast öllu
lengra. Hugh er þegar farinn að sjá
ofsjónir og þykist sjá brýr og vegar-
slóða. Jeffrey er svo þyrstur að hann
étur snjó í sífellu.
Klukkan fjögur síðdegis liggur við að
þcir trúi ekki sínum eigin augum. Fram-
an við þá stendur vegvísir upp úr
snjónum. Héðan eru þá fimm kílómetrar
að n;esta þjóðvegi, og þeir átta sig á því
að'til næsta fjallagististaðar munu aðeins
vera þrír kílómetrar. Þcir gráta af gleði
og telja að nú séu þeir hólpnir. Fullir af
nýrri von er nú lagt af stað í átt til
gististaðarins. En þar sem þeir hafa
íapað landakortinu. vita þeir ckki að
leiðin er snarbrött og að auki er gististað-
urinn lokaður að vetrarlagi. En að þessu
komast þeir ekki að sinni. Eftir kíló-
metragöngu er Hugo orðinn svo máttfar-
inn. að þeir verða að snúa við. Hann
finnur nú fyrstu merkin um kal. Síðla um
kvöldið eru tvímenningarnir komnir að
vegvísinum aftur og ákveða að láta
fyrirberast við steinvegg að nýju. En nú
tekst þeim ekki að gera svo skjólgott
snjóhús sem nóttina á undan. Brátt
þeir í kofa neðan við svonefnt Hunting-
ton-gljúfur og að morgni var kalt og
hvasst. En þeir félagar ákváðu eigi að
síður að ráðast til uppgöngu.
Þeim veittist létt að komast upp bratt-
an norðurvegg fjallsins Odell's Guilly,
enda báðir vanir fjallgöngumenn. þótt
ungir væru. Hugh, scm var hinn snjallari
af þeim tveimur, fór á undan. Siður
fjallgöngumanna var.að fara niður af
fjallinu frá stalli neðan við tindinn um
skarðið sunnan hans. En ungu mennirnir
vildu þærra, alveg upp á sjálfan tind
fjallsins; Þeir hugsuðu með sér að ef
veður versnaði gætu þeir snúið við og
komist niður af fjallinu um annað skarð,
sem var tiltölulega greitt yfirferðar.
Sýndist báðum þctta þjóðráð og var nú
lagt af stað.
En aðcins kortéri síðar varð þeim ljóst
að þetta var óráð en ckki þjóðráð. Þá
þegar var byrjað að snjóa og vindurinn
var orðinn að stormviðri. Stórar snjó-
flygsur byrgðu þeim sýn. „Við skulum
fara niður hérna, hrópaði Hugh til vinar
síns.
Varlega fetuðu þeir sig áfram í snjó-
kófinu og fundu brátt leiðina niður í
skarðið. Hugh hafði mörgum sinnum
farið niður þessa kletta og hann veit að
á miðri leið verða þeir að fara yfir
jökultungu. En nú finna þeir engan ís.
Smám saman rennur upp fyrir þeim
að þeir hafa valið ranga leið. Nú er of
seint að snúa við.
Hugh Hcrr'er yngstur fimm systkina.
Þegar sem barn hafði hann byrjað að
taka þátt í fjallgöngum með föðursínum
og bræðrum í Klettafjöllum. Foreldrarn-
ir hvöttu börn sín áfram í þessari oft
hættulegu íþrótt. einnig eftir að faðirinn
hafði hætt að klifra með þeim, því
honunt þótti þær leiðir sem synirnir
völdu of erfiðar. „Við töldum alltaf að
víndrýkkja og ofsaakstur, sem margir
unglingar temja sér. væri enn hættu-
legri," segir faðirinn nú. En þessi íþrótt,
sem var frístundagaman bræðra Hugh,
varð yngsta bróðurnum að hreinni á-
stríðu. Níu ára gamall byggði hann sér
einskonar „klettavegg" í gamalli hlöðu
við heimili sitt og æfði þar leikfimi og
kraftæfingar, laS bækur og Zen-speki-
æfingar, til þessaðstyrkjaviljann. Þegar
bræður hans féllust loks á að leyfa
honum að koma með sér, bar hann
sjálfviljugur mest af farangrinum. „Ég
var alltaf burðarkarlinn," segir Hugh,
„bara til þess að fá að vera með." Brátt
var hann farinn að klifra meira en
bræður hans, sóttist eftir æ erfiðari
verkefnum og lagði æ harðar að sér.
Samt hafði Hug fallist hugur þennan
dag er hann vissi sig villtan í Hvítu-
fjöllum. Hann vissi sig aðeins eiga eina
von: Við rætur fjallsins lá vegur í gegn
um skóginn til kofans. Nú var myrkrið
að skella á. Með því að nota handleggina
brjótast þeir Flugh og Jeffrey í gegn um
metersþykkan snjóinn og leita stöðugt
að einhverju leiðarmerki. Leiðin liggur
yfir grunnan læk með ísskán yfir og
þegar ísinn brestur sekkur Hugh niður í
ískalt vatnið upp að knjám. Buxurnar
hans og sokkarnir verða að einum ís-
stokki samstundis og blautir skórnir
verða jafnframt svo harðir að hvert skref
er kvalræði.
Að nokkrum klukkustundum liðnum
koma þeir að kletti sem þeir geta skýlt
sér á bak við. Þeir grafa sig í snjóinn og
þrýsta sér hvor að öðrum til þess að
SUNNUDAGUR 18. SEPTEMBER 198.1
■ Þann 22. janúar 1982 urðu örlagarík-
ar hreytingar í lífi þess unga Hugh Herr.
Hann var þá 17 ára gamall, búsettur í
Pennsylvaníu og hafði ákveðið aö fara í
fjallgöngu með vini sínum, Jeffrey/
Batzer, sem var þrcmur árum eldri.
Lciðin lá í Hvítufjöll í New Hampshirc.
Nóttina áður cn lagt skyldi upp voru
■ Hann skiptir um fætur eftir aðstæðum hverju sinni
17 ára gamall missti Hugh Herr báða fætur
af kali i fjallgöngu. En hann hefur nú tekið til
við sömu iðjn að nýju og gefur öðrum ekki eftir
*
SUNNUDAGUR 18. SEPTEMBER 1983
27
eykst frostið niður í 29 stig. Hugh getur
vart hreyft ískalda fæturna .
Morguninn á eftir vill Jeffrey, sem
aðeins er nokkuð kalinn á fingrum, gera
úrslitatilraunina. Hann ákveður aðskilja
Hugh eftir og reyna að komast úr á
veginn. En líka þetta mistekst. Jeffrey
tapar áttunum og gengur í hringi. Eftir
næstum tvær klukkustundir er hann
kominn til baka. Nú virðist ekkert fyrir
þá að gera nema bíða dauðans.
En nú hafa björgunarflokkar lagt af
stað þeim til hjálpar og brátt hafa þeir
fundið svefnpokana þeirra í kofanum og
telja að þeirra sé að leita við gilið þar
sem þeir fóru niður. Þar hafa leitarmenn
fundið spor sem piltarnir skildu eftir. En
leiðin er hættuleg og einn leitarmanna
hrapar í sprungu og þaðan hefur hann
enn ekki náðst.
Vegna þrýstings frá yfirvöldum, sem
bæði harma dauða mannsins og víta
kæruleysi piltanna, vilja björgunarmenn
hætta leitinni á þriðjudegi. Því er það
aðeins tilviljunin sem verður þeim Hugh
og Jeffrey til bjargar. Starfsmaður eftir-
litsins með fjallasvæðinu, sem ekki var
einu sinni tengdur leitinni, fer að svipast
um eftir piltunum upp á eigin spýtur á
skíðum. Hann finnur þá skammt frá
veginum. Þeir eru sóttir af þyrlu og
fluttir á sjúkrahús.
Hugh man lítt af því sem á eftir fór.
Frostið hefur unnið miklar skemmdir á
vefjum í fótum hans. Allt þar til læknarn-
ir ákveða að taka báða fætur af neðan
við hné, liggur hann í móki af morfíninn-
gjöf. Samt líður hann miklar kvalir.
Eftir þrjá vikur er aðgerðin'
framkvæmd.
Læknunum til mikillar furðu nær
Hugh sér fljótt. Hann hefur ríkan lífs-
vilja og vísar allri örvæntingu á bug.
„Þegar ónýtu vefirnir höfðu verið skorn-
ir burtu, fannst mér loks að allt væri í
lagi,“ segir hann. En svo kemur í ljós
hvaðan hann fær allan þennan hugar-
styrk: Hann ætlar að halda áfram að
klífa fjöll.
Löngu áður en læknarnir hafa leyft
honum að reyna að ganga á gervifótum
æfir hann sig á laun við að ganga. Þegar
þjálfari hans sér ekki til, klöngrast Hugh
niður úr hjólastólnum og reynir að
ganga á stúfunum. Brátt fær hann því til
leiðar komið að hann fær að fara heim
um helgar og þar getur enginn bannað
honum að auka þrek sitt með leikfimiæf-
ingum.
Þegar hann fær gervifætur að langri
þjálfun lokinni biður hann smiðinn að
búa til fyrir sig fleiri gerðir af þeim hluta
sem tengdur er neðan við gerviöklann,
til þess að hann geti sett á sig mjórri
fætur, þegar klifið er í sprungum og
fætur með gripskorum á svo hann geti
farið um svellaðar brekkur.
Á leiðinni í fyrstu fjallgönguna eftir
að hann missti fæturna varð Hugh að
ganga við hækjur. í bröttum brekkum
hefði hann ella misst fótfestuna. Bræður
hans fóru á undan og þegar svo ber undir
kastar hann hækjunum eina tíu metra á
undan sér og skríður svo á eftir þeim.
■ Nú byggist allt á styrk handleggjanna. Við vegginn getur hann þjálfað
krafta í fingrum og armvöðvum.
göngur og gefur öðrum ekki eftir, -
ótrúlegt en satt. Hann segir að þar sem
hann sé nú átta kílóum léttari sé honum
kleift að klífa hærra í einni lotu en
öðrum.
með því að nota handleggina og stúfana.
Nokkrum vikum síðar lærir hann á
reiðhjóli til þess að vera síður upp á vini
sína kominn á leiðinni til fjalla..
Þegar kemur að því að byrjað er að
klifra, stendur Hugh hinum varla að
baki. Með eljunni hefur hann náð miklu
þreki að nýju, - viljinn hefur bætt
honum upp fötlunina. Með sjálfsöryggi
þess manns sem hefur sætt sig við örlög
sín, finnst honum að hann hafi á sinn
hátt nokkuð fram yfir hina.
„Þegar menn eru átta kílóum léttari,
en halda sama styrk í handleggjum eins
og ég,“ segir hann, „þá er hægt að klífa
fimmtán handfestum lengra í; einu,“
segir hann. Um gervifæturna segir hann
hrifinn: „Þeir eru sterkari og það má
beygja þá í horn sem aldrei væri
hægt að koma eðlilegum fæti í.“
Hálfu ári eftir aðgerðina fer Hugh
Herr því í fjallgöngur af hæstu „erfið-
leikagráðu," eins og það heitir á máli
fjallgöngumanna. Hann vill sýna öðrum
fram á að menn geta lifað lífinu, þótt þeir
séu fatlaðir. „Með nýrri tækni þarf fólk
ekki að örvænta, þótt það missi einhvern
lima sinna. Ef menn leggja ekki árar í
bát, eiga þeir kost á að verða betri,
sterkari og skjótari en þeir áður voru. Ef
menn vilja geta þeir sveigt náttúruna
undir vilja sinn.“ (Þýtt -AM)