Tíminn - 21.05.1986, Blaðsíða 12

12 Tíminn
Miðvikudagur 21. maí 1986
NEYTENDASÍÐAN
eftir Svanfríði Hagvaag
Tveir grænmetisréttir
Stundum vill grænmetiö hjá okkur ofsoöna. Kjötiö þarf
kannski l() mínútur í viðbót svo við minnkum hitann á
grænmetinu og það breytist smám saman í mauk. En hér
kemur ráð til að forðast þetta vandamál, scrstaklega þegar
verið er með gesti. Dálitlu áður en gestirnir koma er
grænmetiö soðið í litlu vatni eöa gufsoðiö þangað til það er
næstum soðið. Þá er látiö renna af því og það kælt. Þerrið það
vel. Rétt áður en á að bcra það fram er það steikt í smjöri í
2 mínútur cða svo á mcðan það cr að gegnhitna og ögn af
sítrónusafa er að síðustu krcistur yfir. En hér koma svo tvær
uppskriftir af grænmctisréttum.
Kryddaöar grænar baunir
300 gr frosnar grænar baunir
l msk matarolía
1 lítill laukur í þunnum snciðum
Va tsk timian
'A stk orcgano
salt og pipar
2 msk sýrður rjómi
Sjóðið baunirnar í vatni í 4 mínútur og látið renna vel af
þeim. Hitið olíuna á pönnu, látið laukinn út í og sjóðið í
olíunni þangað til hann cr meyr. Hrærið saman viö timianinu,
oregano og baununum, bætiö salti og pipar í eftir smekk.
Sjóðið í 2-3 mínútur eða þangað til allt cr hcitt.
Takiö pönnuna af hitanum, hrærið saman við sýrða
rjómanum. Smakkið og ieiðréttið krydd ef meö þarf.
Berið fram strtix.
Hvítkál meö eplum »g byggi
1 hvítkálshöfuö (um I kg )
Vi bolli bygg
lA bolli smjör
2 laukar í sneiðum
3 matarcpli, afhýdd í 8 bátum
Va tsk múskat
Va tsk allrahanda
Va tsk timian
salt og pipar
rifinn sítrónubörkur
2 hvítlauksbátar, fínsaxaðir
2 msk púöursykur
2 '/: bolli rauðrófusafi
Fjarlægið ytri blöðin, skerið úrstilkinn ogskcrið síðan kálið
í ræmur um það bil Vi cm breiðar. Bræðið smjörið á stórri
pönnu og sjóðið hvítkálið og byggiö í því við meðalhita í 5
mínútur. Takið stórt ofnfast mót og leggiö þar í lögum
hvítkálið, síðan laukinn, þá eplin. Stráið kryddinu og
sítrónubcrkinum á milli laga, endið mcð lagi af hvítkáli. Stráið
púðursykrinum cfst. Hellið rauðrófusafa yfir ofnfasta mótið.
Látið lok yfir og bakið í ofni í 170° C í I /2-2 klukkutíma
eða þangaö til kálið er meyrt. Þetta er stór skammtur en það
er auðvelt að hita þennan rétt upp.
Tvær súpur
Kryddaða eplasúpan og Maíssúpan eru bæði auðveldar í
tilbúningi og fljótlagaðar. Það tekur aðeins um 20 mínútur að
elda þær svo þær eru upplagðar þegar tíminn er naumur.
Krydduð eplasúpa
6 epli, hreinsuð í sneiðum
4 bollar vatn
1/4 bolli sykur
1 msk. smjör
2 tsk. kanell
1 tsk. maizena
1/2 bolli sýrður rjómi
Blandið öllu saman í pott nema sýrða rjómanum. Látið
malla í 15 mínútur, hrærið oft í. Berið fram með sýrðum
rjóma.
Maíssúpa
4 sneiðar beikon, saxað
1/2 bolli saxaður laukur
1/4 bolli saxað selleri
1 msk. hveiti
2 bollar kjúklingasoð
1 stór kartafla í bitum
2 bollar mjólk
1 stór dós maískjarnar
salt og pipar
Steikið beikonið í þykkbotna potti. Bætið út í lauk og selleri
og sjóðið þangað til hvort tveggja er farið að mýkjast en ekki
byrjað að brúnast. Hrærið hveitinu saman við. Blandið síðan
soðinu út í ásamt kartöflunni og sjóðið í 10 mínútur eða
þangað til hún er orðin meyr. Hrærið saman við mjólk og
maís. Látið vera við suðu í um það bil 10 mínútur en súpan
má alls ekki sjóða eða hún getur yst. Að seinustu er kryddað
með salti og pipar eftir smekk.
Bætt lýsing betra líf:
Góð heimilislýsing
er nauðsynleg
Lýsing á heimilinu hefur meiri
áhrif á líðan okkar og myndar svip-
mót heimilisins meira en fólk al-
mennt gerir sér grein fyrir, en með
lýsingu má gera umhverfið hlýlegra
og meira aðlaðandi, og hægt er að
draga athygli að myndum eða sér-
stökum húsgögnum. Lýsingin getur
létt heimilisstörfin, minnkað slysa-
hættu og stuðlað að auknu hreinlæti.
Ljóstæknifélag íslands var stofnað
1954 og markmið þess er að stuðla
aö bættri lýsingu og sjónskilyrðum.
Félagið veitir einnig almcnna hlut-
lausa fræðslu um þessi mál. Að
þessu er unnið með útgáfu félags-
bréfa, fræðslufundum og námskeið-
um.
Ljóstæknifélag fslands hefur sér-
stakan viðtalstíma að Hallveigarstíg
I, sími 29266 (Byggingarþjónustan).
Viðtalstíminn er á fimmtudögum kl.
16.00-18.00. Þargeta húsbyggjendur
og aðrir fengið góðar upplýsingar
um hvernig best má haga lýsingu
heimilanna.
Á vorin er oft að húseigendur taka
sig til og hreingera rbúðir og mála,
og er þá tilvalið að huga að því um
lcið, hvort ekki mætti gera eitthvað
til að bæta lýsingu um leið. Setja upp
nýja lampa eða breyta til svo þeir
gömlu nýtist betur.
Eldhús
í eldhúsinu þurfa að vera Ijós yfir
vinnuborði, eldavél, vaski og mat-
borði. Eitt Ijós á miðju lofti er oftast
ófullnægjandi. Ljós undir efri skáp-
um skal setja við fremri brún. Hæð
lampa yfir borðplötu sé u.þ.b. 55 sm
yfir boröplötu.
Lýsing í stigum þarf að vera það
góð, svo að hvert þrep sjáist greini-
lega. þetta er mikilvægt til að minnka
slysahættu.
Stofa
í stofunni þurfa að vera möguleik-
ar á margs konar lýsingu, sem hægt
er að kveikja og deyfa á ýmsa vegu,
hvort heldur að fólk vill hafa hlýlega
hátíðarlýsingu eða vinnulýsingar.
Heppilegt er að hafa leslampa við
hægindastólana og rétt Ijós bak við
sjónvarpið er nauðsynlegt. Nota má
Ijóskastara til að gera málverk og
húsgögn meira áberandi. Blómin
þurfa Ijós til að dafna og best er að
lýsa blóm - sem eru langt frá glugga
- með flúrþípum eða sérstökum
gróðurpcrum. Þess háttar lampar
mega þó ekki vera nær blómunum
en 30 sm og kastarar ekki nær en 1
m til að skaða ekki blómin.
Barnaherbergi
Þar sem börnin leika sér um allt
herbergið er nauðsynlegt að hafa
góð loftljós, sem gefa jafna birtu yfir
allt gólfið. Heppilegra er að nota
ljós, sem íestast beint á loft en
hangandi Ijós. Þar að auki þarf
vegglampa við höfðagaflinn og still-
anlegan borðlampa á vinnuborðið.
Gætið þess að velja traustbyggða
lampa og festa þá vel, þannig að þeir
þoli þá hörðu meöhöndlun sem þeir [ es. 0g vinnulampar við hægindastóla í stofunni eru ómissandi, en annars
þeim mUnUm 513 6k 3 lampar og Ijós, sem, hægt er að nota til að hafa hlýlega birtu.
Ef tveir leslampar eru fyrír ofan rúmið, getur annað hjónanna sofið í fríði, Spegilljósin á baðinu þurfa að vera
þó hinni aðilinn lesi fram eftir. góð.
Eldra fólk þarf mun meiri
birtu en ungt fólk til þess að
sjá jafnvel. Sextugur mað-
ur þarf 10 sinnum meiri
birtu heldur en tvítugur og
5 sinnum meiri en fertugur,
sem þarf helmingi minna
en fimmtugur.
O O
0)0)
oo
oo
oo
oo
212
20 ára
40 ára
60 ára
Á þessari mynd er sýnt hvernig þörfin fyrir betri lýsingu vex með aldrinum.
Svefnherbergi
Loftljósin þurfa að lýsa vel inn í
skápa í svefnherberginu og gefa
góða vinnulýsingu við þrif. Hentugt
lesljós yfir hjónarúmi eru tveir still-
anlegir lampar með ca. 50 sm milli-
bili yfir höfðagafli. Með þessu móti
truflar sá sem les ekki þann sem
sefur.
Baðherbergi
Lýsa þarf allt herbergið upp með
einu eða fleiri ljósum í loftinu. 1
litlum baðherbergjum getur góð
spegillýsing verið nægjanleg. Speg-
illýsingin er mikilvæg. Besta lýsingin
fæst með lömpum beggja vegna
spegilsins. Veljið lampa með stóru
lýsandi yfirborði til að minnka of-
birtuna. Ef notaðir eru flúrlampar,
skal nota flúrpípur sem gefa hlýlegt
Ijós.
Lýsing fyrir aldraða
og sjónskerta
Norrænt ljóstæknimót var haldið í
Reykjavík á sl. ári. Þar kom fram,
að í undirbúningi er sérstakt átak á
Norðurlöndum til bættrar lýsingar
fyrir aldrað og sjónskert fólk. Á
komandi hausti hefur félagið í
hyggju að koma upp sýningu til
skýringa á helstu þáttum góðrar
iýsingar - með sérstöku tilliti til
þarfa aldraðra og sjónskertra. Hug-
myndin er að sýningin verði færanleg
svo unnt verði að setja hana upp á
nokkrum völdum stöðum.
Birtuþörfin vex með aldrinum,
þannig að talið er að fólk þurfi 10
sinnum meiri birtu um sextugt en um
tvítugt. Á meðfylgjandi fnynd má
sjá hvernig þörf fyrir betri birtu vex
með aldrinum.
Upplýsingar um Ljóstæknifélagið
fengum við hjá Eyjólfi Jóhannssyni,
framkvæmdastjóra félagsins, og
myndir af birtuþörf eldra fólks o.fl.
myndir eru birtar með góðfúslegu
samþykki hans, en þær eru úr
kynningarbæklingi Ljóstæknifélags-
ins. Bæði einstaklingar og fyrirtæki
eru meðlimir þess félags.