Tíminn - 01.11.1983, Qupperneq 8

8
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gísli Sigurósson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrifstofustjóri: Ragnar Snorri Magnússon. Afgreiðslustjóri: Siguróur Brynjólfsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V.
Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrímsson.
Umsjónarmaóur Helgar-Tímans: Atli Magnusson. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir,
Bjarghildur Stefánsdóttir, Baldur Kristjánsson, Friðrik Indriðason, Guðmundur Sv .
Hermannsson, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni Kristjánsson,
Jón Ólafsson, Kristín Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (iþróttir), Skafti Jónsson.
Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árni Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Kristín Þorbjarnardóttir, Flosi Kristjánsson, Guðný Jónsdóttir
Ritstjórn skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300. Auglýsingastmi
18300. Kvöldsímar: 86387 og 86306.
Verð í lausasölu 20.00, en 22.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 250.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent hf.
Fagurgali sem þýðir
verðbólgu og
rýrnun þjóðartekna
■ í umræðum þeim, seni fram fóru um stefnuræðu forsætis-
ráðherra á Alþingi, fjallaði Halldór Ásgrímsson, sjávarútvegsráð-
herra, um ábyrðarlausa afstöðu stjórnarandstöðunnar til ráðstaf-
ana ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum. Þetta var þörf áminning.
Sjávarútvegsráðherra bar fyrst saman stöðuna í efnahagsmálum
á s.l. 'vori og nú í byrjun vetrar:
„Hver var staðan þegar ríkisstjórnin tók við völdum? Vegna
langrar sjálfheldu í stjórnmálum og óraunsæis Alþýðu-
bandalagsins í fyrri ríkisstjórn, blasti við stöðvun atvinnuveganna.
Afli haföi dregist saman, verðbólgan geisaði með nieiri eyði
leggingarmætti en nokkru sinni fyrr. 1 þessari stöðu var ekkert
annað aö gera en horfa framan í kaldar staðreyndir og grípa til
þeirra aðgerða, sem illnauðsynlegar voru. Þetta hefur ríkisstjórnin
gert og þar með forðað því, að við lentum út í botnlaust skuldafen
og hringiðu verðbólgu, sem aðcins er kunn í stríðshrjáðum ríkjum
eins og ísrael og vanþróuðum ríkjum herforingjastjórna.
En hvar stöndum viö í dag? Þótt atvinnuvegirnir hvíli enn á
fremur veikum fótum, þá ríkir þar sókn í stað vonleysis. Vissulega
hefur almenningur einnig þurft að færa fórnir. En minnumst þess
að atvinnuleysi hefur verið forðað og framtíðin er bjartari cn áður.
Enn er staða sjávarútvegsins þó mjög erfið. Útgerðin býr við
verulegan taprekstur vcgna aflaleysis og hækkandi kostnaðar.
Fiskvinnslan á við mikla markaðserfiðleika að etja og aukna
birgðasöfnun. Þessir aðilar skilja hins vegar jafnt og allur
almenningur í landinu að eina leiðin til að byggja upp lífskjör
þjóðarinnar er að draga úr gegndarlausri verðbólgu og erlendri
skuldasöfnun. Enginn mælir á móti því að ríkisstjórnin hefur
þegar náð verulegum árangri í að tryggja undirstöður efnahagslífs-
ins og þar með lífskjara til framtíðar."
Síðan vék Halldór Ásgrímsson að ábyrgðarleysi Al þýðubanda-
lagsins:
„Við höfum heyrt hér hvcrt stjórnarandstaðan stefnir. Málflutn-
ingur hennar, sérstaklega Alþýðubandalagsins, er því miður eins
og oft áður í litlu samræmi við raunveruleikann. Þeir segja: við
viljum bæta hag fólksins með stórhækkuðum launum. Þeir segja
í reynd: okkur varðar ekkert um afkomu atvinnuveganna og
mögulega nýtingu auðlindanna. Þeir segja: við viljum auka
fjárveitingar og framlög á vegum liins opinbera. Hvernig pening-
anna er aflað skiptir þá ekki máli. Þeir krefjast eyðslu án tekna.
Meö því að krcfjast framlaga og aukins eyðslufjár án tillits til þess
hvað þjóðfélagið aflar, setja þessir menn í reynd fram kröfur um
stórkostlega erlenda skuldasöfnun. Krafan er því ný íslensk
flotkróna. Slík kröfugerð er að sjálfsögðu gegn hagsmunum
launþega, enda hefur Alþýðubandalagið í reynd aldrei varið kjör
þessa fólks. Þeir hafa látið slagorðin nægja."
Halldór Ásgrímsson vék að fáránlegri fullyrðingu eins af
foringjum Alþýðubandalagsins að gengisfelling væri í undirbún-
ingi, og sagði:
„Ég fullvissa ykkur um að sá undirbúningur á sér ekki stað hjá
ríkisstjórninni. Stjórnin telur að forsenda stöðugs efnahagslífs sé
stöðugt gengi. Þessi undirbúningur á sér hins vegar stað hjá
stjórnarandstöðunni, sem krefst þess að ráðstafað verði peningum
sem ekki eru til. Við verðum öll að sýna þá staðfestu að standast
slík innantóm gylliboð. Við skulum ekki láta blekkjast af
fagurgala stjórnarandstöðunnar, sem þýðir í reynd verðbólgu og
rýrnun þjóðartekna. Við skulum frekar láta raunsætt mat ráða
viðhorfum okkar og stefna jafnt og þétt að auknum þjóðartekjum.
Þaö eitt getur bætt hag okkar sem heildar og tryggt félagslegan
jöfnuð."
Þetta er skynsamlega mælt og vafalaust munu launþegar
almennt átta sig á réttmæti þessara orða. Launafólk vill ekki láta
Alþýðubandalagið kalla yfir sig á ný óðaverðbólgu, sem hlyti að
verða fyrsta skrefið í átt til fjöldaatvinnuleysis í landinu. -ESJ
ÍnÉni ÞRIÐJUDAGUR 1. NÓVEMBER 1983
Umdeilt
nýmæli
■ Sérfræði margs konar er
í nútímaþjóðfélagi og ótelj-
andi eru þær starfsstéttir sem
þurfa að afla sér réttinda til
að fá leyti til að vinna tiltekin
störf. Mikilvægar atvinnu-
greinar eru þó undanþegnar
og er landbúnaðurinn þar
áreiðanlega mikilvægastur.
Samtök bænda hafa nú
bryddað upp á því nýmæli,
að menn verði að geta lagt
fram sönnun um hæfni og
kunnáttu til að mega reka
búskap. Skoðanir eru skiptar
um þetta. Matthías Eggerts-
son ritstjóri Freys gerir þetta
mál að um talsefni í forystu-
grein síðasta tölublaðs:
„Meðal mála sem nýliðinn
aðalfundur Stéttarsambands
bænda fjallaði um voru drög
að frumvarpi til laga um at-
vinnuréttindi í landbúnaði.
Aðalfundur Stéttarsamb-
andsins árið 1981 fól stjórn
sambandsins að vinna að
stefnumótum i þessum efn-
um í samvinnu við Búnaðar-
félag íslands. í framhaldi af
því voru á aðalfundi Stéttar-
sambandsins árið 1982 lagðar
fram tiUögur um starfsrétt-
indi í landbúnaði. Fundurinn
samþykkti þær lítið breyttar
og fól stjórn sambandsins að
leita eftir samstarfi.við íand-
búnaðarráðuneytið og Bún-
aðarfélag íslands um samn-
ingu frumvarps að lögum um
atvinnuréttindi í landbúnaði.
í samræmi við það var
komið á fót starfshópi til að
annast það verk og sátu í
honum Sveinbjörn Dagfinns-
son fyrir landbúnaðarráðu-
neytið, Steinþór Gestsson
fyrir Búnaðarfélag íslands og
Hákon Sigurgrímsson fyrir
Stéttarsamband bænda og
var hann formaður starfs-
hópsins. Áðurnefnd drög að
frumvarpi sem nýliðinn aðal-
fundur Stéttarsambandsins
fjallaði um var verk þessa
starfshóps, og voru þau í
heild birt í síðasta tölublaði
Freys ásamt greinargerð og
athugasemdum um einstakar
greinar. Afgreiðsla aðalfund-
arins er einnig birt í sama
blaði og er þar lýst samþykki
við frumvarpsdrögin í megin-
atriðum, en tillögur gerðar
um minniháttar orðalags-
breytingar. Jafnframt fól
fundurinn stjórn sambands-
ins að senda öllum búnaðar-
félögum og búnaðarsam-
böndum frumvarpið með
beiðni um að það verði ítar-
lega kynnt á félagsfundum og
afgreitt á aðalfundum búnað-
arsambandanna 1984.
Af framangreindu er Ijóst
að vandað hefur verið eftir
föngum að undirbúningi
þessa máls og þess gætt að
hafa bændur með í ráðum.
Af tveimur ástæðum er mikið
í húfi að hér sé vandað til
verka. í fyrsta lagi er hér um
grundvallarbreytingu að
ræða, en hingað til hafa engar
kröfur verið gerðar til reynslu
manna né fagþekkingar til að
framleiða búvörur til sölu.
Afleiðing þess er að ýmsir
leggja út í búskap með
drauma um sveitasælu og
rómantík að helsta vegar-
nesti.
I öðru lagi eru tvenn sjón-
armið uppi meðal bænda í
þessum efnum og komu þau
hvoru tveggja vel fram í
umræðum á nýliðnum aðal-
fundi. Annars vegar eru það
sjónarmið þeirra sem benda
á að eðlilegt sé að bændur
fylgi öðrum starfsstéttum og
krefjist þess að þeir sem
1 hyggjast stunda búrekstur
afli sér til þess fagmenntunar,
em fjölmargar starfsstéttir þar
sem ætla má að minni verk-
kunnáttu þurfi en við búskap,
hafa sett sér slíkar reglur.
Hins vegar er sjónarmið
þeirra sem búa á þeim
stöðum á Iandinu þar sem
búseta er á undanhaldi. Það
er yfirlýstur vilji samtaka
bænda sem og flestra ef ekki
allra stjórnmálaflokka hér á
landi að búseturöskun eigi
sér ekki stað hér á landi.
Margoft hefur verið bent á
að byggð á þeim stöðum þar
sem búseta er á undanhaldi
stendur og fellur með því
fólki sem þar er fyrir. Á
slíkum stöðum er búskapur
einnig oft eða minna leyti
fólginn í að nýta hlunnindi en
kennsla í þeim greinum er
takmörkuð í venjulegu bú-
fræðinámi. Eðlilegt er því að
tekið sé tillit til slíkra að-
stæðna þegar reglur eru sett-
ar um menntunarkröfur til
búskapar.
Það hefur einnig verið gert
á þann hátt að þeir sem
starfað hafa við búrekstur
frá æsku þurfi aðeins að ljúka
þriggja mánaða námskeiði
frá búnaðarskóla til að hafa
fullgild atvinnuréttindi.
Hugsunin á bak við það
ákvæði eru þær aðstæður sem
hér að framan er lýst. Eftir
að nær allir unglingar eru
farnir að Ijúka grunnskóla-
prófi ætti hér ekki að vera um
kröfur að ræða sem fæla
neinn frá því að afla sér
atvinnuréttinda í landbún-
aði.
Enn er nokkuð í land að
lög um atvinnuréttindi verði
afgreidd frá Alþingi. Ef svo
heldur fram sem horfir er
þess að vænta að þau lög
verði bændastéttinni og þjóð-
inni til farsældar."
Tandri skrifar
Maðurinn með pennann
■ Var ekki Reykjavíkurskáldið Tómas Guðmundsson ein-
hvcrn tíma að yrkja um, að hjörtum mannanna svipaði saman
í Súdan og Grímsnesinu? Þetta kann svo sem rétt að vera, en
hitt er líka víst, að hjörtu manna eru misstór. Til dæmis er
einn ágætasti sonur Reykjavíkur, Albert Guðmundsson
fjármálaráðherra, með mjög stórt hjarta. Og gott. En hann er
meira. Hann er kjarkmaður. Það sannaðist enn einn ganginn
núna um daginn, þegar hann sagði, að nú yrðu menn að sýna
dug, djörfung og hug - og lagði til, að skuldir útgerðarinnar
yrðu felldar niður með einu pennastriki eins og hann komst
að orði.
Síöan hafa alls konar menn, ábyggilega flestir hjartasmáir,
verið að hnýta í Albert. Tandra finnst því tími til kominn, að
einhver rísi upp og verji Albert og geri mönnum Ijóst, hversu
snjöll þessi hugmynd hans um pennastrikið er. Og eins og
Alberts var von og vísa er þessi hugmynd lika einföld. Snilld
er alltaf einföld. Við almúgamennirnir skiljum pennastrikið
jafnvel og við botnum litið í alls kyns flækjum sem hjartsmáir
og kjarklausir pólitíkusar eru að klekja til þess eins að rugla
okkur í ríminu.
Albcrt hefur réttilega bent á, að sum útgerðarfyrirtækjanna
eru svo skuldum vafín, að vonlaust er með öllu, að þau geti
nokkurn tíma borgað. Og við spyrjum - af hverju að láta
þessi fyrirtæki fara á hausinn, úr því hægt er að nota pennann
hans Alberts?
Og hafa menn hugleitt hvað þessi aðferð býður upp á af
möguleikum? Það er ekki nóg með, að þessi fyrirtæki skuldi
sum mikið. Sum þeirra munu aldrei skila ágóða, af því að
eigendurnir eru skussar, sem ekki kunna að reka fyrirtæki,
eða þurfa að taka út úr rekstrinum til þess að geta fætt og klætt
sig og sína. Þarna væri líka hægt að nota penna. Má til dæmis
ekki hugsa sér, að hægt væri - að vísu þyrfti fíeiri pennastrik
en eitt - að skapa þessum fyrirtækjum myndarlegar bankainni
stæður með pennanum hans Alberts?
Fjöldi manns hefur líka komið að máli við Tandra og haft
orð á því, að Albert ætti að taka einkaleyfi á þessari hugmynd.
Sjá menn ekki fyrir sér möguleikana hér heima og erlendis?
Hvernig væri, til dæmis, að Jóhannes Nordal fengi pennann
hans Alberts lánaðan, næst þegar hann fer til Washington að
slá lán handa okkur í Alþjóðabankanum? Þá gæti hann bara
setið í svítunni sinni á Four Season’s Hotel í Washington og
slegið pennastriki yfír allar gömlu skuldirnar, áður en hann
skrifar upp á nýjar. Hann gæti jafnvel strikað yfír hótelreikn-
inginn?
Og svo eitt í restina: Er það ekki rétt munað, Albert, að þú
og aðrir sjálfstæðisframbjóðendur hafí lofað okkur því fyrir
síðustu alþingiskosningar að slá pennastriki yfír tekjuskattinn ?
Er það ekki örugglega rétt munað? Upp með pennann, Albcrt!
Tandri