Tíminn - 09.01.1990, Síða 8
8 Tíminn
Þriðjudagur 9. janúar 1990 Þriðjudagur 9. janúar 1990
Tíminn 9
Eftir Stefan Asgnmsson
Samvinnubankinn var seldur á sunnu-
daginn en þá ákvað stjórnarfundur Sam-
bands íslenskra samvinnufélaga að
ganga að tilboði Landsbanka íslands um
kaup á hlutabréfum Sambandsins í Sam-
vinnubankanum. Þar með er málinu
lokið og Landsbankinn orðinn eigandi
að 52% hlutabréfa í bankanum. Form-
legt tilboð hefur verið lagt fram og
samþykkt af mótaðila og þannig er
kominn á samningur um söluna.
Stjórn Sambandsins ákvað á fundi
sínum sem lauk síðdegis s.l. sunnudag
að taka tilboði í bréfin upp á 605
milljónir. Gerð var samþykkt um kaupin
í samráði við stjórnendur Landsbankans
og í henni kemur fram að tilboðinu verði
tekið gegn því að vaxtaleiðrétting fáist
vegna þess dráttar sem orðið hefur á að
úrslit fengjust í málinu. Samþykktinni
greiddu fimm stjórnarmenn SÍS atkvæði.
Fjórir voru á móti.
Talið er að vaxtaleiðréttingin geti
numið um 60 milljónum króna. í þessu
felst nánast að sama og að Landsbankinn
kaupi 52% Samvinnubankans fyrir 605
milljónir frá l.september s.l. í stað 31.
des. 1989. í samþykktinni felst einnig
það- skilyrði að aðrir hluthafar Sam-
vinnubankans njóti sömu kjara, kjósi
þeir að selja hluti sína í bankanum.
Erfið fæðing
Aðdragandi að kaupum Landsbank-
ans er orðinn býsna langur því að í
nóvembermánuði árið 1988 gaf stjórn
Sambandsins út heimild til að selja mætti
bankann og að leitað yrði hugsanlegra
kaupenda. Þann 13. mars 1989 skrifaði
forstjóri Sambandsins Landsbanka ís-
lands bréf þar sem hann bauð bankanum
Samvinnubankann til kaups.
Svar barst þann 24. maí í bréfi þar sem
greint var frá því að Landsbankinn hefði
áhuga á kaupunum. Þar var einnig tekið
fram það verð sem Landsbankinn taldi
sanngjarnt fyrir meirihlutaeign SÍS í
Samvinnubankanum, - 700 milljónir
króna.
í framhaldi af þessu bréfi Landsbanka-
manna hittust síðan viðræðunefndir SÍS
og Landsbankans og samningaviðræðum
lauk með því að undirritað var sam-
komulag um kaupin þann fyrsta sept-
ember s.l. í samkomulaginu voru fjöl-
margir fyrirvarar frá báðum aðilum en
söluverð bréfanna var ákveðið 828 millj-
ónir. Þetta samkomulag var lagt fyrir
stjórn Sambandsins sem samþykkti það
og var Landsbankanum tilkynnt það
þann 4. september.
Átta dögum síðar, eða 12. september
skrifar síðan Sverrir Hermannsson
Guðjóni B. Ólafssyni bréf þar sem segir
að á fundi sínum þann 10. september
hafi bankaráð Landsbankans samþykkt
að kaupa hlut Sambandsins í Samvinnu-
bankanum fyrir 828 milljónir króna. Að
öðru leyti var vísað í fyrirvara samkomu-
lagsins frá 1. september.
í því var miðað við að viðræðunefndir
aðila gengju frá fullbúnum kaupsamn-
ingi á hlutabréfunum í Samvinnubank-
anum fyrir 1. október. Það gekk hins
vegar ekki eins og alkunna er, vegna.
ágreinings um málið í bankaráði Lands-
bankans, afskipta viðskiptaráðherra
segja sumir, og kröftugrar andspyrnu
Lúðvíks Jósepssonar o.fl. Hins vegar var
ætíð meirihlutavilji í ráðinu fyrir kaup-
unum. Á því lék aldrei vafi.
Hagstætt báðum
29. desember lagði síðan Landsbank-
inn fram tillögu að kauptilboði sem
hljóðaði upp á 605 milljónir. Áður en
það var lagt fram höfðu viðræðuaðilar
orðið ásáttir um að lækka fasteignamats-
verð Samvinnubankans um 50 milljónir
samtals, sem þýddi 26 milljónum lægra
verð fyrir hlutabréf Sambandsins.
Inni í tilboði Landsbankans sem Sam-
bandsstjórnin hefur nú samþykkt, er
hins vegar gert ráð fyrir 120 milljónum í
töpuðum skuldum og 120 milljónum
vegna lífeyrisskuldbindinga Samvinnu-
bankans. Þannig sögðu samvinnumenn
sem rætt var við í gær að segja mætti að
tiiboðið sé hagstætt fyrir báða aðila.
Raunverulegt verð fyrir bankann sé litlu
lægra en upphaflega tilboðið var, sé
tekið tillit til áðurnefndra lífeyrisskuld-
bindinga og fyrirsjáanlega tapaðra
skulda, en fyrirvararnir í samkomulag-
inu 1. sept fjölluðu um þessi mál meðal
annars.
Þá sýnist bankamönnum að Lands-
bankinn eignist vel rekinn banka og geti
í krafti eignarhalds síns komið við um-
talsverðri hagræðingu í rekstri beggja
bankanna þegar fram líða stundir.
Sverrir Hermannsson bankastjóri
Landsbankans sagði í gær að kaupin á
Samvinnubankanum væru í höfn þótt í
samþykkt Sambandsstjórnarinnar væri
að skilja að einhverjar eftirhreytur væru
eftir. Þau mál kæmu þá til kasta banka-
ráðs Samvinnubankans. Sverrir sagði
síðan:
Á lygnan sjó
„Það er lífsnauðsyn að komast út úr
þeim ólgusjó sem þessi mál hafa verið í
að undanförnu og á kyrrari sjó. Nú gefst
okkur tækifæri til að taka öllu með
varfærni og rósemi. Við munum nú snúa
okkur að því að styrkja hið ágæta
fyrirtæki sem Samvinnubankinn er og ná
góðri samvinnu við starfsfólk hans og
viðskiptavini.“
Sverrir sagði að við endurskipulagn-
ingu starfsemi beggja bankanna í kjölfar
kaupanna yrði hagsmuna starfsfólksins
gætt og farið yrði rólega í sakirnar.
Höfuðáhersla yrði lögð á góðan undir-
búning og samvinnu við þá ágætu menn
sem starfa í og stjórna Samvinnubankan-
um.
Sverrir sagði að Samvinnubankinn
yrði áfram rekinn undir sínu gamla
nafni. Breyting yrði hins vegar á banka-
ráði hans en stjórnendur Landsbankans
væru á einu máli um að nýtt bankaráð
Samvinnubankans yrði skipað fagmönn-
um utan bankans. Þá væri þess eindregið
óskað að Geir Magnússon bankastjóri
gegndi áfram stöðu sinni, svo og flestir
aðrir æðstu stjórnendur bankans.
„Við ætlum að stilla og kyrra ólguna
og reyna að styrkja innviði Samvinnu-
bankans á ný. Bankinn hefur legið undir
áföllum vegna þessarar að mörgu leyti
óheppilegu og óþörfu málsmeðferðar.
Ég tel að þessi mál hefðu farið betur úr
hendi ef pólitískur undirgangur hefði
ekki þurft að koma til,“ sagði Sverrir.
Sverrir sagði að Landsbankinn hefði
verið í sambandi við fleiri hluthafa
Landsbankans um kaup á fleiri hluta-
bréfum í bankanum. Hann sagði að gera
mætti fastlega ráð fyrir því að góðir
samningar næðust við þá. Það myndi
hins vegar bíða síns tíma.
Bankabyltingunni lokið?
En marka kaup Landsbankans á Sam-
vinnubankanum lok íslensku bankabylt-
ingarinnar sem hófst með því að Alþýðu-
banki, Verslunarbanki, Iðnaðarbanki
Frá stjórnarfundi í Sambandinu þarsem bankasalan vará dagskrá. Við borðendann næst sitja Ámi Jóhannsson og gegnt honum ÓmarHl. Jóhannsson og við hlið hans Jakob Sigurðsson. Þá Birna Bjömsdóttir og við hlið hennarsést aðeins í Gunnar Sveinsson.
Við þverborðið sitja f.v. Þorsteinn Sveinsson, Guðjón B. Ólafsson, Ölafur Sverrisson, Hjalti Zophaníasson og Ólafur Friðriksson. Við borðið fjær sitja Þórarinn Sigurjónsson og Dagbjört Höskuldsdóttir.
keyptu hlutabréf ríkisins í Útvegsbank-
anum h.f.?
Jóni Sigurðssyni viðskiptaráðherra var
mjög áfram um þá sameiningu, svo
áfram að því var jafnvel haldið fram að
Útvegsbankinn hefði farið fyrir lítið.
Þess vegna hafi ráðherra verið mjög
áfram um að altént færu hlutabréf í
Samvinnubankanum ekki á hærra verði
en bréf Útvegsbankans h.f. á sínum
tíma.
Fyrir þessu hafi hann beitt sér í
samvinnubankamálinu og þannig orðið
valdur að því að bankaráðið hafi í raun
stokkið frá sínu eigin upphaflega tilboði
í Samvinnubankann og málið dregist á
langinn.
Um þetta sagði viðskiptaráðherra að
það væri skylda stjórnenda og banka-
ráðsmanna í Landsbankanum að sjá til
þess að hagur bankans væri vel tryggður.
Hann kvaðst hafa minnt þá á þá skyldu
í þeim tilgangi einum að þessi viðskipti
yrðu til þess að efla og styrkja íslenska
bankakerfið en ekki hið gagnstæða.
Ef salan greiddi jafnframt fyrir lausn
á fjárhagsvanda Samvinnufélaganna þá
væri það einnig mikilvægt mál en fyrsta
skylda þeirra sem með umboð almenn-
ings færu í bankamálum væri að gæta
hagsmuna almennings. Viðskiptaráð-
herra sagði síðan:
„Bankabyltingunni er ekki lokið og ég
tel að ekki sé enn komin endanleg
niðurstaða í þessum kaupum á hlutabréf-
um í Samvinnubankanum. Hins vegar er
mjög mikilvægum áfanga náð með upp-
hafi íslandsbanka í byrjun ársins og
horfum á að Samvinnubanki og Lands-
banki taki upp náið samstarf."
Ódýrara og skilvirkara bankakerfi
„Ég tel þetta mjög merkileg tíðindi í
okkar bankamálum og reyndar eitt af
þeim markmiðum sem ég setti mér í
upphafi míns starfs sem viðskiptaráð-
herra og það er eitt af stefnumálum
þessarar ríkisstjórnar að fækka bönkum
og auka hagkvæmni í bankarekstri.
Ég er ekki að gera lítið úr mikilvægi
þess að fundinn verði viðunandi fjár-
hagsgrundvöllur fyrir samvinnuhreyfing-
una. Að því er unnið af hennar eigin
mönnum eins og vera ber. Um tenging-
una við Útvegsbankamálið ætla ég ekk-
ert að segja. Það er þessu máli ekki
viðkomandi á nokkurn hátt. í því máli
tætti ég eins og ég frekast gat hagsmuna
almennings og tel að það hafi tekist mjög
vel og bendi á að lögin sem staðfestu þá
sameiningu fóru án mótatkvæða gegn
um þingið nú fyrir jólin, sem ég lít á sem
staðfestingu á því að þar hafi verið rétt
á málum haldið.“
Ráðherra sagði einnig að sameinging
banka væri mikilvægur liður í breyting-
um á fjármagnsmarkaði sem miðuðu að
því að gera einingarnar starfhæfari og
sterkari til þess að bæta þjónustu við
atvinnulíf og almenning og gera íslensk-
ar fjármálastofnanir samkeppnishæfar
við erlendar.
Hann sagði jafnframt að ekki hefði
enn verið reynt að meta til fjár þann
sparnað fyrir þjóðarbúið sem verður við
það að bönkum fækkar um fjóra. Það
yrði hins vegar reynt á næstunni. Þá
sagðist hann telja að næsta verkefni hlyti
að verða að fækka fjárfestingarlánasjóð-
um og einfalda starfsemi þeirra og setja
um þá almenna löggjöf.
Guðjón B. Ólafsson forstjóri Sam-
bandsins flaug til Bandaríkjanna strax
eftir fund stjórnar Sambandsins á sunnu-
Tímamynd Árni Bjaraa
daginn til fundar við stjórnendur Gener-
al Motors í Detroit til að endursemja um
umboð fyrir fyrirtækið. Þetta er gert
vegna þess að verið er að leggja bílasölu-,
fyrirtæki Sambandsins Bílvang niður og
sameina rekstur þess og búnaðardeildar
Sambandsins.
Að undanförnu hefur verið leitað allra
leiða til að spara í rekstri Sambandsins
og styrkja stöðu þess og er sameining
Bílvangs og Búnaðardeildarinnar er einn
liður þess. Þá er einnig til umræðu innan
stjórnarinnar að selja Regin h.f. en
Reginn er eignarhaldsfyrirtæki sam-
bandsins í íslenskum aðalverktökum.
-sá