Tíminn - 09.11.1983, Blaðsíða 8

8
MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1983
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gísli Sigurósson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason.
Skrifstofustjóri: Ragnar Snorri Magnússon. Afgreióslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elfas Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúl: Oddur V.
Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrímsson.
Umsjónarmaöur Helgar-Tímans: Atli Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir,
Bjarghildur Stefánsdóttir, Baldur Kristjánsson, Friðrik Indriðason, Guðmundur Sv .
Hermannsson, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni Kristjánsson,
Jón Ólafsson, Kristín Leifsdóttir, Samúei Örn Erlingsson (iþróttir), Skafti Jónsson.
Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árni Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Kristin Þorbjarnardóttir, Flosi Kristjánsson, Guðný Jónsdóttir
Ritstjórn skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300. Auglýsingasími
18300. Kvöldsímar: 86387 og 86306.
Verð i lausasölu 20.00, en 22.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 250.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaöaprent hf.
Árangur kaup-
bindingarinnar
■ Það liggur Ijóst fyrir, að kaupbindingin, sem ákveðin var
til átta mánaða í bráðabirgðalögunum um efnahagsmál,
hefur borið mikinn árangur í baráttunni við verðbólguna.
Verðbólgan var komin í 130%, þegar lögin voru sett, en
stefndi í 170-180% á skömmum tíma, ef ekkert hefði verið
aðhafzt. Hér myndi nú ríkjandi stórkostlegt atvinnuleysi, ef
þannig hefði haldið áfram.
Nú er verðbólgan komin niður í '30-40%. Þetta er
óneitanlega mikill árangur.
Óumdeilanlegt er, að þessi árangur hefur náðst fyrst og
fremst vegna þess, að vinnufriður hefur haldizt í landinu.
Útilokað er, að slíkur árangur hefði náðst, ef allt hefði logað
í vinnudeilum á þessum tíma.
Veruleg hætta er á, að einhverjum þeirra hópa, sem áttu í
vinnudeilunum, hefði tekizt að brjótast út úr og fá fram
kauphækkun, sem síðan hefði færzt út yfir alla línuna.
Þessu hefur kaupbindingin afstýrt. Þess vegna hefur
framangreindur árangur náðst.
Þessi árangur hefur náðst á sex mánaða tímabili. Eftir eru
nú rúmir tveir mánuðir af kaupbindingartímanum.
Samkvæmt bráðabirgðalögunum eiga samningar milli aðila
vinnumarkaðarins að gilda frá 1. febrúar. Tímann þangað til
þurfa þessir aðilar að nota til að ná samkomulagi um nýja
kjarasamninga. Bráðabirgðalögin leggja ekki neinn stein í
götu þess, að þessar viðræður geti hafizt strax og að hægt
verði að ganga frá'nýjum samningum með þeirri einu
undantekningu, að þeir taki ekki gildi fyrr en 1. febrúar.
Þrátt fyrir það, að launþegasamtökin hafa þannig fullan
samingsrétt til að undirbúa og ganga frá slíkum samningum,
segjast þau ekkert vilja semj'a fyrr en umrætt bindingarákvæði
hafi verið fellt úr gildi. Tíminn tvo næstu mánuði verði því
ekki notaður til samningsgerðar og aðilar vinnumarkaðarins
standa þannig uppi samningslausir, þegar 1. febrúar rennur
upp.
Forsætisráðherra hefur fyrir nokkru lýst yfir því, að
ríkisstjórnin sé til viðræðu um að endurskoða kaupbind-
ingarákvæðið, ef það verði gert á þann hátt að náð verði því
markmiði ríkisstjórnarinnar, að verðbólgan verði um 30% í
janúarlok.
Fulltrúar launþega höfnuðu að ræða þetta tilboð forsætis
ráðherra á samráðsfundinum á dögunum. í stað þess gengu
þeir út og fengu birtar af sér myndir í Þjóðviljanum.
Væntanlega verrður ekki undan því skorazt að ræða þetta
tilboð forsætisráðherra í þeirri þingnefnd, sem hefur bráða-
birgðalögin til meðferðar.
Ef niðurstaðan yrði sú, að breyta þessu ákvæði, myndi það
byggjast á tvennu.
I fyrsta lagi á því, að á þeim sex mánuðum, sem
kaupbindingin hefur gilt, hefur náðst meiri árangur í
baráttunni við verðbólguná en menn gerðu sér vonir um
upphaflega og þess vegna væri hægt að stytta kaupbindingar-
tímann.
I öðru lagi yrði ekki gerðar tilraunir til þess með
kaupdeilum og verkföllum að eyðileggja fyrir 1. febrúar þann
árangur, sem náðst hefur af kaupbindingunni.
Eins og ástand efnahagsmálanna er nú, er heldur ólíklegt
að til slíks komi næstu tvo mánuðina. Þá væri þeim árangri
náð, sem stefnt var að með átta mánaða kaupbindingunni.
Þess vegna er líklegt, að tilboð forsætisráðherra verði vel
íhugað ef það gæti greitt fyrir því að viðræður aðila
vinnumarkaðarins hefjist.
Þ.Þ.
skrifad og skrafað
Ævintýralegur
vettvangur
■ „Landsfundir Sjálf-
stæðisflokksins eru ævintýra-.
legasti vettvangur íslenskra 1
stjórnmála", skrifar Björn
Bjarnason í upphafinni frá-
sögn af landsfundinum í
Morgunblaðið. Svo mikill
ævintýrabragur var á fundar-
mönnum, að í fagnaðarvímu
í fundarlok höfðu menn á
orði að fylgja ætti sigrinum
eftir með því að efna sem
fyrst til alþingiskosninga, og
fengi Sjálfstæðisflokkurinn
þá hreinan meirihluta. Glæsi-
legur sigur Þorsteins Pálsson-
ar í formannskjörinu villti
svo um fyrir landsfundarfull-
trúum að þeim fannst sjálf-
gefið að flokkur allra stétta
og allra byggða og hinn nýi
formaður hans nyti svipaðrar
hylli meðal allra landsins
barna og meðal þess einvala-
Liðs íhaldsins, sem landsfund-
inn sat. Ekki er nema von
að þetta sé kallaður-ævintýra-
legur vettvangur.
Eðlilegt ér að fylgst hafi
verið með formannskjöri
Sjálfstæðisflokksins með
miklum áhuga. Það bar að
með öðrum hætti en venja er
til í íslenskum stjórnmálum,
og með kjöri Þorsteins hafa
ekki einasta orðið kynslóða-
skipti heldur eru gamlar
hefðir lagðar á hilluna og
nýjar baráttuaðferðir upp
teknar. Sjálfstæðisflokkurinn
er svo öflugt stjórnmálaafl að
öllum Islendingum kemurvið
hver velst þar til forystu,
hvort sem þeir fy.lgja flokkn-
um að málum eða ekki, og á
þetta reyndár við um aðra
flokka einnig þótt smærri
séu.
Yfirleitt héfur kjöri Þor-
steins verið vel tekið af and-
stæöingum SJálfstæðisflokks-
ins, og látið er í veðri vaka að
mikil eining sé um nýja for-
manninn meðal flokks-
manna. En framtíðin verður
að skera úr um hvernig til
hefur tekist og hversu leiði-
tamur þingflokkurinn, með
ráðherrana' sex verður þegar
til kastanna kemur ef skerst í
odda með þeim og hinum
unga formanni.
Um helgina skrifaði Ellert
Schram um formannskjörið í
DV og stóð kosningabaráttan
þá enn yfir miili þremenning-
anna sem eftir vegtyllunni
sóttust, eitthvað á þá leið að
sýnt væri að Sjálfstæðisflokk-
urinn fengi nýjan formann
á landsfundinum, en lét í ljós
efasemdir um að flokkurinn
hreppti einnig nýjan foringja.
Þetta mun tíminn og rás við-
burða leiða í Ijós.
Sem fyrr er sagt skiptir það
alla landsmenn máli hvernig
til tekst með forystu stærsta
stjórnmálaflokksins og því
ástæða til að óska formannin-
um unga farsældar í viða-
miklu og vandasömu starfi.
Eftir helgina fjalla öll blöð-
in um formannskjörið í for-
ystugreinum og verður hér
gripið ofan í ummæli þeirra
um Þorstein Pálsson.
Tíminn segir m.a.:
„Þótt Þorsteinn Pálsson
hafi ekki verið í fararbroddi
í stjórnmálabaráttunni fram
að þessu, og sé því að ýmsu
leyti óskrifað blað, þá hefur
hann með störfum sínum á
öðrum vettvangi sýnt ýmsa
þá hæfileika, sem nú hafa lyft
honum upp í æðstu valda-
stöðu innan Sjálfstæðis-
flokksins. Bæði sem ritstjóri
á Vísi og ekki síður sem
framkvæmdastjóri Vinnu-
veitendasambands Islands
sýndi hann einurð og festu,
en jafnframt sanngirni og
drengskap. sem varð til þess,
að hann ávann sér traust
jafnt samherja sem andstæð-
inga. Þetta eru allt eiginleik-
ar, sem mikið mun reyna á
hjá Þorsteini nú, eftir að
hann hefur tekið við forystu
Sjálfstæðisflokksins - bæði í
starfi innan flokksins og út á
við í samstarfi við forystu-
menn annarra flokka og ým-
issa hagsmunaaðila í þjóðfé-
laginu. Reynslan ein mun
sýna, hvernig hann veldur
því hlutverki, en full ástæða
er til að láta í Ijósi þá ósk, að
hann muni beita hæfileikum
sínum og áhrifum til góðra
verka fyrir land og þjóð.“
Þjóðviljinn skrifar um hið
miskunnarlausa íhald og seg-
ir m.a.:
„Það varð hinsvegar bert í
fyrstu orðum nýkjörins
formanns, að hann hyggst
taka sæti í ríkisstjórn þegar
honum hentar, en ekki eftir
geðþótta öldungaveldisins í
flokknum. Þar með sló for-
maðurinn þegar í upphafi á
fingur forvera síns, sem hafði
lýst yfir að hann teldi eðlilegt
að ráðherrar Sjálfstæðis-
flokksins í núverandi ríkis-
stjórn sætu sem fastast allan
tíma hennar. Og þrátt fyrir
yfirborðseiningu er síður en
svo að búið sé að uppræta
illvígar persónulegar deilur
og hagsmunaágreining í
Sjálfstæðisflokki.
Hið miskunnarlausa íhald.
Það er eftirskrift landsfundar
Sjálfstæðisflokksins. Hið
miskunnarlausa íhald hefur
fundið sér glæsilegan blaða-
fulltrúa í Þorsteini Pálssyni,
sem þó hefur alla burði til
þess að vaxa með tímanum í
föt forvera sinna. Og í öllum
forystustörfum Sjálfstæðis-
flokksins sitja nú trúir mála-
liðar atvinnurekendavaldsins
í landinu. Hin mannlegu
sjónarmið eru víkjandi þáttur
í fari Sjálfstæðisflokksins."
Alþýðublaðið:
„Þorsteinn Pálsson er
mörgum góðum kostum
gæddur og Alþýðublaðið
óskar honum til hamingju
með hið nýja embætti. Það
breytir þó ekki hinu, að til-
koma Þorsteins Pálssonar í
stól formanns Sjálfstæðis-
flokksins styrkir þau öfl í
sessi, sem berjast fyrir því
innan Sjálfstæðisflokksins,
að flokkurinn tileinki sér í
auknum mæli stefnumið og
vinnubrögð íhaldsflokka í
Evrópu, s.s. eins og aðferðir
breska íhaldsflokksins.
Frjálshyggjupostularnir í
Sjálfstæðisflokknum studdu
Þorstein Pálsson með ráðum
og dáð. Þeir vilja harkalegan
niðurskurð á félagslegri þjón-
ustu og brjóta niður al-
mannatryggingakerfið í land-
inu. Þeir boða hreina og
ómengaða hægri stefnu. Ef
Þorsteinn Pálsson kemur til
með að endurspégla þessi
viðhorf helstu stuðnings-
manna sinna sem formaður
Sjálfstæðisflokksins, þá verð-
ur Sjálfstæðisflokkurinn ekki
lengur hinn „breiði, frjáls-
lyndi og víðsýni" flokkur sem
foringjar hans fram að þessu
hafa viljað stuðla að - með
mismiklum árangri þó.“
Og Morgunblaðið:
„Frá því þessi orð voru
skrifuð hefur frami Þorsteins
Pálssonar innan Sjlafstæðis-
flokksins orðið mikill á
skömmum tíma. Hann hefur
nú með góðum og afdráttar-
lausum stuðningi axlað mikla
ábyrgð. Hann ávann sér
traust og trúnað samstarfs-
manna og viðmælenda á vett-
vangi kjaramála. Undir for-
ystu Þorsteins hafa sjálf-
stæðismenn sameinast í
Suðurlandskjördæmi og leyst
á farsælan hátt úr ágreiningi.
í báðum tilvikum hefur Þor-
steinn Pálsson sýnt að hann
hefur hæfileika sem formað-
ur Sjálfstæðisflokksins þarf
að vera búinn, að vera fastur
fyrir en um leið mannasættir.
Tandri skrifar
Dýr baðhús í Ölf usborgum
■ Halldór Björnsson, stjórnarformaður Ölfusborga, hiýtur
að vera maður gefinn fyrir þrífnað. Magnús Gíslason,
formaður Vcrslunarmannafélags Suðumesja, sagði í DV ekki
alls fyrir löngu að Halldór hefði látið hefja framkvæmdir við
baðhús eitt voldugt í Ölfusborgum - þrátt fyrir að aðalfundur
hefði fellt tillögur þar að lútandi. Ef marka má vini vora hjá
DV þá er nú búið að framkvæma fyrír 2,5 milljónir, en
upphaflegur kostnaður var áætlaður um 700 þúsund. Það
hlýtur að vera gott að baða sig í húsinu hans Halldórs, sem er
talandi dæmi um þá óráðsíu sem á sér stað innan verkalýðs-
hreyfingarinnar þegar kommar eiga í hlut. í gegnum tíðina
hafa- alþýðubandalagsmenn hreiðrað um sig í verkalýðs-
hreyfingunni og það er mál manna að þeir hafi ráðskast með
sjóði hennar rétt eins og þeir væro kosningasjóðir Alþýð-
ubandalagsins.
Raunar hafa menn oft spurt sig þeirrar spurningar hvort
Alþýðubandalagið væri fjármagnað í gegnum sjóði verkafólks
og svo mikið er vist að fáir auglýsa betur og meir í
Þjóðviljanum á 1. maí en verkalýðsfélögin - þó svo að
minnihluti þeirra sem í félögunum eru styðji kommúnistana í
Alþýuðubandalaginu.
Auðvitað var það alveg rétt hjá Verslunarmannafélagi
Suðurnesja að neita að greiða 57.000 á hús í eigu VS vegna
baðhallar Halldórs - fyrr en hann væri búinn að útskýra af
hverju baðhöllinn reis þrátt fyrir andstöðu aðalfundar. Hitt er
svo aftur annað mál að Halldór er ekki sérstaklega fús á að
halda aðalfund, en það má lesa út úr orðum hans i viðtali sem
DV átti við hann um þessi mál. Aðalfundurinn hafði ekki
veríð dagsettur sl. föstudag og sjálfsagt ætlar Halldór að vera
í sturtu yfir helgina á meðan hann hugsar sitt ráð.
Verkafólk hvar sem er á landinu ætti nú að láta til skarar
skríða gegn þeim kommúnistum sem sitja í valdastólum verkalýðs-
hreyfingarinnar, aðeins vegna þess að meirihluti félagsmanna
mætir ekki á fundi. Yfirleitt ero þessir menn kosnir með
atkvæðum lítils hluta félagsmanna og þeir gæta þess vandlega
að smala sínu fólki saman þegar dregur að kosningum. Þrátt
fyrir stórorðar yfirlýsingar helstu verkalýðsforingja landsins,
um að fátt vildu þeir frekar en að fá fólk á fundi, á sér
ekki stoð í raunveruleikanum.
Þeir vita mæta vel að ef upp kæmi almennur áhugi á störfum
verkalýðsfélaga þýddi það að alþýðubandalagsmenn í valda-
stólum yrðu látnir fjúka. Þeir vita það líka að þá yrðu ekki
reistar neinar baðhallir án þess að talað væri við félagsmenn
og að þeir samþýkktu framkvæmdirnar. Tandrí er þess fullviss
að það líður ekki á löngu áður en fólk fer að forvitnast um
fjármál verkalýðshreyfingarinnar og fróðlegt væri að fá að vita
hve mikið hin einstöku félög greiddu Þjóðviljanum fyrír 1.
maí kveðjurnar á þessu ári. Talið er að breski verkamanna-
flokkurinn muni tapa mestum hluta sinna tekna ef ný lög um
verkalýðsfélög ná fram að ganga á breska þinginu. Á sama
hátt má búast við að mesti vindurinn færi úr Alþýðubandalag-
inu og Þjóðviljanum ef tækist að skrúfa fyrir þá peningakrana
sem þessir aðilar hafa geirneglt á verkalýðshreyfinguna. Því
fyrr sem hinn ahnenni félagsmaður í verkalýðshreyfingunni
tekur á honum stóra sínum og neytir atkvæðisréttar síns - því
betra. -Tandri