Tíminn - 08.08.1986, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Tíminn
MÁLSVARIFRJALSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefándi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjóri:
Aðstoðarf réttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
NíelsÁrni Lund
OddurÓlafsson
Guðmundur Hermannsson
EggertSkúlason
Steingrímur G islason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686392 og
686495, tasknideild 686538. Setning og umbrot: Tæknideild Tímans.
Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 45.- kr. og 50.- kr. um helgar. Áskrift 450.-
Enginn stóri bróðir
í Morgunblaðinu á laugardag birtist frétt um það að
Kaupfélaginu Þór á Hellu hafi verið breytt í hlutafélag.
Um ástæður þess hefur blaðið eftirfarandi eftir kaupfé-
lagsstjóranum:
„Kaupfélagsformið er gengið sér til húðar. Það
hentaði vel fyrir 50 árum, en nú eru horfur á að rekstri
kaupfélaga víðast hvar verði breytt.“
Enn fremur segir kaupfélagsstjórinn:
„Ástæður þess að reksturinn hér gekk illa eru
sjálfsagt margar og er skortur á stjórnun undanfarin ár
og of miklar fjárfestingar hluti þeirra. Sem dæmi má
nefna að árið 1983 var tekið í notkun stórt og mikið
verslunarhús, sem kaupfélagið réð ekki við á þeim tíma.
Það er leitt að þurfa að leggja þetta kaupfélag niður, en
við höfum engan stóra bróður til að styðja við bakið á
okkur.“
Kaupfélagið Þór á Hellu hefur alla tíð haft þá
sérstöðu að það hefur haldið sér utan við landssamtök
kaupfélaganna hér á landi.
Samvinnustarf byggist hins vegar á tveimur grundvall-
arreglum.
Annars vegar á því að félagsmennirnir í hverju
kaupfélagi um sig vinni saman að því að halda félagi
sínu gangandi, efla það og styrkja. Hins vegar á því að
samvinnufélögin vinni saman að þeim málum sem
snerta þau öll. Það þýðir m.a. að þau koma hvert öðru
til hjálpar, eftir því sem tök eru á, þegar á bjátar hjá
einhverju þeirra.
Kaupfélagið Þór hefur aldrei tekið þátt í þessum hluta
samvinnustarfsins. í því efni hefur það brotið gegn einni
af grundvallarreglum samvinnuhreyfingarinnar. Þess
vegna er það rangt hjá kaupfélagsstjóranum að kaupfé-
lagsformið hafi gengið sér til húðar. Og þetta er líka
skýringin á því að þeir á Hellu finna engan stóran
bróður til að styðj ast við þegar þeir lenda í erfiðleikum.
Fjölmiðlun
Þær fréttir voru að berast að íslenska útvarpsfélagið,
sem er í þann veginn að hefja starfsemi, hafi fengið í
hóp eigenda sinna nokkur sterkustu einkafyrirtæki
landsins. Meðal annars voru þar nefnd fyrirtæki eins og
Eimskip, Flugleiðir og Hagkaup.
Þetta vekur upp spurningar. Flestir munu geta fallist
á að ekki sé athugavert þótt almanna- og launþegasam-
tök, sem vinna beint að því að bæta kjör launafólks í
landinu, taki þátt í því að reka fjölmiðlun hér á landi.
Einkafyrirtæki starfa hins vegar eðli sínu samkvæmt
að því markmiði að skapa peningalegan hagnað. Þau
keppa leynt og ljóst að því að selja sem mest af vörum
sínum og þjónustu. Er það eðlilegt að slík fyrirtæki séu
jafnframt eigendur fjölmiðlunarfyrirtækja, og að þau
hafi þar með bein ráð á stjórnun þeirra, stefnumótun
og kannski skoðanamyndun í þjóðfélaginu almennt?
Þetta er mál sem þarfnast nánari skoðunar og umræðu.
Föstudagur 8. ágúst 1986
llllllllllll GARRI i'!rF;l ''"l':!I■ '■■fflli,.. 1 'T:,!
Éru íaun kennara/
kvenna of há?
Einstæðar mæður í
efsta skattþrepi
l— óréttlœti sem ekki verður við unað, segja
þingmenn Kvennali1,1 r
„Mngflokkur Kvennalistans
bendir á að núverandi tekjuskattur
cr í raun launamannaskattur og að
nú er svo komið að einstæðar
mæður á kcnnaralaunum eru
komnar í efsta skattþrep. Við þetta
óréttlæti verður ekki unað...“ segir
m.a. í tilfinningaríkri ályktun frá
Kvennalistanum nýlega.
Þótt kvenkyns sé - og einstæð
móðir á annan áratug - verð ég að
lýsa yfir undrun minni og skilnings-
leysi á því hverju Kvennalistinn er
raunverulega að mótmæla. (Tekið
skal fram að ég hef til þessa oftar
en ekki hrifist af og fagnað þeirra
málflutningi og baráttu fyrir mál-
stað okkar kvenna).
En hvað er hneykslunarefnið í
framangrcindri tilvitnun? Ég hef
til þessa haldið að Kvennalistinn
fagnaði með hverri þcirri konu
sem kæmist upp að hlið hins fremur
litla karlahópssem hæstutekjurnar
hefur í þjóðfélaginu. Ég hcf líka
haldið að það gleddi kvennalista-
konur en ekki hryggði ef kennara-
starfið væri það vel iaunað að
kennarar kæmust t hóp þess tíunda
hluta launþega sem mest bæri úr
býtum fyrir störf sín, og ekki síður
þó slíkur kennari væri móðir.
Kvennalistinn hefuroft ogmörg-
um sinnum hamrað á launamisrétti
karla og kvenna í þjóðfélaginu,
þar sem „konur sitja alltaf eftir í
lægstu launaflokkunum" eins og
það hcfur svo oft verið orðað - og
nýafstaðin skattaálagning er raun-
ar glöggt til vitnis um. Sömuleiðis
minnir mig að Kvennalistinn hafi
stutt kennara í þeirra stöðugu
launabaráttu - enda kennsla stöð-
ugt að verða meira kvennastarf.
Samkvæmt yfirliti fjármálaráðu-
neytisins voru það tæplega 13%
skattgreiðenda (innan við 23 þús.
af alls rúmlega 175 þús. skattgreið-
endum) sem að þessusinni komust
í efsta skattþrepið. Hlutur kvenna
var þar afar smár, sem staðfestir
einmitt málflutning kvennalista-
kvenna um að karlar sitji í tekju-
hæstu stöðunum. Af um 50 þús.
giftum konum í landinu voru það
aðeins um 900 eða 1,8% sem
komust í hæsta skattþrepið, en
hins vega 34% karlanna þeirra. Ef
við höfum hlutfail kvennanna tvö-
falt hærra í hópi einhleypinga má
ætla að konur séu aðeins um 1.400
af fyrrgreindum 22.665 skattgreið-
endum f efsta skattþrepi - eða um
6% - en karlar 21.265, eða 96%
þessa tekjuhæsta hóps.
Til að komast í efsta skattþrep
þurftu hreinar tekjur á síðasta ári
að lágmarki að vera um 592 þús.
hjá giftu fólki eða barnlausum
einstaklingum og að lágmarki um
627 þús. hjá einstæðum foreldrum.
Síðarnefnda talan ætti að jafngilda
að lágmarki í kringum 68 þús.
mánaðarlaunum að meðaltali um
þessar mundir auk meðlags/með-
laga og bamabóta, hjá einstæðum
foreldrum.
Pví vefst það fyrir mér?
Er það andstætt stefnumiðum
Kvennalistans að konur komist í
hóp þeirra 13% skattgreiðenda
sem hæstar tekjur telja fram í
þjóðfélaginu?
Stríðir það á móti stefnu þeirra
að kennarar komist í hóp þeirra
13% launþega (samanber að tekju-
skatturinn sé eingöngu launþega-
skattur), sem hæstar tekjur hafa í
landinu?
Er það eitthvað sárgrætilegt að
einstæð móðir skuii geta aflað
heimili sfnu álíka tekna og launa-
hærri helmingurinn í hópi karlfyrir-
vinnanna?
Eða getur það verið að launa-
jafnréttishugmyndir Kvennalistans
séu þær að kónur eigi að hafa eirts
há laun og karlarnir - en bara
karlamir einir að borga skattana til
að standa undir okkar sameigin-
legu þörfum?
Samkvæmt ályktun Kvennalist-
ans var það ekki minnsta ergilsisefn-
ið að nokkuð af skatttekjunum
skuli eiga að nota til að lækka verð
á innlendum matvörum. Því er
síðasta spurningin: Er það á móti
stefnumiðum Kvennaiistans að
hæst launaði hópurinn í þjóðfélag-
inu (þau 13% sem borga 67% af
tekjuskattinum) sé skattlagður
nokkuð í því skyni að lækka matar-
útgjöldin, sem mest munar um hjá
láglaunuðum barnafjölskyldum -
t.d. þeim allt of stóra hópi ein-
stæðra mæðra sem eru að berjast
við að sjá sér og börnum sfnum
farborða af 20-25 þús. króna mán-
aðarlaunum fyrir fullt starf?
HEI
Stórpólitísk matar-
og drykkjuveisla
I þeirri sælu tíð þegar kommar
voru kommar, Sovétríkin fyrir-
heitna landið og Æskulýðsfylking-
in vaxtarbroddur heimsbyltingar-
innar héldu ungliðarnir Jónsmess-
una hátíðlega. Þegar nótt var björt-
ust flykktist æskublóminn til Ping-
valla eða í Hvalfjarðarbotn. Tvær
fánastengur voru reistar og skart-
aði önnur fána byltingarinnar og
alþjóðahyggjunnar og á hinni
blakti íslenski fáninn. Hafi eitt-
hvað annað en rauði fáninn borið
þess vitni hverjir stóðu að saman-
smölun ungmennanna hefur það
verið marklítið og er öllum löngu
gleymt.
Jónsmessumótin voru sótt af
allra flokka kvikindum og datt
engum í hug að eyða vornóttunum
fjarri heimilisaga í að hnýsast í
pólitískar skoðanir hverra annarra.
Heimdellingar og fyikingarfélagar
drukku af sama stút og lauslætið
gerði sér ekki mannamun.
Jónsmessublót Æskulýðsfylk-
ingarinnar heyra nú sögunni til og
minnist margt miðaldra fólk þeirra
með tregablöndnum söknuði, og
dettur síst af öllu pólitík í hug
þegar rifjaðar eru upp ljúfar
minningar horfinnar æsku.
Aðskilnaðarstefna
En nú þegar allir eru orðnir
meira og minna frjálslyndir kratar
er öldin önnur. Krakkar úr
Æskulýðsfylkingu Alþýðubanda-
lagsins og úr Félagi ungra jafnað-
armanna hafa hóað sig saman og
ætla að éta og drekka í hótelinu á
Þingvöllum og flýta sér svo til
Reykjavíkur í tæka tíð á meðan
Jóhanna Svavar
Fara saman í marklaust, pólitískt
ferðalag.
skemmtistaðir höfuðborgarinnar
eru enn opnir svo að hópurinn
tvístrist örugglega. Auglýst er að
Svavar og Jóhanna verði með í för,
væntanlega til að halda fjörinu
uppi.
Þetta uppátæki hefur valdið
miklum taugatitringi ineðal Al-
þýðuflokksmanna og flokksfor-
maðurinn hefur gefið út afdráttar-
lausa yfirlýsingu: „Pessi Pingvalla-
ferð hefur enga pólitfska merk-
ingu. Ég læt mér í léttu rúmi liggja
þótt einhverjir krakkar fari í ferða-
lag. Þarna myndast engin tengsl,
hvorki tjaldatengsl, svefnpoka-
tengsl né önnur.“
Mikil eru völd formannsins.
Hann gefur út tilskipun um að
enginn kratastrákur eða stelpa
ruglist inn í tjald eða ofan í svefn-
poka hjá pólitískum andstæðing-
um. Aðskilnaðarstefnan skal verða
virt.
Þeir sem að ferðalaginu standa
hafa líka vaðið fyrir neðan sig.
Engin tjöld eða svefnpoka með í
ferðalagið, takk. Öllu samneyti
skal slitið í tæka tíð og skundað frá
Þingvöllum til að ná skemmtana-
haldi í höfuðborginni.
Sjálfstæðismenn
uggandi
Formaður Alþýðubandalagsins
og varaformaður Alþýðuflokksins
verða væntanlega með í ferðinni
upp á punt. Þau eru auglýst sér-
staklega sem ferðafélagar unga
fólksins en hvergi minnst á að þau
muni ljúka upp munni eða hvaða
hlutverki þau eiga yfirleitt að
gegna. Varla fara þau að rausa um
pólitík, því Jón Baldvin segir að
Þingvallaferðin hafi enga pólitíska
merkingu.
Staksteinar Mogga eru á öðru
máli. í gær birtust þar djúphugsað-
ar hugrenningar um Þingvallaför-
ina, þar sem hún er talin tákna
samruna Alþýðubandalagsins og
Alþýðuflokks og sérstaklega á það
bent að Jóhanna Sigurðardóttir sé
lengst til vinstri í sínum flokki og
málflutningur hennar yfirleitt hinn
sami og Alþýðubandalagsins. Dað-
ur komma og krata sé komið á það
stig að alvarlega þenkjandi sjálf-
stæðismenn telji útilokað að eiga
þá að í stjórnarsamstarfi.
Fyrirhuguð skemmtiferð ung-
linganna í A-flokkunum er því
orðin stórpólitískt mál og getur
skipt sköpum í landsstjórninni.
Hyggilegast væri að þau Svavar
og Jóhanna drægju sig í hlé og færu
hvergi, og létu unglingana í friði
með sína Þingvallaför, og skiptu
sér ekkert af því hver slær upp
tjaldi yfir hvern. Þá gætu flokka-
drættir orðið álíka marklaust hjal
undir lok hundadaga á Þingvölium
einsog Jónsmessumótin áðurfyrr.