Tíminn - 27.02.1988, Síða 15

14 Tíminn
Laugardagur 27. febrúar 1988

Sífellt endurtekur sagan sig. Minnihlutahópar sem
hafa átt í útistöðum við yfirvöld eru alltaf og alls stað-
ar fyrir hendi. Síðan fer það eftir stjórnarfari í landinu
hvaða meðferð þessir hópar sæta.
/
A
undanförnum árum hefur
flætt yfir Vestur-Evrópu flóttafólk
frá múhameðstrúarlöndum í Aust-
urlöndum nær og ber yfirleitt fyrir
sig að það hafi yfirgefið heimaland
sitt vegna ofsókna yfirvalda. Svo
rammt er farið að kveða að þessum
flóttamannastraumi að lönd í Vest-
ur-Evrópu hafa hvert á fætur öðru
hert aðgerðir til að hindra innflutn-
ing þessara flóttamanna og það
verður æ algengara að þessu fólki
er vísað úr landi til heimahaganna.
Pessar aðgerðir leiða auðvitað til
þess að margir flóttamannanna
reyna að dyljast yfirvöldum og oft
njóta þeir aðstoðar einhverra
heimamanna til þess. í Svíþjóð
taka m.a. nunnur í Alsike-klaustri
í grennd við Uppsali þátt í björgun-
arstarfsemi fyrir ólöglega innflytj-
endur og fer frásögn af starfi þeirra
hér á eftir.
Alsike-klaustur og
systurnar þrjár
Setustofan í Alsike-klaustri í
Uppland lítur hclst út eins og
geymsla á byggðasafni. Þar er að
finna dæmi flestra stíltegunda í
húsbúnaði allt frá síðari hluta 18.
aldar til 1950. Áklæði og glugga-
tjöld koma úr mörgum áttum, þar
má sjá stórmynstruð bómullar-
gluggatjöld og önnur heimaofin,
púðarnir í stólunum eru sumir
prjónaðir, aðrir klæddir tjulli
o.s.frv.
„Klausturlifnaður er eins og hjónaband - því fylgir mikil fyrirhöfn og það gefur líka mikið í staðinn,“ segja (t.f.v.) systir Marianne, systir
Ella og systir Karin.
Hljómflutningstækin eru heljar-
stórt útvarpsviðtæki af Blaupunkt
Milano gerð og á stöðvaskalanum
má sjá nöfn eins og Tröndelag,
BBC, Hilversum og Prag.
Þetta er notalegt herbergi þó að
íburðinum sé ekki fyrir að fara.
Hundurinn Agnus, sem lítur á það
sem hlutverk sitt að gæta heimilis-
ins, liggur sofandi á gólfinu og lítur
helst út eins og loðfeldur. Kettirnir
Skruttan, Oskar og Snusis liggja
hver í sínum hægindastól og láta
fara vel um sig.
Á forstofuhurðinni stendur
„Lokið hurðinni vegna hundsins"
og á hurðinni sem er fyrir kjallara-
stiganum stendur „Lokið hurðinni
vegna kattanna". í kapellunni í
kjallaranum biðjast nunnurnar
fyrir. Þær eru þrjár, systir Mari-
anne, systir Ella og systir Karin,
sem enn hefur ekki gengist undir
nunnuheitið. Sumir gestanna í
klaustrinu taka líka þátt í bæna-
haldinu og það virðist kötturinn
Philibert gera líka.
Systir Marianne les texta dagsins
og leggur út af honum. Síðan
biðjast systurnar fyrir einum rómi.
Það hljómar fallega og vel við hæfi
þennan dag: Frelsaðu mig frá öll-
um þeim sem ofsækja mig.
Viðstaddur blaðamaður getur
ekki að því gert að í huga hans
verður bænin: Frelsaðu okkur frá
lögreglunni í Uppsölum, en senni-
lega hafa nunnurnar víðari sjón-
deildarhring. Það liggur bara svo
beint við í þessari kapellu að hafa
lögregluna í Uppsölum í huga.
12 lögreglumenn og
2 hundar fundu leynidyr
í fyrsta sinn sem lögreglan lagði
leið sína í Alsike-klaustur í emb-
ættiserindum fylltu þann fríða
flokk 12 lögreglumenn og tveir
hundar. Nú hefur lögreglan 19
sinnum gert húsleit í klaustrinu.
Slíkur viðbúnaður ætti að skjóta
lafhræddum ólöglegum flótta-
mönnumenn meiri skelk í bringu.
Já, lögreglan kom í leit að flótta-
mönnum. Systir Marianne vildi
ekki hleypa lögreglunni inn og
vísaði annars vegar til helgi klaust-
ursins og hins vegar þess að lögregl-
an hefði enga skriflega húsleitar-
heimild. En þegar hún hringdi til
lögreglunnar í Uppsölum fékk hún
þær upplýsingar að þessar rök-
semdir væru haldlausar. Sé sú
ákvörðun tekin á lögreglustöðinni
er lögreglumönnum heimilt að
ganga inn á heimili hvers og eins.
í þetta skipti hafði tyrknesk-ass-
úrsk fjölskylda leitað hælis í
klaustrinu. Lögregluþjónarnir fóru
niður í kapelluna og hefðu þeir
ekki haft hundana með hefðu
kannski flóttamennirnir sloppið í
þetta sinn. En annar hundurinn
rakti slóðina að leynidyrum. Nunn-
urnar höfðu fest masónítplötu fyrir
dyraop að skoti innan við kapell-
una og treystu því að lögreglan
tæki ekki eftir neinni missmíð og
flóttamennirnir væru þarna óhult-
ir.
Þessari fjölskyldu var vísað úr
landi en er aftur komin til Svíþjóð-
ar og hefur nú fengið landvistar-
leyfi. Það má þess vegna segja að
þessi saga endi vel. „En það var
ekki nauðsynlegt að senda fólkið
aftur til baka. Það hafði bara í för
með sér miklar þjáningar sem hægt
hefði verið að komast hjá,“ segir
systir Marianne.
Listneminn uppgötvaði
gildi bænarinnar
Systir Marianne fæddist sunnar-
lega í Indlandi þar sem foreldrar
hennar voru trúboðar. Hún man
þó lítið eftir sér á þcim slóðum
enda var hún bara á þriðja ári
þegar fjölskylda hennar sneri aftur
heim til Svíþjóðar. Hún ólst upp í
Nynáshamn, rétt sunnan við
Stokkhólm. Eftir gagnfræðapróf
flutti hún til Stokkhólms og hóf
nám við Konstfack-skólann. Hún
ætlaði sér að verða listamaður og
foreldrar hennar studdu hana
skjólshúsi yfir
flóttamenn
Systir Marianne stend-
ur i hlaðvarpanum a
Alsike-klaustri.
Nunnur í Svíþjóð skjóta

Laugardagur 27. febrúar 1988
Tíminn 15
dyggilega. Þá þegar áttu trúmál
stóran hluta af huga hennar og
þegar henni bauðst, skv. meðmæl-
um kennara hennar við Konstfack,
að mála myndskreytingar í loftið á
krá í Stokkhólmi þurfti hún ekki
að hugsa sig um tvisvar. Hún
afþakkaði gott boð samstundis.
„Þetta verkefni var ntér algerlega
framandi," segir hún.
Systir Marianne hafði uppgötvað
gildi bænarinnar. Það var henni
ákaflega mikilvægt að fá að stunda
bænahald og hún fór að leita annars
lífsforms. Hún vildi dragá sig út úr
skarkala heimsins þangað sem hún
gæti stundað sitt bænahald í friði.
Gengist undir klaustur-
heit í Englandi
Haustið 1947 fór Marianne til
Englands, í klaustur á vegum
ensku þjóðkirkjunnar. „Það var
skelfilegur staður frá Viktoríutím-
anum, þar sem úði og grúði af
svartklæddum konum,“ segir hún.
Hún lagði þá leið sína til Parísar og
málaði jafnframt því sem hún
kynnti sér klausturlíf þar. Það leist
henni betur á en í Englandi. léttari
blær á öllu og nunnurnar bláklædd-
ar. Samt var það í Englandi sem
hún steig það stóra skref að gerast
nunnuefni. í 6 ár bjó hún í klaustri
á vegum ensku biskupakirkjunnar
í Yorkshire og gekkst undir klaust-
urheitið í Osby 1954.
í Englandi hefur verið unnið
brautryðjandastarf við að koma
klausturlifnaði á á ný og það eru
orðin 100 ár síðan klaustur tóku til
starfa innan ensku þjóðkirkjunnar.
Þá voru fjölmargar konur reiðu-
búnar að starfa á vegum kirkjunnar
og verkefnin voru óþrjótandi í
eymdinni í fátækrahverfunum.
Systurnar finna sér
starfsvettvang í
Uppsolum
Það var annað ástand í Svíþjóð
þegar Marianne kom aftur þangað
1954. Engin fátækrahverfi voru í
landinu sem veittu verkefni þeim
sem vildu stofna klaustur innan
sænsku kirkjunnar. Og ríkið hafði
tekið að sér að bera ábyrgð á
velferð þegnanna.
Systir Marianne byrjaði smátt. (
Stokkhólmi kynntist hún Ellu, sem
lfka var í leit að kyrrlátu lífi. Þær
settust báðar að í einsherbergis
íbúð Ellu og gerðust meðlimir
systrareglu Heilags anda. Með
tímanum fundu þær sinn vettvang
í Uppsölum. Þar réðu þær yfir
ellefu herbergja íbúð þar sem þær
innréttuðu kapellu og gistiheimili
fyrir stúdenta. „Þá var mikil neyð
meðal stúdenta í Uppsölum. Þá
voru stórir árgangar á ferðinni og
húsnæðisvandinn mikill. Við veitt-
um sumum húsaskjól og gættum
barna á daginn og næturnar, það
voru óhamingjusamir einmana
stúdentar sem leituðu til okkar,"
segja systurnar. Þær starfræktu
gistiheimilið í Uppsölum allt til
1983 en jafnframt höfðu þær búið
um sig í gamla kirkjuskólanum í
Alsike allt frá 1964.
í klaustrinu í Alsike búa þær nú
systir Marianne, systir Ella, sem er
lyfjafræðingur að mennt, og systir
Karin. Auk þeirra býr „Frænka“
þar. Hún er 94 ára gömul og
raunveruleg frænka Marianne, en
allir kalla hana „Frænku" eins og
það væri skírnarnafn hennar.
Frænku þykja sætindi góð og
hún er áskrifandi að Svenska Dag-
bladet, sem hún leggur svo til á
tímaritahilluna. Á þeirri hillu er að
öðru leyti að finna Uppsala Nya,
tímarit sænskra samvinnumanna
„Vi“ og kirkjuleg rit.
Setustofan, sem mest líkist versl-
un þar sem höndlað er með notaða
hluti, er umgerð um líf þriggja
systra sem hafa heitið því að lifa
við fátækt, skírlífi og undirgefni.
Þar sitja oftast einhverjir af þeim
sem gista klaustrið á hverjum tíma,
ungt fólk sem stundar nám og býr
sig undir lífið. Þessu unga fólki ber
saman um að systrunum væri um
megn að leysa allan aðsteðjandi
vanda ef þær væru ekki alltaf í
þessu góða skapi. „Þær hlæja
stöðugt, hér eru allir svo opinská-
ir,“ segja gestirnir.
Það fer ekki hjá því að gestkom-
andi velti fyrir sér hvort systurnar
hafi fundið það kyrrláta líf sem þær
leituðu eftir. Það er ekki nóg með
að húsið sé fullt af gestum. Blaða-
og sjónvarpsmenn rápa þar út og
inn með tól sín og tæki. M.a.s. má
heyra í þeim að störfum í kapell-
unni meðan bænastundin er. En
systurnar segjast vera orðnar vanar
öllum þessum umgangi og hann
trufli þær ekki lengur.
Flóttamönnum ekki
lengur vært í klaustrinu
- en systurnar
hjálpa samt
Það voru kvekarar sem leiddu
flóttamenn inn í líf systranna.
Kvekararnir sendu fyrstu flótta-
mennina, tyrknesk-assúrska fjöl-
skyldu á fund þeirra 1979. „Það
kom eins og köld vatnsgusa yfir
okkur þegar okkur varð ljóst að
málið snerist um að fela flótta-
mennina,“ segir systir Marianne.
„Við vorum hrekklausar, eins og
sænska þjóðin yfirleitt. Eftir of-
sóknirnar á hendur gyðingum á
árunum fyrir stríð og brottrekstur
Eystrasaltslandamannanna eftir
stríðið stóðum við í þeirri trú að
Svíar væru farnir að reynast útlend-
ingum vel. Við gerðum okkur fyrst
grein fyrir vandamálum sígaun-
anna þegar við lásum Katizi-bæk-
urnar eftir KatarinaTaikon," segja
nunnurnar.
En þegar systurnar höfðu gert
sér Ijóst hverjar aðstæður flótta-
mannanna væru opnuðu þær
klaustrið sitt upp á gátt fyrir þeim.
Á árunum 1979-1981 földu þær
margar fjölskyldur í klaustrinu en
þegar iögreglan hafði gert húsrann-
sókn þar 19 sinnum urðu þær að
viðurkenna að enginn flóttamaður
gæti verið óhultur í Alsike-klaustri
lengur. Hins vegar taka systurnar
þátt í að útvega flóttamönnum
fclustaði.
Það varðar ekki við lög í Svíþjóð
að lcyna flóttamönnum og margir
Svíar hafa samband við systur
Marianne og bjóða fram skjól fyrir
flóttamenn. Hún segir að þetta
góðviljaða fólk gangist undir nokk-
urs konar próf þegar það fær fyrstu
flóttamennina til sín. „Það er ekki
auðvelt að annast fólk sem er
miður sín. Margir komast að raun
um að það er kröftum þeirra ofvax-
ið," segir Marianne.
Flutt á náttfötunum
til Bangladesh
„Á árunum um 1980 var lögregl-
an kurteisari. Núorðiðerlögreglan
í Uppsölum hætt að hugsa um
hvernig hún sinnir starfinu," segir
systir Marianne. Hún nefnir sem
dæmi 6 manna fjölskyldu frá Bang-
ladesh, foreldra og fjögur börn
þeirra, sem var vísað úr landi í maí
1987. Faðirinn og eitt barnið fóru
huldu höfði en lögrcglan kom öðr-
um fjölskyldumeðlimum að óvör-
um um miðja nótt og flutti þá til
Arlanda flugvaliar þar sem þeir
voru settir um borð í flugvél á leið
til Bangladesh. „í Bangladesh var
móðurinni og börnunum sleppt úr
flugvélinni, aðeins klædd náttkjól-
um og náttfötum. Hugsið ykkur,
og þetta var í múhameðstrúar-
landi," segir systir Marianne full
réttlátrar reiði. Hún segir að ef
lögreglan komi nú til Alsike-
klausturs læsi systurnar að sér og
þá sé bara að sjá til hvað lögreglan
tekur til bragðs.
„Ættum að taka á móti
öllum sem vilja eiga
heima hér“
Systir Marianne er þeirrar
skoðunar að fljótlega hljóti að fást
endanleg afgreiðsla á flóttamanna-
vandamálinu. „Nú blása hægri
vindar og við virðumst nálgast
inngöngu í Evrópubandalagið. Þá
líður sennilega að því að við lokum
landamærunum. Það væri satt best
að segja miskunnsamari ákvörðun
en núverandi stefnuleysi,” segir
systir Marianne en samt fer því
fjarri að hún óski þess að málin
taki þá stefnu.
„Við ættum að vera ákaflega
ánægð yfir hverjum þeim sem vill
setjast að hér. Við eigum stórt land
og mikið landrými. Við ættum að
hleypa öllum inn í landið sem óska
þess. Við getum hvort sem er ekki
varið okkur gegn svindlurum.
Fleira fólk skilar af sér meiri vinnu.
Hvernig hefði verið hægt að reisa
Þýskaland úr rústum heimsstyrj-
aldarinnar ef ekki hefði notið við
vinnukrafts útlendinga?
Við höfum efni á því að taka á
móti flóttamönnum og við höfum
pláss fyrir þá. Og ef við hugsum
beinhart um varnir landsins, höfum
við þörf fyrir þá. Átta milljón
manns geta ekki varið þetta stóra
land,“ segir systir Marianne.
Leyfisgjald
fyrir hunda í
Reykjavík
Gjalddagi leyfisgjaldsins er 1. mars og eindagi 1.
apríl n.k.
Viö greiðslu gjaldsins, sem er kr. 5.400,00 fyrir
hvern hund ber eigendum að framvísa leyfisskír-
teini og hreinsunarvottorði eigi eldra en frá 1.
september s.l.
Gjaldinu er veitt móttaka á skrifstofu eftirlitsins,
Drápuhlíð 14, daglega frá kl. 8.20 til 16.15.
Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur
Flokksstarf
Stjórnmálaskólinn
áhugafólk athugið!
Stjórnmálaskóli SUF og LFK hefst þriðjudaginn 23. febrúar 1988, kl.
20.00 að Nóatúni 21.
1. mars : Umhverfis- og heilbrigðismál, Hermann Sveinbjörnsson og
Finnur Ingólfsson. Skólinn er öllum opinn
Efni skólans auglýst nánar síðar.
Stjórnmálaskóli SUF og LFK
Guðni
Unnur
Jón
SUÐURLAND
Þingmenn og varaþingmaður Framsóknarflokksins boða til viðtals-
fundar í Árnesi þriðjudaginn 1. mars n.k.
Allir velkomnir
Framsóknarvist
Framsóknarvist verður haldin sunnudaginn 6.
marz n.k. að Rauðarárstíg 18 (Hótel Lind) kl. 14.
Veitt verða þrenn verðlaun karla og kvenna.
Verð aðgöngumiða er kr. 350 (kaffiveitingar inni-
faldar). V f
Alfreð Þorsteinsson, formaður Framsóknarfélags
Reykjavíkur, flytur stutt ávarp I kaffihléi. J|||
Framsóknarfélag Reykjavíkur
Stjórnarfundur SUF
Stjórnarfundur Sambands ungra framsóknarmanna verður haldinn á
skrifstofu Framsóknarílokksins, að Nóatúni 21, Reykjavík laugardag-
inn 27. febr. 1988 og hefst kl. 10.
Framkvæmdastjórn SUF
Framsóknarvist - Kópavogur
3ja kvölda keppnin er nú í fullum gangi. Síðast var fullt hús. Næst
verður spilað sunnudaginn 28. febr. nk. kl. 20.00 í Félagsheimili
Kópavogs Fannborg 2.
Góð verðlaun og glæsileg ferðaverðlaun í lokin fyrir stigahæsta
einstaklinginn.
Framsóknarfélögin í Kópavogi
Reykjanes
Kjördæmissamband framsóknarmanna í Reykja-
neskjördæmi hefur ráðið framkvæmdastjóra, Sig-
urjón Valdimarsson. Aðsetur hans verður að
Hamraborg 5 í Kópavogi. Sími 43222. Skrifstofan
verður opin:
Þriðjudaga kl. 16.30-19.00
Fimmtudaga kl. 16.30-19.00
Föstudaga kl. 16.30-19.00
Borgnesingar
Framsóknarfélag Borgarness efnir til fundar í Snorrabúð sunnudaginn
28. febrúar kl. 16.00.
Bæjarfulltrúar B-listans, Indriði Albertsson og Ragnheiður Jóhanns-
dóttir ræða fjárhagsáætlun Borgarnesbæjar og svara fyrirspurnúm.
Stuðningsmenn B-listans eru hvattir til að fjölmenna.
Stjórnin
Suðurland
Skrifstofa kjördæmissambandsins að Eyrarvegi 15, Selfossi er opin
á þriðjudögum og fimmtudögum kl. 15-17. Sími 99-2547.
Kjördæmissambandið