Tíminn - 29.01.1984, Blaðsíða 12

SUNNUDAGUR 29. JANÚAR 1983
SUNNUDAGUR 29. JANÚAR 1983
13

<-.v 's<^^
■ Valdimar Jóhannsson: „Atvinnutekjurnar voru litlar og fjárhagur for-
eldra minna var ekki rúmur, svo skólagangan truflaðist að vonum.“
..Ég cr ta'ddur á Galmaströnd viö
Eyjafjörð, cn Galmaströnderfornt heiti
á sveit þeirri sem nú er jafnan nefnd
Arnameshreppur eða Möðruvallasókn.
Foreldrar minir hjuggu þarna um 13 ára
skeið og ég var fimm ára þegar þau fluttu
út í Svarfaðardal, en þar höfðu þau
raunar búið áður. í Svarfaðardal cr ég
svo uppalinn og allar mínar taugar liggja
til dalsins. Faðir minn, Jóhann Páll
Jónsson, var af svarfdælskum ættum,
kominn af Gísla á Göngustöðum og
Brotevu dóttur hans, en móðir mín,
Anna Jóhannesdóttir, var komin frá
séra Porstéini Hallgrímssyni í Stærra
Árskógi, en annars er ættfræði ekki mín
sterka hlið.
í Svarfaðardal var ég til sextán ára
aldurs, en þá tók að losna um mig þar
vegna þess að þá brá faðir minn búi.
Ákveðið var að ég tæki inntökupróf í
Menntaskólann á Akureyri vorið 1931
en örlögin gerðu þar strik í reikninginn,
því í stað þess að ganga undir þetta próf
var ég vistaður á Kristneshæli með
berklasnert. Ég var að vísu lítið vcikur,
en þetta var til staðar og á þessum tímurn
kvistuðu berklarnir þjóðina niður, ekki
síst yngra fólkið. Á Kristneshæli var ég
svo fram til haustsins. Petta var í
rauninni lúxusdvöl, því ég var lítið
veikur og naut lífsins og það viðraði vel
um sumarið. Mér var hins vegar sagt að
gæta mín vel á öllu erfiði, kulda og
vosbúð og af þeim sökum gat ég ekki
stundað vinnu nema að litlu leyti.
Ég fór hcim til foreldra minna, sem
nú höfðu sest að á Dalvík og þar sætti ég
þeirri vinnu sem fyrir hendi var, en hin
fyrirhugaða skólaganga truflaðist að
vonum, því atvinnutekjurnar voru litlar
og fjárhagur foreldra minna var ekki
rúmur.
Varð það úr að á útmánuðum 1934
ákvað ég að setjast í Kennaraskólann
næsta haust og það gcrði ég. En laust
eftir næstu áramót fékk ég slæma inn-
flúensu og lá rúmfastur um þó nokkurt
skeið og að því loknu mæltist Helgi'
læknir á Vífilsstöðum til þess að ég færi
heim og hvíldi mig til vors,- „því þú
vcrður eitthvað að geta unnið í sumar,“
eins og hann orðaði það. Þetta gerði ég
og varð skólavistin því ekki nema rúm-
lega hálfur veturinn að þessu sinni. Híns
vegar buðu mér skólastjóri og kennarar
að ég mætti setjast í annan bekk að
hausti án frckara prófs, en miðsvetrar-
próf hafði ég tekið áður en ég veiktist.
Éghafði tryggt mérvinnu íSíldarverk-
smiðjum ríkisins á Siglufirði næsta
sumar, cn það var stórhapp á þessum
árum að komast þar að, því menn höfðu
þar tekjutryggingu þá tvo mánuði sem
vinnan stóð. En svo fór að síldveiði var
með daufara móti þetta sumar, þ.e.
annan mánuðinn veiddist vel en svo að
scgja engin vciði mánuðinn á eftir.
Tekjurnar ódrýgðust því ansi mikið, en
vcrulegur þáttur í þeim var aukavinnan.
Mánaðarkaupið var ekki hátt og á
Siglufirði varð maður að kaupa sér fæði
og húsnæði og tekjurnar urðu ekki meiri
en svo að ég sá ekki að ég mundi geta
greitt fyrir fæði og húsnæði í Reykjavík
um veturinn. Samt fór ég suður.
Ég fann Freystein Gunnarsson skóla-
stjóra að máli og sagði honum að hér
væri ég kominn, þótt ég vissi varla til
hvers, þar sem ég mundi ekki geta haldið
mér uppi allan veturinn. Verður mér
það alla tíð minnisstætt er Freysteinn
lítur til mín og segir með sinni dæma-
lausu hægð: „Pér komið alveg eins og
kallaður. Sigurð minn Daníelsson á
Kolviðarhóli vantar heimiliskennara í
vetur. Þetta er að vísu ekki mikið kaup
og kennslan er ekki mikil. En nú legg ég
til að þér takið þetta að yður og komið
svo í vor og takið prófin."
Ég fór að ráðum Freysteins. Sigurður
Daníelsson andaðist örfáum dögum
síðar, svo honum kynntist ég ekki, en á
Kolviðarhóli var ég um veturinn. Hús-
móðirin var Valgerður Þórðardóttir,
ekkja Sigurðar, mikil öndvegiskona, og
tókst með okkur mikil og góð vinátta,
sem entist meðan bæði lifðu. Fór svo að
Fyrir þessa grein
wmmm
jej|i[..
sagði ég við setjara
Valdimar Jóhannsson, forstjóri Iðunnar ræðir um svalviðrasöm
æskuár sín, bókaútgáfu og þjóðmálabaráttu
■ Einhver umsvifamesti útgefandi á íslandi
hefur um margra ára bil verið Valdimar Jó-
hannsson í Iðunni, en hann er löngum kenndur
við nafn útgáfunnar, enda stofnandi fyrir-
tækisins og forstjóri alia tíð. Hann hóf feril
sinn sem útgefandi árið 1945 í smáum stíl,
en hefur síðan séð Iðunni vaxa upp í það að
verða eitt öf lugasta og mesta forlag landsins.
Valdimar er því einn þeirra manna sem
hafist hafa af sjálfum sér. Hann hafði ekki
annað veganesti að bjargast við í byrjun, en
eigin dugnað, viljastyrk og staðfestu. En það
veganesti hefur dugað honum vel, þótt vafa-
laust mundi hann sjálfur vilja bæta við því láni
sínu að hann hefur eignast vináttu margra
hinna bestu og mætustu manna.
Þrátt fyrir þær annir sem hlaðist hafa á
umsvifamanninn Valdimar Jóhannsson í ár-
anna rás, hefur hann ekki látið sitt eftir liggja
í „stormum sinna tíða“ og á sínum tíma var
hann atkvæðamikill blaðamaður og ódeigur að
segja hug sinn allan í þjóðmálum.
Ekki hefur Valdimar sóst eftir að ræða
margt um sjálfan sig á almanna vettvangi í
áranna rás, þótt margur blaðamaður hafi
leitað eftir því. Þóttumst við Helgar-Tíma-
menn því allvel hafa veitt er hann gaf kost á
að spjalla við okkur um stund hér á dögunum,
— að vísu fyrir þrábeiðni okkar. Þetta viðtal fer
hér á eftir.
■ Gamli „Steinninn“ við Skólavörðustig". „Bretar linntu ekki látum fyrr en
Valdimar var gert að afplána „landráðadóminn“.
'Jseíij{áí<2F&L2£Js, - !£> 4
ég útskrifaði þarna nemanda, en hann
var stúlka, sem ljúka átti síðasta bekk
barnafræðslunnar frá barnaskólanum í
Hveragerði. Þangað var auðvitað ekki
hægt að sækja skóla fyrir hana og því var
ráðinn einkakennari. Var það með sam-
þykki skólanefndar og skólastjóra í
Hveragerói og kom skólastjórinn um
vorið og var prófdómari mcðan fullnað-
arprófið fór fram. Er þetta líklega eina
skolaprófið sem tekið hefur verið á
Kolviðarhóli. Sjálfur tók ég svo próf upp
úr öðrum bekk Kennaraskólans um
vorið.
En nú var eftir einn bekkur enn, en
bekkirnir voru þrír á þessum tíma. Var
það sama sagan um haustið að ég var
lítið fjáður, en nú varð ekki undan því
vikist að sitja í skólanum, þar sem á
þriðja ári fóru frani allar kennsluæfingar
og ýmislegt fleira. Því fór ég suður og
hóf námið.
Þennan vetur kynntist ég Vigfúsi
Guðmundssyni, sem gaf þá út tímaritið
Dvöl, en segja má að tímaritið hafi haft
þá sérgrein að birta þýddar smásögur og
þýddi ég nú nokkrar sögur í ritið. Því
hafði ég þó byrjað á að nokkru veturinn
áður, meðan ég var á Kolviðarhóli. En
nú fór ég að hafa áhyggjur stórar, - ég
hafði ekki fjárráð til þess að borga
herbergið og fæðið og svo var eftir að
komast norður að vori og greiða far-
gjaldið. Þarna var því opið og ófyllt
skarð, þar sem krónurnar gátu ekki enst
mér. Ekki veit ég til hvaða úrræða ég
hefði gripið, því það hvarflaði ekki að
mér að leita neins staðar fyrir mér til
þess að biðja um lán. En einu sinni síðla
vetrarins, þá hitti ég Vigfús Guðmunds-
son og hann segir allt í einu við mig:
„Heyrðu, hvernig er það með þig. Ér
ekki þinn fjárhagur bágur?" Ég svaraði
því til að ekki gæti ég neitað því og að
mig skorti fé til þess að geta verið til loka
skólaársins, og greitt fargjald norður í
land. Þá segir Vigfús: „Hvað vantar þig
mikið? " Ég svara: „Ég væri ágætlega
birgur með tvö hundruð krónur." Þá tók
Vigfús veskið upp úr vasa sínum, rétti
mér tvö hundruð krónur og sagði: „Þú
getur borgað mér þetta einhvern tíma,
ef pínum högum verður þannig háttað.
En það skiptir engu máli og þú skalt
ekkert vera að hugsa um það. „Mér
hefur ávallt fundist að þetta sé sú mesta
fjármálafyrirgreiðsla, sem ég á æfi minni
hef fengið. Ég veit líka að ég var ekki sá
eini sem Vigfús rétti hjálparhönd. Já,
það var margt mjög vel um Vigfús
Guðmundsson. Ég vissi að vtsu að hann
var mjög sæmilega bjargálna maður, en
ég hefði aldrei haft uppburði í mér til að
hiðja hann um lán.
Nú, ég lauk svo Kennaraskólanum um
vorið og við það próf var það kannske
helst sögulegt að ég lagði mikla vinnu
um veturinn í það, að skrifa ritgerð um
kennslufræði. Nemendur áttu að skila
svonefndri „kennslufræðiritgerð" og var
algengt að menn skrifuðu þá um kennslu
í einhvcrri ákveðinni námsgrein. Fyrir
þetta var svo gefin einkunn í grein sem
hét „Kennslufræði". En ég fór nokkuð
öðru vísi að, því þessi ritgerð mín var
einskonar söguleg ritgerð um alþýðu-
fræðsluna á íslandi að fornu og nýju.
Þetta bólgnaði í höndunum á mér og
varð á endanum miklu stærra en í
upphafi var ætlunin. Sá ég mér ekki
annað fært en að fá þetta einhvern
veginn vélritað og það gerði kunningi
minn í Verslunarskólanum fyrir mig.
Ársæll Árnason bókbindari setti þetta
svo í einskonar band fyrir mig, svo úr
þessu varð dálítil bók. Má hugsa sér
hvað prófdómararnir, sem voru orðnir
dauðþreyttir á að lesa margar prófrit-
gerðir, hafa hugsað, þegar þeir fengu
þessi býsn. Ég veit ekki einu sinni hvort
þeir hafa nokkuð lesið þetta, en ég fékk
ntjög háa einkunn, - ef til vill hafa þeir
vigtað þetta! Þetta varð hæsta einkunn í
kennslufræði, sem nokkru sinni hafði
verið gefin við Kennaraskólann og það
kom dálítil frétt um þetta í blöðum. Sú
frétt varð svo til þess að ég kynntist þeim
báðum, Jónasi Jónssyni frá Hriflu og
Ásgeiri Ásgeirssyni fræðslumálastjóra.
Þeir höfðu samband við mig hvor í sínu
lagi og báðu mig að hitta sig að máli,
hvað ég og gerði. Afleiðingin af viðtalinu
við Jónas varð svo sú að ég tók við
kennslunni í íslensku í Samvinnuskólan-
um næsta haust. Þar með má segja að
sköpum hafi skipt um það að ég festist
. hér í Reykjavík, en ekki einhvers staðar
annars staðar á landinu við kennslustörf.
Nei, ekki varð nú kennsluferill minn
við Samvinnuskólann langur, aðeins til
vors 1940. Þetta var ekki full kennsla, en
mér voru þó greidd laun allt árið, - að
vísu ekki full laun. En þetta var viss
kjölfesta og ég varð mér að auki út um
sitt hvað annað, til þess að drýgja tekjur
mínar. Ástæðan fyrir því að ég sagði
þessu starfi lausu í júní 1940 var svo
ákveðinn ágreiningur við Jónas Jónsson,
en það skal skýrt tekið fram að ég hafði
ekkert nema gott af honum að segja og
bað þarf ekki að taka fram að Jónas var
ákaflega eftirminnilegur maður, mikið í
hann spunnið og hæfileikar hans miklir.
Á þessum árum komst ég svo dálítið í
kynni við blaðamennsku, en ég starfaði
eitt sumar á Nýja dagblaðinu og var þar
til lokadægurs þess.
Þar kom ég upphaflega inn í staðinn
fyrir Jón Helgason, þar sem hann var
fjarverandi nokkrar vikur á blaða-
mennskunámskeiði í Svíþjóð. Þarna var
ég svo til haustsins.
Ég man að mér varð ekki um sel þegar
ég mætti þarna fyrst en það var á
mánudagsmorgni. Þegar ég kom inn var
þar engan mann að sjá, því Þórarinn
Þórarinsson sem starfaði við blaðið með
Jóni Helgasyni var fjarverandi, var í
vikufríi vestur á Snæfellsnesi í sínum
heimahögum. Hefur mér ekki í annan
tíma brugðið öllu meira, - að vera
kominn inn á ritstjórnarskrifstofu dag-
blaðs og eiga einn að sjá um að það kæmi
út á hverjum degi. Blaðið var að vísu
ekki stórt, en það var sama samt. Þarna
lágu fyrir mér þau boð að ég gæti notið
þeirrar aðstoðar að láta Gunnlaug Pét-
ursson, sem starfaði í Edduhusinu, sjá
um stutta þýdda grein, sem venja var að
hafa á annarri síðunni, en annað vega-
nesti hafði ég ekki. Að auki tókst nú
ekki betur né verr til en svo að Jónas
Jónsson, sem var drjúgur að leggja
blaðinu lið með skrifum sínum, var
austur á Þingvöllum í vikufríi þessa
dagana.
En þetta tókst nú og blaðið kom út og
ég man meira að segja eftir að ég skaust
út til þess að taka viðtal við v-íslenskan
fiðluleikara, sem hér var staddur. Þegar
Jónas Jónsson kom í bæinn hringdi hann
til mín og spurði hví í ósköpunum ég
hefði ekki haft samband við sig og fengið
liðsinni sitt við að skrifa blaðið, en hann
kvaðst þá mundu hafa komið í bæinn.
„Þú hefur staðið þig ótrúlega vel,“ sagði
hann, „og þegar þú varst að svara
Mogganum þarna vegna mín, - það var
alveg Ijómandi vel gert.“
Það var lítið um svefn hjá mér þessa
viku, en þetta blessaðist allt saman.
Vorið 1940 fór ég norður á Dalvík og
vann þar við hafnargerð og á skrifstofu
kaupfélagsins um veturinn, en hélt svo
aftur suður til Reykjavíkur. Þá var
margt breytt, því hernámið var komið til
sögunnar og herbúðir út um hvippinn og
hvappinn, sandpokavígi og viðbúnaður
og farið að vinna að flugvallarbyggingu.
Þá stofnaði ég til útgáfu blaðs, viku-
blaðs, sem ég nefndi „Þjóðólf,“ og
afrekaði það að koma mér í tugthúsið.
Svo var mál með vexti að nú var mikið
orðið siglt með fisk til Bretlands og það
varð almennt að ýmsir aðilar tóku skip á
leigu og keyptu fisk úr bátum í íslenskum
höfnum tjl þess að fylla þau.
Um þetta leyti var gerður nýr fisksölu-
samningur á milli íslands og Bretlands
og hafði milligöngu um þau mál af hálfu
Breta Owen nokkur Hellyer, sem sjálfur
hafði áður rekið útgerð frá Hafnarfirði.
Hann var nú starfsmaður breska mat-
vælaráðuneytisins og hafði jafnframt á
leigu skip fyrir eigin reikning sem hann
keypti í fisk og hagnaðist vel á. Sjálft
gerði breska matvælaráðuneytið út tvö
skip í þessu skyni.
Ég fékk upplýsingar frá fyrstu hendi
um efnisatriði þessara nýju fisksölu-
samninga og voru þeir mjög óhagstæðir
Islendingum. Komu þeir mjög bæði við
íslenska sjómenn og þá sem ráku skipin.
Ég fékk þessar upplýsingar að kvöldlagi
og voru þær mjög nákvæmar. Blaðið átti
að koma út á hádegi daginn eftir og fór
ég nú út í prentsmiðju sama kvöld og var
þar þá einn setjari við vinnu.
Ég tók mér stöðu við setjarapúlt og
hóf að skrifa og afhenti setjaranum
blöðin jafn óðum, og tókst að hafa
undan honum. Sagði hann mér það
löngu síðar að þegar ég afhenti honum
síðasta biaðið, þá hefði ég sagt: „Fyrir
þessa grein fer ég í tugthúsiö."
Daginn eftir fór ég úr bænum og var
fjarverandi í tæpa viku. Ég lét ekkert
uppi um það hvert ég væri að fara, en
sagði meira í gamni en alvöru við
konuna sem ég leigði hjá að ef lögreglan
spyrði eftir mér, þá skyldi hún bara segja
að ég væri ekki í bænum og að hún vissi
ekki hvert ég hefði farið. En svo fór að
lögreglan kom að spyrja um mig og var
svo komið að hún var næstum farin að
halda vörð um húsið.
Þegar ég var á leiðinni í bæinn, þá
varð ég fyrir því óhappi að snúa undir
mér annan fótinn og var ekki gangfær og
eftir að læknir hafði vafið um fótinn
sagði hann mér að halda kyrru fyrir og
reyna sem minnst á mig. En nú hafði ég
haft spurnir af eftirgrennslunum lögregl-
unnar þar sem ég var staddur á einka-
heimili úti í bæ. Hringi ég þaðan í
sakadómaraembættið og spurði hvort
þeir hefðu verið að spyrja eftir mér. Jú,
svo reyndist vera og ég var spurður hvort
ég gæti ekki komið á skrifstofuna. En ég
sagði sem var að ég hefði meitt mig,
mætti ekki stíga í fótinn, og gæti ekki
einu sinni komið á mig skó. „En ef þú
værir borinn," er þá sagt. „Nú. ef þið
viljið svo mikið við hafa“ segi ég og að
vörmu spori er kominn lögeglubíll og ég
er borinn út í hann af tveimur fílefldum
lögregluþjónum.
Nú er farið með mig til rannsóknar-
dómarans og þá kemur í ljós að málið er
þannig vaxið að það er búið að höfða
opinbert mál á hendur mér fyrir þessa
grein. Rannsókn málsins var ákaflega
fyrirferðarlítil. Ég var spurður um nafn
og fæðingardag og hvort ég hefði skrifað
þessa grein. Ég kvað svo vera og þar
með var rannsókn málsins lokið, og það
tekið til dóms. Dómsniðurstaðan lét
ekki á sér standa, - ég var dæmdur í
tveggja mánaða varðhald. Það sem var
sérstakt við þetta mál var það að ég var
ákærður fyrir landráð samkvæmt sérs-
takri grein í hegningarlögunum sem
fjallar um árásir á erlenda þjóðhöfðingja
og starfsmenn erlendra ríkja sem væru
hér í erindum ríkis síns. Undir þetta var
talin flokkast árás á Owen Hellyer.
Verjandi minn í undirrétti var Pétur
Magnússon, nafnkunnur hæstaréttarlög-
maður og alþingismaður þá, og tók hann
þetta mál mjög alvarlega. Taldi hann hér
um að ræða algjört réttarfarslegt slys og
öfugmæli að verið væri að höfða mál
gegn mér fyrir landráð, þarsem ég hefði
verið að verja íslenska hagsmuni. Var
vörn hans fyrir undirréttinum mjög hörð
og skelegg og klykkti hann út með því
að ef ég væri dæmdur sekur, þá væri það
dómsmorð.
Þegar að því kom að kveða upp
undirréttardóminn hringdi Pétur Magn-
ússon til mín og kvaðst alls ekki geta
komið því við að vcra viðstaddur dóms-
uppkvaðninguna vegna anna við mál-
flutning í Hæstarétti. En hann bað mig
að fara og hlýða á dóminn og hringja til
sín fyrir kvöldið. Ég gerði það að
sjálfsögðu og hringdi svo til hans og
sagði honum niðurstöðuna. Hafði égorð
á því að sjálfsagt tæki ekki að áfrýja
þessu, þar sem mig ætti hvort sem er að
dæma. En þá segir hann: „Þér verðið að
áfrýja þessu, en það getur vel verið að
dómurinn verði þyngdur í Hæstarétti,-
ég get ekkert um það sagt. En þetta er
■ „Klykkti hann út með þvi að segja að ef ég væri dæmdur sekur, þá væri
það dómsmorð.“
svo einstakt tilvik að þetta verður að fara
til Hæstaréttar." Ég kvaðst alveg reið-
ubúinn að gera það og taka þessa áhættu.
En aðalatriðið var það að allt geröist
þetta vegna þess að landið var hcrnumið.
Komst ég að því löngu síðar hjá Hcr-
manni Jónassyni að þctta var gert að
kröfu frá tilteknum manni og mcð mikilli
pressu. Þessi maður var Wise majór, en
hann fór með öll mál sem vörðuðu
samskipti íslendinga við breska hcrliðið.
Þessi maður var mjög harður og óbil-
gjarn og hegðaði sér í öllu eins og
ótíndur nýlenduherra. Mér hafði lent
dálítið saman við hann áður og mun það
;kki síst hafa átt þátt í því hvc hart hann
sótti þetta mál gegn mér.
Þegar Hæstiréttur kom saman um
haustið var þetta mál mitt tekið fram
fyrir öll önnur mál og dómur kvcðinn
upp mjög fljótt, en dómurinn var þá
mildaður og ég dæmdur í eins mánaðar
varðhald. Auðvitað var það ætlun ís-
lenskra yfirvalda að ég tæki dóminn
aldrei út og á þetta var ekki minnst um
hríð. Ekki fyrr en einn fyrstu daganna í
desember, en þá hringir til mín Jónatan
Hallvarðsson, sakadómari, sem sjá átti
um fullnægingu dóma. Hann var dálítið
vandræðalegur, því við vorum orðnir
allvel málkunnugir vegna þessa alls.
Hann segir: „Já, þú veröur nú víst að
byrja að taka út dóminn á morgun."
„Hver fjárinn", segi ég. „Það stendur
nú dálítið illa á hjá mér, því ég er að
undirbúa jólablað. Má þetta ekki frestast
í eina viku?“
Já, undir öllum venjulegum kringum-
stæðum hefði það ekki skipt nokkru
einasta máli," scgir Jónatan, „því þá
hefði þetta bara verið mitt mál. En nú
ber hins vegar svo til að það er skrif-
stofustjórinn í dómsmálaráðuneytinu
sem gefur mér fyrirmæli um það að þú
eigir að fara inn á morgun. Þetta er
algjör undantekning, ég hef aldrei fengið
svona fyrirmæli áður. En ég sting upp á
að þú biðjir hann Pétur Magnússon,
verjanda þinn, að tala við Gústaf skrif-
stofustjóra." Ég gcri þetta og cftir smá-
stund hringir Pétur og scgir: „Ég veit nú
ckki hvað á spýtunni hangir. Gústaf
getur ekki neinu breytt. Hann hcfur um
þetta fyrirmæli frá ráðherra. Nú, en það
cr vclkomið að ég tali við hann
Hcrmann."
„Ég held að það taki því ckki," segi
ég, „Fyrst svona cr í pottinn búið, þá
hlýtur það að varða miklu að ég byrji á
morgun. Ég tek það þá með mér sem ég
þarf til þess að skrifa jólablaðið og við
rcddum því einhvernvcginn." Svo fór ég
í fangelsið daginn eftir.
En þettaskýrðist nú allt saman, því að
í blöðunum las ég það nokkrum dögum
seinna að Owen Hellycr væri kominn til
landsins, til þess að ganga frá breytingum
á fisksölusamningnum. Er ckki neinn
vafi á því að þarna hefur Wise verið að
vcrki, því hann fylgdist vel með öllum
hlutum hér, stórum og smáum og hefur
vcl vitaö að ég gekk laus. Mun hann nú
hafa lagt prcssu á það að ég færi inn, þar
scm Hellycr var að koma. En af samn-
ingnum cr það að segja að honum var
gjörbrcytt og upphaflegi samningurinn
var nánast ógiltur. Voru öll þau atriði
hans scm verst komu við íslcnska hags-
muni úr gildi fclld. En um næstu áramót
gcrðist það að Hcllycr varð að víkja úr
stöðu sinni í matvælaráðuneytinu og það
með skömm, þótt það væri dulbúið. Var
hann látinn gefa stórfé á þess tíma
mælikvaröa til opinberra þarfa í Bret-
landi og skýrðu cnsku blöðin svo frá að
þetta væri hluti af ágóða hans af fisk-
kaupunum á Islandi.
Ég tók út minn dóm og hafði raunar
bara gaman af því að sitja þarna þennan
tíma. Ég kynntist þarna ýmsum, ákaf-
lega margir komu í heimsókn til mín og
þar á meðal mikið af fólki sem ég hafði
aldrei heyrt eða séð, - útgerðarmenn,
sjómenn og aðrir. Vildu menn ýmist
votta mér samúð eða þakka mér og
fangaverðirnir urðu miklir virktavinir
mínir alla tíð. En eigi að síður var þetta
einkennileg tilfinning að vera settur á
, , - -

_

Sjá næstu síðu
i