Tíminn - 22.03.1989, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 22. mars 1989
Tíminn 3
Veröa sauðfjárbændur að fjármagna áburðarkaup og annan rekstrarkostnað á almennum lánamarkaði?
Fá ekki rekstrarlán
út á framleiðslu í ár
Búnaðarbankinn, Samvinnubankinn og Landsbankinn
munu ekki veita sauðfjárbændum rekstrarlán út á framleiðslu
þessa árs að öllu óbreyttu. Þetta þýðir að þeir sauðfjárbændur
sem hafa ekki handbært rekstrarfé þurfa að leita út á
almennan fjármagnsmarkað til að fjármagna búrekstur og
heimilishald, allt fram í miðjan nóvember.
Ein af ástæðum þess að bankarnir
hafa ekki gefið út lánsloforð, er sú
að þeir telja sig ekki hafa bolmagn
til þess að lána svo mikla fjármuni,
verði bindiskylda óbreytt. Önnur er
sú að veð fyrir afurðalánum og
rekstrarlánum séu ekki nógu trygg á
meðan sláturleyfishafar tapi tugum
og jafnvel hundruðum milljóna á
hverju ári.
Að sögn Geirs Magnússonar
bankastjóra Samvinnubankans var
landbúnaðarráðherra skrifað bréf er
afurðalán voru veitt í septembers.!.,
þar sem farið var fram á að afurða-
lánakerfið yrði endurskoðað, áður
en rekstrarlán yrðu veitt. Þetta var
gert vegna þess að rekstrarlán eru í
raun fyrsta greiðsla væntanlegra
afurðalána. í endurskoðun kerfisins
tækju þátt allir aðilar er að þessum
viðskiptum kæmu, þ.e.a.s. bændur,
sláturleyfishafar, viðskiptabankar,
seðlabankinn og ríkið. Að sögn
Geirs hefur þessi beiðni verið ítrek-
uð eftir áramót, bæði af bönkunum
og sláturleyfishöfum, en án árang-
urs. Boltinn sé hjá ríkisstjórninni og
á meðan hún sé aðgerðalaus veiti
þeir ekki rekstrarlán til bænda. Geir
var ekki kunnugt um að stjórnvöld
hefðu haft samband við fulltrúa
bankanna þriggja, en forsvarsmenn
bænda út um land hringdu mikið til
Samvinnubankans í gær út af þessu
máli.
Á ríkisstjórnarfundi í morgun var
málið tekið fyrir og Steingrími J.
Sigfússyni landbúnaðarráðherra fal-
ið að skipa tvær nefndir, aðra til að
endurskoða fyrirkomulag afurða-
lána til iðnaðar og hina til að endur-
skoða afurðalán og rekstrarlán til
landbúnaðar. Ekki hefur enn verið
skipað í nefndirnar en að sögn
Steingríms J. mun það gert á næstu
dögum og vinnu þeirra hraðað sem
kostur er.
Viðskiptabankarnir þrír fóru fram
á í haust að skipuð yrði nefnd sem
endurskoðaði afurðalánakerfið í
heild. Sú nefnd var ekki skipuð og
eiga nefndirnar tvær að inna þau
störf af hendi í staðinn. Landbúnað-
arráðherra sagði að ekki hefðu verið
sett tímamörk fyrir nefndirnar til að
skila af sér, en þess verður freistað
að semja við viðskiptabankana um
að veita lánin strax á meðan beðið
er eftir niðurstöðum nefndanna.
Venjan hefur verið sú að bændur
fá rekstrarlán út á væntanlega fram-
leiðslu, á milli 20% og 30% af
innleggi. Fyrsta greiðsla þess hefur
komið í mars, 15% af iáninu, og
síðan mánaðarlega greiðslur til
haustsins. Fullt lán á hvert innlagt
lamb var 1050 kr. fyrir árið í fyrra og
má reikna með að upphæðin verði
um 1400 kr. nú, ef rekstrarlán verða
veitt. Þegar innlegg sauðfjárbænda
kemur að hausti eru rekstrarlánin
dregin frá þeim með vöxtum og
verðbótum.
Tíminn hafði samband við nokkra
fulltrúa kaupfélaganna úti á landi í
Verslunarbankinn:
Styrkir hlut sinn
fyrir breytingar
Aðalfundur Verslunarbankans
samþykkti á laugardaginn að auka
hlutafé um 100 milljónir króna á
næstunni til þess m.a. að styrkja
stöðu hans í væntanlegum breyting-
um á skipulagi bankakerfis á íslandi.
Formaður bankaráðs, Gisli V. Ein-
arsson, gerði í ræðu sinni grein fyrir
þeim viðræðum sem farið hafa fram
við aðra banka og sparisjóði vegna
hugsanlegra sameiningarmála og
kaupa á hlutabréfum ríkisins í Ut-
vegsbankanum.
I ræðu bankaráðsformannsins
kom fram að stærsta verkefni ný-
kjörins bankaráðs verði án efa að
taka afstöðu til þess hvort Verslunar-
bankinn muni áfram starfa sjálfstætt
eða ganga inn í sameiningarmál. Nú
verði að leiða til lykta hvort Verslun-
arbankinn kaupi hlut í Útvegsbanka
ásamt Alþýðubankanum, en einnig
verði kannað hvort taka eigi upp
viðræður við Iðnaðarbanka að nýju
eftir nokkurra vikna hlé á sameining-
arviðræðum.
Verslunarbankinn hefurekki lifað
jafn gott ár allt frá stofnun bankans
miðað við ársskýrslur síðasta árs.
Hagnaðurinn varð 90 milljónir
króna. Heildartekjurnar jukust um
42% en heildarútgjöld um 36%.
Innlánsaukning varð með mesta
móti miðað við aðra banka, eða
27,2% og voru heildarinnlán í árslok
tæpir 4,2 milljarðar króna. KB
Gildi hf. skuldar söluskatt:
Hótel Saga yf irtekur
veitingareksturinn
Hótel Saga hefur tekið yfir veit-
ingarekstur á hótelinu vegna sölu-
skattsskulda Gildis hf. sem hefur
haft þennan rekstur á leigu. Gildi hf.
hefur ekki möguleika á að taka við
rekstrinum aftur nema þá að gera
skil á söluskattinum sem fyrirtækið
skuldar.
Konráð Guðmundsson, hótel-
stjóri, sagði í samtali við Tímann í
gær að Gildi hf. hefði ekki staðið í
skilum með söluskatt og því hefði
staðið fyrir dyrum að fyrirtækinu
yrði lokað. „Við urðum auðvitað að
gæta hagsmuna okkar gesta og sjá
þeim fyrir þjónustu, þannig að Gildi
hf. fór fram á það við okkur að við
tækjum við rekstrinum," sagði
Konráð.
- Eru einhverjar líkur á því að
Gildi hf. taki við þessum rekstri
aftur?
„Það er ómögulegt að segja, málið
er í algjörri pattstöðu eins og er.“
Konráð fór þess á leit að tekið yrði
fram að öll þjónusta og allt sem búið
væri að lofa eða gera samninga um
muni standa og þessi breyting muni
ekki koma niður á þjónustunni.
SSH
Jóhannes Kristjánsson um stöovun rekstrarlána til sauö-
fjárbænda:
„Kemur sér
mjog
„Þetta kentur scr mjög illa l'yrir
bændur, sérstaklega yngri bændur
sem staðið hafa í framkvæmdum
og treyst á að fá þetta fé,“ sagði
Jóhannes Kristjánsson formaður
Félags sauðfjárbænda er Tíminn
innti hann eftir hvaða áhrif það
hefði fyrir sauðfjárbændur að fá
ckki rekstrarlán eins’og þeir hafa
reiknað með. „Þetta er dæmigert
fyrir landbúnaðargcirann," sagði
Jóhannes, „menn vakna ekki fyrr
en allt er komiö í óefni".
Jóhanncs tók dæmi af bónda
sem staðið hefði í framkvæmdum
og hefði gert sínar skuldbindingar
með hliðsjón af því að fá rekstrar-
lán í byrjun apríl. Með þessari
ákvöröun að veita lánin ekki væri
bóndinn orðinn vanskilamaður á
mörgum stöðum. Hann yrði að
fara út á almennan lánamarkað og
óvíst hvernig honum reiddi af þar.
Þetta kæmi sér ekki einungis illa
fyrir viðkomandi bónda og við-
skiptatraust hans, þetta væri einnig
slæmt fyrir lánardrottna hans sem
ekki fengju greitt á réttum tíma.
Jóhannes líkti þess við að launþegi
fengi ekki greidd laun sín um
næstu mánaðamót eins og hann
hefði reikað með.
Þess má svo geta að Jóhannes
hafði ekki heyrt þær fréttir að
viðskiptabankarnir ætluðu ekki að
veita rekstrarlán til sauðfjárbænd^
fyrr en blaðamaður Tímans sagði
honum það. - AG
gær og var þungt í þeim hljóðið.
Bændur hafa á undanförnum árum
fjármagnað áburðarkaup með
rekstrarlánum frá viðskiptabönkun-
um og var það samdóma álit manna
að ef lánin fengjust ekki gætu kaup-
félögin ekki, vegna slæmrar fjár-
hagsstöðu, veitt sauðfjárbændum
aukna fyrirgreiðslu. Það væri því
lífsspursmál fyrir sauðfjárbændur og
fjölskyldur þeirra að rekstrarlánin
yrðu veitt áfram. - ÁG
COMPLAINTS
formula
Mt: 3 I

Innri gagnrýni!
Ekki verður annað sagt en innri
gagnrýni sé haldið á lofti innan
Sölusamtaka lagmetis. Hér gefur að
líta „skrifblokk“ eða „eyðublöð“
sem SL dreifir til viðskiptavina sinna
í því skyni að því er virðist til að
komast að því hvað þeir telja til betri
vegar horfa í rekstri fyrirtækisins.
Undir „skrifblokkinni“ stendur
skýrum stöfum að hver kvörtun eða
ábending verði tekin til gaumgæfi-
legrar athugunar. Er ekki að efa að
margar nýtilegar ábendingar berast
nú til SL í vanda þeirra í sölumálum.
Verst þykir þó að skýringarnar eru á
ensku en ekkiþýsku.
Tímamynd Ámi Bjarna