Tíminn - 06.01.1984, Blaðsíða 8

8
FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1984
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gísli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrifstofustjóri: Ragnar Snorri Magnússon. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V.
Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrímsson.
Umsjónarmaður Helgar-Tímans: Atli Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir,
Bjarghildur Stefánsdóttir, Baldur Kristjánsson, Friðrik Indriðason, Guðmundur Sv .
Hermannsson, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni Kristjánsson,
Jón Ólafsson, Kristín Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (íþróttir), Skafti Jónsson.
Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árnl Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Kristín Þorbjarnardóttir, Flosi Kristjánsson, Guðný Jónsdóttir
Rltstjórn skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavik. Sími: 86300. Auglýsingasími
18300. Kvöldsimar: 86387 og 86306.
Verð í lausasölu 20.00, en 22.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 250.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent hf.
Engin þjóð má
gleyma fortíð sinni
■ Þannig fórust forseta íslands, Vigdísi Finnbogadóttur,
orð í ávarpi sínu til þjóðarinnar á nýársdag, og forsetinn sagði
síðan:
„Af fortíðinni má draga mikinn lærdóm til aukinnar visku
og allar þjóðir eru hverju sinni niðurstaða þess sem á undan
er gengið í sögu þeirra.
Það er mikið ævintýri hvernig íslensk þjóð hefur vaxið og
dafnað á fjórum áratugum. Þégar lýðveldið var stofnað voru
íslendingar rétt 126 þúsund en eru nú rúmlega 238 þúsund.
Þeim hefur fjölgað um 112 þúsund manns, sem ganga jafnt
og þétt til liðs við að reka þþjóðarbúið eftir því sem tíminn
rennur sitt skeið. Og fjölgar enn til farsældar. Á fjörutíu
árum höfum við orðið vitni að vaxandi hagsæld og velmegun,
stórir byggðakjarnar hafa risið um allt land, virkjanir og
verksmiðjur hafa verið reistar, húsakostur og tæknivæðing í
sveitum er tii þeirrar fyrirmyndar að athygli vekur. Við
höfum eignast flota og fiskiver, iðnaður hefur blómgast.
Síðast en ekki síst ber að minnast þess sem hefur áunnist við
að græða sjálft landið.
Aldrei megum við tapa sýn af því mikilvæga samstarfi
þegnanna í vantrú á að hvergi sé neitt jákvætt í sjónmáli.
Okkur ber alla tíð að nota hvert eitt aukahandarvik til að hlú
að þessu gjöfula landi. Allt sem gróðursett er og gert af
bjartsýni og trú á landið kemur til góða þegar fram líða
stundir.
Öll þau ár sem upplýstur hugur og gjörv hönd hafa starfað
saman í þessu landi höfum við lagst á eitt um að gera landið
byggilegra og líf fólksins sem í því býr svo viðunanlegt sem
raun ber vitni. Þrekvirki okkar hefur verið að gera hér allt úr
garði sem hér byggju milljónir en ekki 240 þúsund manns er
standa hér undir sjálfstæðum þjóðarbúskap. Við eigum allt,
íslendingar, sem velmegunarþjóðir erlendis hafa skapað sér
- ef ekki nokkuð meira. Fámenni okkar gerir það að við
þekkjum svo til öll hvert til annars, vitum um ættir hver
annars og vitum um kjör nágrannans. Kjör okkar allra sem
heildar er okkur sameiginlegt hagsmunamál. Við búum við
þau gæði umfram flestar þjóðir, að samstaða okkar er slík,
að á íslandi fær helst enginn að deyja einn, né heldur að
fæðast til þjóðfélagsins aleinn og umkomulaus. Við erum
stundum ósköp gleymin á þennan munað, sem þó gerir okkur
að þeirri þjóð sem við erum á líðandi stundu.
Til þessa nýja árs göngum við nú fram með eigum okkar
og menningu í handraðanum. Með íslenska menningu okkar
í veganesti ásamt nokkrum veraldarauði, leggjum við á nýjan
bratta. Við érum í þessu landi sérhver einstaklingur arftaki
alls þess sem unnið hefur verið til að skapa þjóðarheild.
Við eldri höfum lagt þar hönd á plóg, þeir sem yngri eru
grípi handtakið og rétti það að nýjum þjóðfélagsþegnum.
Þetta handtak er ávallt gefið með trú á framtíðina. Annars
væri það ekki til.“
Róið íslendingar
Forseti Islands sagði ennfremur í nýársávarpi sínu:
„Róið Islendingar - nú er lag - “ sagði Jón Sigurðsson, þegar
hann sendi löndum sínum boð fyrir hundrað árum um að vel
mætti í þeim heyrast í þeirra eigin sjálfstæðisbaráttu. Flonum
og þeim sem hann blés þá anda í brjost eigum við að þakka
hver við erum.
Róið nú íslendingar til að halda giftu okkar í samstöðu þótt
gefi á bátinn. Róið nú ennfremur í samfélagi þjóða til að mál
okkar heyrist um víða veröld til austurs sem til vesturs.
Boðskapur okkar til heimsins hlýtur að vera friðarboðskapur.
Við íslendingar erum stolt þjóð. Við vitum að við ráðum
okkur sjálf, og fáum ráðið við okkar mál, ef við fáum aðeins
að ganga til leiks í samfélagi þjóðanna með tryggingu fyrir
heimsfriði. Þá verður okkar lífið enn betra þegar fram líða
stundir á eylandi okkar norður í höfum, sem okkur hefur
tekist að virkja til að hýsa betra mannlíf en nokkru sinni áður
hefur þekkst í þessu landi.“ Þ.Þ.
skrifad og skrafað
Vardar engan um
stjórnar-
andstöðuna?
■ Um áramótin líta menn
yfir farinn veg og reyna að
skyggnast fram í framtíðina.
Magnús Bjarnfreðsson leit
yfir sviðið í íslenskum stjórn-
málum um áramót í vikulegri
DV grein sinni. Stjórnarsam-
starfið virðist traust, en verk-
efnin eru mikil og ekki óeðli-
legt að átök kunni að verða
um einhver atriði, en undir
styrkri forystu á að vera hægt
að mæta erfiðleikum og vinna
bug á þeim.
Greinarhöfundur fer
nokkrúm orðum um stjórn-
arflokkána og telur að ný
forysta í Sjálfstæðisflokknum
eigi eftir að sýna hvað í henni
býr og komi ekki í Ijós fyrr en
síðar hvort eining næst innan
flokksjns eftir þær stymping-
ar sem þar hafa verið síðustu
árin.
Framsóknarflokkurinn
nýtur styrkrar forystu en
Magnús telur að bág staða
hans í þéttbýlinú, höfuðborg-
inni og nágrenni, kunni að
verða honum fjötur um fót er
fram í sækir ef flokknum
tekst ekki að ná góðri fótfestu
meðal þess helmings þjóðar-
innar sem byggir þéttbýlis-
kjördæmin tvö.
En það cr svipleysi stjórn-
arandstöðunnar sem vekur
hvað mesta undrun. Þar kem-
ur ekkert frani ncma nei-
kvætt japl og hún lætur sig
staðreyndir efnahagslífsins
engu skipta en einbeitir sér
að sérþörfum.
Magnús skrifar:
„Það er kannski talandi
tákn um stjórnarandstöðuna
að í einu besta áramóta-
skaupi sem sjónvarpið hefur
sýnt frá upphafi var henni
ekki lagt eitt einasta orð í
munn. Engan virtist neitt
varða um orð hennar eða,
gerðir á þessu síðasta kvöldi
ársins. Sannast mála er líka
að staða hennar er ákaflega
veik hvað sem líður málefn-
um og skoðunum.
Alþýðubandalagið er lang-
sterkasta afl stjórnarand-
stöðunnar. Samt held ég að
þar séu býsna erfiðir tímar.
Innan flokksins togast margt
á. Ég er ekki frá því að
hugmyndafræðin sjálf eigi í
vök að verjast. Á meðan
flokkurinn var langa hríð
utan stjórnar safnaði hann að
sér öllum óánægjuhópum
þjóðfélagsins. Sósíalskri hug-
myndafræði var veifað fram-
an í þá og sagt að alit yrði í
lagi aðeins ef flokkurinn
fengi valdaaðstöðu. Svo fékk
hann hana ogþá dugði bara
ekki hugmyndafræðin. Ýmis
kapítalísk sjónarmið skutu
upp kollinum í gerðum
flokksins, óánægjuhóparnir
urðu óánægðir áfram og
leituðu jafnvel annað. Ör-,
væntingafull tilraun var gerð
á síðasta landsfundi til þess
að sætta öll öflin, meðal ann-
ars með því að riðla flokks-
skipulaginu, en ég efast um
að það breyti nokkru.
Tengslin við verkalýðshreyf-
inguna.hafa líka látið á sjá,
jafnvel rofnað í vissum tilvik-
um. Flokkurinn er ófær orð-
inn um að vera málsvari
hinna verst settu í þjóðfélag-
iriu, það lendir í hlut ríkis-
stjórnar, sem hann hamast á
móti, að reyna að þoka mál-
um þar áleiðis. Hann er að
verða flokkur hinnar rauðu
millistéttar, en ekki snauðs
verkalýðs.
Alþýðuflokkurinn hefur
ekki borið sitt barr eftir
klofninginn við síðustu kosn-
ingar, enda varla von á því.
Líklega hefur hann gert ör-
lagaríka vitleysu með því að
lenda utan ríkisstjórnar. Þar
hefði hann getað þóst mál-
svari hinna verst settu og
spilað út einhverjum góðum
spilum. Nú hverfur hann í
skugga annarra stjórnarand-
stöðuflokka og tekur þátt í
hljómlitlum óánægjusöng
þeirra. Hann lendir í þeirri
afspyrnu slæmu stöðu að það
er eins og engan varði um
hann. Þó kann það að reynast
honum giftudrjúgt að hann
er þó enn að reyna að vera
flokkur en hleypur ekki út
um allar koppagrundir í leit
aðsjálfumséreinsogsumir.
Um nýju flokkana, gras-
rótarsamtökin eða hvað þeir
vilja láta kalla sig, mætti
skrifa langt mál. en fæst orð
hafa minnsta ábyrgð, stendur
þar. Ég held að ferill hvor-
ugra þeirra verði langur,
hvað sem um áhrif kann að
mega segja þegar straumar
hafa fallið í fasta farvegi. Ég
held að þeim veitist erfitt að
koma til kjósenda við næstu
kosningar nema hinir flokk-
arnir hjálpi þeim mikið til.
Hvorugum þeirra hefur tekist
að móta stefnu sem aðgengi-
leg er þorra fólks. Þar ber
meira á einhverjum lítt skil-
greindum töfraorðum sem
ekki duga í margar kosning-
ar. Raunar hafa ytri aðstæður
orðið báðum þessum flokk-
um mjög erfiðar. Þeir hafa
lent í því að verða ein rödd
af fjórum í kór smáflokka,
sem berjast gegn öflugri
ríkisstjórn. Þessi kvartett
syngur síbyljandi óánægju-
söng og hver rödd sker sig
lítið úr. Örvæntingarfullar
tilraunir til að vekja á scr
athygli með því að þykjast
citthvað annað en stjórn-
málaflokkur trúi ég að snúist
í andhverfu sína því að allt í
kringum okkur virðist fólk
sækjast helst cftir flokkum
þar sem stefna er stcrk og
ábyrgðin Ijós.
Þetta er ekki orðinn neinn
fagnaðarsöngur um íslensk
stjórnmál um áramót. En
láta vil ég í Ijósi þá von að
betur fari en á horfist í öllum
flokkunum, hvort svo sem
stefna þeirra er mér geðfelld
eða ekki. Það er að ég held
alveg Ijóst að upplausn
stjórnmála er ekki það sem
við þurfum nú, heldur sam-
staða og samstillt átak, hvort
heldur flokkar eru í stjórn
eða stjórnarandstöðu."
Mál þjóðarinnar
allrar
I síðasta tölublaði Sjávar-
frétta var eftirfarandi rit-
stjórnargrein.
„Geigvænleg staða blasir
nú við íslenskum sjávarút-
vegi. Með skýrslu fiskifræð-
inga og tillögum þeirra um
hámarksafla næsta ár má
segja að vont hafi versnað.
Staða þjóðarbúsins er þannig
um þessar rnundir að ekki
mátti við miklum áföllum,
hvað þá því að draga yröi
þorskaflann svo verulega
saman að hann verður minni
en verið hefur um langt ára-
bil. íslendingar eru reyndar
orðnir því vanir að sveiflur
verði í aflabrögðum, en það
er þó svo að þeir hafa engan
veginn búið sig undir að mæta
áföllunum og eru t.d. yerr
undir það búnir að mæta
skakkaföllum nú en þeir voru
á hörmungarárunum 1967-
1968 þegar síldin hvarf og
stórkostlegt verðfall varð á
afurðum okkar í Bandaríkj-
unum.
Margir virðast láta sig mál
þetta furðu Iitlu varða. hugsa
sem svo að það komi sér ekki
við þótt einhverjir útgerðar-
menn fari á hausinn og vinna
minnki í frystihúsunum. Þeir
sem þannig hugsa vaða alvar-
lega í villu. Áfallið sem yfir
dynur í sjávarútyeginum
kemur hverjum einasta ís-
lending við og mun snerta
hann beint eða óbeint fyrr
eða síðar. Kannski að ein-
hverjir vakni nú upp við þann
vonda draum að íslendingar
eru enn þjóð sem lifir að
mestu á sjávarútvegi - hann
er undirstaða framleiðslu
okkar og skapar megin hluta
gjaldeyristeknanna.
Að undanförnu hefur
þjóðin orðið að færa fórnir í
baráttunni gegn verðbólg-
unni. Kaupmáttur er minni
en áður og margir hafa aðeins
það sem þarf til brýnustu
framfærslu. En það cr ljóst
að fólk er almennt tilbúið til
þess að færa fórnir - leggja
mikið á sig, bara ef það sér
að árangurinn verður ein-
hver. Þetta hafa t.d. skoð-
anakannanir um viðhorf
fólks til efnahagsaðgerða
ríkisstjórnarinnar berlega
sýnt. En það er hart af for-
sjóninni að dæma okkur nú
til þess að þola enn meiri
þrengingar, loksins þegar
vottur að árangri var farinn
að sjást í baráttunni við verð-
bólguna. Sá samdráttur sem
þarf að verða á afla á næsta
ári mun víða koma við og
auka þrengingar á þúsundum
íslenskra heimila. Þessar
þrengingar kalla líka á það
að þeir menn sem halda um
stjórnvölinn, hvort heldur
sem er á Alþingi eða annars
staðar, standi fyrir sínu og
geri það sem í þeirra valdi
stendur til þess að skellurinn
verði sem minnstur. Við-
brögð þeirra hafa þegar sýnt
að vilji og skynsemi er fyrir
hendi til þess að útfæra það
sem gera þarf.
En í öllum þrengingunum
og svartsýn.inni megum við
íslendingar þó alls ekki
gleyma einu. Þrátt fyrir allt
búum við hér við mun betri
kjör en gerist hjá flestum
þjóðum heims. Og við
megum heldur ekki missa
sjónar af því að fyrr hafa
öldur skollið að, en þjóðin
hefur með samtakamætti sín-
um náð að brjóta þær af sér.
Þannig þarf einnig að verða
nú."