Tíminn - 15.09.1988, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 15. september 1988
Tíminn 5’
Steingrímur Hermannsson bendir á aö útreikningar Þjóðhagsstofnunar segi ekki alla söguna:
Skuldbreyting hjá fisk-
vinnslunni er stórmál
Á ríkisstjórnarfundi í dag mun Þorsteinn Pálsson
forsætisráðherra gera samráðherrum sínum grein fyrir
viðbrögðum sínum við breytingartillögum Framsóknar-
flokks sem lagðar voru fram í gær og Alþýðuflokks sem
iagðar voru fram í fyrradag. Fyrir fundinn í dag hefur
Þorsteinn ákveðið að tjá sig ekki um tillögur flokkanna en
hann fundaði með forystumönnum samstarfsflokkanna
hvorum í sínu lagi í gærkvöldi.
Nú liggja fyrir útreikningar
Þjóðhagsstofnunar á helstu efna-
hagsstærðum miðað við tillögur
Framsóknarflokksins og eru þær
niðurstöður kynntar hér annars
staðar á síðunni. Þegar Tíminn
spurði Steingrím Hermannsson út
í þá niðurstöðu sagði hann m.a.
ljóst að þeirra tillögur virtust skapa
útflutningsatvinnuvegunum mun
betri stöðu og hjöðnun verðbólgu
yrði hraðari en t.d. samkvæmt
tillögum alþýðuflokksmanna.
Steingrímur benti hins vegar á að
ekki væri inni í útreikningum Þjóð-
hagsstofnunar áhrif vegna tillögu
um sérstaka deild í Framkvæmda-
sjóði sem myndi lána til fjárhags-
Áhrif af frystingu launa til vors:
Kaupmáttur rýrni
um 2% frá 1987
Þjóðhagsstofnun hefur reiknað
út áætluð áhrif af framkvæmd efna-
hagstillagna Framsóknarflokksins
- m.a. frysting launa þar til í aprt'l
næsta vor - á kaupmátt launa
landsmanna. Niðurstaðan er sú að
kaupmáttur á tímabilinu október
1987 til apríl 1988 verði aðeins um
2% minni heldur en hann var að
meðaltali „góðærið" 1987, en hins
vegar 17-18% yfir meðalkaup-
mætti ársins 1986. Er þá miðað við
að ekki komi til neinnar gengisfell-
ingar. Ef hins vegar heimild Seðla-
bankans um 3% gengislækkun yrði
notuð mundi kaupmáttur rýrna um
1-2% til viðbótar.
Yfir allt þetta ár er áætlað að
kaupmáttur yrði um 1% meiri
heldur en hann var 1987 og þar
með um 21% meiri heldur en hann
var á árinu 1986 - hvort sem af 3%
gengisfellingu yrði eða ekki.
Verðbólga mundi minnka mjög
hratt ef tillögur Framsóknarflokks-
ins næðu fram að ganga, án gengis-
fellingar. Að mati Þjóðhagsstofn-
unar yrði verðbólgan um 6% á
tímabilinu frá því nú í september
að meðaltali á tímabilinu frá sept-
ember og fram í apríl á næsta ári.
Ef 3% gengisfelling fylgdi mundi
verðbólgan hins vegar vera um
11% á tímabilinu fram í janúar en
um 7% að meðaltali næstu 7 mán-
uði.
Þjóðhagsstofnun reiknaði sömu-
leiðis út hvaða áhrif tillögur hvers
stjómarflokks um sig kæmi til með
að hafa á afkomu botnfiskveiða og
-vinnslu. Fyrir greinina í heild er
talið að tap, sem áætlað er um 6%
fyrir aðgerðir, minnki í 3,5% ef
tillögur Alþýðuflokksins kæmu til
framkvæmda, niður í 1% eftir
tillögur Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknarflokks án gengisfellingar og
niður í 0,5% með framkvæmd
tillagna Framsóknar og 3% gengis-
fellingu. Áhrif á mismunandi
greinar veiða og vinnslu má sjá á
meðfylgjandi töflu. Þjóðhagsstofn-
un tekur fram að dæmi af þessu
tagi byggjast á mati á kostnaðar-
þáttum og samspili þeirra. Ekki sé
hins vegar tekið tillit til eftirspurn-
arþátta, sem miklu geti ráðið um
verðlagsþróun.
- HEI
im í janúar n.k. og aðeins 4%
Fyrir aðgerðir X Eftir aðgerðir
S F A
X An gcngis- lakkunar. X 3/1 gengis lakkun 2) X
Botnfiskveiöar
og -vinnsla •6 •1 •1 % •3 'h
•veiðar •3 ■3% •1% •2 •3
•frysting •8 0 •2 0 •4
•soltun 2 4 ZY, 57, 2
Rakjuvinnsla •3 •1 Vh •3
Mjölvinnsla 6 6 Th 91, 6
Taflan sýnir hvaða áhrif Þjóðhagsstofnun telur að tillögur stjórnarflokk-
anna um aðgerðir til að treysta stöðu sjávarútvegs mundu hafa (S =
Sjálfstæðisfl. - F = Framsóknarfl. - A = Alþýðufl.) á hverja grein veiða
og vinnslu. Eingöngu er miðað við aðgerðir sem nokkuð auðvelt er að
meta til talna, en t.d. ekki tillögur Alþýðufl. og Framsóknar um
skuldaskil. Þetta er þó mikilvægt atriði þar sem forustumenn í fiskvinnslu
hafa undirstrikað að slíkur sjóður gæti jafnvel skipt sköpum um
áframhaidandi rekstur. Jafnframt er bent á að niðurstaðan um afkomu
greinanna á aðeins við um það tímabil sem verðjöfhun í hveiju dæmi nær
til og að ekki er þarna reiknað með verðjöfnun á rækju.
legrar endurskipulagningar. „Ég
hef rætt við marga fiskvinnslumenn
um þetta og þeir telja þetta atriði
ekki hvað síst mikilvægt og því
kemur ekki fram í þessum útreikn-
ingum sá fjárhagslegi ávinningur
sem felst í þessari víðtæku skuld-
breytingu,“ sagði Steingrímur.
Ein er sú tillaga framsóknar-
manna sem valdið hefur miklu
fjaðrafoki en það er að innheimta
500 milljónir í gegnum það sem
kallað hefur verið jöfnun á að-
stöðugjöldum. Davíð Oddsson
borgarstjóri lét hafa eftir sér í DV
í gær að „fjandskapur Framsóknar-
flókksins við Reykjavík riði ekki
við einteyming“ og talaði um skatt
á Reykjavík. Tíminn spurði
Steingrím hvort þessi tillaga gæti
talist sanngjörn. „Tekjuskiptingin
í landinu er orðin mjög ójöfn og
þjónustufyrirtækin flykkjast til
Reykjavíkur eða Akureyrar eða á
aðra slíka staði en þjóna þó í raun
öllu landinu. Hins vegar fær lands-
byggðin engar tekjur af þessum
aðstöðugjöldum. Ég ersannfærður
um það að það líður ekki á löngu
þar til uppreisn verður gerð gegn
tekjuöflun afþessutagi. Þessvegna
erum við að tala um skerðingu
aðstöðugjalda hjá sveitarfélögum
sem þjónusta fyrirtæki sem hafa
miklar tekjur af landinu öllu. Við
lítum svo á að eðlilegt sé að hluti
af því fjármagni sem þessi fyrirtæki
skila til viðkomandi sveitarfélaga
verði notaður í þá efnahagslegu
björgunarstarfsemi sem framund-
an er,“ sagði Steingrímur Her-
mannsson og bætti við: „Ef hinir
ríku, hvort sem það eru einstakl-
ingar, sveitarfélög eða fyrirtæki,
vilja ekki taka þátt í þessum björg-
unaraðgerðum, þá er ekki hægt að
ætlast til að hinir fátæku geri það.“
Aðspurður kvaðst Steingrímur
ekki vonlaus um að samkomulag
gæti náðst fyrir helgina en þá hefur
verið boðaður miðstjórnarfundur
hjá Framsóknarflokknum. „En
það verður þá ýmislegt að gerast á
þeim tíma sem eftir er fram að
þeim fundi," sagði hann að lokum.
-BG
Steingrímur Hermannsson kemur af ríkisstjórnarfundi í gær.
Tímamynd:Ámi Bjama
Akureyri, Dalvík, ísafjörður, Njarðvík og Reykjavík
með aðstöðugjald yfir 12.100 á íbúa:
Borgin fengi rúm
44% aðstöðugjalda
Akureyri, Dalvík, isafjörður,
Njarðvík og Reykjavík eni þeir
staðir scm hafa yfir 12.100 króna
tekjur af aöstödugjöldum á hvem
íbúa á þessu ári - og þyrfftn að
leggja það sem umfrara er í sér-
staka deild í Framkvæmdasjóði, ef
tillögur Framsóknar um 500 mill-
jóna luóna tekjuöflun til hans með
þeim hætti yrðu framkvæmdar.
Reykjavík og Njarðvík eru þeir
staðir sem hafa hlutfallslega lang
hæstar tekjur af aðstöðugjöldum -
og þyrftu þar af leiðandi að leggja
mest til sjóðsins. Til að afla 500
milljóna tekna reiknast Þjóðhags-
stofnun til að aðstöðugjöld yfir
12.107 kr. á íbúa þurfi að renna til
sjóðsins. Yfir því marki eru áður-
nefndir 5 bæir. Aðstöðugjald á
íbúa þar er sýnt hér að neðan,
ásamt heildarupphæð sem renna
myndi til jöfnunarsjóðs (skulda-
skilasjóðs) frá hverju þeirra:
Reykjavík 17.213 þús. 476,2 millj.
Njarðvík 17.121 - 11,8 -
Dalvík 13.956 - 2,6-
ísafj. 13.059 - 3,3 -
Akureyri 12.553 - 6,2-
Samtals 500,1 millj.
Aðstöðugjaldatekjur Reykja-
víkur eru taldar 1.605 milljónir í
ár, sem eru 53,7% af öllum álögð-
um aðstöðugjöldum í landinu.
Þurfi Reykjavík að sjá af 476
milljónum til jöfnunarsjóðs mundi
hún eigi að síður halda eftir 44,3%
öllum aðstöðugjöldum í landinu.
Aðstöðugjald er lagt á þar sem
atvinnureksturinn er, en ekki eftir
heimabvggð þeirra sem við hann
starfa. Ibúar nágrannasveitarfélag-
anna hafa þvf virkað sem nokkurs-
konar „tilberar" á aðstöðugjöldum
til borgarinnar, sem þar með hefur
fengið langt yfir helming allra að-
stöðugjalda landsins í sinn hlut.
Þetta sést gieggst á því að að-
stöðugjöld f nágrannabæjum
Reykjavfkur eru aðeins 7.570 kr. á
Jbúa. Þau eru því 127% eða nær tíu
þúsund krónum meira á hvern
íbúa í Reykjavík. Utan höfuðborg-
arsvæðisins eru aðstöðugjöld 9.520
kr. á íbúa að meðaltali - og því
víðast hvar mun hærri (26% að
meðaltali) en í nágrannabæjum
Reykjavíkur. - HEI