Tíminn - 09.10.1983, Síða 16

16___________________
leigupennar f útlöndum
SUNNUDAGUR 9. OKTÓBER 1983
ncH á ^ouui, k« nt kloMfaatar ofulega á
I acau act UÍIcfMrc burl
öfðu þá sem betur voru búnir til aksturs (*niAK«-—•
L— VeðurútUthel^rinnar
lfárp +i, au
’joriai f Jf?*’*- Cttí m. Jj*Ni
ÍKíjSiat/Sí!
Einmu
f Variöykkurá
hálkunni.
Mannbroddar
og v
|: Qaddaskóhlifar
| Fásthiáokkur
?5« Póstwndum
fslenska
hræðilegt
tungnmál9
■ Nemendur eru hingað komnir til þess að læra að tala og lesa,
starfa, auk þess er þetta mjög kostnaðar-
samt fyrir ráðuneytið.
Starfsmennirnir eru algjörlega teknir
úr umferð og settir á skólabekk í 6
mánuði. Kennslutímarnir fara síðan eftir
nemendafjölda hverju sinni þannig að
einn nemandi fær 4 tíma með kennara,
tveir fá 5 tíma en hámarksfjöldinn sem
er yfirleitt 6 nemendur fá 6 tíma. Þetta
er fullt dagsverk og vel það því mikil
heimavinna fylgir náminu. Það eru viss
störf í sendiráðinu sem krefjast þess að
viðkomandi hafi málakunnáttu en enn
sem komið er hefur þessi kvöð einungis
verið á starfi stjórmálafulltrúa heima á
Islandi. Hann þarf að geta lesið blöðin,
fylgst með stjórnmálum og öðrum lands-
málum.
Til að byrja með nota ég bók sem er
sú sama og Málaskólinn Mímir hefur
notað „Icelandic in Easy Stages". En
síðan nota ég bækur, sem Háskólinn
heima notar. Það er ekki um svo auðug-
an garð að gresja í kennslubókum í
íslensku.
Þess ber að geta að nemendur F.S.I.
eru ekki hingað komnir til að verða
íslenskukennarar, að geta skrifað mál-
fræðilega rétt endilega. Þetta eru ekki
doktorar í málvísindum, þótt ég hafi að
vísu haft einn nemanda með doktors-
gráðu í þýsku. Öilu fremur eru nemend-
ur hingað komnir til að tala og lesa.
Gaddaskor, skóhlífar
og mannbroddar
Ég reyni eins og mögulega er hægt að
tala alltaf íslensku frá fyrsta degi. Fólk
er vitanlega misjafnlega mikið fyrir að
tjá sig. „Komdu sæll: Komdu sæl; Vertu
sæll; Vertu sæl og Verið þið sæl‘; Ýmiss
konar myndspjöld nota ég til þjálfunar
talmáls. í þessu eins og öðru lærir maður
mest af reynslunni.
Sigrún hefur útbúið ógrynni af
kennslugögnum í gegnum árin. Hún
notast mikið við íslensku dagblöðin og
klippir úr þeim ótrúlegustu hluti. Sér-
staka möppu sá ég hjá henni um allt er
viðkemur stjórnarfari landsins okkar.
Aðra um fjölmiðla og þeirra fylgifiska.
Norræna deildin flokkast með N-Evr-
ópumálum. Allar deildir hafa ákveðinn
yfirmann og sér dr. Argoff um íslensku
og finnsku. íslenska hefur verið kennd
mun skemur en önnur Norðurlandamál
eða síðan ’74 eins og áður er getið.
Þörfin fyrir þjálfun nýrra starfsmanna er
ekki eins knýjandi i sendiráðinu heima
og á hinum Norðurlöndunum. Það er
t.d. ekkert ákveðið með nýtt námskeið
á næstunni eftir að Maher-hjónin eru
farin. En þó er ekki ólíklegt að nýtt
námskeið hefjist í janúar næstkomandi
því yfirmaður flotastöðvrinnar á Ketla-
víkurflugvelli hættir í júlí á næsta ári og
það tekur 6 mánuði að þjálfa nýjan
ntann. Þetta er auðvitað háð því hvort
staðgengill hans fær íslenskuþjálfun eða
ekki.
Captain McVaden núverandi yfirmað-
ur flotastöðvarinnar var fyrsti starfs-
maður Keflavíkurflugvallar sem fékk
íslenskukennslu, að vísu voru hann og
stað þess geturðu borðað sigri hrósandi
án þess að hafa gert nokkra málfræði-
skekkju og fengið meltingartruflanir að
máltíð lokinni."
Nemendur og kennarar norrænu
deilda F.S.I. skemmta sér konunglega
við að hlusta á upplestur Sydel Maher og
ég spyr Peter hvort algengt sé að makar
bandarískra starfsmanna utanríkisþjón-
ustunnar læri mál viðkomandi lands.
U.þ.b. helmingur þeirra telur það nauð-
synlegt, segir hann mér. Maher hjónin
tala bæði ótrúlega góða íslensku eftir
ekki lengri námstíma þótt auðvitað séu
þau nokkuð feimin að tjá sig við ókunn-
uga. Mér leikur því forvitni að vita
hvaða göldrum Sigrún beitir til að ná
fram slíkum árangri hjá nemendum.
Nemendur eru hér ekki
til að Ijúka doktorsprófi
í íslensku.
■ „Það eru ýmsar ástæður sem liggja
til grundvallar þess að fólk lærir íslensku.
Sumum finnst grasið ekki nógu grænt
heima hjá sér og fara til íslands í
ævintýraleit og læra málið eingöngu til
að svala forvitniþorstanum. Aðrir gætu
talið þér trú um að þeir læri málið til þess
að geta lesið íslendingasögurnar á frum-
málinu, en því er erfitt að trúa þegar þeir
sem eitthvað þekkja til mála gera þér
ljóst að það er nær ógjörningur vegna
þess hve torskildar sögurnar eru í þýð-
ingu.“
Við erum stödd á samnorrænni þjóð-
hátíð Norðurlandadeilda Foreign Ser-
vice Institute í Washington sem er skóli
rekinn af bandaríska utanríkisráðuneyt-
inu.
Sú sem les ofangreindan texta er Sydel
Maher en hún ásamt eiginmanni sínum
Peter hafa stundað íslenskunám við
F.S.Í í 6 mánuði.
Peter Maher tók við starfi stjórnmála-
fulltrúa bandaríska sendiráðsins á ís-
landi í ágúst síðastliðinn. Aðalkennari
þeirra hefur verið íslensk kona Sigrún
Tryggvadóttir Rockmaker búsett í Was-
hington. Hefur hún kennt við F.S.Í.
síðan íslenskudeild tók til starfa við
stofnunina eða allar götur síðan 1974.
Á meðan Sydel skemmtir þjóðhátíð-
argestum með upplestri greinar Brendan
Glacken (írsk stútents er stundaði nám
við íslenskudeild H.í.) erbirtist í Iceland
Review 1973 undir fyrirsögninni „The
Awful Icleandic Language" (Hið hræði-
lega íslenska mál) spyr ég Peter spjörun-
íslenska
alerfiðasta málið!
í Ijós kemur í samtali okkar að F.S.I.
sem er til húsa í Rosslynhverfi fyrir
suðvestan Potomac-ána er liðast hægt
meðfram miðborg Washington fer fram
þjálfun starfsmanna fyrir 40 bandarísk
stjóínunarfyrirtæki. Á venjuleguin degi
eru u.þ.b. 900 karl og kvenmenn þarna
í námi í 60 mismunandi greinum. Sam-
tals eru um 17 þús. manns í einhvers
konar námi við stofnunina á ári hverju.
62 erlend mál eru kennd við F.S.Í. í
Washington og aðra skóla á vegum þess
í Yokohama, Taipei og Túnis.
Er ég forvitnaðist um hvers vegna
ísland varð fyrir valinu hjá Maher-hjón-
unum sagðist Peter lengi hafa haft áhuga
fyrir landi og þjóð og þar sem leggja má
fram óskir um þrjá til sex staði varð
ísland einn af valkostunum.
Maher-hjónin ásamt syni hafa áður
dvalið í Guineu-Bissau í Afríku og í
Mið-Asíu. Peter kvaðst orðinn lang-
þreyttur á hitabeltisloftslagi og hlakka til
að komast í svalann á íslandi.
íslenska er ekki fyrsta erlenda málið
sem Peter þarf að læra því vegna fyrri
starfa hefur hann lært portúgölsku og
Urdu, mál innfæddra í Pakistan.
Hvort íslenska væri eins hræðilegt
tungumál og írski stúdentinn teldi svar-
aði Peter að bæði væri málið hrífandi en
um leið það alerfiðasta sem hann hefði
þurft að læra. Minnti sig talsvert á latínu
sem hann hefði þurft að læra í mennta-
skóla.
„Sérðu sjálfan þig í anda inni á
íslenskum veitingastað. Þú ert nýbúinn
að læra íslensku orðin yfir ristað brauð
og kaffi; auk þess að orðið egg þýðir það
sama á báðum málum. Þjónustustúlkan
birtist og þú biður um „Egg“. Ferð
nákvæmlega eftir kennslubókinni og hef-
ur aðaláherslu á fyrsta atkvæði.
„Hve mörg?“ spyr hún.
Nú vandast málið. Hvernig í ósköp-
unum gastu vitað að orðið „egg" þýði
fleira ein eitt? Kaffi? Á svarið að vera
tveir, tvær eða tvö? Þrír, þrjár eða þrjú
sneiðar af ristuðu brauði? Höfundur
kemst að þeirri niðurstöðu að talan 5 er
ekki einungis auðveld í framburði hcldur
breytist hún aldrei. „Má bjóða þér
kaffi?“ spyr þjónustustúlkan. „Já, fimm“
svarar þú ákveðið. „Ristað brauð?“ „Já
takk, fimm!“ Þegar þú loks situr með
fimm kaffibolla, fimm ristaðar brauð-
sneiðar, fimm glös af ávaxtasafa og fimm
harðsoðin egg fyrir framan þig fer ekki
hjá því að þú vekir eftirtekt annarra
viðskiptavina veitingahússins.
En láttu það ekkert á þig fá. Huggaðu
sjálfan þig við, að hefðir þú gert tilraun
til að beygja málfræðilega rétt einn af
öllum réttum á borðinu fyrir framan þig
værirðu kominn með meltingartruflanir
jafnvel áður en þú byrjaðir að borða. {
Fyrst ber þess að geta að þegar fólk
byrjar í bandarísku utanríkisþjónust-
unni fer það í F.S.I. og lærir allt sem er
því viðkomandi að vera í utanríkisþjón-
ustunni segir Sigrún mér. Auk þess fer
það í málanám og síðar í alls konar
endurhæfingarnámskeið sem boðið er
upp á. Tungumálaskólanum er skipt eins
og venjulegum slíkum skóla. Hér er
norræn deild, slavnesk deild o.s.frv.
kona hans aðeins hér í 4 í stað 6 mánuði.
íslenska tilheyrir svokölluðum mið-
flokki samkvæmt reglum um hversu
erfið eða auðveld málin eru. Norður-
landamál og þýska tilheyra auðveldari
flokki. íslenskunám á að standa í 32
vikur en finnska, pólska og rússneska
hins vegar í 44 vikur. Sigrún segir að
enginn hafi fengið 32ja vikna þjálfun.
Yfirleitt liggur mikið á að fá fólkið til
Sigurborg Ragnarsdóttir
skrifar frá
Bandaríkjunum