Tíminn - 29.09.1989, Síða 4

4 Tíminrv
Föstudagur 29. september 1989
Minnispunktar fjármálaráðuneytis sem dreift var
á fundi Samtaka sparifjáreigenda á Hótel Sögu sl. sunnudag:
Nokkrar staðreyndir um
tekjuskatt af fjármagnstekjum
Hvað eru f jármagnstekjur?
Fjármagnstekjur eru:
a) Vaxtatekjur, þar með talin afföll
b) Arður af hlutafjáreign og söluhagnaður hlutabréfa
c) Leigutekjur
d) Hagnaður sem haldið er eftir í fyrirtækjum
Aðeins vaxtatekjur einstaklinga eru í dag skattfrjálsar
að fullu. Leigutekjur, söluhagnaður hlutabréfa og hagn-
aður er skattlagður að fullu. Arður er skattfrjáls að hluta.
Tvö dæmi um
mismunun í nú-
verandi skattkerfi
Skuldabréf - hlutabréf
Hugsum okkur tvo menn, A og B,
sem báðir fjárfesta fyrir 5 milljónir
króna. A fjárfestir í verðbréfasjóði
en B hættir fé sínu í atvinnurekstri
með því að kaupa hlutafé. Eignar-
skattlagning er í báðum tilfellum sú
sama, svo við getum litið framhjá
henni. Á síðasta ári er talið að
meðalraunvextir hlutdeildarskírt-
eina verðbréfasjóða hafi verið um
12%. Þannig fær A 600.000 kr. í
skattfrjálsar tekjur. Ef B fengi
greiddan 12% arð, þrátt fyrir tví-
sköttun, fengi hann 445.824 kr. í
tekjur eftir skatt, ef fullt tillit er
tekið til frádráttar vegna fjárfesting-
ar í atvinnurekstri.1 Ávöxtun eftir
skatt verður því 8,9% hjá B ■ stað
12% hjá A, sem fjárfesti í hlutdeild-
arskírteinum verðbréfasjóða.
Þetta dæmi er hins vegar fremur
óraunsætt, þar sem fyrirtæki greiða
að jafnaði ekki hærri arð en 10%
vegna tvísköttunar og þar sem eðli-
legt er að dreifa frádrætti vegna
kaupa á hlutafé á lengra tímabil,
þegar ávöxtun er reiknuð út. Ef tillit
er tekið til þessa, og miðað við að B
eigi hlutabréfin ekki nema í 3 ár,
verða tekjur eftir skatt 364,128 kr.
og ávöxtun 7,3% í stað 12% hjá A.
Ef laga á þetta misrétti, sem brýna
nauðsyn ber til ef takast á að örva
eiginfjármyndun í atvinnulífinu,
verður það ekki gert nema að gera
arð að fullu skattfrjálsan eins og
vaxtatekjur, eða taka upp skattlagn-
ingu vaxtatekna. Aðeins seinni leið-
in samrýmist því að uppræta það
misrétti sem felst í mismunandi
skattlagningu launatekna og fjár-
magnstekna, og næsta dæmi sýnir
hvernig getur birst.
Vaxtatekjur - launatekjur
Hugsum okkur tvo ellilífeyris-
þega, Pétur og Pál, sem báðir hafa
sömu tekjur, þ.e. 56.000 kr. á mán-
uði, þar af fá báðir 36.000 kr á
mánuði frá lífeyrissjóði. Pétur fær
hins vegar 20.000 kr. á mánuði fyrir
hlutastarf, en Páll fær 20.000 kr.
taunvaxtatekjur á mánuði af t.d.
einingarbréfum í verðbréfasjóði.
Samkvæmt núgildandi reglum fær
Pétur aðeins grunnlífeyri, þ.e.
10.599 kr. á mánuði, en Páll fær
einnig 9.060 kr. í tekjutryggingu,
þar sem raunvaxtatekjurnar teljast
ekki með í tekjuviðmiðuninni. Páll
fær því 108.720 kr. meira á ári úr
almannatryggingum en Pétur, þótt
tekjurnar séu nákvæmlega þær
sömu. Petta dæmi er auðvitað hægt
að gera mun hrikalegra, því það
skiptir engu máli hve raunvaxtatekj-
urnar eru miklar, þær skerða aldrei
tekjutrygginguna. Þannig gæti sá
sem hefði 100.000 kr. á mánuði í
raunvaxtatekjur eða 1,2 milljónir á
ári, en ekkert annað fengið grunnlíf-
eyri, fulla tekjutryggingu og heimil-
isuppbót, eða nær hálfa milljón á ári
úr almannatryggingakerfinu, en
hinn sent hefði t.d. aðeins 25.000 kr.
á mánuði úr lífeyrissjóði, fengi ekki
nema rúm 300 þúsund krónur á ári.
Það dæmi sem hér hefur verið
nefnt varðandi ellilífeyrinn mætti
yfirfæra á allar bótagreiðslur og
réttindi sem eru tekjutengd, hvort
sem það er barnabótaauki, vaxta-
bætur o.s.frv. Staðreyndin er sú, að
það verður aldrei fullt réttlæti í
þessum tekjutengingum nema að
fullt tillit sé tekið til fjármagnstekna.
Það verður hins vegar ekki gert
nema að skattlagning fjármagns-
tekna og launatekna verði
samræmd.
1 I útrcikningum í þcssu dæmi er miðað við
skatthlutfall og frádráttarliði, cins og þeir
voru á síðasta ári, þ.e. 35,2% skatthlutfall,
90.000 kr. hámark á skattfrelsi arðs, og
72.000 kr. hámarksfrádrátt vegna fjárfesting-
ar í atvinnurekstri.
Helstu tillögur nefndar
um skattlagningu
fjármagnstekna
• Skattstofninn verða tekjur af
fjármagnseign, en ekki fjármagns-'
eignin sjálf, þ.e. höfuðstóllinn. Um-
ræða um tvísköttun og eignaupptöku
varðandi fjármagnstekjuskatt byggir
á misskilningi um greinarmuninn á
þessu tvennu. Fjármagnseignin er
mynduð af sparnaði fyrri tímabila.
Þær tekjur sem þannig runnu til
sparnaðar, voru auðvitað skattlagð-
ar á sínum tíma. Vaxtatekjur ein-
staklinga eru þó undantekning frá
þessu, þar sem þær hafa verið skatt-
frjálsar fram að þessu. Fjármagns-
tekjur eru nýjar tekjur, alveg á sama
hátt ogatvinnutekjur. Þæreru því til
ráðstöfunar fyrir þá sem fá þær,
hvort sem er í neyslu eða sparnað,
og því jafn eðlilegur skattstofn og
atvinnutekjur.
• Skatturinn verður lagður á sem
hluti af tekjuskatti. Skatturinn leggst
því á eftir efnunt og aðstæðum hvers
og eins, sem þýðir m.a. að fólk getur
nýtt sér persónuafslátt á móti tekj-
unum.
• Skattstofn vaxtatekna verða
greiddir raunvextir. Skattskylda
myndast því ekki fyrr en viðkomandi
hefur fengið raunvextina í hendur
og þeir eru til ráðstöfunar í neyslu
og sparnað.
• Á verðtryggðum fjáreignum
verða raunvextir reiknaðir beint.
Verðtryggingin auðveldar því
ákvörðun skattstofnins.
• Hlutdeildaraðferð er notuð á
vaxtatekjur af óverðtryggðum fjár-
eignum. Þetta þýðir að nafnvextir
eru taldir fram, en aðeins ákveðið
hlutfall af þeint er skattlagt. Þetta
hlutfall ræðst annars vegar af verð-
bólgustigi og hins vegar af raun-
vöxtum.
• Vextir bankareikninga með raun-
ávöxtun undir ákveðnu marki verði
skattfrjálsir. í áliti nefndarinnar eru
1% raunvextir nefndir í þessu sam-
bandi.
• Skatturinn verður innheimtur í
staðgreiðslu. Það auðveldar fólki
greiðslu skattsins á svipaðan hátt og
staðgreiðsla skatts af launatekjur
gerir nú. Auk þess auðveldar þessi
aðferð eftirlit. Eftir sem áður fer
endanleg álagning fram með fram-
tali, þannig að staðgreiðsluskattur-
inn er aðeins uppígreiðsla.
• Vaxtatekjur af spariskírteinum
ríkissjóðs sem seld verða áður en
skattlagningin kemur til verða
skattfrjálsar á líftíma bréfanna.
Vaxtatekjur spariskírteina sem seld
verða í framtíðinni verða skattlagðar
eins og aðrar vaxtatekjur.
• Til samræmis við þessar breyting-
ar er gert ráð fyrir að vaxtabætur
miðist við greidda raunvexti. Heild-
arstuðningur við íbúðakaupendur
verður sá sami eftir sem áður, en
stuðningurinn verður ekki eins til-
viljunarkenndur og nú, eftir því hve
verðbólgan er mikil.
• Greiddur arður verður að fullu
frádráttarbær hjá fyrirtækjum, en
skattlagður hjá einstaklingum eins
og aðrar tekjur. Til að örva fjárfest-
ingu í hlutabréfum leggur nefndin til
að að beitt verði skattlegum hvatn-
ingum, t.d. með rýmkun ákvæða um
frádrátt vegna fjárfestingar í hluta-
bréfum. Með þessari breytingu verð-
ur öll tvísköttun arðs úr sögunni og
skattaleg staða hlutafjáreignar mið-
að við skuldabréfaeign er bætt veru-
lega.
• Eignarskattar verða lækkaðir
samhliða tilkomu samræmds fjár-
magnstekjuskatts. Eignarskattlagn-
ing er í rauninni gróf aðferð til að
skattleggja tekjur af því fjármagni
sem lagt hefur verið í verðbréf,
fasteignir o.s.frv. Um leið og sam-
ræmdur fjármagnstekjuskattur er
tekinn upp er því eðlilegt að eignar-
skattar lækki.
Dæmi um áhrif
skattlagningar
• Ekki hefur verið tekin endanleg
afstaða til þess hvort vaxtatekjur
verða skattlagðar einungis með
tekjuskattsprósentu eða bæði tekju-
og útsvarsprósentu, né heldur hefur
verið tekin afstaða til þess hvort 1%
raunvextir verði í öllutn tilfellum
skattfrj álsir.
• Hér er tekið dæmi um notkun
tekjuskattsprósentu, en skattskyldu
allra raunvaxta. Hugsum okkur
mann sem á eina milljón inn á
verðtryggðum bankareikningi með
3,5% raunvöxtum. í dag hefur hann
því 35.000 kr. í skattfrjálsar tekjur
af þessum reikningi. Ef skattur er
lagður á, en vextir fyrir skatt hækka
ekki, verða raunvaxtatekjur eftir
skatt 24.220 kr. Breytingin jafngildir
því lækkun raunvaxta um 3,5% í
2,4%, sem er innan þeirra marka
sem vextir kunna að breytast af
ýmsum öðrum orsökum. Það er því
fráleitt að halda því fram að breyting
af þessu tagi geti leitt til hruns í
sparnaði. Auk þess má búast við að
vextir verði eitthvað hærri en ella
vegna skattlagningarinnar. Áhrifin
verða því í raun minni.
• Ef 1% raunvextir verða skatt-
frjálsir, verður breytingin enn minni,
þ.e. raunvextir eftir skatt lækka úr
3,5% í 2,7%.
• Á móti skattlagningu vaxtatekna
kemur lækkun eignarskatts og bætt
skattaleg staða hlutafjár. Á móti
hugsanlegum minni sparnaði í formi
skuldabréfaeignar kemur því meiri
sparnaður í formi hlutafjáreignar,
sem er einmitt það sem þarf í
íslensku efnahagslífi um þessar
mundir.
Rafstöð
Óska eftir rafstöð, 30-60 kw. 3x380.
Hafið samband við auglýsingadeild Tímans
s. 680001 og 686300 fyrir 10. október nk.
ÓKEYPIS
hönnun auglýsingar þegar þú auglýsir í
TÍMANUM
AUGLÝSINGASÍMi 680001
Skattlagning
fjármagnstekna í
aðildarlöndum OECD
VAXTATEKJUR
1. Ríkisskuldabréf
Skattlagt:
Ástralía, Kanada, Danmörk, Frakkland, V-Þýskaland, frland, Lúxemborg,
Holland, Noregur, Portúgal, Spánn, Svíþjóð, Sviss, BretlandogNýja-Sjáland.
Skattlagt að hluta: Belgía
Skattfrjálst:
Austurríki, Finnland, Grikkland, Ítalía2, Japan, Tyrkland, Bandaríkin og
Island.
2. Vissir sparifjárreikningar:
Skattlagt:
Ástralía, Austurríki, Kanada, Danmörk, Frakkland, V-Þýskaland, ftalía,
Lúxemborg, Holland, Noregur, Portúgal, Spánn, Sviss, Tyrkland, Bandaríkin
og Nýja- Sjáland.
Skattlagt að hluta: Belgía
Skattfrjálst:
Finnland, Grikkland, írland, Japan, Svíþjóð, Bretland og ísland.
3. Lífeyrissparnaðarreikningar:
Skattlagt:
Ástralía, Austurríki, Kanada, Frakkland, V-Þýskaland, ftalía, Japan, Lúxem-
borg, Holland, Noregur, Portúgal, Spánn, Svíþjóð, Sviss, Tyrkland, Bretland,
Bandaríkin og Nýja-Sjáland.
Skattlagt að hluta: Belgía
Skattfrjálst: Danmörk, Finnland, Grikkland, írland og ísland.
4. Aðrir bankareikningar:
Skattlagt:
Ástralía, Austurríki, Kanada, Danmörk, Frakkland, V-Þýskaland, írland,
ltalía, Japan, Lúxemborg, Holland, Noregur, Portúgal, Spánn, Svíþjóð, Sviss,
Tyrkland, Bretland, Bandaríkin og Nýja-Sjáland.
Skattlagt að hluta: Belgía
Skattfrjálst: Finnland, Grikkland og ísland.
5. Aðrar vaxtatekjur:
Skattlagt:
Ástralía, Austurríki, Kanada, Danmörk, Finnland, Frakkland, V-Þýskaland,
Grikkland, frland, ftalía, Japan, Lúxemborg, Holland, Noregur, Portúgal,
Spánn, Svíþjóð, Sviss, Tyrkland, Bretland, Bandaríkin og Nýja-Sjáland.
Skattlagt að hluta: Belgía.
Skattfrjálst: ísland.
ARÐUR
Skattlagt:
Ástralía, Austurríki, Kanada, Danmörk, Finnland, Frakkland, V-Þýskaland,
Grikkland, frland, Ítalía, Japan, Lúxemborg, Holland, Noregur, Portúgal,
Spánn, Svíþjóð, Sviss, Tyrkland, Bretland, Bandaríkin og Nýja-Sjáland.
Skattlagt að hluta: Belgía og fsland.
LEIGUTEKJUR
Skattlagðar í öllum aðildarlöndum OECD.
2 Skattlagt í framtíðinni Heimild: OECD