Tíminn - 02.03.1989, Blaðsíða 5

Tíminn - 02.03.1989, Blaðsíða 5
Fimmtudagur 2. mars 1989 Tíminn 5 Að öllu óbreyttu munu skuldir ríkisins viö bændur vegna van- goldinna jarðræktarframlaga hækka um 62 milljónir milli ára: RIKIÐ SKULDAR NU BÆNDUM 253 M. KR. Ríkið hefur svikið gerða samninga við þá bændur sem staðið hafa í framkvæmdum á síðustu tveimur árum. Alþingi samþykkti jarðræktarlög 1987 þar sem kveðið er á um að styrkir skuli greiddir vegna ýmissa nýframkvæmda bænda. Samkvæmt því hafa bændur farið út í framkvæmdir og stofnað til skuldbindinga sem forsendur eru nú brostnar fyrir vegna vanskila ríkisins. Þessir bændur verða að fjármagna á eigin vegum 91 m. kr. skuld ríkisins fyrir ’87 sem átti að greiðast í fyrra og vanskilin hækka í 153,5 m. kr. á þessu ári. Gunnar Sæmundsson búnaðarþingsfulltrúi segir ríkið með þessu koma aftan að bændum. Ríkissjóður skuldar bændum 237 milljónir vegna ógreiddra jarð- ræktarframlaga, 75 milljónir fyrir árið 1987, sem áttu að greiðast á síðasta ári og 162 milljónir fyrir 1988, sem eiga að greiðast á þessu ári. f fjárlögum þessa árs er gert ráð fyrir 100 m. kr. fjárveitingu til greiðslu jarðræktarframlaga, m.ö.o. skuld ríkisins við bændur mun aukast úr 75 milljónum í 137 milljónir, verði ekkert að gert. Sé skuldin fyrir 1987 framreiknuð miðað við vísitölu, nemur hún 91,5 milljónum á núgildandi verðlagi, í stað 75 milljóna. Það má því segja að í raun skuldi ríkið bændum 153,5 milljónir vegna ógreiddra jarðræktarframlaga fyrir árin 1987 og 1988. Tölur þessar eru byggðar á upplýsingum frá Búnaðarsam- bandi fslands. Jarðræktarframlög eru ákveðin samkvæmt jarðræktarlögum sem sett eru af Alþingi. Pau fela í sér að bændur eru styrktir til ákveð- inna framkvæmda, með því að ríkið greiðir ákveðna prósentu af heildarkostnaði, eða greiðir ákveðna upphæð á rúmmetra eða fermetra af nýbyggingum. Sem dæmi má nefna að greiddar hafa verið rúmar 130 krónur út á hvern fermetra af hlöðum sem byggðar hafa verið, haughúsbyggingar eru styrktar líka og þar er miðað við rúmmetra. Þá eru einnig greiddir styrkir vegna nýrækta, grafinna skurða, girðinga o.fl. Bændur eiga að fá styrki þessa greidda eftirá. Þeir aðilar sem lagt hafa út í stórar framkvæmdir á árinu 1987 og reiknað með styrk samkvæmt jarð- ræktarlögum, sitja nú uppi með það að fá ekki greidd þau framlög sem þeir eiga rétt á lögum samkvæmt. Þetta hefur valdið mörgum bændum verulegum vand- ræðum og hefur Búnaðarþing 1989 sem haldið er á Hótel Sögu þessa dagana tekið þessi mál til um- fjöllunar. Tíminn hafði samband við Gunnar Sæmundsson sem er full- trúi á þinginu fyrir V-Húnavatns- sýslu og sagði hann að með þessu væri verið að koma hastarlega aftan að bændum. Þeim hefði verið sagt að sækja um þessa styrki og því hefði verið treyst er menn gerðu sínar fjárhagsáætlanir að við lögin yrði staðið. í>au jarðræktar- lög sem nú eru í gildi voru samin 1987 og samþykkt á Alþingi. Sagði Gunnar Sæmundsson segir að með því að greiða ekki lögbundin jarð- ræktarframlög sé ríkiö að koma aftan að bændum. Gunnar að nú lægju fyrir búnaðar- þingi fjórar ályktanir þar sem van- efndir framkvæmdavaldsins væru fordæmdar. Þetta væri mál sem þingið yrði að taka mjög föstum tökum og ef þeir sömu menn og samþykktu lögin árið 1987 treystu sér ekki til að standa við þau árið eftir, væri spurning hvort þeir væru verðir trausts kjósenda sinna. í einni af tillögunum fjórum er lagt til að höfðað verði mál á hendur ríkissjóði vegna þessa. Nú er verið að vinna að gerð nýrra jarðræktarlaga og búfjár- ræktarlaga hjá landbúnaðarráð- herra sém gera ráð fyrir verulegum niðurskurði styrkja. Það myndi ekki einungis bitna á bændum, heldur líka á búnaðarsamböndun- um út um landið, sem annast í flestum tilfellum landbrot og skurðgröft fyrir bændur. Þá er búfjárræktin einnig stór liður í starfsemi búnaðarsambandanna. Gunnar sagði að ef þær hugmyndir sem uppi eru um að skera styrki til búfjárræktar og jarðræktarstyrki vcrulega niður væri með því verið að kippa fjárhagslegum grundvelli undan búnaðarsamböndunum. -ág ÁTVR vildi banna sölu áfengs öls í Fríversluninni vegna gruns um tekjutap: Bjórbanni frestað í Leifsstöð Alla síðustu viku hefur verið rætt um það í fullri alvöru að banna eigi sölu áfengs öls í Fríversluninni í Leifsstöð frá og með 1. mars, þeim degi er sala þess var heimiluð á íslandi eftir 77 ára bann (frá 1912). Hefur forstjóri ÁTVR, Hösk- utdur Jónsson, átt formlegar við- ræður við fríverslunarmenn síðast- liðna tvo daga til að fylgja þessu máli eftir. Þegar Tíminn talaði við Guðmund Karl Jónsson, fram- kvæmdastjóra Fríverslunarinnar, í gær var komin sú niðurstaða í viðræðurnar að fresta slíkri ákvörðun þar til komin væri reynsla á sölu áfengs öls bæði í Leifsstöð og verslunum ÁTVR. Samkvæmt heimildum Tímans voru rök ÁTVR þau að með sölu á áfengu öli á mun lægra verði í Fríversluninni, dragi úr sölu á ölinu f verslunum ÁTVR. Þannig skertist söluhagnaður ríkissjóðs þegar á heildina væri litið. Rökin með því að sala ölsins verði áfram leyfð í Leifsstöð eru á hinn bóginn þau að þótt salan yrði bönnuð þar, verði ekki sannað að fólk kaupi ölið í sama mæli á hærra verði út úr vínbúðum ÁTVR. Einnig væri á það að líta að ef fólk fcngi ekki að kaupa áfengt öl í Leifsstöð, myndi það iíklega í staðinn kaupa sér léttvín eða sterkt vín og söiutap ríkissjóðs yrði nálægt því sama. Ákveðið hefur vcrið að slá ákvörðun um bjórbannið í Leifs- stöð á frest um óákveðinn tíma. Neytendur geta því enn um sinn reiknað með því að fá keypt ódýrt áfengt öl við landgöngu í Keflavík. Ljóst cr þó að framkvæmdastjórn Áfengis- og tóbaksverslunar ríkis- ins eru ekki búnir að sleppa hend- inni af þessúm mögulega tekjuauka og einnig er ljóst að gæslumenn ríkissjóðs í fjármálaráðuneytinu líta hann einnig hýru auga. - KB Ölsalan 1. mars svarar til tveggja og hálfrar dósar á hvern íslending yfir tvítugu: Keyptum 400þúsund öldósir fyrsta mars „Mér er það mikil ánægja að klippa á 77 ára bjórbann á íslandi,“ sagði Magnús L. Sveinsson forseti borgarstjórnar við bjórtökuathöfn í Ölkjallaran- um við Pósthússtræti á slaginu 12 í gær. Tímamynd: Pjetur Áætlað hefur verið að um 120 til 130 þúsund lítrar af áfengu öli hafi verið selt á fyrsta degi bjórsölu um allt land. Þetta samsvarar nær fjögur hundruð þúsund 33 dl öldósum, en inni í þessari áætlun er einnig reikn- að það magn sem selt var út til vcitingahúsa í dósum, flöskum og á kútum. Miðað við að útsöluverð á hverri dós sé að meðaltali um 105 krónur, má gera því skóna að sölu- tekjur ÁTVR hafi numið um fjöru- tíu milljónum króna þennan fyrsta dag marsmánaðar. Ef litið er til mannfjölda á íslandi, má ætla að hver einasti íbúi þessa lands, sem náð hefur tvítugsaldri, hafi keypt sér tæplega tvær og hálfa dós af sterku öli daginn sem sala þess var heimiluð að nýju frá árinu 1912. Ef hins vegar er litið til þeirra 77 ára sem sölubannið hefur verið í gildi, mætti stilla upp fjórtán öldósum fyrir hvern einasta dag í sölubanni. Magnið er slíkt að landsmenn ætla greinilega að bæta sér upp hvern banndag fjórtánfalt. Hjá verslunum Áfengis- og tó- baksverslunar ríkisins fengust þær upplýsingar að tæplega 190 þúsund öldósir hafi selst í Reykjavík einni í gær. Þar sem meðalverð öldósar út úr þessum verslunum er um 105 krónur, kemur í ljós að sölutekjur ÁTVR voru um 20 milljónir króna í Reykjavíkurbúðunum þennan dag. Utsalan í Kringlunni var söluhæst og afgreiddi 45.998 dósir til viðskipta- vina sinna. Að sögn Sævars Skafta- sonar, útsölustjóra, var mjög mikið að gera og væri rétt að flokka þennan dag með fullorðnum föstu- dögum miðað við annir og fjölda viðskiptavina, en miðað við sölutöl- ur væri hægt að flokka daginn með venjulegum föstudegi. Það stafar af því að sölueiningar bjórs eru mun ódýrari en í vínum og sterkum drykkjum. f útsölunni á Snorrabraut var salan áætluð þannig að um 38.000 dósir heföu selst. Við Lindargötu seldust 37.728 dósir og í nýju útsöl- unni við Stuðlaháls, „Heiðrúnu“, var talið að selst hefðu um 36 þúsund dósir í gær. Bjarni Þorsteinsson, útsölustjóri Heiðrúnar, sagðist vera mjög ánægður með útkomuna, en ekki hafi verið vitað svo mikið um hvernig þessi nýja verslun stæði sig á markaðnum. Á Akureyri var salan um 36 þúsund dósir út úr verslun ÁTVR. Koma þessar tölur nokkuð heim og saman við þá söluskiptingu sem ríkt hefur í vínsölu á undanförnum árum og er því ljóst að flestir fara eftir öli í þá búð þar sem þeir eru vanir að kaupa vín og sterka drykki. Ekki eru til neinar endanlegar tölur um sölu á veitingahúsum landsins, enda stóð öldrykkjan enn yfir á öldurhúsum, þegar Tíminn fór í prentun í gærkvöldi. Samkvæmt lauslegri áætlun sölustjóra ÁTVR, Þórs Oddgeirssonar, hefur salan til veitingahúsa og kráa veriö um 25 til 30 þúsund lítrar af öli í kútum, á flöskum og í dósunt. Miðað við söluna út úr útsölum í Reykjavík má svo áætla að heildarsalan yfir allt landið hafi verið um 100 þúsund lítrar úr verslunum, eða samanlagt um 125-130 þúsund lítrar. Þetta eru nálægt 400 þúsund dósir að magni og þá er bara eftir að sjá hvernig fólki gengur að skola þessu niður og rísa samt upp til vinnu sinnar að morgni. KB

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.