Tíminn - 12.04.1988, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 12. apríl 1988
Tíminn 5
Guðjón B. Ólafsson, forstjóri SÍS, um breytingartillögu þriggja sjálfstæðismanna við samvinnulög:
SÍS yrði gert óstarfhæft
með slíkri lagabreytingu
Frumvarp hefur nú verið lagt fram á Alþingi um miklar breytingar
á einum kafla laga um samvinnufélög, kaflanum um samvinnusam-
bönd. Telur forstjóri SÍS að breytingarnar myndu gera Sambandið
ólánhæft og þar með óstarfhæft. Ganga breytingarnar það langt að
eignarhlut aðila í samvinnusambandi, verði að greiða út með
skuldabréfl, ef aðilinn ákveður að ganga úr sambandinu. Sömu sögu
yrði um að ræða ef aðili að sambandi yrði gjaldþrota. Verði
breytingin að lögum, yrðu þetta mun strangari kvaðir, en lagðar eru
á hlutafélög eða nokkra aðra félagastarfsemi í landinu. í hlutafélög-
um verður gjaldþrota hluthafl að bjóða bréf sín á almennum
markaði, en hlutafélagið sjálft er ekki skyldugt að kaupa af honum
bréfln. Lagabreytingar þessar hafa ekki verið ræddar við forsvars-
menn eina stóra samvinnusambandsins sem til er í landinu, Samband
íslenskra samvinnufélaga. Telur forstjóri SÍS, Guðjón B. Ólafsson,
að hér sé mikill misskilningur á ferðinni, ef svo er að flutnings-
mennirnir telji tillögurnar af hinu góða fyrir samvinnumenn.
Flutningsmennirnir eru þrír af þingmönnum Sjálfstæðisflokksins,
Guðmundur H. Garðarsson, Halldór Blöndal og Eyjólfur Konráð
Jónsson.
Guðjón B. Ólafsson forstjóri SÍS: „Frumvarpið þjónar hvorki eigendum
Sambandsins, né neinum öðrum sem vill því vel.“
Óraunhæfar tillögur
„Mér finnst alveg út í hött að vera
að taka hluta af samvinnulögunum
og ætla sér að breyta honum á
róttækan hátt. Ég reikna hins vegar
með því að samvinnumenn hafi
ekkert á móti því að lögin verði
endurskoðuð í heild sinni," sagði
Guðjón B. Ólafsson, forstjóri Sam-
bands ísl. samvinnufélaga, þegar
hann var innur álits á breytingartil-
lögum við lög um samvinnufélög,
sem lagðar hafa verið fram á Al-
þingi. Sagðist hann fullviss um að
það væri rangt að farið, að taka
aðeins einn þátt út úr lögunum, sem
auk þess væri langt frá því að vera
raunhæfur. Engar hliðstæður væru
til um það að skipta upp félagi þó
meðlimir verði gjaldþrota. „Það má
benda á að það er ekki rauhæft að
skipta upp félagi þó að meðlimir í
því fari í gjaldþrot. Ég held að það
séu bara ekki til neinar hliðstæður,
sem ganga svona langt í þessa átt.
Þetta gerist t.d. ekki í hlutafélögum.
Fari eigandi hlutabréfa í gjaldþrot
þá verður hann að selja sín hlutabréf
á markaði til utanaðkomandi aðila.
Hlutafélaginu sjálfu er ekki skylt að
innleysa þau bréf.“ Sagði hann að
þetta liti þannig út hjá Sambandinu,
að ef t.d. tíu kaupfélög yrðu gjald-
þrota á stuttum tíma, þyrfti Sam-
bandið að greiða út hundruð millj-
óna króna. Af þeim sökum yrði
Sambandið að selja eignir sínar og
þar með yrði það óstarfhæft. Sama
gæti gerst ef fáeinir aðilar ákveða að
ganga úr Sambandinu. Þessi eign-
arhluti þeirra væri hins vegar tryggð-
ur með lögum og kæmi til útborgun-
ar ef aðildarfélögin samþykktu öll
að leggja SÍS niður.
Yrði ekki lánhæft
Sagði Guðjón að einnig mætti
benda á það að ef þessi regla yrði
samþykkt, yrði Sambandið ekki
starfhæft fyrirtæki. „Starfsemi Sam-
bandsins er til orðin fyrir kaupfélög-
in og það sem Sambandið hefur
byggt upp er gert til að sinna sínu
hlutverki gagnvart kaupfélögunum
og félagsmönnum þeirra. Ef svona
lagabreyting yrði til að sú starfsemi
legðist af, meðal annars vegna þess
að Sambandið yrði ekki talið
lánhæft, þá segir það sig sjálft að
þessi tillaga þjónar hvorki eigendum
Sambandsins né neinum öðrum sem
vill því vel.“
Telur þú þetta kannski vera atlögu
að samvinnuhreyfingunni?
„Það held ég að þetta geti ekki
kallast. En ef fyrir þessum þre-
menningum vakti velvilji í garð sam-
vinnumanna, þá virðast þeir hafa
misskilið eitthvað talsvert mikið sitt
hlutverk. Þessar tillögur þeirra eru
ekki vel hugsaðar í þá átt að gera
samvinnumönnum eða samvinnu-
hreyfingunni greiða, hafi það verið
ætlun þeirra," sagði forstjórinn.
Úr greinargerð
þremenninganna
í greinargerð með frumvarpinu er
sagt að viðurkennt sé að lög um
samvinnufélög séu orðin algerlega
úrelt og þau séu í engu samræmi við
ríkjandi aðstæður í nútímaatvinnu-
lífi. í greinargerðinni segir að á
grundvelli gildandi laga eigi sér stað
uppsöfnun eigna í samvinnusam-
böndum, SÍS, sem aðildarfélög,
kaupfélögin, fái aldrei hlutdeild í.
Slíkt verði að teljast óeðlilegt.
Segir einnig að það verði að teljast
eðlilegt að félagsskapur, sem njóti
sérstakrar lagaverndar og telji tugi
þúsunda félagsmanna innan sinna
vébanda, uppfæri árlega í reikning-
um sínum nettóeignarhluta ein-
stakra aðildarfélaga. „Samband ísl.
samvinnufélaga er orðið voldugasta
fyrirtækjasamsteypa íslensku þjóð-
arinnar og kemur við sögu í flestum
greinum atvinnulífsins. ... Það er
því mikilvægt að eignarhlutdeild,
ábyrgð og tryggingar, og eignarað-
ild, komi skýrt fram á hverjum tíma
þannig að þetta umfangsmikla fyrir-
tæki sé hafið yfir allan grun í rekstr-
arlegu tilliti og sitji við sama borð og
aðrir rekstraraðilar.
Teygja sig langt
yfir lækinn
í greinargerðinni er m.a. vísað til
ræðu núverandi forstjóra SÍS, Guð-
jóns B. Ólafssonar í mars, þar sem
hann á að hafa lýst því yfir að
rekstrarform íslensku samvinnu-
hreyfingarinnar væri orðið úrelt. Þar
þyrftu að koma til skipulagsbreyting-
ar í samræmi við kröfur og sam-
keppni nútímans.
Tíminn spurði Guðjón B. Ólafs-
son unt þessa tilvísun í eigin orð.
Sagðist hann halda að hér væri verið
að vísa í umræður á Gauki á Stöng.
„Þetta var ekki fyrirfram samin
ræða, heldur mælt af munni fram og
hvergi til á prenti. Þar ræddi ég um
þörf á því að breyta okkar rekstri,
bæði í Sambandinu og kannski í
fyrirtækjum samvinnumanna. Ég
held að það sé alveg nauðsynlegt að
endurskoða, með reglulegu millibili
hvað menn eru að gera, eins og í
öllum alvöru fyrirtækjum. En það
þýðir ekki þar með að ég hafi verið
að biðja Guðmund vin minn Garð-
arsson eða einhverja aðra, að
endurskrifa hluta af samvinnulögun-
um. Þetta er bara allt annað mál. Ég
held að menn hafi þarna teygt sig
nokkuð langt yfir lækinn," sagði
Guðjón.
Sagðist hann á hinn bóginn vera
til í að ræða við Guðmund Garðars-
son, eða aðra, um það hvað gera
megi til bóta fyrir samvinnufélögin,
á Alþingi eða annars staðar.
Fundur Flugleiöa hf. meö Boston Consulting Group:
N-ATLANTSHAFS*
FLUGID REYNT
AFTUR í SUMAR
Stjórn Flugleiða hf. átti í gær langan fund með fulltrúum
bandarísku ráðgjafaþjónustunnar Boston Consulting Group. Þar
voru ræddar niðurstöður athugana ráðgjafafyrirtækisins á rekstri
Norður-Atlantshafsflugs flugfélagsins, sem skilaði 400 milljóna
króna tapi á síðasta ári.
Skýrslan verður ekki gerð heyr-
inkunn almenningi fyrr en hún hefur
verið kynnt starfsfólki Flugleiða hf.
nú f vikunni. Engar ákvarðanir voru
teknar varðandi Norður-Atlants-
hafsflugið á þessum fundi og er
þeirra ekki að vænta á næstunni.
Gilda þær um flugleiðina á næsta ári
1989 og ráðast að miklu leyti af því,
hvernig til tekst með flugið í ár.
Flugleiðir hf. hafa ekki áður skipt
við ráðgjafafyrirtækið Boston Con-
sulting Group. Bogi Ágústsson,
blaðafulltrúi flugfélagsins, sagði að
fyrirtækið væri mjög virt úti í heimi
og að önnur íslensk fyrirtæki hefðu
notið góðs af ráðgjöf þess.
Samkvæmt heimildum Tímans er
í skýrslunni bent á fleiri en eina leið,
til að láta Norður-Atlantshafsflugið
skila hagnaði. En stjórnarmenn
Flugleiða hf. hafa kennt gengisþró-
un, verðhækkun á olíu og innlendum
kostnaðarauka um tapið á flugleið-
inni. Það er því gerð önnur tilraun í
ár, en breytist þær forsendur, sem
fargjaldið á Norður-Atlantshafsflug-
inu er miðað við, er ljóst, að til
róttækra aðgerða verði að grípa til
að koma í veg fyrir frekara tap. þj
Stúlkurnar sem komust í úrslit. F.v. Herdís Dröfn Eðvarsdóttir (17 ára), Sigríður Stefánsdóttir (19 ára), Soffía
Sigurgeirsdóttir (19 ára), Ágústa Erna Hilmarsdóttir (15 ára), Þórdís Hadda Ingvarsdóttir (17 ára), og Sjöfn
Evertsdóttir (18 ára).
Ágústa Erna Hilmarsdóttir:
15 ára Fordsigurvegari
Sigurvegari í Ford fyrirsætu-
keppninni várð Ágústa Erna Hilm-
arsdóttir, en úrslitin fóru fram í
Mánaklúbbnum í Þórscafé á sunnu-
dagskvöld. Sex stúlkur komust í
undanúrslit af um 70 sem tóku þátt
í keppninni, en það voru Eileen og
Lacey Ford auk aðstoðarmanns
þeirra, Miju Strong hjá höfuðstöðv-
um Ford model, sem völdu stúlkurn-
ar.
Ágústa er 15 ára Reykvíkingur
sem mun ljúka grunnskólaprófi í
vor. Hún mun fara í til Los Angeles
í sumar og taka þar þátt í aðalkeppn-
inni. Ágústa er dóttir Hilmars Ragn-
arssonar verkfræðings og Sigríðar
Kristinsdóttur hjúkrunarfræðings.