Tíminn - 27.04.1988, Side 10

10 Tíminn
LEIKLIST
Miövikudagur 27. apríl 1988
Þjóðleikhúsið: LYGARiNN eftir Carlo
Goldoni. Þýðing: Óskar Ingimarsson.
Leikgerð og leikstjórn: Giovanni Pam-
piglione. Leikmynd, búningar, grímur:
Santi Migneco. Tónlist: Stanislaw
Radwan.
Á kápu leikskrár Lygarans er
spegilmynd. Að ofan rís Hallgríms-
kirkja, öndvert henni feneysk höll.
Hér er sem sé verið að sýna okkur
samtíðina í spegli átjándu aldar leiks
frá Feneyjum. Eða hvað, slíkt hlýtur
að vera markmið þeirra sem setja
klassíska leiki á svið. Frá Feneyjum
var Goldoni, hinn mikli endurnýj-
unarmaður gamanleikja á sínum
tíma, þeirrar tegundar sem heitir
Commedia dell’arte. Um þetta allt
má fá rækilegan fróðleik í leikskrá
'pjóðleikhússins sem annars er að
verða hið læsilegasta tímarit um
leikhúsfræði og leiklistarsögu, hið
eina sem nú kemur út hjá þessari
leikhúsglöðu þjóð.
Það er vel til fundið hjá Þjóð-
leikhúsinu að gefa okkur kost á að
kynnast klassískum gamanleik Com-
media dell’arte undir stjórn manns
sem hefur mótast af þessari hefð í
heimalandi Goldonis. Pampiglione
er augljóslega góður fagmaður og
ailt ytra borð sýningarinnar ber því
vitni. Stílhrein leikmynd, litaval,
búningar, sviðshreyfingar nákvæm-
ar, að lokum snýr leikstjórinn verk-
inu í brúðuleik. Það er margföld
reynsla fyrir því að íslenskt leikhús
hefur mjög gott af erlendum gesta-
leikstjórum og mættu slíkar komur
vera algengari, þótt ekki leysi þær
íslendinga undan kröfu um mark-
vissa eigin leikstjórnarstefnu. Sú
stefna hefur oft verið býsna geig-
andi, ekki síst í Þjóðleikhúsinu upp
á síðkastið.
Sem sagt: Goldoni í sviðsetningu
ítalsks leikstjóra er forvitnilegur at-
burður í sjálfu sér. Annað mál er
hversu tekist hefur að búa til lifandi
sýningu sem áhorfendur megi hafa
skemmtun af. Þar skortir nokkuð á.
Þótt umgerð sýningarinnar sé
smekkleg eins og áður greindi og
einstaka fjörug og vel gerð atriði,
'var sýningin í heild furðulega lífv-
ana. Kannski stafar þetta af of hægu
tempói eða því að leikendur eru
óvanir þeim nákvæma látbragðsleik
sem hér er krafist. En megin atriðið
er blátt áfram að hér hefur einhver
leiðsla stíflast. Það neistar aldrei
milli salar og sviðs. Ekki er um að
kenna slökum texta því þýðing Ósk-
ars Ingimarssonar heyrðist mér bæði
lipur og hnyttin. En spennuleysi
sýningarinnar varð nokkuð tilfinn-
anlegt, ekki síst af því að hér voru
tvö hlé. Kvöldið varð því langt í
leikhúsinu svo maður varð því fegn-
astur þegar kom að leikslokum, sú
Guðný Ragnarsdóttir, Jóhann Sigurðarson og Bessi Bjarnason í hlutverkum sínum í Lygaranum.
Dauf legur lygari
er að minnsta kosti reynsla mín. sem blésu lífi um salinn þegar þeir Backman sem herbergisþernan Col-
Þessi umsögn á við heildarsvip stöldruðu við á sviðinu. Ég nefni þar ombina og Arnar Jónsson sem
leiksins en til voru þeir leikendur fyrst og fremst tvo: Eddu Heiðrúnu Pantalone.
Bak við grímurnar leynast andlitin á Eddu Heiðrúnu Bachman og Helgu Jónsdóttur en Guðný Ragnarsdóttir tekur
ekki þátt í feluleiknum á sviðinu.
-Edda Heiðrún er orðin býsna
lunkin gamanleikkona og gerði sér
mat úr sínu hlutverki. Hins vegar
skorti á samleik við hana þar sem
læknisdæturnar, Rosaura og Beatr-
ice, Guðný Ragnarsdóttir og Vilborg
Halldórsdóttir, sýndu ekki þá skop-
vísi að duga mætti til að gera stúlku-
kindurnar annað en leiðinlegar.
Arnar Jónsson er ótrúlega fjölhæf-
ur leikari. Hann er með ólíkindum
lettvígur í Pantalone, bæði að radd-
brigðum og limaburði, skapaði hér
. persónu sem var fullmótuð, ekki
útlínur einar svo sem var um ýmsa
aðra leikara. Bessi Bjarnason var til
dæmis eins og kominn út allt öðru
leikriti, það er að segja eins og Bessi
er alltaf. Það sem ræður úrslitum er
þó daufleg framganga Sigurðar Sig-
urjónssonar í hlutverki lygarans
sjálfs, Lelio. Kraftleysi hans verður
kannski berast í samleik við Arnar.
Sigurður hefur ýmislegt vel gert, en
hér kemst hann ekki í samband við
hlutverkið. Lelio þarf að sýna
snerpu, ósvífni og sjarma, allt í
senn, hann er gerandi leiksins en
Sigurður var sjálfur allan tímann
líkari þeirri leikbrúðu sem allir eru
orðnir í lokaatriðinu í meðförum
leikstjórans.
Aðra leikendur er ástæðulaust að
fara um mörgum orðum. Halldór
Björnsson, ungur og álitlegur leikari
gat ekki gert mikið úr Ottavio,
vonbiðli Beatrice, og hinn feimni
elskhugi Rosauru, Jóhann Sigurðar-
son, sætir ekki tíðindum. Aftur á
móti var Þórhallur Sigurðsson
heimakominn í hlutverki Arlecc-
hino, þjóns Lelios, snar og köttur
liðugur.
Það hefði verið gaman að fagna
verulega góðri sýningu í Þjóð-
leikhúsinu nú á sumarmálum.
Leikárið í vetur hefur verið með
dauflegasta móti og ferskum sýning-
um bregður varla fyrir, hvað sem
líður gangstykkjum eins og Vesa-
lingunum og Bílaverkstæðinu. Sumt
í starfseminni, eða starfsleysinu, í
vetur er hneykslanlegt, svo sem svik
leikhússins við sína yngstu áhorfend-
ur.
Við sáum um páskana í Sjónvarp-
inu hversu miklar vonir voru bundn-
ar við Þjóðleikhúsið þegar húsa-
meistari þess varði sínum hinstu
kröftum til að fullgera það sem
„álfaborg" og „musteri", eins og
menn sögðu þá með rómantísku
tungutaki. Á slíkum nótum er ekki
talað nú enda þarf stofnunin að
standa báðum fótum á jörðu. En
forustu í íslenskri leikmennt ber
Þjóðleikhúsinu að hafa undan-
bragðalaust. Þar eiga fremstu
leikhúsmenn þjóðarinnar að sýna
það besta sem við eigum kost á.
Ekkert minna er viðunandi.
Gunnar Stefánsson
Mesti afli í sögunni
Kaupfélag Austur-Skaftfellinga á
Hornafirði tók á síðasta ári á móti
19.140 tonnum af sjávarafla. Er það
mesti afli sem félagið hefur tekið á
móti á einu ári í allri sögu sinni.
Framan af ári var afkoman í fisk-
vinnslunni allgóð, en með aukinni
verðbólgu innanlands og lækkandi
gengi dollars á haustmánuðum fór
hún hins vegar mjög hratt versnandi.
Síðustu mánuði ársins var þar tap-
rekstur, einkum þó í framleiðslu
frystra afurða.
Þetta var meðal þess sem fram
kom á aðalfundi Kf. Austur-Skaft-
fellinga sem haldinn var á sunnudag-
inn var. Afkoma félagsins í heild var
þó góð, því að hagnaður af rekstri
þess var 20,2 miljónir króna. Er það
þó töluvert minna en árið 1986 þegar
gert var upp með 40,3 miljón króna
hagnaði. Heildarvelta félagsins á
síðasta ári var 1.949 miljónir og
jókst milli ára um 38,2%. Þessi
aukning varð á flestum sviðum
starfseminnar, enda kemur þar með-
al annars til stækkun á viðskipta-
svæði félagsins með rekstri verslun-
ar, mjólkurstöðvar og sláturhúss á
Djúpavogi. Félagsmenn í árslok
voru 676, og er það 31% af öllum
íbúum á félagssvæðinu.
Fjármunamyndun rekstrarins hjá
félaginu var 60,8 miljónir og veltu-
fjárstaða þess batnaði um rúmar 24
miljónir. Einnig batnaði eiginfjár-
staða, og var eigið fé 344,7 miljónir
um síðustu áramót, sem er 29,1% af
niðurstöðutölu efnahagsreiknings.
Vörusala í verslunum félagsins jókst
um tæp 40% milli ára, en sé vörusal-
an á Djúpavogi undanskilin er sölu-
aukningin um 22%. Er það varla
nema sem nemur verðhækkunum
milli áranna. Afkoma verslunarinn-
ar var jákvæð í fyrra, og betri en árið
á undan. Þó er rekstur smærri ein-
inga, eins og útibúanna í Öræfum og
Nesjum, mjög óhagkvæmur, og er
ljóst að leita verður leiða til að bæta
þar úr eða breyta formi til að ná
árangri. Aftur varð halli á rekstri
sláturhúsa félagsins, og endurspegl-
ar það þá erfiðleika sem eru í
landbúnaði um þessar mundir.
Greidd vinnulaun hjá félaginu voru
samtals 319,2 miljónir króna á liðnu
ári, til 1123 einstaklinga.
Á aðalfundinum gaf formaður fé-
lagsins, Þrúðmar Sigurðsson, Mið-
felli, ekki kost á sér til endurkjörs. í
stað hans var kosinn í stjórnina
Ingólfur Bjarnason, Grænahrauni.
Áfram sátu í stjórninni Birnir
Bjarnason, Höfn, Steinþór Einars-
son, Einholti, Sveinn Sighvatsson,
Höfn, Þorsteinn Geirsson, Reyðará,
Þorsteinn Jóhannsson, Svínafelli, og
Örn Eriksen, Reynivöllum, en
stjórnin á eftir að skipta með sér
verkum. í varastjórn sitja Árni Stef-
ánsson, Höfn, Þóra Vilborg Jóns-
dóttir, Skálafelli, og Árni Kjartans-
son, Höfn. Kaupfélagsstjóri Kaup-
félags Austur-Skaftfellinga er Her-
mann Hansson. -esig
Höfn í Hornafirði.