Tíminn - 14.04.1987, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 14. apríl 1987.
Tíminn 9
VETTVANGUR

lllllllllllllllll

Páll Pétursson:
Uppgjör hiá íhaldinu
Loksins er að því komið, íhaldið
er sprungið. Lengi hefur nrátt við
því búast að þau stjórnmálasamtök
liðuðust í sundur. Málefnaleg
samstaða hefur um langan tíma
ekki verið með hinum stríðandi
flokksklíkum en hagsmunir klíku-
foringjanna hafa verið þannig
samanfléttaðir að til varanlegs
klofnings hefur ekki komið fyrr en
nú. Segja má að flokkurinn hafi
hangið saman á vanköntunum.
Margir lágu Geir Hallgrímssyni á
hálsi fyrir það að hann væri ekki sá
atkvæðamikli foringi sem forverar
hans Ólafur og Bjarni, en sagan
mun nú dæma Geir Hallgrímsson
öðruvísi. Geir hefði oft getað verið
miklu klaufskari og hik hans og
varfærni hélt flokki hans saman.
Honum tókst að vera formaður í
meira en þrjú ár þar sem flokkur-
inn var bæði í stjórn og stjórnar-
andstöðu án þess að til endanlegs
klofnings kæmi. Liðsmenn Gunn-
ars Thoroddsens leituðu skjóls
þegar foringi þeirra dró sig í hlé og
fengu húsaskjól þó ekki væri um
syndakvittun, hvað þá fyrirgefn-
ingu að ræða.
Frjálshyggjugaurar
áferli
Á síðustu stjórnarárum Geirs
Hallgrímssonar riðluðust klíkurn-
ar nokkuð. Til áhrifa ruddist hópur
ungra manna sem hafði tileinkað
sér viðhorf sem venjulegu fólki eru
framandi. Lessir herrar hafa að
lærifeðrum dellukarla eins og Fri-
edman og Hayek. Kalla þeir lífs-
viðhorf sitt „frjálshyggju" og gera
þeir frelsishugtakinu skömm með
þeirri nafngift. Frjálshyggjan
þeirra er villimennska og mann-
fjandsamleg í eðli sínu. Frjáls-
hyggjumaðurinn selur ömmu sína,
finnist kaupandi. Þessir frjáls-
hyggjugaukar eru framgjarnir og
telja sig réttborna til valda í Sjálf-
stæðisflokknum og hafa náð undir
sigýmsum lykilpóstum í flokknum.
Við myndun ríkisstjórnar
Steingríms Hermannssonar töldu
þessir herrar sig sniðgengna. Hinir
gömlu refir í þingflokknum urðu
leikseigari við ráðherrakjör.
Gömlu refirnir höfðu samið sig
áfram til sigurs við kosningu í
þingflokknum. Það sem vakti
mestu undrun við þetta ráðherra-
kjör var það að í ráðherrahópnum
var Albert Guðmundsson. Þangað
var hann ekki kominn vegna þess
að þingflokkurinn bæri til hans
meira traust en annarra manna
sakir gáfna hans eða annarra hæfi-
leika. Hann var þarna kominn
vegna þess að hann hafði gert
kröfu um ráðherradóm í krafti
þess að hann hafði skilvirka próf-
kjörsvél í Reykjavík.
Ekki nóg með það að þingflokk-
ur sjálfstæðismanna veldi Albert
ráðherra. Ráðherragengi sjálf-
stæðismanna skipti sjálft með sér
verkum og þeir gerðu sér lítið fyrir
og fengu Albert Fjármálaráðu-
neytið. Þetta gat ekki farið öðruvísi
en illa.
Geir Hallgrímsson gaf eftir for-
mennskuna í Sjálfstæðisflokknum
og Þorsteinn Pálsson var settur í
það embætti. Ekki var það sjálf-
sögð ráðstöfun en átti að friða
frjálshyggjuliðið.
Stóll handa Steina
Þorsteinn undi sér ekki utan
ríkisstjórnar og veitti hverjum ráð-
herranum eftir annað tilræði án
þess að ná undan þeim stól handa
sér.
Geir Hallgrímsson lét að lokum
undan og hætti stjórnmálaþátt-
töku. Það var lýðum ljóst að ráð-
herrar sjálfstæðismanna væru ekki
á réttri hillu í embættum sínum og
varð það að ráði að þeir skiptu um
stól. Albert varð að láta stólinn
sinn undir Þorstein og fara í Iðnað-
arráðuneytið. Albert lá vel við
höggi og hafði ekki verið neinn
„súper" fjármálaráðherra eins og
auðvelt er að rifja upp. Þó er
Þorsteinn að gera hann góðan.
Albert hafði vissan skilning á því
að ríkissjóð mætti ekki reka með
sívaxandi halla.
Rétt er að hafa það í huga að
þingmenn Sjálfstæðisflokksins
hafa allan tímann þekkt Albert
Guðmundsson, þeir hafa vitað um
tengsl hans við Hafskip. Þeir vissu
vel að þeir höfðu kosið hann í
bankaráð Útvegsbankans, þeir
höfðu tekið eftir því að Svavar
Gestsson skipaði Albert formann
bankaráðs Útvegsbankans.
Þeir vissu um fyrirtæki Albcrts
og starfsemi þess. Það fór ekki
einu sinni framhjá þeim að Albert
varð sextugur og fór til Nissa.
Blaðamannafundur í
Alþingishúsinu
Það kom mér á óvart þess vegna,
þegar Þorsteinn Pálsson boðaði til
blaðamannafundarins fræga í Al-
þingishúsinu.
Tilefni fundarins gerði þessa
tímasetningu vafasama. Þorsteinn
hafði haft gögn málsins undir hönd-
um um tíma, en velur þá stund til
áhlaupsins þegar Albert er crlend-
is. Þá var herstjórnarlistin slík að
fundurinn er boðaður strax að
loknum þingslitum, beðið er með
fundinn þar til öruggt er að ckki
verði um málið umræður á Alþingi.
Framboðsfrestur úti eftir viku og
lítil umsvif til sérframboðs. Þá er
haft svo mikið við að framkvæmda-
stjóri Sjálfstæðisflokksins Kjartan
Gunnarsson er látinn koma innan
úr Valhöll til að sitja blaðamanna-
fundinn. Viðhöfnin var slík og
orðaval Þorsteins að nú var ljóst að
alvara var á ferðum. Þetta var ekki
bara máttlaust og misráðið tilræði.
Nú átti aftaka að fara fram, nú átti
náðarskotið að ríða af.
Viðbrögð Alberts komu mér
ekki á óvart. Það er alveg sama
hvað Albert hefði hent, honum
mun alltaf finnast hann sjálfur
saklaus. Hirðin hans vissi líka
e.t.v. um karla sem framið höfðu
skattsvik jafnvond eða verri.
Maskínan bilaði ekki. Liðinu var
hóað saman í Þórskaffi og þar
hyllti það „sinn mann" og Albert
tókst að gera sig að píslarvætti.
Þarna urðu þáttaskil og Þor-
steinn fór að draga í land. Hug-
mynd hans um að Albert hætti í
ríkisstjórninni en héldi áfram að
leiða Sjálfstæðisflokkinn í Reykja-
vík varð til í þeim vandræðagangi.
Það er auðvitað lofsvert að Þor-
steinn skuli hlífa okkur framsókn-
armönnum við því að bera heilan
mánuð enn ábyrgð á ríkisstjórn
þar sem situr maður sem hefur lent
í klandri. Við kunnum að meta
þann siðferðisþroska og tillitsemi.
Þorsteinn Pálsson: Langar til að
leika lítinn guð.
Þorstein langar til
þess að leika lítinn guð
í Sjálfstæðisflokknum.
Þess vegna kom hann
fljúgandi heim frá París
í vetur og æddi upp í
ræðustól á Alþingi án
þess að vita neitt
hvernig mál stóðu, og
lítillækka ráðherra
sína Matthías Bjarna-
son og Matthías Mathi-
esen með því að lýsa
frati á gerðir þeirra í
kjaradeilu sjómanna.
HalldórÁsgrímsson og
Steingrímur Her-
mannsson voru lang-
drægt búnir að leysa
sjómannadeiluna þeg-
ar Þorsteinn kom með
sitt asnaspark.
Albert Guðmundsson: Létt-
geggjaður „Onkel Joakim".
Þannig klandurkarl getur hinsveg-
ar hentað prýðilega sem foringi
þingmanna Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík næstu fjögur ár og sem
fyrsti þingmaður Reykvíkinga. Það
var alveg rökrétt hja Þorsteini að
hrekja Albert úr ríkisstjórninni og
láta hann halda áfram að leiða
íhaldslistann í Reykjavík, þótt
upphaflega hafi hann hugsað sér
annað.
Vasaútgáfa af Guði
Þorstein langar til þess að leiká
lítinn guð í Sjálfstæðisflokknum.
Þess vegna kom hann fljúgandi
heim frá París í vetur og æddi upp
í ræðustól á Alþingi án þess að vita
neitt hvernig mál stóðu, og lítil-
lækka ráðherra sína Matthías
Bjarnason og Matthías Mathiesen
með því að lýsa frati á gerðir þeirra
í kjaradeilu sjómanna. Halldór
Ásgrímsson og Steingrímur Her-
mannsson voru langdrægt búnir að
leysa sjómannadeiluna þegar Þor-
steinn kom með sitt asnaspark og
hefði verið skynsamlegra hjá Þor-
steini að spyrjast fyrir um það
hvernig mál stæðu áöur en hann
rauk í ræðustólinn.
Sami komplex varð þess vald-
andi að Þorsteinn upplýsti í blöð-
um að hann mundi ákveða sjálfur
hverjir yrðu ráðherrar Sjálfstæðis-
flokksinsnæst. „Mennirnirþenkja,
Guð ræður" segir máltækið. Þor-
steinn missti út úr sér í viðtali við
Stöð 2, að hann vildi ekki Albert í
næstu ríkisstjórn. Þetta kom mér
ekki á óvart og sjálfsagt engum
sem þekkir málavexti.
Ofboðsleg ögrun
Þessi yfirlýsing Þorsteins fór fyrir
brjóstið á Albert og hirðinni hans.
Hroðalegt yrði nú til þess að vita
ef vitsmunir, réttsýni og siðferðis-
þroski Alberts Guðmundssonar
yrðu ekki notaðir til hins ýtrasta á
næsta kjörtímabili í þágu þjóðar-
innar, mcð setu í ríkisstjórn.
Þess vegna er Borgaraflokkurinn
orðinn til, þess vegna hlýtur Borg-
araflokkurinn fylgi nú um sinn.
Albert og hans menn létu ekki þar
við sitja að stofna flokk og bjóða
fram um land allt á nokkrum
klukkutímum. Þeirskrifuðu nokk-
ur slagorð á blað sem þeir höfðu
tínt saman úr ýmsum áttum og
kalla stefnuskrá. Það er býsna
skondin lesning.
Albert Guðmundsson er að
mörgu leyti vænsti karl, greiðvik-
inn og hlýlegur. Hann er talsvert
upptekinn af sjálfum sér og þegar
hann gerir glappaskot þá eru þau
fyrirgefin eins og hann væri einhver
léttgeggjaður „Onkel Joakim".
Eðlilegt er að slíkur maður eigi
vinahóp en að rnínu mati er tæp-
lega ástæða til þess að stofna utan
um hann fjöldaflokk. Varðandi
siðferðið þá ber á það að líta að
það er ekki gott að stinga í eigin
vasa afsláttargreiðslum á flutningi
sem ÁTVR á nteð réttu enda
greiddi ÁTVR flutningskostnað-
inn. Þegar svo stóð á var tæplega
hægt að búast við því að Albert
stórkaupmaður færi að láta Albert
fjármálaráðherra hrifsa til sín hluta
af feng sínum sem skatt. Hér er ef
til vill komin skýringin á því hvers
vegna Albert vildi endilcga verða
forseti.
Hvað ferðakostnað áhrærir þá
er að mínu mati óþarfi að láta
ríkissjóð og Hafskip borga sömu
ferðina. Jóni Sólnes var lagt það
til lasts að ljósrita símareikninga
og fá þannig sama reikning tvíborg-
aðan. Sjálfsagt setja stuðnings-
menn Borgaraflokksins þetta ekki
fyrir sig og líta á „sinn mann" eins
og þann gamla léttgeggjaða „Onk-
el Joakim" og fyrirgefa eins og
jafnan áður. „Það er ekkert ljótt
að vera fátækur - en það er ekki
mikill heiður heldur," sagði Fiðlar-
inn á þakinu.
Ég er sammála því fólki sem
þyrpist nú undir fána Alberts
Guðmundssonar að „frjálshyggj-
an" er hræðileg og gegn henni
verður að berjast. Spurningin er
hins vegar hvort það er rétta að-
ferðin til þess að brjóta hana á bak
aftur að ætla Albert Guðmunds-
syni að gera það? Ég held ekki.
Einar J. Gíslason sendir frá.sér
sunnudagsboðskap í Morgunblað-
inu þann 12. apríl, undir fyrirsögn-
inni „ Að veikja Sjálfstæðisflokkinn
væri slys“.
Þar erum við vinirnir sammála,
en ég verð þó að harma að greinar-
höfundur skuli ekki fylgjast betur
með atburðum líðandi stundar,
því „slysið" er skeð. Sjálfstæðis-
flokkurinn sem við báðir töldum
okkur tilheyra hefur orðið fyrir
slæmu slysi, sem felst í yfirtöku
Ný-frjálshyggjumanna á
flokknum. Þessvegna hefur nýr
flokkur séð dagsins ljós, sem hefur
stefnuskrá mannúðar og mildi að
leiðarljósi, og líkist meira stefnu
Sjálfstæðisflokksins eins og hún
var, fyrir innreið Ný-frjálshyggj-
unnar í „flokk allra stétta“. Borg-
araflokkurinn hefur mjög fastmót-
aða stefnu í varnarmálum.
Albert Guömundsson:
VINISVARAÐ
Borgaraflokkurinn styður aðild
íslands að NATO, varnarbanda-
lagi vestrænna þjóða.
Borgaraflokkurinn vill styrkja
það bandalag.
Borgaraflokkurinn vill auka ör-
yggi fólksins í landinu í góðu
samstarfi við varnarliðið.
Borgaraflokkurinn á enga
samleið með Alþýðubandalag-
inu í varnarmálum.
* Innan raða frambjóðenda Borg-
araflokksins eru menn sem eru
forvígismenn Varins lands.
Borgaraflokkurinn hefur dreift
yfir 25 þúsund eintökum af sér-
prentaðri stefnuskrá sinni um land
allt, og nýlega er lokið við prentun
í 20 þúsund eintökum til viðbótar,
sem eru í dreifingu, og mun ég sjá
til þess að Einar J. Gíslason fái
eintak, svo hann geti sjálfur dæmt
stefnuskrá Borgaraflokksins, því
svo vel er sá maður af skaparanum
gerður, að á engan vill hann bera
ósannindi. Hafa skal það fyrir satt,
sem sannara reynist.
Útdráttur úr stefnuskrá Borg-
araflokksins:
* Borgaraflokkurinn er sprottinn
úr jarðvegi íslenskra borgara.
* Borgaraflokkurinn mun leggja
áherslu á samstarf fjöldans til
átaka í velferðarmálum íslensku
þjóðarinnar og gæta reisnar
hennar í samskiptum við aðrar
þjóðir.
* Borgaraflokkurinn er flokkur
fólksins.
* Borgaraflokkurinn setur ein-
staklinginn í öndvegi og virðir
frelsi hans til skoðana og at-
hafna.
* Borgaraflokkurinn mun vinna af
tillitsemi að mannúðarmálum og
virða mannlegar tilfinningar.
* Borgaraflokkurinn mun reynast
sverð og skjöldur hinna sjúku,
öldruðu og annarra þeirra sem í
vanda eru staddir.
* Borgaraflokkurinn býður fram
til þjónustu við landsmenn alla.
Með virðingu.
Albert Guðmundsson