Tíminn - 03.12.1988, Síða 8

8 1 HELGIN
Laugardagur 3. desember 1988
„Lóðninga, sem rétt
var að kasta á
Um fyrri helgi hófst sýning á málverkum eftir Þorlák
Kristinsson, Tolla, í húsakynnum íslensku óperunnar
við Ingólfsstræti. Tolli sýndi fyrir skömmu nokkur verka
sinna í Kóreu, nánar tiltekið á sama tíma og Olympíu-
leikarnir stóðu yfir í Seoul og er hann fyrsti íslenski
listamaðurinn sem heldur sýningu í því fjarlæga landi.
Við ræddum við hann á dögunum og spurðum hann um
myndirnar og enn fremur ferð hans til Kóreu.
„Já, það var nokkru áður en ég fór
út að Garðar Cortes færði það í tal
við mig að tilvalið væri að ég sýndi
nokkrar af myndunum í fslensku
óperunni. Mér fannst þetta vera
„lóðning", sem rétt væri að kasta á,
eins og sagt er á sjómannamáli. og
nú er þetta orðið að veruleika,"
sagði Tolli. „Ég sýni þarna fimmtán
myndir, sem komið er fyrir á báðum
hæðum í húsinu.
„Flestar af þessum myndum voru
meðal þeirra sem ég sýndi í Kóreu
og nokkrar eru úr bálki, sem ég vil
kalla svo, sem er nokkuð á hlið við
annað sem ég hef verið að gera. Þar
er um að ræða myndir sem tengjast
stemmningunni í þjóðlífinu, eins og
Þorlákur Kristinsson, „Tolli“ við
eina af myndunum frá því tíma-
skeiði aldarinnar þegar menn
voru enn blaeygir og trúðu á
hugsjónir. (Timamynd Gunnar)
hún var á árunum frá 1920 og fram
að síðara stríði, þeim tíma þegar
menn voru enn bláeygir og trúðu á
hugsjónir. Fyrir mér var þetta tími
hins mikla sjóndeildarhrings.
Já, ég mun vera fyrsti íslendingur-
inn, sem sýnir í Kóreu og þetta mun
meira að segja vera fyrsti íslenski
menningarviðburðurinn þar í landi.
Ég fór mjög vel að heiman búinn til
Seoul, því með aðstoð ýmissa velvilj- ■
aðra aðila, gat ég gefið út vandaða
sýningarskrá, sem þeir fylgdu úr
hlaði Birgir ísleifur Gunnarsson, þá
menntamálaráðherra og Aðalsteinn
Ingólfsson, sem ræddi þar stuttlega
um íslenska nútímamyndlist. Sýn-
ingin stóð í viku, fyrstu vikuna sem
Olympíuleikarnir stóðu, og ég get
sagt að mér var mjög vel tekið og
fékk boð um að sýna á ný næsta
haust. Það boð barst mér frá Kóre-
anska listasafninu (Korean Art Gall-
ery) og ég hef auðvitað mikinn á
huga á að þiggja það góða boð.“
Autt blað ögrar mér
„Ég hef málað í abstrakt expressionisma í langan tíma.
Að mála er líkt og að vera í íþróttum, maður þarf að
þjálfast og þroskast. Það er ekki hægt að standa kyrr.
Stundum spyr fólk mig, hve lengan tíma taki mig að mála
mynd og þá svara ég 45 ár, en það er sá tími sem ég hef
verið að mála.“ Þessi orð mælir Hörður Karlsson,
listmálari sem heldur málverkasýningu á Kjarvalsstöð-
um dagana 10. til 24. desember.
Á sýningunni sem ber yfirskriftina Fjórar árstíðir II,
verða sýndar 30 akrílmyndir. Öll verkin eru án nafns.
Myndirnar eru líkt og hugmyndir í litum, lausar úr viðjum
yrkisefnisins og ósnortnar af raunveruleikanum.
Pessi sýning Harðar markar tíma-
mót í ævi hans, en hann er rétt að
ljúka þriggja áratuga starfi sem yfir-
maður myndlistadeildar Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins í Washington
D.C.
Hörður hefur haldið fjölda einka-
sýninga og tekið þátt í samsýningum
hér heima og erlendis. Auk þess
hefur hann unnið til verðlauna fyrir
hönnun frímerkja á alþjóðlegum
vettvangi.
- Hvers vegna eru myndirnar
þínar nafnlausar?
„Ég set ekki nöfn á myndirnar
mínar vegna þess að ég tel að þannig
verði áhorfandinn meiri þátttakandi
í sköpun listaverksins. Tengslin á
milli áhorfandans og listaverksins
verða beinni og ósnortnari.
Það lítur út fyrir að ég túlki
landslag, þetta eru litafantasíur,
sumar eru rólegar en í öðrum kemur
fram meiri harka. Ég mála einfaldar
myndir og oft getur reynst erfitt að
koma einfaldleikanum til skila.
Ég hélt eitt sinn nokkuð óvenju-
lega sýningu. Mig langaði að forvitn-
ast örlítið um hvernig fólk liti á og
túlkaði myndirnar mínar, svo ég gaf
sýningargestum kost á að gefa mynd-
unum heiti og tjá sig um þær á blaði
og setja það síðan í kassa sem ég
kom fyrir í anddyri sýningarsalsins.
Þetta uppátæki féll í góðan jarðveg
meðal áhorfenda og það var ekki
síður ánægjulegt fyrir mig að fá að
kynnast því hvernig hinn almenni
sýningargestur túlkar og upplifir
myndirnar mínar.“
Geng um eins
og nautabani
- Hvernig verða myndirnar þínar
til?
„Hugmyndirnar mótast innra með
mér og á endanum sé ég myndirnar
fyrir mér fullbúnar, en auðvitað
verða alltaf breytingar, stundum
stórar og stundum smáar.
Mér finnst erfitt að horfa á hvítt,
autt blað. Það ögrar mér, ég geng
um eins og nautabani og hugsa um
hvar ég eigi að ráðast til atlögu.
Þegar ég mála þá byrja ég á því að
velja liti, það er líkt og verið sé að
hnoða leir, maður breytir og bætir.
Nær undantekningarlaust vinn ég
einungis að einni mynd í einu. En
það væri betra að vera með margar.
Mig langar til að springa út. Hingað
til hef ég ekki haft nægilegt pláss til
að vera með margar myndir því
myndirnar mínar eru stórar. Ég vil
mála stórt. Stærðirnar ögra mér
líka.“
Bréf frá Betlehem
„Ég fæ af og til boð frá Sameinuðu
þjóðunum um að taka þátt í frí-
merkjasamkeppni. Það er skemmti-
legt að fást við slík verk, en mikil
nákvæmnisvinna. Frímerkjasafnar-
ar víða um heim hafa oft samband
við mig og eitt sinn barst mér brél'
frá Betlehem á aðfangadegi jóla.
Það var skemmtileg tilviljun," segir
Hörður brosandi.
Hörður hefur teiknað fjölda frí-
merkja, og var ásamt samstarfs-
manni sínum hlutskarpastur í sam-
keppni sem póststjórn Sameinuðu
þjóðanna gekkst fyrir árið 1961 til
heiðurs Alþjóðagjaldeyrissjóðnum.
Nokkrum árum síðar bar hann sigur
úr býtum í frímerkjasamkeppni
Póst- og símamálaráðs Evrópu.
Verðlaunafrímerkið var gefið út í 16
Evrópulöndum og í tilefni af hálfrar
aldar afmæli bandarísku póstþjón-
- segir Hörður Karlsson, listmálari í Bandaríkjunum
Hörður Karlsson, listmálari.
ustunnar 1968 var gefið út frímerki
sem Hörður teiknaði. Hann hefur
hlotið fjölda viðurkenninga fyrir frí-
merki og önnur merki.
Svörtu litunum hent
Hörður fæddist í Reykjavík árið
1933 og er sonur hjónanna Karlottu
Eggertsdóttur og Karls Guðmunds-
sonar fyrrum lögregluþjóns.
Hörður hefur alla tíð haft áhuga á
að teikna og teiknað mikið. Að
loknu myndlistarnámi hér heima,
um miðbik aldrinnar, lá leið Harðar
vestur til Bandaríkjanna. Hann
stundaði nám við Corcoran School
of Art í Washington D.C. og var
einnig um tíma við listnám í Mexíkó-
borg.
„Mér er mjög minnisstæður kenn-
ari sem ég hafði í Mexíkó. Strax
fyrsta daginn henti hann öllum svört-
um litum sem við vorum með. Hann
sagði það ekki vera liti. Þetta situr
alltaf í mér, og mér finnst vera
heilmikið til í þessu hjá honunt. Litir
geta orðið mjög skítugir með svartri
blöndu svo það verður að fara var-
lega með svartan lit. En ég nota
svart í mínum myndum, það gefur
dramatískan blæ.“
Hjá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum í rúm 30 ár
Hörður réðst til starfa hjá Al-
þjóðagjaldeyrissjóðnum í Washing-
ton D.C. og yar lengst af forstöðu-
maður myndlistardeildar eða í rúm
30 ár, en er nú kominn á eftirlaun.
„í myndlistardeildinni sáum við
um útgáfu á bókum og skýrslum. í
því felst mikil grafíkvinna, ekkert
sérlega spennandi en ég kunni ágæt-
lega við starfið. Ég hef alla tíð verið
á spani svo ég var hálf smeykur um
að hafa ekki nóg að gera þegar ég
hætti störfum nú um áramótin. Nú
eru allir dagar hjá mér sem helgidag-
ar. Ég taldi að ég myndi hafa mikinn
tíma til að mála á daginn, en ein-
hverra hluta vegna hef ég ekki getað
málað fyrr en seinni hluta dags og á
kvöldin. Líklega vegna vanans,"
sagði Hörður að lokum.