Tíminn - 25.01.1990, Qupperneq 3

Fimmtudagur 25. janúar 1990
Tíminn 3
Meira en fjórða hvert starf á landsbyggðinni hyrfi með landbúnaðinum:
Hvar finna 20.000
manns nýtt starf?
Grípi þjóðin „gulleggið“ - þ.e. 15 milljarðana sem hún
getur sparað sér með því að leggja niður landbúnaðinn, að
mati eins helsta hagfræðings Háskólans - má ætla að um
12-13 þúsund manns þyrftu að leita sér að nýju starfi af
þeim sökum. Það starf þurfa þeir að flnna á almennum
vinnumarkaði þar sem störfum hefur þegar fækkað í
kringum 8 þúsund frá árinu 1987 til 1989, þótt landsmönn-
um hafi fjölgað um rúmlega sex þúsund á sama tímabili.
Verður því ekki betur séð en að það þurfi að skapa um
20.000 ný störf í landinu (á höfuðborgarsvæðinu?) til þess
að þjóðinn geti nýtt sér 15 milljarða gróðann til fulls - auk
nýrra starfa (1.500 á ári) sem þarf vegna fólksfjölgunar.
Miðað við að skráð atvinnuleysi
var meira á árinu 1989 en í áratugi,
virðast 20.000 ný störf hins vegar
ekki liggja á lausu.
Framangreindar tölur byggjast
m.a. á ítarlegri úttekt sem Félags-
vísindastofnun Fláskólans gerði á
þýðingu landbúnaðar fyrir atvinnu-
líf og búsetu í landinu fyrir 2-3
árum, en fróðlegt er að glugga í á
ný að gefnu tilefni. Niðurstaða
hennar var m.a. sú, að drjúgur
fjórðungur (28%) allra starfandi
manna í landinu utan Vestfjarða
og Reykjaness starfaði við land-
búnað (6.000), landbúnaðariðnað
(1.500) og þjónustu við þessar
greinar (3.300) - samtals hátt (
11.000 manns. Þar við bættust hátt
í 2.000 manns á Vestfjörðum,
Reykjavík og Reykjanesi sem
unnu við landbúnað eða iðnað
honum tengdan. Þá er þó ótalinn
fjöldi Reykvíkinga í þjónustustörf-
um fyrir landbúnaðinn (t.d. við
sölu véla og tækja og varahluta til
landbúnaðar og starfsmenn í stofn-
unum landbúnaðarins, svo nokkuð
sé nefnt).
Að vísu hefur fólki þegar fækkað
nokkuð í sveitum landsins frá því
að þessi skýrsla var gerð, sem
sjálfsagt á sinn þátt í hinu mikla
aðstreymi fólks til höfuðborgar-
svæðisins á síðustu árum. A sá
straumur kannski einhvern þátt í
því að atvinnuleysi á höfuðborgar-
svæðinu var 4-8 sinnum meira á
síðasta ári heldur en nokkur næstu
ár þar á undan? Þurfti um 1.000
millj.kr. til greiðslu atvinnuleysis-
bóta á árinu. Hvar ný störf finnast
á höfuðborgarsvæðinu fyrir 11-12
þús. til viðbótar, ef bændur fara nú
að ráðum hagfræðinganna og hætta
hokrinu, hafa þeir ekki bent á.
(Húsnæði þyrfti þá um leið fyrir
um 30.000 nýja borgarbúa?)
Fækkun um 8.000
störf 1987-1989
Nýleg áætlun Þjóðhagsstofnunar
gefur til kynna að unnin ársverk á
almenna vinnumarkaðnum hafi
verið nær 8.000 færri á nýliðnu ári
heldur en árið 1987. Þar á móti
bjargaði nokkru, að nær 3.000 ný
störf urðu til hjá hinu opinbera
þessi tvö ár. Nú eru á hinn bóginn
uppi háværar raddir/kröfur um að-
hald og jafnvel samdrátt hjá hinu
opinbera, svo tæpast tæki það við
tugum þúsunda fólks í atvinnuleit.
Samanburður Þjóðhagsstofnun-
ar á vinnumarkaðnum 1987 og
1989 lítur þannig út:
Ársverk á landinu öllu
1987 1989
Hiðopinbera 22.100 24.900
Alm.vinnum. 109.500 101.700
Samtals 131.600 126.600
Atvinnuleysi 580 2.200
Þjóðhagsstofnun hefur ekki
einhlíta skýringu á því af hverju
atvinnulausum hefur fjölgað mun
minna heldur en störfum hefur
fækkað, auk þess sem fólki á
starfsaldri fjölgaði um 3-4 þúsund
milli þessara ára. Talið er að þetta
skýrist að hluta til með því að fleiri
hafi farið í skóla (samanber veru-
lega fjölgun fólks á námslánum),
aðrir hafi e.t.v. hætt störfum á
vinnumarkaðnum fyrr en þeir
hefðu kosið (sbr. mikil fjölgun
bótaþega Tryggingastofnunar sem
Tíminn skýrði frá fyrri nokkru) og
sömuleiðis er talið að hluti skýring-
arinnar felist í því að fólk sem vill
komast í starf takist það ekki, en
það eigi þó ekki rétt á atvinnu-
Ieysisbótum. Þá benda tölur til
þess að ýmsir hafi leyst sín mál
með því að kaupa farmiða (aðra
leið) til Svíþjóðar.
—HEI
Samtök um
uppeldið
fslandsdeild OMEP, Alþjóðasam-
taka um uppeldi ungra barna, var
stofnuð 12. desember sl. OMEP
lætur sig einkum varða rétt barnsins
í þjóðfélaginu og hefur á stefnuskrá
sinni þau markmið að börn í öllum
löndum heims njóti mannsæmandi
lífsskilyrða og þroskavænlegs upp-
eldis og menntunar. Markmið og
aðgerðir OMEP beinast fyrst og
fremst að uppeldisskilyrðum barna
fyrstu æviárin eða frá fæðingu til
8-10 ára aldurs.
Samtökin voru stofnuð í Prag árið
1948 í kjölfarsíðari heimsstyrjaldar-
innar. í dag eru um 50 lönd aðilar að
samtökunum. Meðlimir í OMEP
geta verið einstklingar, stofnanir og
félagasamtök sem láta sér annt um
velferð ungra barna. Á stofnfundin-
um kom fram að bæjarráð Kópavogs
hefði samþykkt að gerast aðili að
íslandsdeildinni og leggja fram sem
nemur fimm þúsund krónum á hvern
leikskóla í bænum.
í stjórn félagsins voru kosnir fimm
aðalmenn og fimm varamenn. For-
maður var kosin Valborg Sigurðar-
dóttur, fyrrverandi skólastjóri, ritari
Bergur Felixson, framkvæmdastjóri
og gjaldkeri Ingibjörg K. Jónsdóttir
forstöðumaður. Meðstjórnendur
voru kjörnar þær Helga Hannesdótt-
ir, geðlæknir og Svandís Skúladóttir,
deildarstjóri.
Fyrsta hestamót ársins:
Folald í verðlaun á
Vetrarmóti Geysis
Fyrsta hestamannamót ársins
verður haldið á Hellu laugardaginn
27. janúarn.k. klukkan tvösíðdegis.
Mótið er nefnt „Vetrarmót Geysis“
og er fyrirkomulag þess með nýstár-
legu sniði, því það er stigamót, þar
sem keppnishestar safna stigum á
fimm mótum, sem haldin verða í
janúar, febrúar, mars, apríl og maí.
Á hverju móti verða veittir tíu
verðlaunapeningar og þrír efstu
hestar á öllum mótunum fá veglega
verðlaunabikara, auk þess sem eig-
andi efsta hestsins fær folald í verð-
laun. Það er hrossaræktarbúið á
Árbakka á Landi, sem gefur folald-
ið, og er það undan stóðhestinum
Röðli 1053 frá Akureyri, sem er
kynbótahestur með 1. verðlaun.
Keppt verður í tölti með útslátt-
arfyrirkomulagi, þannig að loks
verður bestu hestunum raðað í sæti
eitt til tíu. Efsti hestur fær svo tíu
stig, hestur í öðru sæti níu stig og
þannig koll af kolli uns tíundi hestur
fær eitt stig. Samanlögð stig á öllum
mótunum ráða svo úrslitum.
Að auki er svo ætlunin að keppa
einnig í skeiði og í barnaflokki, en
þar verður ekki um stigasöfnun að
ræða milli móta.
Vetrarmót Geysis er bundið við
að keppnishestar verði í eigu fé-
lagsmanna, en knapar mega koma
hvaðanæva að.
Stóðhesturinn Röðull 1053 frá Akureyri og Jóhann G. Jóhannesson. Folald undan Röðli, fætt á Árbakka vorið
1990, verður í verðlaun á Vetrarmóti Geysis.