Tíminn - 10.02.1987, Blaðsíða 6

Tíminn - 10.02.1987, Blaðsíða 6
6 Tíminn. Tímirm MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog Framsóknarfélögin í Reykjavík Framkvaemdastjóri Kristinn Finnbogason Ritstjóri: NíelsÁrni Lund Aöstoöarritstjóri: OddurÓlafsson Fréttastjórar: BirgirGuömundsson EggertSkúlason Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 og 686306 Verð í lausasölu 50.- kr. og 60.- kr. um helgar. Áskrift 500.- Hraðfrystihús Keflavíkur Ólafur Björnsson útgeröarmaður ritaði grein í DV s.l. fimmtudag og fjallaði þar um málefni Hraðfrystihúss Keflavíkur hf. Eins og mönnum er kunnugt og m.a. hafa birst fréttir um hér í blaðinu, hefur þetta fyrirtæki átt í verulegum rekstrarfjárerfiðleikum. Það hefur lengi verið í eigu Kaupfélags Suðurnesja í Keflavík, en síðustu árin hafa Samband ísl. samvinnufélaga og samstarfsfyrirtæki þess einnig komið þar inn sem meðeigendur. í greininni í DV eru málefni Hraðfrystihússins rædd og farið um þau mörgum og stórum orðum. Meðal annars er þess beinlínis krafist þar að Sambandið og samstarfsfyrirtæki þess leggi fram það hlutafé sem Hraðfrystihúsið þurfi að fá ef það eigi að halda áfram starfsemi sinni. Auk þess er þess krafist þarna að hjá Hraðfrystihúsinu verði skipt um alla stjórnendur. Hér er að ýmsu að gæta. Meðal annars eru aðeins fáir dagar síðan það kom fram í fréttum að Sambandið hyggst einmitt auka hlutafé sitt í Hraðfrystihúsi Kefla víkur um að minnsta kosti fjörutíu miljónir króna. Þar er á ferðinni upphæð sem gerir það eiginlega dálítið erfitt að krefjast þess með offorsi að enn betur verði gert. Líka er að því að gæta að það er alls ekki sjálfgefið að heildarsamtök samvinnufélaganna eigi að koma til aðstoðar í öllum þeim tilvikum þar sem rekstur einstakra kaupfélaga á í erfiðleikum. Hins vegar hefur verið litið svo á að samvinnumenn ættu jafnan að reyna eftir föngum að aðstoða hver annan þegar á bjátar. í krafti þess hafa þeir oftar en hitt beitt mætti heildarsam- taka sinna til aðstoðar þar sem erfiðleikar hafa steðjað að. Aðstoð samvinnuhreyfingarinnar í heild við Hraðfrystihús Keflavíkur er af þessari tegund. Þeir sem til þekkja eru þeirrar skoðunar að þetta fyrirtæki eigi sér rekstrargrundvöll og geti átt ótvíræða framtíð fyrir sér. Menn hafa með öðrum orðum trú á fyrirtækinu og möguleikum þess í framtíðinni. Það er í slíkum tilvikum sem samvinnuhreyfingin hefur margoft beitt heildarsamtökum sínum fyrir sig til þess að koma fyrirtækjum, sem átt hafa í tímabundnum erfiðleikum, á réttan kjöl aftur. Því miður eru allt of mörg dæmi um slíkt, víðs vegar af landinu, úr verðbólgubáli liðinna ára. Stundum hefur ekki verið talið fært að rétta skúturnar af, en stundum hefur það verið talið mögulegt. í Keflavík er talið að möguleikar séu á að ná skriðnum upp að nýju þótt óvænlega horfi nú um stundarsakir. Tíminn leyfir sér að lýsa þeirri von sinni að það megi takast með tilhjálp góðra manna. En þar sem endranær gildir gamla reglan að betra er að fara sér hægt en að fara offari. Skætingur, persónuníð og taumlaus kröfuharka eru ekki það sem bestum árangri skilar. Oftast er hagkvæmara að menn vinni saman í óskiptu bróðerni að því að finna bestu lausnina á vandanum. Þriðjudagur 10. febrúar 1987 GARRI Mér varð óglatt Yflrgenglleg óevrfnl Manjt hefur maöur acö a prenU um dagana en aldrei hef é« augum litiö aöra eina óaviftu og fram Vemur i viötali við foreaetisráöherra. Stein- grim Hermannsaon. í Timanum þann 30. jan. gíöaatliðinn Ekki cr nóg með að flokkur Stein grirrm hafi i áratujp haft íoryatu um aö halda Suðumeejaavasöinu af- tkiptu um alla fyrirgmðalu heldur hefur Steingrimur sjálfur leitt þeeaa stefnu undanfarin ár og í tiö hana sem ijávarútvegBráöherra má aegja aö boginn hafi endanlega troaUð. Til 1960 hafði verið algjört bann á aö hingaö kasrn nýtt fiakiaki^ Þaö leystist þegar minnihlutaatjóm Al- þýöuflokksins komst Ul valda en timabundið þó þvi aftur komat Framsókn til áhrifa. Hraölrystlhús Kaflavfcur Þegar HK hóf gongu rina, aem hlutafélag i eigu Kaupfélagaina. gat þaö ekki fengið leyfi til aö byggja bóL Þe« i staö mátti þaö ajá um útborgun I nýja báta fyrir ýmaa utan af landi son i staöinn lofuöu aö leggja upp hjá HK 9-3 vertiöir wn i var ataöið misvel við. KjaUarinn halda áfram starisemi og auk þeas þarfað skipta þar um alla atjómend ‘ ^Keflavíkurbter hefur þcgar gefið þeim 4,8 milljónir króna fyrir kota- draal sem kœta mun stórfé aö rífa. Það aetti aö nsegja ecm framlag bæj- arbúa því þrátt fyrir alft tal um atvinnuaukningu af atarfsemi nn er að þeun úr þeim átt sem sist skyldi. Steingrimur segir, þar sem hann talar um sólu á Gaut GK, sem Samvinnuhreyfingin var að kaupa afSuöumcajum. „Nú rjúka þeir upp. þeesir mcnn (þingm. Rn.), þegar enn einn togannn er að hverfa frá Suður- nesjum. Þeir hefðu þurft að grípa til aögeröa nuklu fyrr.“ Ég get svo sem Ólalur Bjömsson Um áramótin 1981-1982 áttum við 94% 1 fyrirtæki okkar. Um síðustu áramot var eign okkar í (yrirtækinu komin mður 110 -15%.“ hauiinn . »& flilíiogftu SlS okkur hann. Hv*mlg*albi«rgaHK«<vU|l «rM7 í mörg ár hefur umraeöan um aö bjarga HK ataöiö. A aama tíma og dótturfynrta’ki StS hafa d*lt millj- ónatugum i Þorlákshöfn. Homa- fjorð, Djúpavog. Patreksfiörö og Grundarfjorö hefur n*r ekkert venö gert fyrir HK. Ein aöaluppspreUa þá er þaö nú svo aö fátt sjómanna og ekkert yfinnanna á togurum HK hefur búaetu hér. Ekki einu sinm framkvasndastjórinn nyi hefur aéö aAma" sinn í aö búa hér. Vandamál I ^tv»vtv«gl Steingrimur aegir „Fiskvinnsla hér hefúr á undanfómum árum dreg iat aftur úr.“ Hverjir hafa fariö meö sjávarútvegsmál á Islandi þeasi ár setn Steingrimur er aö tala um? Er tekiö undir að þingmenn okkar hafa veriö slakir i kjoftUemapounu. En í þcssu tilfelli og ýmsum öðrum eiga þeir málsbætur. Þaö sem skiptir sköpum varöandi kaupin á Gaut GK til Grundarfiarö- ar er aö þar er lagt fram fé frá Regin hf. og Oliufélaginu hf. til þeas að fjár- magna kaupin. Þaö eru einmitt félogin sem tettu aft láu HK hafa forgang. I fyreu lagi af því aft nær allan sinn gróöa Otgerð á Suöumesjum hlýtur að leggjast möur aö óbreyttu kvóu- kerfi af þeirri einfoldu ástaöu að aðrir landshlutar. sem hafa miklu mein kvóu. hljóu aö vera i miklu betri stöðu til þess aö borga hatt verö fyrir fiskiskip. að viöb*ttn séretakri fyrirgreiöslu SlS-fynruekja þegar þau eiga i hlut sem oftast cr. Núverandi kvóuskipting er þvi ein- mitt skipulegt fynrkomulag til þcss að leggja útgerö hér i nist. Þar meö er allt útlit fynr að tveir framsokn ar-sjávarútvegsráöherrar konu i verk þvi scm byggðastcfnan lagði grunninn aö. það er að flytja alla útgerö og fiskvmnslu af þessu sv*ði. Aö tokum Eg hef fengvst við útgerö og fisk vinnslu í Keflavík síðustu þnátíu ar. Lengst af talið aö viö værum gætmr i fjárfestingum og sUÖið vel að rekstri enda vanskil ójmkkt lengsl af. Um áraroótin 1981-1962 áttum viö 94% i fyrirtæki okkar. Um siöustu áramót var eign okkar i fyrirtækinu komin niöur i 10-15%. Viö ákváðum þvi að selja allt áöur en viö þyrftum að sianda frammi fynr þvi aö svíkja okkar viöskiptamenn endanlega um Honum varð óglatt Ólafur Björnsson, aðalspruuta krata í Kcflavík, er þckktur fyrir subbulega framkomu og sóöalegt orðbragö. Sjaldan hefur orðbragð- ið þó verið sóðalegra en í grein sem hunn birtir í DV á fimmtudaginn var, og þar sem segir í fyrirsögn að honum hafi orðið óglatt. Ólafur lætur sér sæma að segja að framkvæmdastjóri Hraðfrysti- húss Keflavíkur sé „margreyndur í að koma fyrirtækjum á hausinn“. Að sjáifsögðu er þetta rógur. Frumkvæmdastjórinn hefur aldrei átt neinn minnsta þátt í að koma fyrirtæki eða fyrirtækjum á haus- inn. Hins vegar hefur hann átt góðan þátt í því að reyna að rétta við hag fyrirtækja sem átt hafa í erfiðleik- um, þar á meðal Hraðfrystihúss Kcflavíkur. Það er að sjálfsögðu ekki verra að fá þennan rógburð upp á yflrborðið, nógu lengi hefur verið gengið hús úr húsi í Keflavík og þetta góðgæti borið á borð. Olafur segir að fy rrvcrandi fram- kvæmdastjóra frystihússins hafi verið „bolað frá“. Fyrrverandi framkvæmdastjóri frystihússins starfar enn við það og nýtur fullrar virðingar. Hann hefur skipt um starfssvið og 'var það með góðu samkomulagi, vegna breyttra að- stæðna. Þessi sami framkvæmdastjóri' var jafnframt formaður Samlags skreiðarframleiðenda. Með bak- nagi og rógi, þeim aðferðum sem Ólafi Björnssyni eru kunnastar, var honum bolaö þaðan. Ólafur Björnsson settist í sæti hans þar. Fyrirtækiö sem fór á hausinn Það kynni að vera að Ólafur Björnsson sé ekki sá maðurinn sem best efni hefur á því að rógbera menn fýrir að rekstur gangi ekki eins vei og best verður kosið. Það eru ekki margir marg- reyndari en hann í að setja fýrir- tæki á hausinn, svo að notuð séu hans eigin orð. Hans eigin frásógn segir allt um það: „ Um áramótin 1981-1982 áttum við 94% í fyrírtæki okkar. IJm síðustu áramót var eign okkar í fyrírtækinu komin niðuri 10-15%. Við ákváðum því að selja allt áður en við þyrftum að standa frammi fyrir því að svikja okkar viðskipta- menn endanleea um fé. “ Þetta segir Olafur. Það hlýtur að vera spurning hvort nokkurn tíma hafi nokkrum manni tekist að koma eigin fé fyrirtækis úr 94% í 10-15% á svo stuttum tíma. Sjálf- sagt á þetta heima í heimsmetabók • Guinness. Og Ólufur Björnsson ákvað að selja fyrirtækið. Væntan- lega i trausti þess að almennilcgir menn gætu rekið það. Bágt er að trúa því að hann hafi vitað að ekki væri hægt að reka fyrirtækið og þrátt fyrir það hafi hann ætlað sér að svíkja það inn á aðra mcnn. Skreiðarsamlagið En þetta er ekki eina afrek Ólafs Björnssonar í rekstri fyrirtækja. Þegar Benedikt Jónssyni hafði ver- ið bolað burt úr Skreiðarsamlaginu settist Ólafur við stjórnvölinn. Skreiðarsamfagið er gamalgróið fyrirtæki sem hcfur notið trausts um áratugi. Svo var enn þegar Benedikt Jónsson lét af forystu þess. En nú hefur skipt um. Ólafur Bjömsson tók sér strax sem for- maður meiri völd í fyrirtækinu en stjórnarformenn gera að jafnaði. Hann tók að sér daglega stjóm fyrirtækisins og varð því næstum einráður um rekstur þess. Nú er svo komiö, á örfáum árum, að Skreiðarsamlagið nýtur lítils eða einskis trausts og er komið eins rækilcga á hausinn og nokkuð fyrirtæki getur komist. Ólafi Bjömssyni verður ekki óglatt af því. Honum verður óglatt þegar reynt er að halda uppi at- vinnustarfsemi og styrkja hana. Honum verður óglatt þegar reynt cr að byggja upp allt sem hann og hans líkar hafa verið að rífa niður. Ólafur Björnsson er enn að rífa niður. Tilraunir lians á síðasta ári til þess að koma Hraðfrystihúsi Keflavíkur á kné sýna það svo að ekki verður um villst. Garri. VÍTTOG BREITT Vörusvik og ábyrgðarleysi Þeir sem kaupa úr eða vekjara- klukku hjá úrsmið fá í hendurnar skírteini, þar sem seljandi ábyrgist að tímamælirinn gangi áfallalaust í eitt ár í það minnsta. Ef hann gerir það ekki telst hann svikin vara, og úrsmiðurinn gerir annað tveggja, kemur gripnum í lag eða bætir skaðann með öðrum hætti. Ef maður greiðir fyrir hús eða íbúð svo og svo margar milljónir króna, í flestum tilvikum aleiguna og meira til, ábyrgist sá sem byggir húsið að það standi í eitt ár, án sýnilegra stórskemmda. Tímabilið sem ábyrgðin nær yfir er hin sama á vekjarklukku og húsi, stóru eða smáu. Þetta ábyrgðarleysi kemur sér vel fyrir þá sem selja steinsteypu og einstaklinga og fyrirtæki sem byggja hús. Aftur á móti er það mjög bagalegt fyrir þá sem láta byggja húsin eða kaupa þau. Svikin vara í formi steinsteyptra húsa kemur engum við nema þeim sem látið hafa prakka henni inn á sig. Mikill hluti þjóðarauðsins liggur í steinsteypu og er fjárfestingin í allri þessari vafasömu verðmæta- sköpun yfirþyrmandi. Þegar svo í ljós kemur að húsin eru meira og minna ónýt vegna steypugalla bera þeir enga ábyrgð sem sökina eiga. Það er fáránlegt að ábyrgð á steypu skuli ekki ná nema til eins árs. En skemmdirnar koma sjaldn- ast í ljós fyrr en að þeim tíma liðnum. Fyrir allmörgum árum kom í ljós að öll hús sem voru byggð á löngu árabili sprungu vegna alkalí- skemmda. Ráðin var bót á því máli en önnur vandamál búin til. Frostskemmdir vegna sparnaður á sementi og þunnfljótanoi steypu, ásamt með íblöndum kísilryks koma í stað alkalískemmdanna en gera svipaðan óleik. Nýlegar byggingar grotna niður og járna- bindingin tærist. Ónotuð tækniþekking Ekki vantar það að nóg er til af þekkingu í landinu til að koma í veg fyrir stórslys af þessu tagi. En einhverra hluta vegna er henni haldið sem lengst í burtu frá bygg- ingaiðnaðinum, rétt eins og ábyrgðinni á húsbyggingunum. Við byggingu virkjana, brúa og hafnarmannvirkja fer meðferð á steinsteypu eftir fyrirsögn sér- fróðra manna, sem fylgjast með blöndun og framkvæmdum. Með því móti er vel hægt að koma í veg fyrir skemmdir sem algengastar eru í húsbyggingum. Svo virðist sem steypuskemmdir séu nokkurs konar tískufyrirbæri. Á einu tímabili eru það alkalí- skemmdir og á öðru frostskemmdir vegna spamaðar á sementi og mikillar vatnsblöndunar til að hægt sé að dæla hrærunni á auðveldan hátt. íblöndun kísilryks átti að vera mikil framför á sínum tíma, en nú eru uppi grunsemdir um að slíkt geri aðeins illt verra. Það er einkum tvennt sem sting- ur í augu í sambandi við sviknar húsbyggingar. Algjört ábyrgðar- leysi þeirra sem hræra steypu og byggja húsin, gagnvart þeim sem borga þau. Og hitt, að annað tveggja skortir þessa aðila tækni- þekkingu til að fara með stein- steypu, eða að þeir spara efniskaup og tíma með því að nota fljótvirkar aðferðir, sem koma niður á gæðun- um. Ekki er víst að opinbert eftirlit verði til neinna bóta þótt komið verði á fót einhvers konar lögreglu til að fylgjast með steypuvinnu. En hitt liggur í augum uppi að það verður að koma ábyrgð yfir þá aðila sem blanda steypu og byggja hús, þegar í Ijós kemur að þeir hafa selt svikna vöru. Það er óþolandi að verk- eða húskaupandi verði einn að bera ailan skaðann af grotnandi stein- steypu, en þeir sem sökina eiga sleppa við öll eftirmál. Telja má víst að steypuskemmd- ir munu minnka til mikilla muna ef byggingamenn væru ábyrgir fyrir að handaverk þeirra stæðust lág- marksgæðakröfur. Þeir mundu þá reyna að nýta þá tækniþekkingu sem fyrir hendi er til að koma f veg fyrir að steinsteyptar byggingar standi eitthvað lengur en hlöðnu torfbæirnir, sem þurfti að endur- nýja á hverjum mannsaldri. OÓ

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.