Tíminn - 06.01.1984, Qupperneq 12

Wmmm
heimilistíminn
Mér var heimilað að
Ijúka við glæpinn.
Ég cr um þaö hil hálfnaöur með
glæpinn, þcgar ábúendurnir tilkynna
mcr að þcir ætli í ökuferð í því skyni að
fcsta kaup á jólatré. Þcir gera ntcr
cinnig grcin fyrir því, að slík rcisa taki
venjulega nokkrar klukkustundirsökum
skoöanaágrcinings um ágæti hinna og
þcssara trjátcgunda. Mcr cr þó hcimilað
að vera cftir og Ijúka við glæpinn. Það
þigg cg og fjölskyldan yfirgcfur hcimili
sitt. Tónarnir flæða um stofuna inn í
vitund mína, þar scm cg stend við
stofugluggann og virði l'yrir mcr ócndan-
lcika himinblámans.
Lögbrot mitt cr fullkomnað í sömu
mund og hringt cr á dyrabjöllunni. Úti
stcndur Pctur Benedikt Júlíusson. annar
framkvæmdastjóri Bóksölu MH, cinka-
vinur minn, skólabróðir og frændi. Við
ætlum í bæinn að freista þcss að selja
einhvcr eintök af Ijóðabók minni
„Hanastél hugsana minna". en útgef-
andi hcnnar cr einmitt Bóksala MH.
Þaö cr cðlilegt að slíkir ritlingar drukkni
í þeirri tlóðbylgju bóka scm skcllur á
fjörur íslenskra bókmcnntaunncnda um
hver cinustu jól. Hvað sem því liður, við
ætlum að gera okkar bcsta til að bjarga
því scm bjargaö verður. Útgáfan má til
mcð að bcra sig. Þegar við skcllum í lás
á eftir okkur, mcð fagurrauðar jóla-
sveinahúfur á höfðunum, birtast jóla-
tréskaupcndurnir mcð bros á vör. Sam-
komulag haföi tckist í fyrstu tilraun og
spengilega vaxið furutré hafði fengið
það hlutverk að skreyta stofuna pcssi
jólin. Á leiðinni niður í.bæ, veiti cg því
fyrir mér hvort gamalmennin íaustri og
vestri gætu ekki lært eitthvað at íslensk-
um jólatréskaúpcndum. Þcgar cg rcnni
bílnum inn í bílageymsluna í Arnarhóln-
um og sc Pétur útundan mcr brosa til
vaktmannanna, þar scm þeir sitja mcð
fæturna uppi á borðum í athvarfmu sínu,
cr eitt Ijóðanna úr bókinni minni mér
ofarlega í huga.
SVIÐSSKREKKUR
Grunbrúslegir
sitja handsalsinenn
lífs iníns
hvor í sínu horni
og þegja.
Annað veilið
rísa þeir up|i
og hrúpa
eitthvað vel æft oröabang,
annar digur,
hinn spjátrungslegur
í máli.
Tveir leikarar
á rangri hillu.
Svo setjast þeir aftur.
Og þegja.
Þorláksmessa hin síðari í miðborg
Rcykjavíkur, og víða annars staðar
sjálfsagt líka', er undarlcgt ástand. í
Austurstræti gengur fólk ákaft, stíft nast-
um drungalegt svo maður hefur þaö á
tilfinningunni að það sé trekkt upp á
nóttunni og gangi út á daginn. Auglýs-
ingabrcllur kaupmannanna hafa tilætluð
áhrif og hátalarakerfi verslananna duna
út í frostkalt umhverfið. Fólkið streymir
sitt á hvaö inn í búðirnar ttndir slætti
pcningadansins, sem stiginn er ákaft.
Öll þessi myndræna atburðarás minnir
mig á indverskan fakír sem lokkar
slöngu upp úr körfu með hljóðfæra-'
blæstri. Nei, það var greinilega rétt hjá
Tómasi heitnum Guðmundssyni þegar
hann talaði um verðmætamat sinnar \
kynslóðar í þátíð:
„Við lögðuni aðaláherslu á hjartað,
því okkur þótti hitt of veraldlegt."
Viö Pétur lítum hvor á annan og
hugsum cflaust báöir það sama, að svo
ætlum við að reyna að plokka cnn meiri
pcninga af samborgurum okkar. Við
frelsum samviskur okkar mcð því að
samþykkja að fólk sé miklu betur sett
með okkar vöru á 190 krónur cn margt
annað mun dýrara. Við göngum inn
Austurstrætið. „Happdrættismiða
HSÍ?... Blindrafélagsins? ...Fáks?.,.bla,
bla. bla...."
Pétur verður fyrir svörum.
„Nci takk. cn má bjóða þér Ijóða-
bók??"
Á leið upp Bankastræti mætum við
ungri konu u.þ.b. 25 ára. Enn hefur
Pétur orðið,
„Góðan dag, ég sé að þú crt tið lcita
að góðri ódýrri jólagjöf. Aha, cg hef
einmitt þá réttu. Ljóðabókin „Hanastél
hugsana minna" aðeins 190 krónur."
„Ömurlega erum við leiðinlcgir",
hugsa ég.
Konan scgist ekki vilja bókina núna.
Ekki núna. Hvers vcgna er fólk alltaf
svona hrætt við að segja bara: „Nei
takk". Annars er hcrbragð okkar félag-
anna aðallcga fólgiö í því að vinda
okkur að fólki sem við könnumst eitt-
hvað örlítið við. Þá kemur nefnilega
fyrir að svarið verður.
„Nú, ert þú höfundur / útgefandi? Þá
verð ég nú..."
Klukkan hálffimm erum við búnir að
ganga fjórum sinnum upp og niður
Austurstræti, Bankastræti og Laugaveg.
Fætur okkar eru með buröarþol á við
smjörbollur, að okkur tlnnst, og okkur
líður báðum eins og betlurum. í
myndbandstæki Máls og menningar er
vcrið að kynna nýjar bækur. Sjónvarps-
auglýsingar undangenginna vikna skella
á almúgann.
„Aumingja fólkið", stynur Pétur.
í myndbandstæki Fálkans cr David
Bowic.
„Æ, Æ, Æ", styn ég.
Á gatnamótum Barónstígs og Lauga-
vegs cr lögregluþjónn númcr hundrað
og eitthvað að reyna að stjórna umferð-
inni.
„Greyið", stynjum við báöir.
Viö erum á leiðinni upp á Hlemmtorg
til móts við friðargöngu sem leggur af
stað þaöan klukkan hálfsex. í henni á
Kór Menntaskölans við Hamrahlíð
m.a. aðsyngja.cnégerfélagiíhonum.
Hugleiðingar á
friðargöngu við
kyndlaljós og söng
í fysta sinn á æfinni tek ég þátt í
fjöldagöngu sem hefst á réttum tíma.
Við erum frcmst og syngjum hástöfum.
Er cg lít aftur fvrir mig sé ég ljós frá
hun.truðum kyndla blika í rökkrinu. Ég
tlnn ckki lengur fyrir þrcytunni í fótun-
unt. þaðereinsogmaðursyngihanaúr
sér. Á himninum glitra stjörnurnar eins
og þ;cr gerast fegurstar. Skyndilega finn
ég hjá mér löngun til að svífa upp til
Ég lýk við skreytingarlistina og lít á
klukkuna. Það er kominn háttatimi.
Mér dettur umsvifalaust í hug Ouikk
súkkulaðidrykkur. Svona er nú máttur
auglýsinganna mikill.
Ég býð pent góða nótt og fer upp til
mín. Enn á ný stend ég við gluggana og
virði fyrir mér ljósin í bænum. Neðan af
götunni er háreysti frá drukknu fólki.
„Hvernig nennir fólk að vera að drekka
svona fyrir jól og að auki í svona fallegu
veðri?"
„Sko. nú crtu að vcrða fanatískur
Þór"
„Allt í lagi égskal hætta, en heilagur
Þorlákur snýr sér ábyggilega í nokkra
hringi, eða hvað?"
Ég er farinn að tala við sjálfan mig-
Ég leggst upp í rúm. í hreingerningum
dagsins hafði ég breytt húsgagnaskipan
herbergisins, og ég finn að ég kann bara
vel við breytinguna. í huganunt fer ég
yfir afrek dagsins og öðru ljóði úr
„Hanastélinu" skýtur upp í hugann.
TAPAÐ-FUNDIÐ
Jólin nítjánhundruðáttatíu og tvö
týndust
í auglýsingaflóöinu.
Finnandi
vinsamlegast skili þeim
til bamanna.
Jólasveinninn
Svo býð ég ykkur góðá nótt og óska
ykkur gleðilegra jóla. hcilögum Þorláki
og fyllibyttunum þarna úti.
Þór Sandholt
Peningadansinn stiginn
í miðborg
Reykjavíkur
messu fyrir Kaupmannajól
■ Þór Sandholt hefur gefið út sína fyrstu Ijóðabók. Árni Sæberg Ijósmyndari tók þessa mynd af Ijóðskáldinu uppi í
Hamrahlíðarskóla, en Þór verður stúdent í vor. (Tímamynd Árni Sæberg)
eða
B Þór Sandholt, hófundur þess-
arar frásagnar, er nítján ára gam-
all Reykvíkingur. Hann stundar
nám á Eðlisfræðabraut Mennta-
skólans við Hainrahlíð og hyggst
útskrifast þaðan sem stúdent nú í
vor. Þór hefur nokkuð fengist við
ritstörf, bæði í bundnu og
óbundnu máli. Nú fyrir jólin kom
út hans fyrsta Ijóðabók, sem hann
nelnir „Hanastél hugsana
minna.“
Guðbjörg og Loppa
komnar á kreik
„Sóssi minn, hætt’a’so'a"
Ég opna annað augað og lít aðcins til
hægri. Jú, þaðcrckki um aövillast, litla
manneskjan á hcimilinu cr mætt til að
vekja mig. Sængin er komin út í horn og
ekki um annað að vclja, fyrir stóra
bróður, en að koma sér á fætur. Og
vissara er að flýta sér því reynslan sýnir,
að vinkonurnar Guðbjörg (2 ára) og
Loppa (3 ára) cru ekki lengi að lcggja
herbergið í rúst. Niðurstaöa: Á fætur í
einum mosagrænum hvelli.
Klukkan cr tíu að morgni Þorláks-
mcssudags hins síðari 1983. Ég er
kominn í fötin og stend og viröi l'yrir
mér Ijósin í Rcykjavíkurborg út um
gluggana á norðvesturhlið hcrbcrgis
míns. Skyldi vcra jafn kalt og í gær? Það
cr alla vcga vissara að klæða sig vel, fara
í síðar og aðrar græjur. Fimm mínútum
síöar cr ég kominn út í bíl á ieiö vcstur
í bæ. I miðborginni cr nú þcgar margt
um manninn og stöðumælaverðirnir
spóla upp Bankastrætið skrifandi út
hvcrt hcftið af sektarmiðum á fætur
öðru. Sannarlega annatími hjá þcim
svona rctt lyrir jólin. Ég cr á leið vcstur
í bæ til hcimilis vinkonu minnar. Ég ætla
að rcvna að fondra litla jólagjöf. Fiindr-
ið lclsi reyndar í kolnlöglegri starf-
scini. sennilega útbreiddasta glæp
landsmanna. Aö færa innihald hljóm-
plötu yfir á kasettu.
Á Þorláks-
þcirra og sjá ofanfrá þessa plánetu
okkar þar scm allt of margir vilja ekki
lifa saman í friði.
„Dagblaðið og Vísir?"
Ég hrekk upp og hristi höfuðið. DV
á svona stundu. Hvílík smckkleysa.
Auk þess eru foreldrar mínir áskrifend-
ur.
Við stöndum við útitaflið í Lækjar-
götu og erum enn að syngja. f fangi
mínu er lítill, þreyttur frændi einnar
skólasystur minnar úr kórnuni. Litli
drengurinn horfir mcð spyrjandi og
tærum barnsaugum á allt fólkið og öll
ljósin. Þcgar við syngjum Heims um
ból, bið ég almættið að gefa okkur öllum
jarðarbúum visku, kjark og vilja til að
lifa saman í friði.
Jólagjöfum pakkað inn
- og tekið til
Ég er kominn heim til mín og er að
pakka inn jólagjöfum. Guðbjörg litla,
systir mín situr á dívaninum í herberginu
mínu og er að skoða myndir.
„Sóssi sjá’u"
Já, ég sé"
„Er edda amma?"
„Já, þetta er amma"
Stuttu síðar, þegar innpökkuninni er
lokið, fcr sú stutta að sofa. Hcnni tekst
þó að lengja vökutímann eilítið. með
klækjum.
Kyssa ömmu gó’a nótt"
Kyssa Sóssa gó'a nótt"
og svo framvegis.
Eg fer að taka til í herberginu mínu.
„Það er göfugt starf", hugsa ég í
gegnum vélargný ryksugunnar.
Móðir mín kemur til mín og biður
mig að skreyta jólatréð. Það er ágætt og
reisulegt grenitré.
„Þau fcngu sér ansi fallegt furutré
vesturfrá”. sagði ég.
„Ááá, er það svo", ansar mamnta og
er þotin með það sama.
„En þetta cr voða fallcgt", segi ég
svona eins og til að segja eitthvað.
Mammons-
Dagur í lífi Þórs Sandholt, nemanda í Menntaskólanumvið Hamrahlíð