Tíminn - 15.01.1984, Blaðsíða 13

.
■ í síðasta blaði hófum við að segja frá
átökunum í Klakksvík árið 1955, en þær urðu
til þess að Klakksvíkingar komust í heims-
fréttirnar, þar sem lá við blóðugum átökum
við danska lögreglu og her. Deilurnar spruttu
af því að Danir hugðust svipta hinn vinsæla
lækni Klakksvíkinga, Oluf Halvorsen, embætti
sínu, vegna lítilsháttar ágreinings og skipa
nýjan mann í hans stað. Slógu heimamenn þá
skjáldborg um lækni sinn og ráku nýja lækninn
og æðstu valdsmenn eyjanna brott eins og
þunda, er þeir komu að hrinda málinu í
framkvæmd vorið 1955. Var danskt lögreglu-
skip sent til eyjanna og danski fjarmalarað-
herrann, Viggo Kampmann, flaug frá Kaup-
mannahöfn að miðla málum. Ekki skarst frek-
ar í odda að sinni og var nú kyrrt um sumarið.
En er haustaði færðist fjör í leikinn að nýju og
tökum við nú til þar sem f rá var horf ið:
IX.
Við þessi tíðindi lægði mjög ólguna í
landinu, og flestir drógu andann léttar.
Þcgar Kampmann hét því svo afdráttar-
laust, að lögregluskipið skyldi ekki látið
fara til Klakksvíkur, aflýstu verkalýðs-
samtökin allsherjar verkfallinu síðari
hluta sunnudagsins 1. maí. Halvorsen
lét það og uppi, að hann féllist á að fara
brott um sinn og koma ekki til Klakks-
víkur næstu þrjá mánuði. Fylgdu þeirri
fregn þær sögur, að hann hefði fengið
syrktarfé*frá íslandi og Englandi, en
aðrir skýrðu svo frá, að hann hefði sótt
um íslenzkan og enskan ferðagjaldeyri.
Var í almæli, að hann ætlaði til íslands
og þaðan til Englands. Þó munu allar
getgátur um íslandsferð hans hafa verið
uppspuni einn.
Kampmann sneri sem skjótast til
Kaupmannahafnar, en átti þar skamma
viðdvöl. Danska stjórnin veitti honum
umboð til þess að Ijúka samningum við
Klakksvíkinga, og þegar það var fengið,
hóf hann ferð sína að nýju. Nokkrum
töfum varð hann enn fyrir af völdum
veðurs, en þegar til Þórshafnar kom,
settist hann undir eins að samningaborð-
inu. Stóð í talsverðu þófi í nokkra daga,
en að kvöldi 9. maímánaðar tókust
bráðabirgðasamningar, sem færeysku
ráðherrarnir, ríkisumboðsmaðurinn,
fulltrúar bæjarstjórnar Klakksvíkur og
Kampmann sjálfur undirrituðu.
Voru það höfuðatriði sáttmálans, að
Halvorsen skyldi víkja um stundarsakir
og tveir danskir læknar taka við störfum
í hans stað, en síðar skyldi hann eiga
kost á að hreppa yfirlæknisembættið, ef
hann sækti um það. Lofaði bæjarstjórn
Klakksvíkur að hvetja hann til þess að
jafna sakir sínar við læknafélagið
danska, svo að ágreiningur hans við
stéttarbræður sína yrði því ekki til
fyrirstöðu, að deilan leystist farsællega.
Yfirvöldin áttu að hlutast til um það, að
unnt væri að auglýsa embættið á löglegan
hátt. Maður skyldi valinn til þess að
ákvarða, hvort ástæða þætti til þess að
lögsækja þá Klakksvíkinga, sem einkum
höfðu orðið berir að megnum mótþróa
við færeysk yfirvöld, og skyldi þá haft í
huga, hver voru tildrög deilunnar. Loks
voru góð orð höfð um það, að lögum um
val manna í færeyskar sjúkrahússtjórnir
skyldi breytt á þann veg, að þrír stjórnar-
menn af fimm yrðu framvegis kosnir í
sjúkrahúsumdæmunum sjálfum, svo að
fulltrúar yfirvaldanna hefðu þar ekki
meirihluta.
Öll var þessi sáttargerð fremur losara-
leg, en vafalaust hefur verið torvelt að
ná samkomulagi um afdráttarlaust orða-
lag. En hún varð þó til þess, að miklum
voða var bægt frá dyrum manna - í bili.
Klakksvíkingar afléttu nú hafnar-
banninu. Skipin sem lágu um þveran
Voginn, voru færð á venjulega skipa-
legu, duflin tekin upp og girðingar allar
rofnar. Sprengiefni og púðri var skilað
réttum eigendum, eftir því sem tök voru
á, og skotvopn öll og hvalaspjót lögð fil
hliðar. Fiskveiðar hófust á ný, og starfs-
önn tók við af hervæðingu. Allt féll aftur
í þann farveg, sem lífinu í Klakksvík var
eiginlegur.
X.
Tveir danskir læknar höfðu þegar
verið fengnir til þess að taka við störfum
af Halvorsen. Hét sá Jordahl, er vera
skyldi yfirlæknir sjúkrahússins, en að-
stoðarlæknir hans Jarim. Þeir höfðu
beðið málalokanna og héldu þegar til
Klakksvíkur þriðjudaginn 10. maí. Var
þar allt með kyrrð, er þeir komu þangað.
Þeim var að vísu fálega tekið, en enginn
varð til þess að áreita þá í orði eða verki.
Halvorsen var nýfluttur úr læknisbúst-
aðnum, viðbúinn komu þessara stéttar-
bræðra sinna Og landa. Tók hann mjög
sæmilega á móti þeim, sýndi þeim
sjúkrahúsið og tæki þess, kynnti þá fyrir
sjúklingunum og sagði grein á meinum
þeirra manna, sem í umsjá hans voru.
Kvaddi hann síðan arftaka sína með
virktum, fór til Þórshafnar samdægurs
og steig þar degi síðar á norskt skip, sem
var á förum til Englands.
Fulltrúar Klakksvíkinga, sem átt
höfðu í samningunum, fóru heim þennan
sama dag, og 12. maí uppfyllti bæjar-
stjórnin þá skyldu, sem hún hafði tekið
sér á herðar: Hún skrifaði Halvorsen
bréf og lagði að honum að sættast við
læknafélagið danska, svo að ágreiningur-
inn við það yrði góðum málalokum ekki
til fyrirstöðu með haustinu.
Lögregluskipið, Parkeston, hafði legið
á Skálafirði á meðan deilurnar voru
hvað harðastar. Var engum manni af
því hleypt á land, og átti áhöfnin ekki
önnur skipti við Austureyinga en þau,
að hún fékk þar einu sinni vatn. En
þegar vonir glæddust um sættir var
brugðið á annað ráð. Þá tók skipið að
leita hafnar hér og þar. Hefúr það þó
tæpast verið hyggileg ráðabreytni, því
að lögreglusveitin var sem fleinn í holdi
mikils fjölda Færeyinga, einnig mjög
margra stuðningsmanna stjórnarflokk-
anna, enda fór orð af því, að móttökurn-
ar hefðu víða verið næsta kuldalegar,
svo að ekki sé meira sagt.
Á einum stað brá þó út af þessu. Það
var á Þvereyri á Suðurey. Þar var gestum
forkunnarvel tekið og slegið upp fagurri
veislu. Ef til vill hefur það einmitt verið
sú andúð, sem lögreglumönnum var
sýnd á hinum nyrðri eyjum, sem hrærði
Sambandsflokksmennina á Suðurey til
þessa gestfagnaðar. En meðfram hafa
þeir kannski haft í huga nærveru Viggós
Kampmanns, sem þá þegar var einn af
fremstu stjórnmálamönnum Dana-ráð-
herra á framabraut í ríkisstjórn, sem var
föst í sessi.
Þetta varð mikill mannfagnaður.
Blaðið Færeyingatíðindi, sem raunar
mun ekki hafa verið sérlegt málgagn
Klakksvíkinga um þessar mundir, sagði
svo frá:
„Sveitarstjórnaroddvitinn, C.
Elíasen, flutti hrífandi ræðu, sem snerta
mátti streng í brjósti hvers manns, þegar
hann bauð Danina velkomna."
Síðan var kveðjustundinni lýst. Þjóð-
söngvar Dana og Færeyinga ómuðu út
yfir höfnina, og að lokum kváðu við
gjallandi húrrahróp, er skipið seig frá
bryggju.
XI.
Sumarið 1955 leið í friði og spekt.
Hinir ötulu, færeysku fiskimenn sigldu
skipum sínum á fjarlægar veiðislóðir -
sumir á íslandsmið, aðrir við ströndum
Grænlands. Það gerðu þeir ár hvert, og
sumir höfðu aldrei notið sumars heima í
Færeyjum síðan á bernskudögum.
Lögþingið kom á ný saman á Ólafs-
vöku, 29. júlí. Þetta var925. árstíð Ólafs
helga, sem mestur hefur dýrlingur verið
með Færeyingum. I Þórshöfn var fjöl-
menni að vanda á Ólafsvökunni, og
hvarvetna ríkti gleði og glaumur. Kappa-
kvæðin voru sungin við raust, dunandi
dans næturlangt, hjal og hjúfur úti í
mildu húminu, þar sem ungir vinir áttu
þráðan fund. Og roskna fólkið - eina
sumarnóttu varð það ungt í annað sinn
við söng og dans og vinagleði.
Þegar glcðin var úti, hófst starfsönnin.
ykistrík, liríAJadaiinti 2§. apríi Í935.
*im 9$ nm
Áfgreiiilusiwi J
***** t)
PrtnUxúBita Kdd*. ^
n.mv*
Samningar í Klakksvíkurdeil-
unni hófust seint í
Daiisíiit k^rr}<Iuní ift á iaitd* — 1: i*rð sSrw^til rsr'feyja
... , , ... , . , , ...... . j skyr.úi*. cr bes&u atfcurdi
HlnlíkK'i iliinjjíir hnfa Inkað ÍKffnimil ntnft 0j? \zrð hanu nd JueU
ttonthmi Ittgurum vafnaíV Knmnseinfntim •við ^ hftnx
~ m ; y,;r t>0‘V*r.íi tU Dan.'LK.
VTD—25. Jipril. n.^.u^tjörrtín « KlaMtsvfk j htUAÍfts., Kcsn ÍtVíitftaður þiw,
br-nilj i dai; i l .crf yjum bHAuj um. *é ar < clönska
yrdu upp «san>nl»»s'hvWrívð«ir í tapkmtricUumú, *<*m''étiaxt heflr j rtiítufhringjanum ó{? fóru ii
vrrftf siíu'íu tté brvtíst út » blöðuyum bardaga m»lU : hús» ríkíumboðKmunr.ski>.
dftnska l«rre*ful»ð*lr«v w«i, knmld vr <11 ryjantnt, «g hrt««a- J>ungað V.tun <»lrtnlg iand.
m.inna i Rlskktvik. Var htiðnl bvxsj byggé á jtvi. að komj*; .tjórnJn i)\ fundar og ta m*<
vrði í reg fyrir buutukjra atburðl. Munu \;;mnlngaviðr;cðnr ur verkal>ðs»ambandstn.
haía byrjað i kvöld, j kom hangaó með kröfum si«
L&mUsiJórriir* i bór^hófn j t Skólaflrð*. !um damika lögrtt^lulu
jw.vvuru Uíxniitínrr!! Skip-ð P-DkCxSton. sem kom-i^ þt^ar he{m. I gmi
Jíegar jðiiva tt, ó;? samíijnis-; rncð 520 danska fðgrðklu-1 varS að fara frá
skaut tlanska stjðrnin ú jtumil: menn Ul Fsorcyja knm tlí i vegna veðurs og lugði.:
tM ;\ð othuga, hvernig hún i hór<.hafnar a j>unmtda:rsmorg \} ^káíafirði *tm af Þðrshöf:
Uðti hóat uniúð að aamkomu
lagt íVíiusrs váf aiit kyfrt á
Fívroyjum l dag, e«> bá var
fðnatíagur heirra. o« sérstak
Jesra hðUðiegur i»aíd5nn« |
véf na að n«j eru 15 é» ]
iíðin «lðan B?etar vtður- j
kemtdu h*r*y&ka i
Riglingafána. j
Iflualnð á aímlöl. ;
Bn Nð er erfHt að fá nán- \
ar fregrúr af því. aem er að
íbrast i Klakksvile i þv»j
>ð DðsJháturínn. sem gengur;
míU* Klakkavikur P6rs-\
áafnar var *tcðvað«r \ Kiakkaj
vík. og i Kíakksvik er hiost- j
xð á m simtoi, Jaínvel roí
löggor það har exm, og e
| ekkl vitað, hvemer eða hvor
j för t*I Kiakkíivikur er ráðh
( <Fíamh;Uð á 2. ríCni-
Síðustu fréúirs
Selnt i lyagðl ii
frött frá NTK, nö rímstl
betrt líkur tti fHðsamleffmr j
Iaas«af himidr h*im deHti,;
eg wmninsxvmæðiir hefj-j
ost fyrir olvdru á JJriðja* j
for- Imu.
• “?na- börnum A SíhmffapolU o*
t^rkvoldl » »..« mti for- :Kumba«vog. S,]. sunnndS »
vtLh.«».rZZrJZ....... ' Þ" voru Öínd lemrltii
Börnura boðið i
ÞjoðleikhúsiÖ
ston hetir íc»gt« skiptm Kmi
<*< IfHja um «in„ kyr't i
Skilafiríl.
Petur ng ulfurtnn og pimn«
Ismm, K«rnit!, sr>m boöu
idttu, voru so tu aa AiHi
, íorraSumenn helmUanru.
« ct þurta þyklr. og tr Þ»i «»• Meö b»J kom einn)K DJtnjsenda þjððleilttt6«»:jtei.
annt aft ti gremiicgar; huus larmuður trá Kaup- * bntú ttakÍEir íyrir rausn hon.'
;r:*gnír ]mm%. i Manhuhöín. <•„ liann hatV ’ og hlíhug i gar» bart-.anr.a
liotos oiísherjorvrrkfoti*. j ;:a.*mm:ióf-r.igsm>'w;ir««*-»wt«n.i*iiw«..«:*.jM
k'tiodir voru haldttlr í
<l«s »8i i>a«. hv-ort hoía
skjltt, «lishrrjarvtí'!tfa!l, ort
rnsar rtkyór&nir hsto vrr*
tft trkttor utn þáft r„„.;
Stjérn vr’kaiy«ssomhí.'-t4s'
ín. hrfir 'rttfi á ftínd* os;
rfmtl* stjjrn atvioniírok
Margir tugir trillubáta gerö-
ir út frá Akranesi í sumar
Fei trépmiítra TJmahs'i ’^kráitrsl,
Afll Akr.tmvhata rr heldur trrjur þessa tlajana, rnd:t oft
rndasttmbom'rlns, os .5™ ‘í‘*nrtr rae* ,~4
br»l sombönd hofo tamrU, V,£
«0 og Flskimaonofeiaj! '1*ran's °« afl3« * l>*f-
Farrryjo.
AfM triUubáta, tm sttmda j handfseraVeí5ar, rr mj«s gd<:
Tíminn sagði frá átökunum frá degi til dags.
Og þá skaut líka Klakksvíkurmálið upp
kollinum á ný. Svo gat sem sé farið, að
það yrði þungt í vöfum og sumt réðist á.
annan veg en stefnt hafði verið að þá
vordaga, er Viggó Kampmann átti í
Færeyjum. Landstjórnin hafði átt að
hlutast til um, að Rubæk Nielsen, hinn
stjórnskipaði sjúkrahúslæknir Klakks-
víkinga, þótt aldrei tæki hann við því
embætti, segði formlega af sér, svo að
það yrði skipað á ný með löglegum
hætti. Þetta hafði iíka verið gert, en
Nielsen fór undan í flæmiiigi og lést vilja
vita, hvað réttarrannsókn í Klakksvík
leiddi í ljós, áður en hann afsalaði sér
cmbættinu að fullu. Á hinu bólaði ekki,
að landstjórnin beitti sér fyrir því, að
lögþingið breytti lögunum um skipun
sjúkrahússtjórna í Færeyjum á þann
vcg, að umdæmi fengju meirihlutavald,
svo sem sumir töldu, að hún hefði lofað.
Ráðherrarnir könnuðust ekki við, að
þeir hefðu heitið neinni forgöngu um
þetta, en kváðu lögþinginu frjálst að
breyta ákvæðinu um sjúkrahússtjórnirn-
ar, ef það hefði viljað til. Loks var
Halvorsen stirður í taumi. Hann sinnti
nú lækningum í Kaupmannahöfn og
hafði ekki einu sinni svarað bréfi því,
sem vinir hans, Klakksvíkingar, skrifuðu
honum í maímánuði. Það var vísast, að
í honum sæti nokkur þykkja.
Þannig leið fram í septembermánuð,
án þess að örlaði á farsælli lausn, er á
nokkurn hátt svaraði til þeirra vona, er
menn höfðu gert sér um vorið. Allt var
að komast í eindaga, og loks sauð upp
úr. Það gerðist mjög um svipað leyti og
Kópavogsdeilan á íslandi komst í al-
gleyming á ný. Þannig kölluðust þessir
tveir bæir frændþjóðanna á árið 1955.
Dönsku læknarnir tveir, sem verið
höfðu í Klakksvík sumarlangt, Jordahl
og Jarim, voru orðnir óþreyjufullir og
vildu komast brott sem allra fyrst -
kannski langþreyttir á fálæti bæjarbúa.
Þetta kom sér þó miður vel eins og á
stóð, því að vandræðalaust var á meðan
þeir sátu kyrrir. í rauninni hafði fólki
getist vel af Jordahl yfirlækni. En hér
stoðaði ekki um að tala: Það héldu þeim
engin bönd.
Sjúkrahússtjórnin taldi þá óumflýjan-
legt að fá nýja lækna, og til þess hafði
hún atfylgi ríkisstjórnarinnar dönsku.
Þegar Klakksvíkingar höfðu veður af
þessu, var boðað til borgarafundar 26.
septembermánaðar. Þar var samþykkt
gerð með tvö hundruð samhljóða at-
kvæðum, lýst vilja Klakksvíkinga í
læknamálinu og nefnd kosin til þess að
koma samþykktum á framfæri við ríkis-
umboðsmanninn í Þórshöfn og forsætis-
ráðherrann danska. Mótmæltu Klakks-
víkingar því, að þeim yrðu sendir nýir
læknar og kváðust enn treysta því, að
Viggó Kampmann stæði við það loforð,
að Halvorsen yrði gert kleift að hreppa
yfirlæknisstöðu. En væri þess enginn
kostur, að hann sneri aftur til Klakksvík-
ur, kysu þeir, að Jordahl yrði þar kyrr.
En það var vandkvæðum bundið að
uppfylla þessar óskir. Svo sem áður var
sagt var Jordahl ófáanlegur til þess að
fresta brottför sinni, en Halvorsen vildi
ekki sækja um embættið á ný, þótt hann
kvæðist þiggja það, ef sér væri boðið
það. Hann vildi sem sé ná því með þeim
hætti, að honum væri nokkur uppreisn
að. Stjórnvöldin þóttust á hinn bóginn
ekki geta gengið eftir honum, og var
þeim annað í hug en eiga á ný í löngu
þófi út af þessum læknamálum.
Jafnskjótt og samþykktir borgara-
fundarins urðu kunnar var boðaður
fundur sjúkrahússtjórnarinnar í
Klakksvík. Meðal þeirra, sem áttu sæti
í henni, voru Níels Elkjær-Hansen ríkis-
umboðsmaður og Hans Debes Joesen,
færeyski landlæknirinn, og héldu þeir til
Klakksvíkur þriðjudaginn 27. septem-
bcr. Var Djurhuus lögmaður og í för-
inni, þeim til fulltingis. Er skemmst af
því að segja, að þeir lögðu fram á
'stjórnarfundinum þá tillögu danskra
yfirvalda, að ráðnir yrðu tveir nýir
læknar til Klakksvíkur, og var hún
samþykkt með atkvæðum fjögurra nefn-
darmanna. Einn úr sjúkrahússtjórninni,
Hans Fischer Heinesen, foringi Klakks-
víkinga í voruppreisninni, beitti sér
mjöggegn henni.en varofurliði borinn.
Embættismennirnir frá Þórshöfn vildu
snúa sem skjótast heim aðfundi loknum.
Skunduðu þeir niður á bryggju, þar sem
bátur beið þeirra. En þeim varð heldur
ógreið gangan. Fregnin um samþykkt
stjórnarnefndarinnar hafi flogið eins og
eldur í sinu um bæinn, og á samri stundu
tók fólk að þyrpast niður að höfninni.
Nú var þar fyrir um fjögur hundruð
manns, og höfðu tugir harðleitra Klakks-
víkinga krækt saman örmum til þess að
varna gestunum vegarins og myndað
þannig keðjur, sem ekki var árennilegt
að rjúfa. Gerðist brátt hark mikið og
þröng umhverfis ferðamennina, og
reiddi þá fram og aftur í þvögunni. Hróp
og köil kváðu við í öllum áttum, og
óþvegin orð fuku á báða bóga.
: Þegar komumenn höfðu verið hraktir
þannig um stund, án þess að beinlínis
væru lagðar á þá hendur, lét ekkja ein á
fertugsaldri, Jörgína Símunsen, til skar-
ar skríða. Hún þreif til ríkisumboðs-
mannsins eftir stutt og hvatleg orðaskipti
og reiddi hnefa til höggs. Það buldi í
vöngum hans, þegar hvert höggið af
öðru dundi á honum. Aðrir létu fætur
ganga á landlækninn.
Þetta urðu snörpustu viðtökurnar,
sem æðstu embættismenn Færeyja höfðu
fengið í Klakksvík, og hafði þó verið
næsta hart að gengið um vorið. Eftir
mikla hrakninga tókst þeim þó að hörfa
inn í lögreglustöðina. Læstu þeir þar að
sér í skyndi og létu húsin skýla sér. En
sloppnir voru þeir ekki úr greipum
Klakksvíkinga, því að þeir slógu marg-
faldan mannhring um húsið og höfðu
uppi hróp og háreysti og hötanir um að
rjúfa það og draga þá út á götu. Á þessu
gekk langt fram á nótt, og munu fáir
Klakksvíkingar hafa skeytt um svefn að
því sinni.
XII.
Forsætisráðherra Danaveldis, H. C.
Hansen, gekk aftur á móti til sængur á
tilbærilegum tíma þetta kvöld. Hann
sofnaði frá öllum þeim áhyggjum, sem
fylgja ábyrgðarmiklu embætti, og naut
'hvíldar um hríð. En skyndilega var
friðurinn rofinn. Síminn hringdi í sí-
bylju, sjálfur forsætisráðherrann var
hrifinn frá draumum sínum um miðja
nótt. Það'voru Færeyjar með forgangs-
hraði, og þeir, sem kynntu sig fyrir
svefndrukknum forsætisráðherranum,
voru fangar í lögreglustöðinni í
Klakksvík, lögmaðurinn og ríkisum-
boðsmaðurinn. Ef til vill hefur hann
.heyrt í gegnum símann, hvernig múgur-
inn æpti úti í haustmyrkrinu og barði
húsið utan.
Það varð vökunótt hjá H. C. Hansen
eins og fólkinu í Klakksvík. Eitt af því,
sem hann tók sér fyrst fyrir hendur. var
að senda Klakksvíkingum símskeyti og
krefjast þess, að þeir létu embættis-
mennina lausa.
Þetta símskeyti varð til þess, að friðar-
umleitanir hófust milli fanganna í lög-
reglustöðinni og foringja Klakksvíkinga.
Spratt af því langt þóf, og lét sjúkrahús-
stjórnin að lyktum kúgast til þess að taka
aftur samþykkt sína um nýju læknana.
Ekki var föngum þó sleppt úr prísund-
inni fyrr en staðfest hafði verið frá
Kaupmannahöfn, að Viggó Kampmann
yrði sendur til Færeyja á nýjan leik.
Heimtuðu Klakksvíkingar fyrst, að
Djurhuus lögmaður yrði seldur þeim i
hendur sem gisl, unz Kampmann kæmi.
En frá því féllu þeir þó að síðustu og
leyfðu embættismönnunum að fara til
báts síns. Þá var klukkan sjö að morgni,
höfðu þeir hírst í lögreglustöðinni í
ellefu klukkustundir.
Þegar leið að dögun, kvaddi H.C.
Hansen saman ráðuneytisfund og boðaði
á hann formenn stjórnmálaflokkanna
dönsku, svo að ákvarðanir þær, sem nú
átti að taka, yrðu ekki stjórnarandstöðu-
flokkunum að -árásarefni síðar meir,
þótt til mikilla tíðinda drægi. Eftir
nokkra íhugun var afráðið að senda
herskip til Klakksvíkur til þess að skakka
leikinn.
Þessa nótt var freigátan Hrólfur kraki
við heræfingar undan ströndum
Jótlands. Þetta skip varð fyrir valinu.
Það var allvel vopnum búið, hafði meðal
annars þungar og langdrægar fallbyssur,
og á því voru hundrað og þrjátíu sjólið-
ar. Við áhöfnina var bætt þrjátíu og
tveimur vopnuðum lögregluþjónum,
sem meðal annars höfðu á að skipa
lögreglubifreiðum og hundum. Hóf skip-
ið för sína frá Helsingjaeyri um nónbilið,
og var ferð þess hraðað eins og aflvélar
þess leyfðu. Nokkru áður hafði Viggó
Kampmann haldið af stað í herflugvél.
Þar með var Klakksvíkurmálið komið
'á ný í öndvegi í blöðum í nálægum
löndum. Og að þessu sinni voru dönsku
blöðin mun illskeyttari en þau höfðu
verið í hinni fyrri iotu.
„Danir giata áliti sínu og virðingu
meðal annarra siðaðra þjóða, ef þeir
geta ekki haldið uppi lögum og reglu á
yfirráðasvæði sínu," var sagt í Berlingi:
„Vilji Klakksvíkingar ekki heyra, skulu
þeir fá að finna." sagði annað blað.
Ekstrablaðið kallaði Klakksvík „Mar-
okkó Dana," því að um þessar mundir
áttu Frakkar mjög í vök að verjast í
Marokkö, og kvað „bezt að láta Færeyj-
ar sigla sinn sjó."
Og í rauninni var ekki furða, þótt
mönnum yrði felmt: það gekk staflaust í
Kaupmannahöfn, að múgurinn hefði
tekið Elkjær-Hansen ríkisumboðsmann
af lífi án dóms og laga að bandarískri
fyrirmynd.
XIII.
Viggó Kampmann ræddi fyrst við
yfirvöld í Þórshöfn og kynnti sér mála-
vexti. Voru þá skráðir þar Klakksvíking-
ar, sem sekastir þóttu um ofbeldi og
undirróður, og urðu nöfnin þrjátíu.
Þessa menn átti að taka höndum.
Naumur tími var til stefnu, því að
freigátunnar var von snemma að morgni
föstudagsins 30. september. Hafði verið
skipað svo fyrir, að skipið skyldi halda
rakleiðis til Klakksvíkur, og átti liðið að
ganga tafarlaust á land. Ef vopnaður
mannsöfnuður væri fyrir á bryggjunum,
skyldi sveit sjóliða ryðja lögreglu-
mönnum braut upp í bæinn, en að
öðrum kosti átti lögregluliðið að fara
fyrir með hunda sína,
Nú vildi svo til, að stormur var á
hafinu og sjór ærið þungur. Þetta tafði
för freigátunnar til nokkurra muna, svo
að hæpið var, að hún næði til Klakksvík-
ur í björtu. Þegar kom á daginn héldu
Kampmann og Elkjær-Hansen með
leynd brott frá Þórshöfn á hraðbáti.
Þóttust allir vita, að þeir ætluðu í veg
fyrir freigátuna.
Svo fór sem búist hafði verið við, að
Hrólfur kraki náði ckki til Norðureyja
áður en dimmdi. Þótti liðsoddum óráð-
lcgt að sigla inn á Voginn í náttmyrkri,
því.að ekki vissu þeir, hvaða vígvélar
Klakksvíkingar kynnu að hafa þar fyrir.
Því var legið úti fyrirogbeðiðdagsbirtu.
Voru varðhöld ströng þessa nótt, bæði á
freigátunni og í landinu, og allmikill
hrollur í liði heggja aðila.
Klukkan var orðin átta á laugardags-
morguninn, er Hrólfur kraki öslaði inn
Pollinn og stefndi á Voginn. Gapandi
1 SáSuhúrí V
FTétUsímwí '
8 im og nm (
AfgreiðílusimJ 3S3S (
AUsbsttt$»*SsxÚ 81300 (
ij&vík, Iauicardaglnn 23. apríl JS§&

Kemur til alvarlegra átaka, er danskt
lögreglulið gengur á land I Klakksvík?
tituLksvíkiiignr ráku enn nýjan In-kai og;
nnthn'itismrnn frn I»«rshofn af höndum sérj
\'TB..Ostó, £2. aprtl. Allntiklis óróa aa-tti í b.rmmi Kiakks’
ik i Firrrvjum i girr rftir að Ivrili orrustan tió hin dunska
.firvuld \ar nnnln. Stl hdast Klakksvikínjar víí vióamrtrl
trim.ókn, t>ar irm rru 120 danvklr larrcjclumrnn vopnaOir
rl. Fr nú ótlsít, aó tll blódurra álaka drajfl út af hlnu «;tm
ilkunna li.-knamáll. Ktakksviklntar hafa kaltaO alla ótl-
rcuhjta sina hrim o* cljra vo„ i bátnm frá Uírum vrrstSftv-
im i cyjunum, og mun vrra trtluuiii a» lctrja bátaflotan-
•m fyrir hofnína, vvo ad rkkrrt skíp knmist inn.
X.ækuan-.áiió t Klakksvlk avar I fírínr.l Dtial yjjrtœkrttr
ór iattaa snitu. Halvorwn, yí ■ rem sctja Attt i cnibartua tU
lrlakr.tr aJCkrahteina þar.; bhk0aur«8a.
tanskur ir.tðiir, var 1 striðs-, Klakksvik'nji.m kom r„*
nk sakaíitr um samvtnntt vt». In njósn og ttrir vlssu ekkl
Í>lnAVf>T«í» Á sfFlJÍítiítMstmv t ÓU ..a .. . ’?
hjóóverja á striasá'ttnum,,
-rkinn tir donsjta o« f®r-j
ka lmkn<tóla«tnu ojt sctt!
Irá stóríum. Var stöanj
t.mar lækr.tr srttur l.hatisj
rtaft. rn Klakksvtkinaar slótru'
tkJaUlborg um Halvorsrn. j
lutt-a m'ja Jækninn brott mrój
•aldt 0« hafa sióan rnpart j
tr.nari lækni vtljnó. Hcflr síSj
m staíia l þóft mijjí Vf>rvald:
mna og KtakksviktuRa, op
ráll« hvoe rftlr annaa verta
•ir.tt Innan danska þirrrslns
>« donsku atjamartnnnr.
lirtfrríln. scm m'stókst.
S. 1. ftmmtudair akvattu yf
rvótdín a8 tramkva-ma fo-
hv«5 tí! slóa fjrr rn rmþ
írtttsmrnn og lögrcKlumcnu
srttiríi app b'ygs.luna, «t þ*
breidtdst frrjnln út. srm cJd
ur í strin. Klu'kks\íkjngar
þ«*tu MJ, söturnar fyUlBst
uf fóikl, 0J( þ«5 róðat fcán
hom.unniuiim. Skíjitjor-
Inn i TJaldi sat5l I viótult
vt5 frrturitara. ad ásóku
fóiksins hrfó> vrrió svo
höró, aó rmbaittismeunirn
■r 85 lörrrtluþjónurnlr
Itrföu rkkl átt annars koat
rn taka til fótauna og
bjarga sór um borð. J&rge
srn lócrrrlustjóri mrlddls
I tmdliU i þcssum átökun,
Sklpstjórlrm srgtst rkki bi
ast viö oö JUakksvikintra
Játí a.udan slgu, þót-t mr|t
llösani sr scttur á land.
t ■ t raathaid a 2. «óa
Flugvél bilar við
Þórshöfn
Frði fréttarltara Tinun
_ & Pórsbötn.
\1nna e«r nú í þann v«*u
inn hcfja^t á Heiéau-fiaHj
Á nilðvlkudaginu var
hingað mr§ verkstjörann
Ölaí Einarsson i flugvél trt
byi. hegar fluítvérin var
þann veginn lcjnrM a?
.stað aftur, kom i Ijós biiui
á hreyfíi. Á fiimutudafr*
morgunínn kom Björn I*»Ij
son i flurvél sinnir tíeth
hann sennlie*a knmiö »né«
þaó aetn bilaff var í hinn.
vélinni, þvl flufivéUn fn
Pyt ftsujr svo suður í fyrra
da*. «n tók ekki farþejfa.
FramQnknarfpfíwr (fnnpvnorc
Frásagnir Timans 1955 af deilum i Klakksvík
fallbyssjukjaftar ginu við litlu færcysku
byggðunum í grárri morgunskímunni,
og sjórinn freyddi við stefni og bóga.
Freigátan hélt viðstöðulaust að bryggju
án þess að verða fyrir nokkurri tálmun.
En á fótum voru Klakksvíkingar: Mann-
fjöldi á bryggjunum-hljóðir, veðurbitn-
ir menn, harðmúlaðir og svipþungir.
Skipsforingjarnir renndu augum yfir
hópinn. Bæjarbúar voru ekki vopnaðir,
svo að séð yrði, og var það mat liðsodd-
anna, að lögreglusvcitin ætti að hefja
landgönguna. Fyrirskipun kvað við, og
lögreglumennirnir stukku niður á
bryggjuna meö kylfur á lofti. Klakksvík-
ingar voru tregir til þess aö víkja, og
tókust harðar sviptingar. Lögreglu-
mcnnirnir heittu kylfum sínum, og hall-
aði þá fljótlega á Klakksvíkinga. Nokkr-
ir þeirra hlutu þung luigg og áverka,
hinir létu undan síga. Innan nokkurrar
stundar hafði landgönguliðinu tekizt að
ryðja sér braut upp í bæinn.
Þegar lögreglusvcitin hafði náð undir-
tökunum, boðaði Viggó Kampmann
bæjarstjórnina á sinn fund og krafðist
þess, að fulltrúarnir undirrituðu yfirlýs-
ingu þess efnis, að þeir teldu rétt aö
sækja þá til saka, er bcitt hefðu ofhcldi
við lögleg yfirvöld. Þeirri kröfu var
hafnað. Hélt Kampmann þá aftur út í
freigátuna og lét birta tilkynningu um
það, að lögrcgluliðið danska yrði um
kyrrt í Klakksvík fyrst um sinn. Sjálfur
hélt hann til Þórshafnar síðdegis.
Lögregiusvcitin tók þegar að búa um
sig í hænum, og voru verðir settir á
aðalgötuna upp frá bryggjunni, þar sem
Hrólfur kraki lá. Varallt nokkurn veginn
kyrrt fram eftir degi, enda var fátt heima
af vaskasta liði Klakksvíkinga: Fiski-
mennirnir voru á síldveiðum á miðum
úti.
Yfirvöldin voru samt ekki búin að bíta
úr nálinni. Öll vinna lá niðri í bænum,
og þegar leið að kvöldi, hófust óeirðir.
Menn tóku að safnast saman hér og þar,
og aðsúgur var gerður að lögreglu-
mönnunum, sem beittu þá kylfum sínum
og jafnvel hundum. Endurtók þetta sig
annað veifið næstu dægur, og urðu menn
enn fyrir áverkum í þessum róstum.
Meðal þeirra, sem urðu fyrir kylfuhögg-
um. voru að sögn tvær konur og átta ára
gamalt barn. Fram undan virtist vaxandi
róstur, og tóku sumir bæjarbúa það ráð
að koma börnum og gamalmennum
brott.
Næsta skrefið var verkfall í Klakksvík
og skipulögð andmæli fiskimanna, sem
á sjó voru. Mánudaginn 3. október
sendu áhafnir fjörutíu og átta fiskiskipa
á hafi úti landstjórn mótmæli sín gegn
dvöl lögreglusveitarinnar í Klakksvík og
hrottalegri framkomu hennar við bæjar-
búa. En landstjórnin svaraði jafnskjótt
•
I