Tíminn - 09.07.1988, Blaðsíða 10

10 Tíminn
Laugardagur 9. júlí 1988
Til Suðurpólsins
í sumarfrí
Á Suðurheimskautinu fara fram
rannsóknir á hlutum eins og eyð-
ingu ósonlags og hvernig stjörnu-
hrap verður. Á myndinni má sjá að
ræktaður hefur verið grasgarður,
mitt í ísauðninni.
eða náttúru. Umhverfisverndunar-
sinnar hafa harðlega mótmælt
samningnum og vilja að álfan fái
að vera óáreitt fyrir námum og
olíuborpöllum. Greenpeace sam-
tökin hafa einnig látið í sér heyra.
Þeir trufluðu athöfnina þegar
samningurinn var undirritaður
með því að berja bumbur viðstöðu-
laust. Talsmaður samtakanna segir
að námugröftur og olíuboranir
muni skaða náttúruna. Það sem
við þurfum er ekki samþykkt um
námugröft, heldur samningur um
verndun, segir hann. En þeir sem
beittu sér fyrir undirritun samn-
ingsins eru ekki á sama máli. Þeir
segja að með þessu sé verið að
tryggja það að til sé samþykkt um
námugröft áður en til hans komi og
það hindri að gröfturinn valdi ein-
hverjum skaða.
Orlög bátafólksins
Árlega flytur mikill fjöldi Víetnama úr landi. Þetta eru
aðallega uppflosnaðir bændur og ættingjar þeirra sem
þegar hafa flust úr landi. Þetta fólk flýr fátækt og
hungur og farkosturinn er stór trébátur, sem er eina
heimili fólksins. Þetta fólk er kallað bátafólkið.
Þegar bátafólkið leggur upp í erfiða siglingu í
vesturátt frá heimalandi sínu Víetnam, er það vonin
um betra líf sem hjálpar því að þrauka. En nú er byrjað
að stemma stigu við þeim gífurlega fjölda bátafólks
sem ár hvert leggur að bryggju í Hong Kong.
Á þessu ári hafa hátt í sautján
þúsund flóttamenn frá Víetnam
sótt um hæli í Hong Kong. Lýst
hefur verið yfir „Stjórnarstefnu
örvæntingar" í málum flótta-
manna. Þeir verða hér eftir kallaðir
ólöglegir innflytjendur, nema þeir
geti sannað að þeir hafi verið
beittir misrétti vegna trúar sinnar
eða kynþáttar. Er búist við að
þessar hömlur muni meina um
90% af flóttamönnum framtíðar-
innar inngöngu í ríkið. Þeir sem
ekki uppfylla þessi skilyrði verða
settir í svokallaðar varðhaldsbúðir
á meðan þeir bíða eftir að verða
sendir sömu leið til baka, til Víet-
nam.
2500 á mánuði til Thailands
Fjöldi bátafólksins hefur aukist
mikið síðastliðið ár vegna matar-
skorts í norðurhluta Víetnam. Á
síðasta ári komu um tvö þúsund og
fimmhundruð flóttamenn með bát-
um til Thailands á mánuði. Stjórn
landsins fyrirskipaði aðgerðir til að
stemma stigu við þessum mikla
fjölda og í febrúar var byrjað að
stugga bátunum úr höfnum lands-
ins og þvinga aftur út á sjó. En
vegna harðrar gagnrýni á þessar
miskunnarlausu aðgerðir eru
flóttamenn nú settir í búðir þar
sem þeim er haldið og síðan sendir
heim.
1 Malasíu hafa bátafólkinu einn-
ig verið settir afarkostir. Búðir
bátafólksins á eynni Pulau Bidong
verða lagðar niður og öllu bátafólki
framtíðarinnar bannað að koma
inn í landið. Ef einhverjir verða
þarna enn eftir ár verða þeir sendir
heim með fyrstu ferð.
Hanoi græðir á bátafólkinu
En stjórnir Thaiiands, Malasíu
og Hong Kong segja að þessar
aðgerðir dugi skammt. Endanleg
lausn vandamálsins felst í því að
stjórn Víetnam taki í taumana.
Ráðamenn íHanoi segjast reyndar
þegar hafa stöðvað ferðir báta-
fólksins frá Kambódíu, en spilltir
landamæraverðir hafa grætt stór-
um á flóttafólkinu. En það eru
uppi efasemdir að ráðamenn í
Hanoi vilji stuðla að lausn málsins.
Árlega fær Hanoi um hundrað
milljón dollara frá Víetnömum
sem flutt hafa úr landi, en stór hluti
þeirra er bátafólk.
Bátafólksins bíður því ekki björt
framtíð. Árum saman hefst það
við í búðum í fyrirheitna landinu,
þar til það er sent heim aftur, þar
sem það hverfur að því sem það
var að flýja.
Víetnamar loksins með fast land
undir fótum eftir langa og erfiða
siglingu á lélegum bátum. Amer-
ískur starfsmaður búðanna sagði
um bátafólkið: „Þetta eru sorg-
mæddustu manneskjur sem ég hef
séð.“
Samningur um námu-
gröft og olíuboranir
Suðurheimskautið er stærra að '
flatarmáli en Bandaríkin og Mex-
íkó til samans. Nokkrar rannsókn-
arstofur eru þar og fjöldi íbúa er
svipaður og í litlu þorpi. Eftir
samning sem þrjátíu og þrjár þjóð-
ir undirrituðu í Wellington á Nýja
Sjálandi í júní sl. á þetta eftir að
breytast. Samningurinn felur í sér
að löndin sem að honum standa
ætla að sameinast um að þróa
námur og olíuvinnslu í álfunni.
Suðurheimskautið hefur hingað
til verið álitið óbyggðir sem ekki
væri hægt að nýta. Komið hefur í
ljós að á vesturhluta álfunnar er
platína, króm og aðrir málmar í
jörðu. Einnig er þar að finna mikla
olíu.
Albatrosfuglar sitja á hreiðrum sínum á Fuglaeyju.
Á Suðurpólnum er venjulega sextán stiga frost, vind-
hraði áttatíu km á klukkustund og loftslag er þurrara en í
Sahara eyðimörkinni. Gróður er nær enginn og næturlíf af
skornum skammti. Af þessu mætti ætla að Suðurpóllinn
væri ekki vinsæll ferðamannastaður, en reyndin er önnur.
Hópur ferðamanna á Suðurheimskautinu sýnir þjóðfána sína.
Ferðaskrifstofur, sem bjóða upp
á ferðir til Suðurheimskautsins eru
ekki í vandræðum með að selja
ferðir þangað. Ferðamenn vilja sjá
risastóra hafísjakana, fuglalífið og
hvalina. Það gildir einu þó ferðirn-
ar kosti himinháar fjárhæðir.
Tveggja vikna ferðir kosta frá 135
þúsund krónum upp í 500 þúsund
krónur og er flugfargjald þá ekki
innifalið.
Þessi þróun er ánægjuefni fyrir
forstjóra ferðaskrifstofanna, en
vísindamennirnir sem vinna að
rannsóknum á Suðurpólnum eru
ekki eins ánægðir. Ferðamennirnir
menga þetta óspillta land og vilja
fá að skoða allt, þar á meðal
rannsóknarstofurnar.
Umhverfisvernd*
unarsinnar mótmæia
samningnum
Samningurinn sem gerður var er
tímamótasamningur. Lönd eins og
Zimbabwe og Malasía hafa lengi
krafist þess að námur Suðurheim-
skautsins væru yfirlýstar eign allra
þjóða. En mótmæli hafa einnig
komið fram. Meðlimir Greenpeace
vilja að Suðurheimskautið verði
gert að „landi alls heimsins", þar
sem ekki yrði stuggað við dýrum