Tíminn - 06.04.1988, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 6. apríl 1988
Tíminn 5
Niðurstöður skreiðarskýrslunnar:
440 milljónir tapaðar I
viðskiptum við Nígeríu
Nefnd sú sem Þorsteinn Pálsson,
forsætisráðherra, skipaði til að
kanna stöðu skreiðarviðskipta við
Nígeríu hefur nú lokið störfum og
eftir ríkisstjórnarfund í gær, birti
forsætisráðherra meirihluta skýrslu
nefndarinnar. Vandi útflytjenda er
mikill og leggur ncfndin m.a. til að
Seðlabankinn kaupi nígerísk
skuldabréf með mikium afföllum
fyrir hönd skreiðarútflytjenda og
kaupi þau síðan af þeim á nafnvirði
og leysi þar með vanda útflytjcnda.
• II þá er auðvelt
að verða ríkur
„Okkur líst ekki vel á þessar
tillögur. Þarna er verið að gera
tillögu þess efnis að við kaupum
bréf á margföldu markaðsverði og
það er hlutur sem ég cfast um að
við höfum heimild til að gera.
Sannleikurinn er sá að það er hægt
að kaupa mikið af skuldabréfum í
heiminum með afföllum og ef ein-
hvcr er reiðubúinn til að lána
manni peninga til að kaupa
skuldabréf með afföllum og kaupa
siðan bréfin til baka á nafnverði,
þá er auðvelt að verða ríkur. Ég tel
þessa leið því alveg óraunhæfa,”
sagði Jóhannes Nordal, scðla-
bankastjóri í samtali við Tímann í
gær.
Hann benti á að málið yrði tekið
fyrir á bankaráðsfundi á næstunni
og fyrr lægi ekki niðurstaða í
málinu af bankans hálfu.
Heildarskuldir
833 milljónir
Skrciðarnefndin segir í skýrslu
sinni að samanlagðar útistandandi
skuldir vegna Nígerfuviðskipta séu
um 833 milijónir króna, og þar af
sé rúmlcga helmingur, eða um 440
milljónir króna tapaðar. Ástæður
fyrir þessu séu margar, og má þar
nefna að borga þurfí allt að 20%
útflutningsverðmætisins í mútur,
skreiðarverð sé lágt og markaður-
inn mjög ótraustur.
Til lausnar þessum vanda leggur
nefndin því til, að samið verði við
Seðlabanka íslands um að hann
leggi út fjórar milljónir banda-
ríkjadaia til kaupa á nígertskum
skuldabréfum.
16 milljónir
dollara í tekjur
„Fyrir þá upphæð gæti verið
hægt að kaupa bréf að nafnvirði
um 20 milljónir bandaríkjadala.
Það þýöir 16 milljónir dala gjald-
eyristckjur fyrir þjóðarbúið, sem
að vísu eru lánaðar til 22ja ára mcð
misserislegum greiðsium og 5,2%
vöxtum. Bankinn keypti síðan
skuldabréfin á nafnverði, cn fyrir
því eru fordæmi t s'ambandi við
skreiðarsölur. Á móti yrðu eigend-
ur skreiðarinnar, scm hugmyndin
er að greiða mcð þessum fjármun-
um, að framsclja bankanum allar
kröfur sínar... Endaniegt kaup-
verð skuldabréfanna gæti orðið um
55% af nafnverði þcirra,” segir f
niðurstöðum nefndarinnar.
Þorsteinn Pálsson, forsætisráð-
hcrra, sagði í samtali viðTfmann í
gær að málið væri enn ekki fuilrætt
í ríkisstjórninni og auk þess væri
beðið cftir niðurstöðum Seðla-
bankans í málinu og því væri ekki
tímabært að ræða nánar um inni-
hald skýrslunnar. Þorsteinn sagði
það þó ekkert launungarmál að
Seðlabankinn hefði ekki tekið vel
í þcssar hugmyndir nefndarinnar.
15síðnaeyða
Skýrslan, sem alls er á fjórða tug
blaðsíðna. rekur ftarlega sögu
skreiðarviðskipta við Nígerítt,
framleiðslulán skreiðarframleið-
enda í bankakerfinu, aðstoð ríkis-
valdsins og Seðlabankans og loks
eru lagðar fram hugmyndir um
lausn vandans. í skýrslunni scm nú
hefur verið birt, vantar 15 síður, en
á þeim cr rætt um útistandandi
skuldir vcgna Afríkuskreiðar og
hefur aö geyma upplýsingar við-
skiptalegs cðlis, og tclur forsætis-
ráðherra þvf ckki rétt að birta þær
niðurstöður.
Seðlabankinn léttír undir
„Scðlabankinn er búinn að gera
geysilega mikið fyrir framleiðend-
ur og er reyndar eini aðilinn sem
hefúr gert eitthvað verulcgt til að
létta undir fjárhagsstöðu þeirra.
Við höfum geíið eftir gengismun
og breytt skreiðarskuldum í vaxta-
laus lán. Það hafa engir aðrir gefið
þetta eftir. Við erum ckki að
benda á neina aðra í þessu efni.
Við höfum gert ákaflega mikið og
þær skuldir sem enn eru við Scðia-
bankann vegna skreiðarútflutnings
eru vaxtalausar skuldir og við cruni
þvf cnnþá að styrkja stöðu fram-
leiöcndanna og því er alls ckki
lokið," sagði Jóhanncs ennfremur
um þctta mál.
Samkvæmt heimildum Tímans
eru útistandandi skuldir vegna
skreiðarviðskipta í heild um 1.400
milljönir króna og má því gera ráð
fyrir að skuldir vegna Afríku-
skreiðar séu rúmar 500 milljónir
króna.
-SÓL
Tveir drengir grunaðir um verknaðinn:
Tómasi stolið
af stallinum
Tveir drengir, tæplega tvítugir að
aldri, liggja undir grun um að hafa
unnið skemmdir á stalli þeim, sem
brjóstmynd Tómasar Guðmunds-
sonar, Reykjavíkurskálds, stóð á í
Austurstræti og hafa haft á brott
með sér myndina. Sjónarvottar voru
að því, að drengirnir tveir roguðust
með styttuna, og settu hana inn í
bifreið og ækju af stað. Klukkan var
fimm um aðfaranótt föstudags.
Vitni tóku niður bílnúmerið og
þvf var hægur vandi, að hafa uppi á
eigandanum. Það fylgdi einnig sög-
unni að stallurinn væri skemmdur.
Lögreglan brást hart við og hclt
þegar heim til eiganda bifreiðarinn-
ar. Á heimili hans fannst myndin af
skáldinu, sem er óskemmd. Að vísu
notar styttuvörður borgarinnar tæki-
færið nú til að dytta lítið eitt að
henni, en styttur á götum borgarinn-
ar verða ætíð fyrir dálitlu hnjaski.
Lögreglan gerði þegar upptæka
brjóstmynd Tómasar og hafði um
leið uppi á sökunaut bíleigandans.
Það liggur ekki ljóst fyrir hver
skemmdi stallinn og velti styttunni
ofan af honum, cn drengirnir þrættu
fyrir að eiga sök á því. Þeir scgjast
hafa fundið styttuna, þar sem hún lá
á götunni. Þrátt fyrir það, eru þeir
grunaðir um verknaðinn. Ekki er
ljóst hvað þeir ætluðust fyrir með
gripinn.
Vegna helgidaga og anna um
páskana hefur lögreglu ekki gefist
tóm til að yfirheyra drengina frekar
en þá um nóttina. Verður hert á
rannsókninni þegar í dag.
I»j
Brjóstmynd Tómasar Guðmundssonar í öruggri borg, - í vörslu Gísla
Björnssonar í rannsóknardeild lögregluembættisins. (Tíminn: Pjetur)
Félagsdómur kvaö upp sinn dóm í gærkvöldi:
Verkfallsboðun K.Í.
dæmd ólögmæt í gær
Félagsdómur kvað upp þann úr-
skurð í gærkvöldi að ekki hefði
verið farið að lögum í atkvæða-
greiðslu um boðun verkfalls Kenn-
arasambands fslands. Félagsdóm-
ur komst að þeirri niðurstöðu að
ekki hafi verið rétt að greiða at-
kvæði um heimild til vcrkfallsboð-
unar til handa stjórn og trúnaðar-
mannaráði Kf, hcldur hcfðu félags-
menn þurft að greiða atkvæöi um
sjálfa verkfallsboðunina.
Þar með er Ijóst að ekki kemur
til verkfalls félaga í Kennara-
sambandinu næstkomandi mán-
udag, 11. apríl, eins og áður hafði
verið boðað, og um fratnhald máls-
ins er ekki vitað á þessari stundu.
Til þess mun fulltrúaráð KÍ
væntanlega taka afstöðu þegar það
kemur saman til fundar f dag.
Það verður að teljast fremur
ólíklegt, í Ijósi þessarar niðurstöðu
Félagsdóms, að röskun verði á
skdlastarfi áður cn nemendur í
níunda bekk grunnskólans þreyta
samræmd próf í iok aprílmánaðar.
Ekki náðist í forsvarsmenn
Kcnnarasambandsins og samn-
ingancfndar ríkisins eftir að niður-
stöður Féiagsdóms lágu fyrir í
gærkvöldi.
Búist er við að Félagsdómur
kveði upp sinn dóm um réttmæti
boðunar verkfalls Hins íslenska
kennarafélags öðru hvoru megin
viö næstu helgi. Eins og kunnugt er
samþykktu félagsmenn í HÍK boð-
un verkfalls með tveggja atkvæða
mun fyrir skemmstu. Fjármála-
ráðuneytið vildi fá úr því skorið
hvort auðir seðlar í atkvæða-
greiðslu um boðun verkfalls ættu
að ráða úrslitum um boðun verk-
falls eða ekki. Gcri Félagsdómur
ekki athugasemd við verkfallsboð-
un HÍK, hefst verkfall félagsins
nk. miðvikudag, 13. april. óþh
Vöruflutningar fyrir varnarliöið:
MUN FLEIRIAÐILAR
SKODA NÚ ÚTBOÐIÐ
Svo gæti farið að íslenskt skipafé-
lag fengi ekki nema 35% af vöru-
flutningum fyrir varnarliðið á Kefla-
víkurflugvelli. Breyting hefur verið
gerð á útboðsgögnum þess efnis að
felldar hafa verið niður takmarkanir
á stærð þeirra félaga sem fá að bjóða
í verkið í Bandaríkjunum. Reglurn-
ar eru í stórum dráttum á þá leið að
sá aðili sem á lægsta tilboð af öllum
aðilum, hlýtur 65% flutninganna, en
sá aðili hjá hinni þjóðinni, sem á
lægsta tilboð þar, fær 35% í sinn
hlut. í fyrra átti Eimskip lægsta
tilboð í heild og hefur samkvæmt
þessum reglum annast65% flutninga
á varningi til varnarliðsins. Þá fékk
bandaríska fyrirtækið Rainbow
Navigation 35% flutninganna sam-
kvæmt skilmálum útboðsins.
Búið er að auglýsa eftir tilboðum
í verkið og senda út lýsingu. í gær
var haldin ráðstefna vestra þar sem
þeir aðilar sem áhuga hafa á að
bjóða í verkið, koma saman og
kynna sér umfang og skilmála. ís-
lensku skipafélögin, Eimskip og
Skipadeild SÍS, áttu fulltrúa á þeim
fundi.
Að sögn Þórðar Sverrissonar, yfir-
manns flutningasviðs hjá Eimskipa-
félagi íslands, er ekki að vænta
neinna frétta af þessum viðskiptum
fyrr en um mánaðamótin apríl - maí.
Sagði Þórður að núgildandi samn-
ingur hefði verið gerður til eins árs
og rynni hann út þann 30. apríl.
Tilboðum í verkið á að skila inn um
bandarískt hádegisbil 25. apríl n.k.
og búast má við að niðurstaða liggi
fyrir í lok þeirrar viku.
Þórður var um það spurður hvort
Eimskipsmenn væru hræddir við
undirboð stórra bandarískra flutn-
ingafyrirtækja. Sagði hann að það
væri ekki nokkur leið að sjá fyrir um
það, fyrr en gögnin verða skoðuð.
„Það er samt aldrei að vita. Við
vitum ekkert fyrr en talið verður upp
úr kössunum, ef hægt er segja það
svo,“ sagði Þórður Sverrisson hjá
Eimskip.
Ekki er hætta á að íslenskt fyrir-
tæki hljóti minna en 35% flutning-
anna hvernig sem málin þróast ytra.
Ef eitthvert bandarískt fyrirtæki hef-
ur áhuga á verkinu gæti farið svo að
Skipadeild Sambandsins og Eim-
skipafélag íslands verði að slást um
smærri partinn. KB