Tíminn - 19.10.1989, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 19. október 1989
Tíminn 5
Veröur í framtíðinni hægt að fá fleiri kóteiettur úr hverjum skrokk af íslenska fjaHalambigjo?
FJÓRTÁN RIFJA STOFN
FINNST í SKAGAFIRÐI
Við slátrun í sláturhúsi
Kaupfélags Skagfirðinga í
haust hafa fundist fimmtán
lambsskrokkar er hafa fjórt-
án rif í stað þrettán eins og
eðlilegt er. Þar af eru níu
lömb frá sama bænum og
þrettán úr sama hreppi,
Akrahreppi. Fjórtán rifja
skrokkar eru að sögn kjöt-
matsmanns í sláturhúsi K.S.
nokkuð auðþekktir vegna
lengdar sinnar og einnig er
hlutfall fitu af þyngd skrokks-
ins lægra en hjá venjulegum
lömbum.
Sex af fjórtán rifja skrokkunum
hafa veriö teknir frá til nánari athug-
unar og verða þeir sendir til Rann-
sóknarstofnunnar landbúnaðarins.
Stefán Aðalsteinsson hjá Rannsókn-
arstofnun landbúnaðarins sagðist í
samtali við Tímann lítið geta sagt til
um hvaða þýðingu þetta hefði fyrir
sauðfjárræktina í landinu, en engar
rannsóknir á Skagfirsku lömbunum
hafa farið fram ennþá. „Þetta er
athyglisvert og vafalaust arfgengt og
nokkuð örugglega eftirsóknarvert",
sagði Stefán. „Hryggurinn lengist,
lambið á að verða þyngra og ef féð
er skrokklangt verða lömbin vænni.
Meiri vaxtageta kemur fram í lengri
hrygg en ekki að meira hlaðist utan
á skrokkinn, sem þá gjaman vill
verða fita.“
Upphaf þessa fundar má rekja til
þess að fyrir fáum ámm var flokkun
dilkakjöts breytt og þá m.a. farið að
mæla þykkt fitu utan á skrokknum.
Tekið var fram í reglum um kjötmat
að mælingin skyldi fara fram á tólfta
rifi skrokksins og þá gegnið út frá
því að almennt væm þrettán rif í
Frá slátrun í Sláturhúsi Kaupfélags Skagfírðinga á Sauðárkróki í haust, en þar hafa fundist fimmtán lömb sem höfðu eitt rif aukalega í skrokknum.
Tímamynd: Ö.Þ.
hverju lambi. Að sögn Bjama Egils-
sonar kjötmatsmanns hjá Kaupfé-
lagi Skagfirðinga kom fljótlega ann-
að í ljós. Nokkuð hefur verið um að
vantað hafi aftasta rifið í lömb og á
síðasta hausti tók samstarfsmaður
Bjama eftir lambsskrokki sem hafði
eitt rif aukalega. Um er að ræða að
rif hefur bæst framan við hin þrettán
sem em til staðar í venjulegum
kindum.
Viðkomandi bóndi, sem hefur
unnið að ræktun á sínum fjárstofni í
áratugi, var látinn vita af þessu
afbrigði og jafnframt ákveðið að
fylgjast með lömbum er kæmu frá
honum til slátrunar í haust. Nú
þegar sláturtíð er lokið hafa fundist
níu fjórtán rifja lömb frá þessum
bónda og að auki fjögur önnur frá
tveimur bæjum í nágrenni hans.
„Við fundum bara einn skrokk í
fyrra, en svo fómm við að athuga
þetta betur í haust og tókum þá eftir
því að í hjörðinni frá þessum manni
vom einstaklingar sem skáru sig úr
með það hvað þeir vom lengri en
hinir. Við bentum honum einnig á
að þessir skrokkar kæmu betur út í
fitumælingum miðað við þunga.
Hann kannaði málið og komst að
því að öll lömbin væm út af sama
hrútnum.“ Sagði Bjami.
Auk þeirra þrettán tilfella sem
hafa fundist í sláturlömbum úr Akra-
hreppi greindust tvö lömb með fjórt-
án rif úr hjörð frá bæ nálægt Sauðár-
króki. Bjami sagðist ekki vita hversu
merkileg þessi uppgvötun gæti talist,
en sex fjórtán rifja skrokkar verða á
næstunni sendir suður þar sem þeir
verða rannsakaðir. Tíminn hefur
ekki haft fregnir af því að fjórtán
rifja afbrigðið hafi fundist í öðrum
landshlutum en Skagafirði, en sömu
aðferðir við kjötmat gilda um allt
land. , _
Guðmundur Benediktsson, ráðuneytisstjóri í forsætisráðuneytinu:
Athugasemdir við utandagskrárumræðu
Tímanum hefur borist eftirfar-
andi athugasemd frá Guðmundi
Benediktssyni, ráðuneytisstjóra:
í umræðu utan dagskrár á Al-
þingi mánudaginn 16. október vék
Pálmi Jónsson alþingismaður með
þeim hætti að starfsmannamálum í
forsætisráðuneytinu, að ég kemst
ekki hjá því að gera við það
athugasemdir.
Hann talaði um ráðningar „pólit-
ískra aðstoðarmanna" ráðherra
umfram heimild 14. gr. reglugerðar
við stjómarráðslög (svo!) í ýmsum
ráðuneytum og krafðist þess að
slíkum starfsmönnum yrði þegar í
stað sagt upp. I upptalningu tíndi
hann fyrst til starfsmenn í forsætis-
ráðuneyti, og sagði orðrétt: „Ég
fullyrði að þessi ákvæði reglugerð-
arinnar eru nú sniðgengin af ein-
stökum ráðherra. Hæstv. forsrh.
hefur sinn aðstoðarmann svo sem
hann hefur fulla heimild til. Hann
hefur einnig nýlega ráðið blaðafull-
trúa ríkisstjórnarinnar í stað Magn-
úsar Torfa Ólafssonar sem að vísu
ber starfsheitið „skrifstofustjóri'*
og eru þá tveir skrifstofustjórar í
forsm. Þá hefur hann einnig ráðið
efnahagsráðgjafa sem álitið hefur
verið að væri efnahagsráðgjafi
ríkisstjómarinnar en er nú titlaður
efnahagsráðgjafi forsætisráð-
herra.“
Af orðum alþingismannsins
verður vart annað ráðið en að tveir
síðasttöldu starfsmennimir hafi
verið ráðnir í heimildarleysi og
hafa orð hans borist um allt land
um fjölmiðla. M.a.s. var í forystu-
grein Morgunblaðsins í dag fjallað
um ræðu Pálma og sett fram svo-
felld fullyrðing: „Hér skal staldrað
við annað atriði sem Pálmi Jónsson
gagnrýndi réttilega, en það er út-
þenslan í mannafla í kringum ein-
staka ráðherra sjálfa og þó sérstak-
lega í kringum þá Steingrím Her-
mannsson og Ólaf Ragnar
Grímsson.“ Erfitt er að sætta sig
við málflutning af þessu tagi, því
að ekki hefði staðið á réttum
upplýsingum í forsætisráðuneyt-
inu, ef eftir hefði verið leitað. Hið
sanna er, að embættismönnum í
ráðuneytinu hefur ekki fjölgað frá
því 1980, þegar heimild var veitt til
þess að ráða efnahagsráðgjafa í tíð
stjórnar Gunnars Thoroddsen.
Engin fjölgun starfsmanna hefur
orðið í ráðuneytinu í forsætisráð-
herratíð Steingríms Hermannsson-
ar, hvorki á árabilinu 1983-1987 né
frá árinu 1988.
Varðandi þá tvo starfsmenn,
sem Pálmi víkur sérstaklega að í
máli sínu, er rétt að eftirfarandi
komi fram. Skipun skrifstofustjóra
í forsætisráðuneyti er á engan hátt
tengd heimild til ráðningar aðstoð-
armanns í 14. gr. stjórnarráðslaga.
Fyrrum blaðafulltrúi ríkisstjómar-
innar, Magnús Torfi Ólafsson, lét
af starfi að eigin ósk hinn 1. mars
sl. og losnaði því sú staða. Til
bráðabirgða sinnti aðstoðarmaður
forsætisráðherra fundarritun á
ríkisstjórnarfundum um nokkurra
mánaða skeið, en það hafði blaða-
fulltrúi áður annast. Var sá háttur
á hafður annars vegar í spamaðar-
skyni og hins vegar var tíminn
notaður til þess að kanna hvemig
stöðuheimildin yrði best nýtt.
Niðurstaða skoðunar í forsætis-
ráðuneytinu var sú að leggja bæri
niður embætti blaðafulltrúa ríkis-
stjómar, enda hefur reynslan sýnt,
að í samsteypuríkisstjórnum eins
og hér tíðkast, er erfitt að ætla
einum manni að axla hlutverk
blaðafulltrúa. Hafa einstakir ráð-
herrar iðulega kosið fremur að
koma málum sínum sjálfir á fram-
færi. Blaðafulltrúi hafði hins vegar,
eins og áður er sagt, einnig með
höndum undirbúning ríkisstjórn-
arfunda og ritun fundargerða og
var að sjálfsögðu nauðsynlegt að
sinna því starfi áfram.
Sú ákvörðun að leggja niður
embætti blaðafulltrúa ríkisstjóm-
arinnar var einmitt tekin með það
í huga að nýta betur þá stöðuheim-
ild, sem ráðuneytið hafði, og ráða
í hans stað skrifstofustjóra í forsæt-
isráðuneyti, sem gegni m.a. störf-
um ráðuneytisstjóra í forföllum
hans og annist undirbúning funda
ríkistjórnar og riti fundargerðir.
Frá því var greint í ríkisstjóm hinn
15. júní sl. Lengi hefur verið talin
þörf á því, að ráðuneytisstjóri
forsætisráðuneytis hafi sem stað-
gengil sinn mann með lögfræði-
menntun. Með þessum hætti var
unnt að ráða hingað í ráðuneytið
slíkan mann, án nokkurrar fjölgun-
ar stöðuheimilda. Tekið skal skýrt
fram, að þetta var gert í fullu
samráði við ráðninganefnd ríkis-
ins.
Starf deildarstjóra í forsætis-
ráðuneytinu var síðan auglýst í
Lögbirtingablaðinu í fullu sam-
ræmi við kröfur laga um réttindi og
skyldur opinberra starfsmanna. Ég
tel það af hinu góða, að meðal
umsækjenda var Helga Jónsdóttir
lögfræðingur, sem þekkir vel til
starfa hér, enda starfaði hún sem
aðstoðarmaður forsætisráðherra í
þessu ráðuneyti á árabilinu 1983-
1987. Gegndi hún því starfi með
mikilli prýði og því ákaflega eðli-
legt, að slík starfsreynsla leiði til
þess, að hún sé gjaidgengur um-
sækjandi um embætti í Stjórnar-
ráðinu.
Um þá má að sjálfsögðu deila að
hafa í ráðuneyti, sem ekki er
stærra en forsætisráðuneyti, tvo
skrifstofustjóra. Sú ákvörðun var
hins vegar tekin að endurskipu-
leggja starfsemi þessa ráðuneytis,
og skipta því í 2 skrifstofur, önnur
annist m.a. lögfræðileg málefni og
starfsmannamál og hin m.a. fjár-
lagavinnu og tengsl við stofnanir,
sem undir ráðuneytið heyra. Jafn-
framt má benda á, að sú hefur
orðið þróunin í Stjómarráðinu allt
frá því Ragnhildur Helgadóttir
braut ísinn, þegar hún var mennta-
málaráðherra, að skrifstofustjór-
um í ráðuneytum hefur fjölgað. Er
nú svo komið að í nokkrum ráðu-
neytum em 4 skrifstofustjórar, en
í hinum smærri t.d. iðnaðarráðu-
neyti, samgönguráðuneyti og
viðskiptaráðuneyti eru þeir 2.
Hitt málið, sem ég vil taka upp,
em hugleiðingar Pálma Jónssonar
um, að efnahagsráðgjafi forsætis-
ráðherra sé ráðinn án nokkurrar
heimildar. Ætti hann að þekkja vel
til þess máls, því að heimild fyrir
þeirri stöðu hefur verið í forsætis-
ráðuneyti frá því Gunnar Thor-
oddsen forsætisráðherra fékk hana
hinn 1. október 1980. Sú heimild
hefur verið notuð allar götur frá
því Þórður Friðjónsson var ráðinn
efnahagsráðunautur forsætisráðu-
neytis í ríkisstjóm, sem Pálmi átti
sæti í. Starfsheitið hefur þó verið
nokkuð á reiki manna á meðal og
í fjölmiðlum, og meira að segja í
skjölum ráðuneytisins. Er að sjálf-
sögðu um sama starfið að ræða nú
og byggt á sömu ráðningarheimild,
þótt starfsheitið sé ráðunautur
forsætisráðherra í efnahags- og at-
vinnumálum.