Tíminn - 03.11.1987, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Timinn
MÁLSVARIFRJALSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Kristinn Finnbogason
Indriöi G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: BirgirGuömundsson
Eggert Skúlason
Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 (tæknideild)
og 686306 (ritstjórn).
Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 550.-
Stjórnarsamstarfið
Ritstjóri Alþýðublaðsins, Ingólfur Margeirsson,
tekur sér fyrir hendur í grein sem hann ritar undir
eigin nafni í blað sitt að hugleiða þá spurningu,
hvort ríkisstjórn Porsteins Pálssonar sé að springa.
Eftir langar bollaleggingar kemst greinarhöfund-
ur að þeirri niðurstöðu að fátt bendi til þess að
ríkisstjórnin sé að leysast upp. Hér verður ekki
rakið langt mál höfundar til þess að leiða þessa
niðurstöðu í ljós, aðeins tekið undir það með
honum að ríkisstjórnin er síst að því komin að falla
og óþarfi að vera með slíkar vangaveltur.
Greinarhöfundur sýnir að vísu tilburði til þess
að víkja að Framsóknarflokknum með orðum,
sem gerast helst til trénuð og frasakennd, en á þó
í pússi sínu það lofsyrði um Framsókn að flokkur-
inn hafi „alltaf lagt mikið upp úr því að sýna ábyrgð
í stjórnarsamstarfi“. Er vafamál að nokkur flokkur
geti vænst betri einkunnar af stjórnmálaandstæð-
ingi og má Framsóknarflokkurinn vel við una. í
þessu felst sá dómur um Framsóknarflokkinn sem
almenningur í landinu tekur undir, að flokkurinn
leitist við að stuðla að festu í stjórnarfari.
Ekki mun annars að vænta en að þeir þrír
flokkar sem nú fara með ríkisstjórn muni í reynd
vinna eftir þeirri reglu að festa ríki í stjórnarfarinu
þannig að stjórnarsamstarfið geti enst út kjörtíma-
bilið, enda er málefnasamningur ríkisstjórnarinnar
við það miðaður. Með svo ítarlegum stjórnarsátt-
mála er ekki tjaldað til einnar nætur.
Fau atvik sem eiga að vera tilefni til hugleiðinga
um stjórnarslit eru af því tagi sem hver kunnugur
maður hlýtur að sjá að geta ekki skipt slíku máli
eða verið svo afdrifarík. Ef hér er átt við
fjárlagastefnuna, þá ríkir einhugur milli stjórnar-
flokkanna um að afgreiða hallalaus fjárlög. Slík
ákvörðun um markmið er mikils virði. Hitt þarf
engan að undra þótt einhver ágreiningur komi upp
um einstök framkvæmdaatriði í sambandi við það
markmið eða menn deili um tiltekna útgjaldaliði í
frumvarpi til fjárlaga.
Sama má segja um húsnæðismálin. Pað er
samkomulag um það milli stjórnarflokkanna að
bæta ágalla sem kunna að vera á húsnæðislöggjöf-
inni. Alþingi hefur málið til meðferðar og fram-
gangur þess er í höndum þingsins. Ekki er til þess
vitað að neinn ábyrgur maður í stjórnarliðinu hugsi
sér að gera húsnæðismál að stjórnarslitamáli.
Um ríkisstjórnina er það að segja að hún er rétt
að stíga sín fyrstu spor. Stjórnin styðst við rífan
meirihluta á Alþingi. Skoðanakannanir benda til
þess að þjóðin vænti sér góðs af þessu stjórnarsam-
starfi. Stjórnarandstaðan er sundruð og máttlaus.
Hugleiðingar um stjórnarslit eiga engan rétt á sér.
Fess háttar grufl lýsir engu nema málefnafátækt.
Þriðjudagur 3. nóvember 1987
llllllll GARRi : '
Síldin og Sovétmenn
Vafalaust hafa þær glatt margan
landann, fréttirnar sem bárust fyrir
helgina um aö búiö væri að ganga
frá samningum við Sovétmenn um
kaup á saltsíld. Ekki spillti fyrir að
verðið reyndist mun hagstæðara
en fyrirfram hafði verið búist við.
Hér er um stærra mál að ræða en
margir gera sér í fljótu bragði grein
fyrir, vcgna þess hve gcysimikla
þýðingu síldarsöltunin hefur fyrir
atvinnulífið á þeim stöðum þar
sem hún fer fram.
Hitt er þó annar handleggur að
þetta mál vekur ýmsar hugleiðing-
ar. Þar á meðal um það hvort
endilega sé sjálfgefið að menn úti f
löndum cigi alltaf að kaupa af
okkur þær vörur sem við þurfum
hverju sinni að selja, og á því verði
sem við þurfum að fá.
Nú ætlar Garri í sjálfu sér ekki
aö fara að taka upp hanskann fyrir
sovétskipulagið eða stjórnmálin
þar eystra. En fram hjá hinu verður
þó trauðla gengið að samkvæmt
fréttum bauðst Sovétmönnum að
þessu sinni mun ódýrari saltsíld frá
Kanadamönnum, og breytir þá
litlu þótt það lága verð muni hafa
verið til komið fyrir ríkisstyrki.
Markaðsiögmálin
Hitt skiptir meiru í þessu sam-
bandi að við verðum vitaskuld að
laga okkur eftir þeim hörðu lög-
málum sem gilda á heimsmarkaðn-
um allt í kringuin okkur. Og þau
lögmál eru þannig að þar er ekki
spurt hvað einhverjir einstaklingar
eða fyrirtæki þeirra þurfi að selja,
heldur hvað markaðurinn vilji
kaupa og á hvaða verði.
Af því leiðir svo aftur hitt að þar
rcynir á hugkvæmni og getu fram-
leiðcnda til að fínna þær vörur,
scm markaðurinn vill hverju sinni
kaupa, og framleiða þær með sem
mestrí hagkvæmni. Hin hörðu
markaðslögmál nútímans byggjast
fyrst og síðast á því að sá sem
reynist snjallastur í að fínna út
hvað markaðurinn sækist eftir,
hann situr uppi með mcsta hagnað-
inn. Þeir sem á hinn bóginn gera
ekki annað en að væla um það að
enginn vilji kaupa af sér framleiðsl-
una sitja pent og laglega eftir með
sárt enniö og missa af strætis-
vagninum.
Útsjónarsemin
Þetta er raunar skylt því sem
rætt var í Tímabréfí hér í blaðinu á
laugardaginn. Þar var vikið að því
að bændur væru nú á ýmsum
sviðum að sýna útsjónarsemi og
framtak til þess að auka starfs-
möguleika í sveitum sínum. Þar er
ekki aðeins um að ræða loðdýra-
rækt, fískeldi og ferðaþjónustu,
heldur líka hluti eins og kornrækt,
smáiðnað, kanínurækt, fullvinnslu
æðardúns og fleira.
Garri er þeirrar skoðunar að í
þessu séu bændur á réttri leið. Og
kannski þurfa menn að huga að
þessari sömu útsjónarsemi víðar.
Það dugar einfaldlega ekki að
setjast niður og væla um það hvað
allir séu vondir við mann ef illa
gengur að selja einhverja fram-
leiðsluvöru. Þá reynir á það hvort
menn reynast þeir bógar að þeir
geti sest niður og fundið út hvað
hægt sé að nota til að skapa sér
atvinnu f stað þess sem ekki selst
lengur.
Viðskiptalíf nútímans útheimtir
þessa útsjónarsemi, og iíka annað,
sem er auglýsingamennska og
áróður fyrir vörunni sem hverju
sinni er verið að selja. Hvort sem
mönnum líkar betur eða verr þá er
þetta ein af hinum hörðu stað-
reyndum viðskiptalífsins. Vörur
seljast ekki sjálfkrafa nú á dögum,
heldur verður að hafa fyrir þvi að
selja þær. Það gildir bæði hér
innanlands og úti á hinum stóra
heimsmarkaði.
Það tókst að selja sfldina að
þessu sinni, og vonandi tekst það
áfram. En hitt er annað mál að
komi i Ijós að ekki sé lcngur
markaður erlendis fyrir saltsíld á
viðunandi verði þá er ekki nema
eitt að gera, sem er að snúa sér að
öðru. Þá reynir á útsjónarsemina,
og það hvort fólki og fyrirtækjum
tekst að breyta atvinnuháttum sin-
um eftir því hvernig vindurinn blæs
á markaðnum. Um annað er ekki
að gera. Garri.
llllllllllllllllllllllllll VÍTTOG BREITT !!!!!;lliii::" .ililiiiilili;. ' 'J:':1!" ý':;i!l;;: .1;!!l!!!!T ,;i|: |
Endurskoðunarsinnar
Endurskoðunarsinnar í Alþýðu-
bandalagi og Sjálfstæðisflokki ger-
ast nú háværir og stefna í sömu átt.
Allaballar viðurkenna markaðinn
sem “dreifingaraðila fyrir þjóðfél-
agsleg gæði“ og Morgunblaðið vill
að íhaldið endurskoði nú alla sína
stefnu í anda breska stjórnmála-
mannsins Richards Butler, sem var
einn þeirra íhaldsmanna sem var-
aði við að auðvaldið og markaðs-
hyggjan fengi að leika lausurn hala
án aðhalds stofnana ríkisins.
Nú þegar Svavar Gestsson er að
láta af flokksformennsku þykir
honum tímabært að semja stjóm-
málayfirlýsingu fyrir flokk sinn -og
leggur á ráðin um að næsti formað-
ur kasti allri stéttabaráttu fyrir
róða, þjóðnýting og ríkisrekstur
eru ekki lengur á dagskrá og að
eignarlýðræði verði eitt af baráttu-
málum flokksins. Alþýðubanda-
lagið mun líta blandað hagkerfi
mildum augum og markaðslögmál-
in taka við af sögulegri þróun
sósíalismans.
Tímaskekkjur
Svavar boðaði hinn nýja sið á
fundi með flokksmönnum sínum í
Moskó þar sem hann viðurkenndi
að gömlu baráttumálin væru úr
takt við tfmann. Því er stefnan
endurskoðuð og færð í frjáls-
hyggjulegri búning.
Þetta mun vænlegastsa leiðin til
að halda í fylgi og eitthvað verður
að gera svo að Alþýðubandalagið
koðni ekki niður í svosem ekki
neitt.
Tillaga að hinni nýju stefnu verð-
ur lögð fyrir landsfundinn um
næstu helgi. Það er því ljóst að
ekki verður aðeins kosinn nýr for-
maður með miklum bægslagangi,
heldur fær sá nýjan flokk og nýja
hugmyndafræði til að stýra eftir.
Blaðamaður Tfmans spurði
Svavar eitthvað á þá leið hvort
nýja stefnuskráin væri nokkuð ann-
að en flótti inn í miðjumoðið. Því
var neitað og bætt við: „Við neitum
því jafnframt að fhaldið hafi ein-
hvern einkarétt á lýðræðinu, eins
og það virðist sjálft halda."
Þar hefur maður það. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur ekkert
einkaleyfi á að flagga markaðs-
hyggjunni og útiloka aðra frá
henni. Allaballar vilja og ætla líka
að eiga hlutdeild að hugmynda-
fræði frjálshyggjunnar og berjast
um fylgi undir merkjum Iýðræðis-
ins.
Endurskoðunarsinnar eru
greinilega á fullu í Alþýðubanda-
laginu.
Staðnað íhald
En fleiri endurskoðunarsinnar
eru einnig á ferð. Reykjavíkurbréf
Mogga er fullt upp með ásakanir á
Sjálfstæðisflokkinn, sem talinn er
staðnaður og þurfi grundvallar-
breytingar á ef hann á ekki að
verða minni en Framsóknarflokk-
urinn, eins og bréfritari hefur
áhyggjur af eftir síðustu skoðana-
könnun Hagvangs.
Það sem helst má til varnar
verða að mati Mogga, er endur-
skoðun á starfi og stefnu flokksins.
Er seilst aftur til afhroðs breska
íhaldsflokksins í kosningunum
1945 til að fá samanburð á ástandi
Sjálfstæðisflokksins núna. Þá var
það að sá ágæti maður Butler
endurskoðaði flokksstefnuna og
aðlagaði hana breyttum tímum
með ágætum árangri.
Þótt Butler væri íhaldsmaður
skildi hann að þjóðfélagið gekk
ekki fyrir markaðsöflum einum
saman og að fleiru þyrfti að hyggja
en arðsemi og gróðahyggju.
Listamenn
Macmillan, sem síðar varð for-
sætisráðherra, hélt merki Butlers
og stefnu hans á lofti á sínum
valdatíma. Hann var mikill and-
stæðingur stefnu Thatchers allt
fram í andlátið, og dró hvergi úr
þegar hann lýsti til hvers ómenguð
frjálshyggja mundi leiða.
Höfundur Reykjavíkurbréfs
minnist hvergi á Thatcher eða
Reagan í hugrenningum sínum um
endurskoðun íhaldsstefnunnar,
heldur vísar til tímabils þegar
breska íhaldið fékk allt að því
manneskjulegan svip.
Bréfritari fer mörgum orðum
um afhroð Sjálfstæðisflokksins,
stefnuleysi hans og skort á baráttu-
málum og að orðið sé tímabært að
hefja endurreisnarstarf.
Hann minnist feimnislega á
verðhrun á verðbréfamarkaði og
að stjómleysi fjármagnsins kunni
að vera varhugavert og er jafnvel
imprað á að fasteignaverð hér á
landi sé ekki alls kostar stöðugt.
Þótt farið sé með efnið eins og
köttur athafnar sig við heitan
graut, er Morgunblaðið að vara
íhaldið við taumlausri frjálshyggju
og aðhaldslausum markaðsbúskap.
Endurskoðunarsinnar á vinstri
og hægri væng stjómmálanna em
því að nálgast hvorir aðra og slá af
þeim öfgum sem fæla frá þeim
kjörfylgið. Mætast kannski ein-
hvem tíma á miðri leið.
En spurningin er hvort endur-
skoðun gerir nokkra stoð í flokkum
sem ekki eru annað en skoðana-
flækja margra ólíkra sjónarmiða
og lífsviðhorfa.
Þeir Svavar Gestsson og Matthí-
as Johannessen geta hins vegar
gamnað sér við að búa til sína
óskaflokka og slegist í hóp með
Ólafi Ragnari, sem gert hefur
stjómmál að list hins ómögulega.